26 ماۋسىمدا بالقاش قالاسىندا جانە قاراعاندى وبلىسىنىڭ گۇلشات ەلدىمەكەنىندە قولدان جاسالعان جارىلعىش قۇرىلعىنى قولدانۋ ارقىلى تەرروريستىك اكتىنى جوسپارلاعان راديكالدى توپتىڭ ءىس-قيمىلىنىڭ جولى كەسىلدى. ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلاعانداي، گۇلشات اۋىلىندا قىلمىسكەرلەردى ۇستاۋ بارىسىندا تەررورشىلاردىڭ بىرەۋى ءوز-ءوزىن جارىپ جىبەرىپ،  العان جاراقاتتاردان كوز جۇمدى. باسقا قۇرباندار مەن زارداپ شەككەندەر جوق. «توپتىڭ باسقا مۇشەلەرى ۇستالدى. جارىلعىش قۇرىلعى قۇراۋىشتارى، دارىمەن اتىلاتىن قارۋ جانە وزگە زاتتاي ايعاقتار الىندى. اتالعان فاكتى بويىنشا سوتقا دەيىنگى تەرگەۋ باستالدى. تەرگەۋ ءىس-شارالارى جالعاسۋدا»، - دەپ حابارلادى ۇقك-ءنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى.

«بالقاش وقيعاسى» بويىنشا قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىككە تارتىلعانداردىڭ بارلىعى قازاقستان ءۇشىن ءداستۇرلى ەمەس «سالافيزم» ءدىني اعىمىن ۇستانۋشىلار ەكەنى بەلگىلى بولدى. قازىرگى كەزدە ولاردىڭ دايش حالىقارالىق لاڭكەستىك ۇيىممەن بايلانىسىنىڭ بار-جوعى تەكسەرىلۋدە. اتاپ ايتارلىعى، ولاردىڭ لاڭكەستەردىڭ يدەولوگيالىق ىقپالىندا بولعانى (دايش ۇيىمىنىڭ يدەلوگياسىمەن ۋلانعانى) ناقتى انىقتالىپ وتىر. بۇدان شىعاتىنى، لاڭكەستەردىڭ كوزدەگەنى – رامازان ايىندا تەررورلىق اكتى جاساۋ. سەبەبى ولاردىڭ تۇسىنىگىنشە، «ورازا ايىندا جاسالعان مۇنداي ارەكەتتى بۇكىل الەمدەگى تەررورشىلار مەن ءدىني ەكسترەميستەر جوعارى باعالايدى».

قۇزىرلى ورگاننىڭ شاعىن حابارىنان بەلگىلى بولعانى، لاڭكەستەر قاراعاندى وبلىسىنىڭ اۋماعىندا تەراكتى جوسپارلاعان. بۇل اقپاراتتى ءسال كەيىنىرەك ۇقك-ءنىڭ باسشىسى ۆلاديمير جۇماقانوۆ راستادى.

– التى ادام ۇستالدى، ونىڭ بىرەۋى ءوزىن جارىپ جىبەردى. ۇستالعانداردىڭ بارلىعى جەرگىلىكتى تۇرعىندار، قازاقستان ازاماتتارى. سالافيتتىك اعىمدى ۇستانۋشىلار، - دەپ مالىمدەدى ۆ. جۇماقانوۆ پارلامەنت دالىزىندە جۋرناليستەرگە بەرگەن جاۋابىندا. بەس قىلمىسكەردىڭ تەرگەۋ اياقتالعانشا اباقتىعا قامالعانى ءمالىم بولدى. بۇل جونىندە قاراعاندى وبلىستىق سوتى حابارلادى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ قىلمىستىق كودەكسىنىڭ 257 بابىنىڭ 1 بولىمىنە، 287 بابىنىڭ 5 بولىمىنە سايكەس، 5 لاڭكەسكە تەررورلىق توپ قۇرىپ، زاڭسىز جولمەن قارۋ-جاراق، وق-ءدارى، جارىلعىش زاتتار مەن قۇرىلعىلار تاسىمالدادى دەگەن ايىپ تاعىلدى. قامالعانداردىڭ ۇلكەنىنىڭ جاسى 37-دە، كىشىسى – 26-دا. كۇدىكتىلەردىڭ بارلىعى – قاراعاندى وبلىسىنىڭ تۋمالارى.

لاڭكەستىڭ توپتىڭ 2016 جىلدىڭ ءساۋىر ايىندا قۇرىلعانى ءمالىم بولدى. توپقا ء«امىر» جەتەكشىلىك ەتكەن. ءداستۇرلى ەمەس ءدىني يدەولوگيانى ۇستانعان بالقاش تۇرعىنى اتالعان توپقا ءوزىنىڭ نيەتتەستەرىن تارتقان. اتاپ ايتارلىعى، توپتىڭ ءار مۇشەسىنىڭ اتقاراتىن ءرولى مەن مىندەتتەرى بولعان. مىسالى، بىرەۋى جارىلعىش زات، ەكىنشى بىرەۋى اقشا ىزدەسە، ءۇشىنشىسى وزدىگىنەن جارىلاتىن قۇرىلعى دايىنداعان. وقيعاعا كۋا بولعان جەرگىلىكتى تۇرعىنداردىڭ ءبىرى ءوزىن-ءوزى جارىپ جىبەرگەن لاڭكەستىڭ گۇلشات كەنتىندە تۋىپ-وسكەنىن اڭگىمەلەدى. اكەسىز وسكەن جىگىتتى اناسى ءوسىرىپ-جەتكىزىپتى. مەكتەپتى تامامداعاننان كەيىن بالقاشقا قونىس اۋدارادى. ال گۇلشاتقا ءوز اناسىنىڭ ءحالىن بىلۋگە بارعان كورىنەدى.

لاڭكەستىك توپتىڭ ارام نيەتىنە توسقاۋىل قويعان ارنايى قىزمەت ورگاندارىنىڭ بىلىكتىلىگى ەكەنى داۋسىز. الايدا حالىقتىڭ قىراعىلىعى لاڭكەستەردى توقتاتتى دەسەك ەش قاتەلەسپەيمىز. البەتتە قوعامنىڭ، مەملەكەتتىڭ تىنىشتىعىنا قاۋىپ تونگەن كەزدە ەل تۇرعىندارىنىڭ بىرلىگى مەن تۇتاستىعى، بەلسەندى ازاماتتىق ۇستانىمى ۇلكەن ماڭىزعا يە. تەرروريزم سياقتى اسا قاۋىپتى قۇبىلىسپەن مەملەكەت جانە ازاماتتىق قوعام دەڭگەيىندە توپتاسىپ كۇرەسۋدىڭ ناتيجەسى دە زور بولاتىنى ايدان انىق. سول سەبەپتەن «بالقاش وقيعاسىنان» ساباق الا وتىرىپ، ءداستۇرلى ەمەس يدەولوگيانى ۇستانۋشىلاردىڭ ءىس-قيمىلىنان كۇدىكتى جاعدايلاردى بايقاعان ءاربىر وتانداسىمىز دەر كەزىندە قۇزىرلى ورگاندارعا حابار بەرۋى ءتيىس.

اعىمداعى جىلدىڭ 10 ماۋسىمىندا نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ توراعالىعىمەن وتكەن قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ وتىرىسىنان كەيىن ەل پرەزيدەنتىنىڭ بەرگەن تاپسىرمالارىن ورىنداۋ جونىندەگى ۆەدومستۆوارالىق جۇمىس توبى قۇرىلىپ، ىسكە كىرىستى. ەڭ باستىسى تەرروريزم جانە ءدىني ەكسترەميزم قۇبىلىستارىمەن كۇرەسۋگە جانە ونىڭ الدىن الۋعا مۇددەلى بارلىق قۇزىرەتتى ورگانداردىڭ جۇمىسى، كۇشى ءبىر جەرگە جۇمىلدىرىلدى. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ءوزى قاداپ ايتقانداي، قازاقستانداعى تىنىشتىق پەن تۇراقتىلىقتىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن بىزدە بارلىق مۇمكىندىكتەر، رەسۋرستار، ادامدار جەتكىلىكتى ەكەنىن ۇمىتپاعانىمىز ابزال.

ءامىرلان ءالىمجان

Abai.kz