جەكسەنبى كۇنى تاڭعى ساعات 8-دەن باستاپ تەمىرجول ۆوكزالىنا جينالعان قالا تۇرعىندارى مەن ەلىمىزدىڭ كوك بايراعىن جەلبىرەتە ۇستاعان جاستار اۋەلەتە ءان سالىپ، «تاۋەلسىز قازاقستانىم» پويىزىن كۇتىپ الدى.

مەرەيلى مەرەكەمەن العاشقى قۇتتىقتاۋ ءسوزدى اۋدان اكىمىنىڭ مىندەتىن اتقارۋشى ەلەمەس شوتانوۆ سويلەدى.

— تاۋەلسىزدىكتىڭ 25 جىلدىعى قارساڭىندا جەتىستىگىمىزدى ناسيحاتتاپ، حالىقتىڭ بىرلىگىن نىعايتۋ، تۇرعىندارعا الەۋمەتتىك-قۇقىقتىق كومەك كورسەتۋ، قوعامدى بىرىكتىرۋ ماقساتىنداعى ساپارلارىڭىز ءساتتى بولسىن. تاۋەلسىزدىك — تۋعان جەرىن، وتانىن سۇيگەن ءاربىر قازاقستاندىق ءۇشىن ۇلى باقىت. ەگەمەندىك تاڭى اتقاننان باستاپ قازاقستان تاريحىندا تۇبەگەيلى وزگەرىستەر ورىن الدى. مەملەكەت باسشىسى جۇرگىزىپ وتىرعان جاڭا ساياساتتىڭ ارقاسىندا جاڭا داۋىرگە قادام باستىق. ماڭگىلىك ەلدىڭ نەگىزى قالاندى. بەرەكە — بىرلىكتىڭ ارقاسىندا وراسان زور جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزدىك، — دەدى.

«تاۋەلسىز قازاقستانىم» پويىزىنىڭ شتاب جەتەكشىسى، پروفەسسور ءامىرجان الپەيىسوۆ شالقار جۇرتىن الدا كەلە جاتقان تاۋەلسىزدىك مەرەكەسىمەن قۇتتىقتادى. تاريحى باي، كيەلى جەردىڭ ۇلى تۇلعالارىن ەسكە الىپ، تۇرعىندارعا ءوز ريزاشىلىعىن ءبىلدىردى.

— 1 قاراشا كۇنى استانا قالاسىنان شىققان «تاۋەلسىز قازاقستانىم» پويىزى بۇگىن 21-ءشى ايالداماعا كەلىپ توقتادى. وسى ۋاقىت ىشىندە 40 مىڭنان اسا حالىقپەن كەزدەسىپ، 8 مىڭعا جۋىق ادامعا مەديتسينالىق كومەك كورسەتتى. سونداي-اق 5 جارىم مىڭ ادامنىڭ جەكە وتىنىشتەرىن ورىندادى. پويىز قۇرامىندا 7 مينيسترلىكتىڭ، 3 ۇلتتىق كومپانيانىڭ وكىلدەرىنەن قۇرىلعان 270 ادام بار. 14 جەلتوقسانعا دەيىن قازاقستاننىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىن ارالاپ، حالىقپەن جۇزدەسۋلەر وتكىزىلمەك، — دەدى ول.

سونداي-اق سالتاناتتى شارادا اۋدان ارداگەرى ورازباي ءادىلبايۇلى ءسوز سويلەپ، شالقار قالاسىنىڭ تاريحىمەن كەڭىنەن تانىستىردى.

بۇدان كەيىن «نۇر وتان» پارتياسى اۋداندىق فيليالىنىڭ عيماراتىندا قوعامدىق قابىلداۋ ءوتتى. بۇل باسقوسۋعا «تاۋەلسىز قازاقستانىم» پويىزىنىڭ باسشىسى رۋسلان بارباسوۆ، شتاب جەتەكشىسى ءامىرجان قايىرۇلى، كادرلىق ءبولىم باسشىسى دارمەن ساكەنوۆ قاتىسىپ، تۇرعىنداردىڭ ءوتىنىش، ارىز-شاعىمدارىنا جاۋاپ بەردى.

ماسەلەن، سول تۇرعىنداردىڭ ءبىرى بايان ساعيەۆا جولداسىنا جۇمىس سۇراي كەلىپتى.

— تەمىرجول سالاسىندا 15 جىلداي ۋاقىت ەڭبەك ەتتى. جۇمىس جاساپ جۇرگەن كۇندەرى جامباس سۇيەگىنە زاقىم كەلىپ، 8 اي اۋرۋحانادا جاتتى. ساۋىعىپ، جۇمىسقا شىققاننان كەيىن، 6 ايدان سوڭ قىسقارىپ قالدى. ءۇش بالامىز بار. ءوزىم دەنساۋلىعىما بايلانىستى جۇمىسقا جارامسىزبىن. تابىس تاۋىپ وتىرعان جولداسىم عانا ەدى. ءتيىستى جەرلەرگە جۇمىس سۇراي بارعانىمدا شەشىمىن تابامىز دەپ، ۋادەلەرىن ورىندامادى. ەندى سىزدەردەن كومەك كۇتەمىن، — دەدى.

جالپى قوعامدىق قابىلداۋعا كەلگەن تۇرعىنداردىڭ باسىم كوپشىلىگى تەمىرجول سالاسىنا بايلانىستى جۇمىس سۇراي كەلگەن ازاماتتار. بارلىق ماسەلەلەر تىڭدالىپ، جازىلىپ الىندى. بىرىنە باعىت-باعدار بەرىلسە، ەندى بىرىنە جەرگىلىكتى بيلىككە شەشىمىن تابۋ جۇكتەلدى.

اۋداندىق مادەنيەت ۇيىندە الەۋمەتتىك ماسەلەلەر بويىنشا كەڭەستەر بەرىلدى. مۇندا «جۇمىسپەن قامتۋ — 2020» جول كارتاسى باعدارلاماسىنا قاتىسۋ، قىزمەتكەرلەردىڭ ەڭبەك قۇقىقتارىن قورعاۋ، زەينەتاقىمەن قامتاماسىز ەتۋ، مۇگەدەكتىگى، اسىراۋشىسىنان ايىرىلۋى جانە جاسى بويىنشا جاردەماقى تولەمى مەن الەۋمەتتىك تولەمدەر بويىنشا ماسەلەلەر قارالدى. سونداي-اق اليمەنت تولەمدەرى بويىنشا، كاسىپوداق قىزمەتى بويىنشا كەڭەستەر ايتىلدى.

اۋىل شارۋاشىلىعى قارجىلاي قولداۋ اق-نىڭ مامانى رۋسلان الماحانوۆتىڭ ايتۋىنشا، قويىلعان نەگىزگى سۇراقتار نەسيە الۋ جونىندە بولدى. ولار پويىزبەن كەلگەن ما­مانداردان ناقتى جاۋابىن ەستىپ كەتتى. جەكە قوجالىقتارىن اشۋعا نەسيە سۇراپ كەلگەن ازاماتتاردىڭ وتىنىشتەرى دە سول بويدا شەشىمىن تاپتى.

اۋدانداعى №8 ورتا مەكتەپتە «تاۋەلسىزدىك تاريحى — ۇلت رۋحىنىڭ ولشەمى» اتتى دوڭگەلەك ۇستەل ۇيىمداستىرىلدى. كەزدەسۋدە ەگەمەندىك العان قازاقستاننىڭ 25 جىل ىشىندەگى تاريحى، ماقتان تۇتار شەجىرەسى قول جەتكىزگەن جەتىستىكتەرى، الاش زيالىلارىنىڭ ەرەن ەڭبەگى ايتىلدى. باسقوسۋعا قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ مۇشەسى، پروفەسسور قازبەك قازكەنوۆ، گەنەرال-مايور سەيتجان قويباقوۆ، باسقا دا زيالى قاۋىم وكىلدەرى قاتىستى.

شتاب جەتەكشىسى ءامىرجان الپەيىسوۆ ءوز سوزىندە:

— قازاقستان تاريحىندا تاۋەلسىزدىك ءۇشىن 300-دەن اسا كۇرەس بولعان. وعان ميلليونداعان ادام قاتىسىپ، جانىن بەردى، ەلدىك ءۇشىن كۇرەستى. وسى بابالار قالدىرعان اماناتتى كوزدىڭ قاراشىعىنداي قورعاۋ كەرەك،— دەپ، تاريحتاعى ەلەۋلى وقيعالارعا كەڭىنەن توقتالدى.

شالقارلىق تۇرعىنداردىڭ كوپشىلىگى اۋداندىق ەمحانا عيماراتىندا ۇزىن سونار كەزەكتە تۇردى. نەۆرولوگ، ۋرولوگ، انگيوحيرۋرگ، كارديولوگ، بارلىعى 17 باعىت بويىنشا ناۋقاستارعا كەڭەستەر بەرىلىپ، سىرقات ساراپتامالارى انىقتالدى.

— شالقار اۋداندىق ەمحاناسىندا استانادان دارىگەرلەر كەلىپ قىزمەت كورسەتۋدە. ءوزىم ونكولوگ دارىگەرىنە قارالىپ، ەم-دومىمدى الدىم. وسىنداي بىلىكتى مامانداردىڭ ەل ارالاپ، حالىقتىڭ جاي-كۇيىمەن تانىسۋى وتە دۇرىس. سالاۋاتتى ءومىر سالتىن قالىپتاستىرىپ، حالىقتىق دەنساۋلىعىنىڭ جاقسارۋىنا ۇلەس قوسىپ جاتقان دارىگەرلەرگە راقمەتىمىزدى ايتامىز، — دەيدى ەمدەلۋشىلەردىڭ ءبىرى سىرلىباي اسقاروۆ.

— بۇعان دەيىن اقتوبە قالاسىندا جانە حرومتاۋ اۋدانىندا بولدىق. ول جەرلەردە 800-دەن استام ادام قابىلدادىق. شالقار قالاسىندا تراۆماتولوگ ماماندارعا كەلۋشىلەر سانى كوپ. ەمى اۋىر ناۋقاستارعا استانا، الماتى قالالارىنا جولداما بەردىك. سوڭعى كەلگەن تۇرعىندارعا دەيىن كومەك كورسەتىپ، ۇلگەرۋگە تىرىسامىز. ارينە، تۇرعىنداردىڭ وسىنداي كوپ جينالىپ، بىزگە سەنىم ارتقاندارىنا قۋانىشتىمىز. ولاردىڭ اراسىندا ات تەرلەتىپ اۋىلداردان كەلگەن تۇرعىندار دا بار، — دەيدى دەنساۋلىق ساقتاۋ باسقاراماسىنىڭ باس ساراپشىسى زينايدا قىزىلوۆا.

«تاۋەلسىز قازاقستانىم» پويىزىنىڭ وكىلدەرى اۋدانداعى پسيحولوگيالىق-پەداگوگيكالىق تۇزەۋ كابينەتىنىڭ بۇلدىرشىندەرىنە سىيلىق تاراتىپ، قايىرىمدىلىق جاسادى. مۇندا ونەرلى ورەندەر ءان سالىپ، بي بيلەدى.

بۇگىنگى تاڭدا اتالعان مەكتەپتە 73 بالاعا تۇزەتۋ-دامىتۋ ساباقتارى جۇرگىزىلۋدە. 1-3 جاس ارالىعىندا — 13, 3-7 ارالىعىندا — 45, 7-18 جاس ارالىعىندا 17 بالا تۇزەتۋ كومەگىن الىپ ءجۇر. ولار جاس ەرەكشەلىگى مەن پسيحولوگيالىق ەرەكشەلىكتەرىنە بايلانىستى جەكە-جەكە وتكىزىلەدى. جۇمىس باعىتتارىنا سايكەس دەفەكتولوگ، پسيحولوگ، ەمدىك دەنەشىنىقتىرۋ نۇسقاۋشىسى، الەۋمەتتىك مۇعالىمدەر جۇمىس جاسايدى. 2015-2016 وقۋ جىلىندا — 17 بالانى تۇزەتۋ كومەگىنەن شىعارعان. «مۇنىڭ ءوزى ءبىز ءۇشىن جەتىستىك»، — دەيدى مەكەمە جەتەكشىلەرى.

سونىمەن قاتار اۋداندىق كىتاپحانانىڭ زالىندا  «تەڭدەسسىز سىيلىق» اتتى تاقىرىپپەن اكتسيا ۇيىمداستىرىلدى. بۇل كۇنى «تاۋەلسىز قازاقستانىم» پويىزى جاڭادان 21 كىتاپتى كىتاپحاناعا تارتۋ ەتتى. ولاردىڭ ىشىندە «جەرۇيىق»، «ۇلى دالا تاريحى»، «قازاقستان حالقى ەنتسيكلوپەدياسى» سىندى سيرەك كەزدەسەتىن قۇندى كىتاپتار بار. قازىرگى تاڭدا شالقار اۋدانى بويىنشا 21 كىتاپحانادا 250 مىڭنان استام كىتاپ قورى بار.

بۇدان كەيىن «تاۋەلسىز قازاقستانىم» پويىزىنىڭ شتاب جەتەكشىسى  ءامىرجان الپەيىسوۆ باق وكىلدەرىمەن بريفينگ وتكىزدى.

— ءبىزدىڭ پويىزدىڭ باستى ماقساتى — حالىققا الەۋمەتتىك كومەك كورسەتۋ. سونىمەن قاتار، حالىقپەن كەزدەسۋ بارىسىندا «ماڭگىلىك ەل» يدەياسى جونىندە، ەلىمىزدىڭ 25 جىلدا جەتكەن جەتىستىگىن ايتۋ. ۇيىم قۇرامىندا  271 ادام بار، ونىڭ 72-ءسى —مەديتسينا قىزمەتكەرلەرى. جالپى، بۇگىنگە دەيىن 40 مىڭنان اسا حالىقپەن جۇزدەستى. ولاردىڭ قاتارىندا ەلگە تانىمال عالىمدار، مەملەكەت قايراتكەرلەرى، اسسامبلەيا مۇشەلەرى بار. 7 جارىم مىڭ ادام مەديتسينالىق كومەك السا، 4 مىڭنان اسا تۇرعىن جەكە ماسەلەلەرى بويىنشا كەڭەس الدى. اقتوبە قالاسى، حرومتاۋ اۋداندارىندا جەر ماسەلەسى تۋرالى وتىنىشتەر بولدى. 90 پايىز حالىقتىڭ الەۋمەتتىك ماسەلەلەرى شەشىلدى. كوپ اۋرۋلار ەكولوگيالىق كەمشىلىكتەرگە بايلانىستى ورىن الادى. شالقار قالاسىنىڭ ەرەكشەلىگى — ەكولوگيالىق تازا جەر. مۇنىڭ بارلىعى ۇلت ساۋلىعىنىڭ كەپىلى، — دەدى ول.

شارانىڭ سوڭى اۋداندىق مادەنيەت ۇيىندە وتكەن ەل تاۋەلسىزدىگىنىڭ 25 جىلدىعىنا ارنالعان كونتسەرتتىك باعدارلاماعا ۇلاستى. كەشتىڭ شىمىلدىعى «شالقار سازى» ءانسامبلىنىڭ ورىنداۋىنداعى «ەركە سىلقىم» كۇيىمەن اشىلىپ، رۋسلان ەرجان، ايىم ۇزاقباەۆا ءتارىزدى بىرقاتار اۋدان ونەرپازدارىنىڭ ورىنداۋىنداعى پاتريوتتىق اندەر شىرقالدى.

اقبوتا قالدىبەك

اباي-اقپارات