باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ ۇكىمەت باسشىسى بولىپ بەكىتىلۋى ۇزاق كۇتكەن جاڭالىق بولدى. كوپشىلىك بوركىن اسپانعا اتىپ، پرەمەرلىككە قازاقي ادام كەلدى دەپ قۋاندى. كوپ ۇزاماي ونىڭ ورىنباسارى بولىپ قازاق رۋحانياتىنىڭ جاناشىرى يمانعالي تاسماعانبەتوۆتىڭ ورنالاسۋى ساياسي بالشىلار ءۇشىن تىپتەن كۇتپەگەن جايت بولدى. ەكس-پرەمەر-مينيستر مەن جاڭا-پرەمەر مينيستر ساعىنتاەۆ ۇكىمەتىنەن نە كۇتۋگە بولادى. بۇل تۋرالى ساياساتكەر ءامىرجان قوسانوۆ Caravan.kz مەديا-ءپورتالىنا وز ويىن ءبىلدىردى.

ساعىنتاەۆ ۇكىمەتىنەن نە كۇتۋگە بولادى، قانداي جاڭالىق، قانداي جاقسىلىق؟ 

- ارينە، جەكە ادامنىڭ ءرولىن مۇلدەم جوققا شىعارۋعا بولمايدى، سوندىقتان دا ساعىنتاەۆ ۇكىمەت باسشىسى رەتىندە ءوزىن جاڭاشا قىرلارىنان كورسەتە الاتىن بولار. ساعىنتاەۆ ەكونوميكانىڭ اسا ءبىر قيىن كەزىندە پرەمەر بوپ وتىر. كەز كەلگەن داعدارىس شەشىمدىلىك پەن تاباندىلىقتى تالاپ ەتەدى، كەرەك دەسەڭىز، مىنەز بولۋى كەرەك! جانە دە ونداي قيمىل تانىتۋى ءۇشىن ول، ارينە، ەلباسىنان تىكەلەي تاپسىرما الۋى ءتيىس، نە ونىڭ ءسوزسىز قولداۋىنا يە بولۋى ءتيىس. ونسىز ونىڭ قولىنان ەشنارسە دە كەلمەيدى! الدىمەن، ۇكىمەت بۇرىن قابىلداعان نەگىزگى باعدارلامالاردى قايتا قاراۋى كەرەك. ونىڭ ىشىندە بوسقا قارجى شاشۋدى قاجەت ەتەتىندەرى بارشىلىق. ونسىز ەشقانداي دا وزگەرىس نە جاڭالىق بولمايدى. جالپى العاندا، وسى تاعايىندالعان ۇكىمەت ماعان «ۋاقىتشا ۇكىمەت» سەكىلدى كورىنىپ تۇر. ءبارىن تاياۋ ۋاقىت كورسەتەر...

ورىنباسارى رەتىندە يمانعالي تاسماعانبەتوۆتىڭ بەكىتىلۋى نەنى بىلدىرەدى؟

- تاسماعامبەتوۆ ءوزىن ناقتى ناتيجەگە جەتە الاتىن داعدارىس-مەنەدجەرى رەتىندە تانىتىپ كەلەدى. ال ۇكىمەتتىڭ ءدال وسى سالاسى – گۋمانيتارلىق جانە الەۋمەتتىك ماسەلەلەر – بىزدە كوپتەن بەرى لايىقتى ۆيتسە-پرەمەرگە جارىماي-اق قويدى. بۇل سالادا بىرىزدىلىك جوق، داۋلى ماسەلەلەر كوبەيىپ كەتتى، ولاردىڭ ءوزى حالىقتىڭ نارازىلىعىن تۋعىزىپ، بيلىكتىڭ بەدەلىنە وراسان زور نۇقسان كەلتىرىپ وتىر. تاسماعابەتوۆتىڭ ۆيتسە-پرەمەر بوپ تاعايىندالۋى دا وزىنشە ءبىر قىزىق جايت، ويتكەنى ول ۇكىمەتتى دە باسقارا الاتىن قايراتكەر ەمەس پە؟ مەنىڭشە، ەلباسى ونى اقساپ تۇرعان وسى باعىتتى تۇزەپ، ءتارتىپ ورناتىپ، ءبىر جونگە كەلتىرۋ ءۇشىن عانا جىبەرىپ وتىرعان جوق، بۇل ءوزى تەرەڭ تالداۋدى قاجەت ەتەتىن تاعايىنداۋ.

ءۇش تۇعىرلى ءتىل رەفورماسىن ەنگىزۋ ەندى جالعاسا ما، الدە ءبىر شەشىمگە كەلۋگە ىقپال جاسالا ما؟

- ء«ۇش تۇعىرلى ءتىل» باعدارلاماسىنا، اسىرەسە، ونىڭ مەملەكەتتىك تىلگە تيگىزەر زيانىنا قاتىستى ەل تاراپىنان سىن كوپ. بالكىم، يمەكەڭنىڭ كەلۋى وسى ماسەلەنىڭ وڭ شەشىلۋىنە ءوز سەپتىگىن تيگىزەر. شەت تىلدەرىن وقۋ كەرەك، بىراق ول قازاق ءتىلىنىڭ ەسەبىنەن جۇرگىزىلمەۋى ءتيىس!

مەملەكەتتىك ءتىل ماسەلەسى قانداي دارەجەدە بولادى؟

- ۇكىمەتتىڭ اۋىسۋى مەملكەتتىك ءتىل ماسەلەسىنە تۋرا اسەرە ەتىپ، تۇبەگەيلى وزگەرىس ەنگىزەدى دەگەنگە سەنۋ قيىن، ويتكەنى ءتىل ماسەلەسى – جالپى ساياسي ماڭىزى بار ماسەلە، وعان اقوردانىڭ ءوزى بىلەك سىبانا كىرىسپەسە، ەشتەڭە دە وزگەرمەيدى.

ءماسىموۆ ۇكىمەتى كەزىندە ساپ تيىلعان كوشى-قون ەندى قايتا جاندانۋى مۇمكىن بە؟

- كوشى-قون ماسەلەسىنىنڭ ەكى جاعى بار، ءبىرى – ەلباسى تاراپىنان ساياسي ەرىك-جىگەر بولۋى ءتيىس، ەكىنشىسى – قارجىلىق-ۇيىمداستىرۋ مۇكىنشىلىكتەرى. وسى ەكەۋى بيلىكتەن قولداۋ تاپسا، جاعداي جاقساۋرى ءتيىس.

Abai.kz