• قازاقستان-جاپونيا قارىم-قاتىناستارى قاي دەڭگەيدە؟
• اراداعى تاۋار اينالىمى 1,5 ميلليارد دوللار.
• قازاقستان ۋرانىنا سۇرانىس بار

..............................................................................................................

ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ جاپونيا پرەمەرى سيندزو ابەمەن توكيودا كەزدەستى. ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق، مادەني-گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىقتىڭ بارلىق تەتىكتەرىن تالقىلاعان جيىن قورىتىندىسى تۋرالى از كەم توقتالا كەتەيىك.

جاپونيا تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلىندا ءبىزدىڭ مەملەكەتتى ءام ونىڭ باستامالارىن بەلسەندى قولداپ كەلەدى. مۇنى ەلباسىنىڭ ءوزى دە ايتتى.

«جاپونيا – ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىزدى وسى 25 جىل بويى بەلسەنە قولداپ كەلگەن مەملەكەتتىڭ ءبىرى. ءسىزدىڭ ەلمەن دوستىق ءارى ارىپتەستىك قارىم-قاتىناستى دامىتۋ قازاقستان ساياساتىنىڭ باسىم باعىتى بولىپ سانالادى»،- دەگەن ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى توكيومەن جان-جاقتى سەرىكتەستىكتى نىعايتۋعا مۇددەلى ەكەنىن جانە ول ءۇشىن قاجەتتى الەۋەت بار ەكەنىن ايتتى.

ايتپاقشى، 2015 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا قازاقستان مەن جاپونيا اراسىنداعى تاۋار اينالىمىنىڭ كورسەتكىشى 1,5 ميلليارد دوللاردى قۇراعان. بۇل ارينە كوڭىل كونشىتەرلىك كورسەتكىش ەمەس.

«الايدا، بۇل دەڭگەي ءبىزدىڭ الەۋەتىمىزگە ساي ەمەس. ءبىز جوعارى تەحنولوگيا، اۋىل شارۋاشىلىعى، اتوم ەنەرگەتيكاسى، كولىك قۇراستىرۋ جانە مەتاللۋرگيا سالاسىندا ءوزارا ءىس-قيمىلىمىزدىڭ اياسىن ۇدايى كەڭەيتىپ وتىراتىن بولامىز», - دەدى نۇرسۇلتان نازارباەۆ.

ءسويتتى دە، ەكى ەلدىڭ باسشىلارى ءبىرسىپىرا كەلىسىمدەرگە قول قويدى. اتاپ ايتار بولساق،  جاپونيا كەلەر جىلى ەلوردادا وتەتىن ەكسپو-2017 كورمەسىنە قاتىساتىن بولدى. سونداي-اق، قازاقستانداعى ينۆەستيتسيالىق احۋالدى جاقسارتۋ، قازاقستان اۋماعىنداعى جاپون كومپانيالارىنىڭ جۇمىسىنا جاردەمدەسۋ، تەڭىزدەگى قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ، كورەي حالىق دەموكراتيالىق رەسپۋبليكاسىنىڭ (كحدر) ماسەلەسى سەكىلدى قۇجاتتارعا قول قويىلدى.

جاپونيا پرەمەر-ءمينيسترى قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ساپارى ەكى ەل اراسىنداعى ديپلوماتيالىق قاتىناستاردىڭ ورناۋىنىڭ 25 جىلدىعى قارساڭىنا تۇسپا-تۇس كەلگەنىن جانە توكيو ءۇشىن بۇل قاتىناستى ودان ارى نىعايتۋدىڭ ماڭىزى زور ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

«ەلدەرىمىز اراسىنداعى ستراتەگيالىق ارىپتەستىكتى ودان ارى دامىتۋعا باعىتتالعان بىرلەسكەن جاپون-قازاقستان مالىمدەمەسىنە قول قويعانىمىز مەنى قۋانتادى. بۇل قۇجات ءبىزدىڭ الداعى ىنتىماقتاستىعىمىزدىڭ باعىت-باعدارىنا اينالادى»، - دەدى س. ابە.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، جاپونيا پرەمەر-ءمينيسترى سيندزو ابە تۇپ-تۋرا ءبىر جىل بۇرىن، استاناعا ارنايى كەلىپ، پرەزيدەنت  نازارباەۆتىڭ قابىلداۋىندا بولعان.

نازارباەۆ مىرزامەن سيندزو ابە 2014 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا گااگادا،  ال قازان ايىندا ميلاندا كەزدەسكەن. بۇل كەزدەسۋلەر ءوز كەزەگىندە ناتيجەسىز بولماعانى دا راس. بۇلاردىڭ سىرتىندا، قازاقستان مەن جاپونيانىڭ يادرولىق قارۋعا قاتىستى ۇستانىمدارى دا سايكەس ەكەن-مىس.
سونداي-اق، جاپون تارابى قازاقستان ۋرانىنا ينۆەستيتسيا سالۋعا نيەتتى ەكەندىكتەرىن جەتكىزگەن بولاتىن. جاپونياداعى «فۋكۋسومي 1» اتوم ەنەرگيا ستانتسياسىنداعى جارىلاستىن كەيىن، جاپوندىقتار قازاقستاندىق اتوم ەنەرگەتيكاسىنا كوز تىككەنى راس. ال 2012 جىلى  جاپونيا جەر بەتىندە سيرەك كەزدەسەتىن مينەرالداردى ءوندىرۋ جانە قايتا وڭدەۋگە، تابيعي گازىن يگەرۋگە قازاقستان مەن كورشىلەس مەملەكەتتەرگە 700 ميلليون دوللار بولگەن.

نۇرزات توعجان

Abai.kz