جۇما, 29 ناۋرىز 2024
5633 0 پىكىر 2 اقپان, 2017 ساعات 09:51

جولداۋداعى قاتە اۋدارما – ۇلتشىلدىققا بەت بۇرۋ

بۇل  جولداۋدىڭ نەگىزگى جاڭالىعى ونىڭ قازاقستاندى ءۇشىنشى جاڭعىرتۋ جونىندە جاڭا مىندەت قويىپ، ونى قولعا الۋدى ۇسىنۋى بولدى. بۇل جاڭعىرۋدىڭ جولداۋدا  بەس نەگىزگى باسىمدىعى اتاپ كورسەتىلگەن، ولار كەلەسىلەر: ءبىرىنشى باسىمدىق – ەكونوميكانىڭ جەدەلدەتىلگەن تەحنولوگيالىق جاڭعىرتىلۋى; ەكىنشى باسىمدىق – بيزنەس-ورتانى تۇبەگەيلى جاقسارتۋ جانە كەڭەيتۋ; ءۇشىنشى باسىمدىق – ماكروەكونوميكالىق تۇراقتىلىق; ءتورتىنشى باسىمدىق – ادامي كاپيتال ساپاسىن جاقسارتۋ; بەسىنشى باسىمدىق – ينستيتۋتسيونالدىق وزگەرىستەرگە، قاۋىپسىزدىككە جانە سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەسكە قاتىستى.

ءبىز ءوز كەزەگىمىزدە ءبىلىم بەرۋ سالاسىنىڭ مامانى بولعاندىقتان ءتورتىنشى باسىمدىق – ادامي كاپيتال ساپاسىن جاقسارتۋعا قاتىستى ءوز پىكىرىمىزدى بىلدىرگىمىز كەلەدى. پرەزيدەنت ەڭ الدىمەن، ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ ءرولى وزگەرۋگە تيىستىگىن اتاپ وتەدى. ول ەلدىڭ نەگىزگى  مىندەتى – ءبىلىم بەرۋدى ەكونوميكالىق ءوسۋدىڭ جاڭا مودەلىنىڭ ورتالىق بۋىنىنا اينالدىرۋ ەكەندىگىن العا تارتادى. وسى مىندەتتەردى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن پرەزيدەنت تاراپىنان ۇكىمەتكە ءتيىستى ۇسىنىستار بەرۋ تاپسىرىلدى. اتاپ ايتقاندا، ءۇش ءتىلدى وقۋعا كەزەڭ-كەزەڭمەن كوشۋ ماسەلەسى بويىنشا ۇسىنىستار ازىرلەۋ ماسەلەسى باستى ورىنعا شىعارىلدى. پرەزيدەنتتىڭ ۇستانىمىنا سايكەس، ءبىلىم بەرۋدە قازاق ءتىلىنىڭ باسىمدىعى ساقتالادى جانە ءارى قاراي دامۋىنا زور كوڭىل بولىنەدى. سونىمەن قاتار، بۇگىندە اعىلشىن ءتىلى – جاڭا تەحنولوگيا، جاڭا يندۋستريا، جاڭا ەكونوميكا ءتىلى. قازىرگى كەزدە 90% اقپارات اعىلشىن تىلىندە جاريالانادى. ءاربىر ەكى جىل سايىن ولاردىڭ كولەمى 2 ەسە ۇلعايىپ وتىرادى. اعىلشىن ءتىلىن مەڭگەرمەي، قازاقستان جالپى ۇلتتىق پروگرەسكە جەتە المايدى.

وسى تۇستا تەك ءبىر ماسەلەگە عانا كوڭىل اۋدارعىمىز كەلەدى، ياعني اعىلشىن ءتىلىن مەكتەپتەرگە كەڭىنەن ەنگىزىپ، بولاشاق ۇرپاقتىڭ اعىلشىن ءتىلىن ەركىن مەڭگەرىپ، ءبىلىمدى وسى تىلدە الۋىنا جول اشۋ راسىندا دا ۇلتتىق پروگرەسكە قول جەتكىزۋگە  جول اشارى ءسوزسىز. ال، اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەتۋ باستى ماقسات بولعاندىقتان مەكتەپتەرگە ءۇش تىلدىلىكتى ەنگىزۋدىڭ قانشالىقتى تيىمدىلىگى زور؟  پرەزيدەنت جولداۋدا ناقتى كورسەتكەن قازاق ءتىلىن دامىتۋ ارقىلى اعىلشىن ءتىلىن مەكتەپتەگى وقۋ باعدارلاماسىنا كەڭىنەن ەنگىزۋ مىندەتى – زامان تالابى بولىپ تابىلادى. بىراق، وسى تۇستا حالقىنىڭ باسىم بولىگى قازاق ۇلتىنان تۇراتىن، جىل سايىن ەلدەگى بارلىق مەكتەپ وقۋشىلارىنىڭ باسىم بولىگى قازاق مەكتەپتەرىندە ءبىلىم الاتىن ەلدە ءۇش تىلدىلىكتى ماقساتتى تۇردە مەكتەپتە ەنگىزۋدىڭ قانشالىقتى تيىمدىلىگى بار؟ ءبىزدىڭ ويىمىزشا، ەلىمىزدىڭ مەكتەپتەرىنىڭ باسىم بولىگى قازاق تىلىندە ءبىلىم بەرەتىندىكتەن ونداي مەكتەپتەردە ءبىلىم الۋشىلاردىڭ قاجەتتىلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ ورتا ءبىلىم مەملەكەتتىك تىلدە بەرىلىپ، ونداعى اعىلشىن ءتىلىنىڭ كەڭىنەن مەڭگەرىلۋىنە كوڭىل ءبولىنۋى قاجەت سياقتى. ياعني، باستاۋىش سىنىپتاردا ءبىلىم تەك قازاق تىلىندە بەرىلىپ، وقۋشىنىڭ ءوز ءتىلىن ەركىن مەڭگەرىپ، دۇنيەنى ءوز تىلىندە تانۋىنا، ۇلتتىق ۇستانىمىنىڭ قالىپتاسۋىنا جاعداي جاسالۋى قاجەت. بەسىنشى سىنىپتان باستاپ اعىلشىن ءتىلى تەرەڭدەتىپ وقىتىلىپ، جوعارعى  سىنىپتاردا بىرتىندەپ پاندەردىڭ ەلۋ پايىزىن اعىلشىن تىلىندە وقىتۋ ءتيىمدى ناتيجە بەرەر ەدى.

سونىمەن قاتار، ورىس مەكتەپتەرىندە جانە وزگە دە ۇلتتىق مەكتەپتەردە ۇشتىلدىلىك جولعا قويىلىپ، وقۋشىعا قازاق، اعىلشىن ءتىلىن ءوز انا تىلىمەن قاتار جوعارعى دەڭگەيدە مەڭگەرتۋ ماسەلەسى جولعا قويىلعانى دۇرىس. بۇل ءوز كەزەگىندە وزگە تىلدە ءبىلىم الاتىن جاستاردىڭ ءوز تىلىمەن قاتار مەملەكەتتىك ءتىلدى دە ەركىن مەڭگەرىپ، اعىلشىن تىلىندە ءبىلىمىن جالعاستىرۋىنا جاعداي تۋدىرار ەدى. ۇشتىلدىلىك نەگىزىنەن قازاق ەلىندەگى مەملەكەتتىك تىلدە ءبىلىم المايتىن ورتا مەكتەپتەر ءۇشىن تابيعي قاجەتتىلىك بولىپ تابىلادى.

جولداۋدا بولاشاق ۇرپاق بويىندا ۇلتجاندىلىقتى دامىتۋعا دا باسا كوڭىل ءبولۋ كەرەكتىگى ايتىلعان (ورىسشا نۇسقاسىندا «پاتريوتيزم» رەتىندە بەرىلگەن). دەگەنمەن، ءپاتريوتيزمنىڭ قازاقشا بالاماسى «وتانشىلدىق» ەكەنىن بىلە تۇرا قازاقشا ماتىندە ۇلتجاندىلىق رەتىندە بەرىلۋى بىزگە ۇلكەن ءۇمىت سىيلاعانداي...  ەلباسى جولداۋىنان ۇلتجاندىلىق تۋراسىندا ماسەلەنىڭ ء(تىپتى قاساقانا قاتە اۋدارما سيپاتىندا دا...) ورىن الۋى، وسى قۇجاتتىڭ دايارلانۋى بارىسىندا بۇل ماسەلەنىڭ ماڭىزىنىڭ ارتقانىنا ءمان بەرىلگەندىگى دەپ تۇسىنەمىز. دەگەنمەن، وسكەلەڭ ۇرپاقتى ۇلتجاندىلىققا تاربيەلەۋ تۋرالى ۇسىنىس ايتىلۋى ءالى دە بولسا بيلىكتىڭ ۇلتشىلدىقتىڭ بۇگىنگى كۇنى اۋاداي قاجەتتىگىن اشىق تۇردە مويىنداي الماي وتىرعاندىعىنان حابار بەرەدى.

مەملەكەتتىڭ بيلىگىندە ءالى دە بولسا بۇرىنعى كومسومولداردىڭ وتىرۋى، ولاردىڭ تۇسىنىگىندەگى ۇلتشىلدىقتىڭ لەنيندىك تۇسىنىكتەمەسى مىقتاپ ورنىققاندىعى بيلىكتىڭ ءالى دە بولسا ۇلتشىلدىقتان بويىن الشاق ۇستاۋعا تىرىساتىندىعىن كورسەتەدى.

بۇگىنگى كۇنى ساياساتكەرلەردىڭ ۇلتشىلدىقتان قاشىپ، وعان بالاما ەتىپ العان ۇلتجاندىلىق تەرمينىنىڭ مانىنە ءۇڭىلىپ كورەيىكشى. ول ءۇشىن ءوزىنىڭ ۇلتشىل ەكەندىگىن ماقتان ەتىپ، ول جايلى جاسىرماي ايتىپ، ۇلتشىلدىقتىڭ ءمانىن تۇسىندىرۋدەن جالىقپاعان سابەتقازى اعامىزدىڭ پىكىرىنە سۇيەنگىمىز كەلەدى. ول ادام بويىنان، اسىرەسە، قازاق ۇلتىنىڭ وكىلى بويىنان تابىلاتىن ءۇش قاسيەت - ۇلتشىلدىق، ۇلتجاندىلىق جانە ۇلتسىزدىق تۋرالى ءوز ويىن كەلەسىدەي وربىتەدى: «ۇلتشىلدىق تا، ۇلتجاندىلىق تا ۇلتسىزدىققا قاراعاندا  ورەلى قاسيەت. بىراق، شىنايى ۇلتشىلدىققا نە جەتسىن! ويتكەنى ۇلتسىزدىقتا (ماڭگۇرتتىكتە) ساتقىندىق بار، ۇلتجاندىلىقتا جالاڭ سەزىم باسىم دا، ال ۇلتشىلدىق بولسا، بىربەتكەي ساياسي كاتەگوريا، ورەلى دە كوشەلى فيلوسوفيالىق ۇعىم، ەزىلگەن ۇلتتاردىڭ جاراقاتىنىڭ داۋاسى، شيپاسى. ۇلتشىلدىق قۇلاققا قانشا جاعىمسىز ەستىلگەنىمەن، ول عىلىم شەڭبەرىنە سىيمايدى. ول – ءىلىم. ۇلتجاندىلىق ادام بىتكەننىڭ بارشاسىندا بار بولسا، ۇلتشىلدىق زەيىندى، الدى-ارتىن بولجاعىش اسىل ازاماتقا عانا ءتان قاسيەت ەكەنىن باسا ايتقانىمىز ءجون. ۇلتجاندىلىق ۇلتشىلدىقتىڭ بالاماسى ەمەس. ۇلتشىلدىق الەۋمەتتىك زاڭدىلىقتار توعىسقان ءىلىم دە، ۇلتجاندىلىق – تۇپتەپ كەلگەندە قوس جاستىقتى شىنتاققا باسىپ قويىپ، قايماق قاتقان قارساق جون كۇرەڭ شايدى سوراپتاپ ءىشىپ، سارى ساماۋرىننىڭ جانىندا بايبىشەسى مەن بالا-شاعاسىنىڭ ورتاسىن ويىپ وتىرىپ، ۇلت تۋرالى، قازاق حالقىنىڭ ارمان- مۇددەسى تۋرالى ءسوز باستاۋعا الدە ءساندى بوتەلكە تولعان داستارحان باسىنداعى بەيپىل اڭگىمەگە  سايادى، ۇلت ءۇشىن اسا كەرەك ناسيحات، ۋاعىز ەشكىمنىڭ باسىن اۋىرتپايتىن كۇڭكىلگە اينالادى. ساياسي ارەكەتپەن استاسپاعان، ءوزىنىڭ ۇلتى ءۇشىن، ەلى مەن جەرى ءۇشىن، بالا-شاعاسى ءۇشىن ەشقاشان ساياسي ارەكەتكە باستاماعان ادام ۇلتجاندىلىق سيپاتتا عانا قالادى (اق اتاي. ۇلتسىزدىق، ۇلتشىلدىق ءھام ۇلتجاندىلىق.// قازاق ادەبيەتى، 10 ءساۋىر، 1998 ج.، 8 ب.). ول ۇلتشىلدىق سەزىمنىڭ ۇلتتى ۇلت رەتىندە ساقتاپ قالاتىنىن، ۇلتشىل ازاماتتار ۇلتتىڭ يادروسى ەكەندىگىن، سوندىقتان ۇلتشىل ادامنان قورىقپاي، ونى ۇلتشىلدىعى ءۇشىن قۇرمەتتەۋ قاجەتتىگىن، سونداي-اق مەملەكەتتىڭ تەتىگىن ۇستاۋشى ازاماتتاردىڭ بويىندا، ەڭ قۇرىعاندا، ۇلتشىلدىقتىڭ ۇشقىنى بولۋى قاجەتتىگىن العا تارتادى. س.اقاتاي مەملەكەت باسشىسىنىڭ باسقا كورشىلەس ەلدىڭ باسشىسىنىڭ تىزگىنىندە كەتىپ، ءىزباسار ءىنىسى  بولعانى نامىسىمىزعا تيەدى، قازاقتىڭ ۇيىقتاپ جاتقان ۇلتشىلدىق سەزىمىن قوزدىرا تۇسەدى. ۇلتجاندىلىقتى قازاقستاننىڭ تاعىنا پرەزيدەنتىمىزدىڭ شاپان جامىلىپ، قامشى ۇستاعانىنان ەمەس، ونىڭ كۇندەلىكتى ساياساتىنان باعامداپ وتىرساق دەيمىز» - دەپ ۇلتشىلدىق پەن ۇلتجاندىلىق تۋرالى ويىن تۇجىرىمدايدى (س.اقاتاي. ۇلتشىل بولۋ ۇيات پا؟ // جاس قازاق. 24 ماۋسىم، 1992 ج.، 5 ب.). دەگەنمەن، باعامداي قاراساق، ۇلتجاندىلىق ۇلتشىلدىققا باستايتىن باسپالداق  قىزمەتىن اتقارادى، كەز-كەلگەن ۋاقىتتا ناقتى جاعدايعا بايلانىستى، باعىتتايتىن يدەيا نەگىزىندە ۇلتجاندى ادامنىڭ ۇلتشىلعا اينالۋ مۇمكىندىگى زور.

جالپى العاندا، قوعامدا كوزقاماندار مەن ۇلتسىزدار سۇرانىسقا يە بولىپ، ۇلتشىلدار بيلىكتىڭ ەسىگىنەن سىعالاي الماي قالعان تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى ورىن العان كوپتەگەن جاعدايلار ءتۇپتىڭ تۇبىندە ۇلتقا جانى اشيتىن ادامداردىڭ عانا مەملەكەتكە ادال قىزمەت ىستەي الاتىندىعىن دالەلدەپ بەرگەندەي. كوپتەگەن ءىرى جوبالار مەن ومىرشەڭ يدەيالاردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى ناقتى لاۋازىم يەلەرىنە تىكەلەي بايلانىستى ەكەندىگى، ۇلت مۇددەسىنە قىزمەت ەتەتىن ادامداردىڭ عانا قولىنا تۇسكەن مۇمكىندىكتى ءوز پايداسىنا اسىرمايتىنى ورىن العان كوپتەگەن داۋلى وقيعالارمەن دالەلدەندى. سوندىقتان، ەندىگى جەردە مەملەكەتتىك اپپاراتتىڭ شەشۋشى تەتىكتەرىن وزگە تىلدە ويلايتىن، الەمدىك دەڭگەيدە تۇجىرىم جاسايتىن، مىقتى ماماندارعا ەمەس ۇلتىنا جانى اشيتىن ۇلتشىلدارعا بەرۋ باستى ماسەلەگە اينالدى. ارينە، ول ءۇشىن ۇلتشىلدىقتى قوعامدا جاعىمدى كاتەگوريا رەتىندە ناسيحاتتاپ، قوعامنىڭ ۇلتشىلدارعا دەگەن وڭ كوزقاراسىن قالىپتاستىرۋ كەرەك. سونىمەن قاتار، ۇلتشىلدىقتى لوزۋنگ رەتىندە ۇستاپ، اسىرەشىلدىككە بوي الدىرىپ، كوزبوياۋشىلىققا اينالدىرماعان دا ءجون.

ۇلتسىزدىق، ۇلتىن قورسىنۋ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردان جەرىنۋ ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ جوقتىعىنىڭ سالدارىنان ورىن الۋدا. جەكەلەگەن ادامداردىڭ ءوز تىلىنەن بەزىنۋى، ءوز ۇلتىن جەك كورۋى، ۇلت بولاشاعىنان ءتۇڭىلۋى، ءوز بولاشاعىن ءوز ەلىنەن جىراقتان ىزدەۋى جانە ت.ب. ۇيرەنشىكتى جاعدايعا اينالدى. كوپشىلىك قاراپايىم ادامدار وسىلايشا ءوز ۇلتىنان بەزىنۋىن ەلدەگى سىبايلاس جەمقورلىقپەن، زاڭسىزدىقتارمەن جانە وزگە دە جاعىمسىز جاعدايلارمەن بايلانىستىرادى. ال، تۇپتەپ كەلگەندە سول جاعىمسىز جاعدايلاردىڭ ورىن الۋى دا ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ، مەملەكەتتەگى بيلىك تەتىگىن ۇستاعان ادامداردىڭ بويىندا ۇلتشىلدىقتىڭ بولماۋىنىڭ سالدارى ەكەندىگى كوپشىلىكتى ويلاندىرمايدى. ياعني، ۇلتسىز ادامنىڭ جەكە باسىنىڭ، وتباسىنىڭ مۇددەسىن بارىنەن جوعارى قوياتىندىعى، جەمە-جەمگە كەلگەندە ۇلتتىق مۇددەنى جەكە، كلاندىق، توپتىق مۇددە جولىندا وڭاي قۇربان ەتەتىندىگى قاپەرگە الىنبايدى. ال، ناقتى ءبىر وكىلەتتىكتەرگە يە بولعان تۇلعانىڭ ۇلتىنا جانى اشىسا ءوز مۇددەسىن ۇلتتىق مۇددە جولىندا وڭاي قۇربان ەتە الاتىندىعىنا ءمان بەرىلمەيدى. بۇل ءوز كەزەگىندە ۇلتشىلدىقتىڭ عانا مەملەكەت ءۇشىن كوپ ماسەلەنى شەشە الاتىندىعىن كورسەتەدى.

قوعامداعى ۇلتشىلدىق دەڭگەيىن كوتەرۋ، ادامداردى ۇلتتىق تۇتاستىققا ۇمتىلدىرۋ ءۇشىن ارنايى تەتىكتەر قاراستىرىلىپ، ناقتى شەشىمدەر قابىلدانۋى قاجەت. بولاشاق ۇرپاقتىڭ بويىنداعى ۇلتتىق سەزىمدى وياتىپ، ۇلتتىق مۇددەگە قىزمەت ەتۋدى دارىپتەۋ مەملەكەتتىڭ بولاشاعىنىڭ باستى كەپىلى بولىپ تابىلادى. بيلىككە كەلەتىن جاڭا بۋىننىڭ بويىندا ۇلتشىلدىق ءدانىن ەگۋ ارقىلى عانا بولاشاق ءۇشىن الاڭسىز بولۋعا بولادى. مەملەكەت بيلىگى تاراپىنان ۇيىمداستىرىلاتىن ءارتۇرلى مەرەيتويلار مەن ءبىر رەتتىك شارالار، كورمەلەر، وليمپيادالار، سەزدەر، سيمپوزيۋمدار مەن كونفەرەنتسيالار جانە ت.ب. جەكەلەگەن ازاماتتار بويىنداعى ۇلتقا جاناشىرلىقتى، وتانشىلدىقتى دامىتا المايدى. ول ءۇشىن ناقتى ناتيجەگە باعىتتالعان جۇيەلى جۇمىس جۇرگىزىلۋى ءتيىس.

سوڭعى جىلدارى ۇلتتىق تاربيەنىڭ ناسيحاتتالماۋى، ۇلتتىق سانانىڭ دامۋىنا كوڭىل بولمەۋ جاستار اراسىندا ۇلتجاندىلىقتىڭ دا تومەندەۋىنە الىپ كەلگەنى جاسىرىن ەمەس. سوندىقتان، مەكتەپ قابىرعاسىندا ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى دارىپتەپ، وقۋشىلاردىڭ بويىندا ۇلتجاندىلىقتى دامىتۋ ءۇشىن ولاردىڭ ەڭ الدىمەن ءوز ءتىلىن تولىق مەڭگەرىپ، ءوز تىلىندە ويلانا الۋىنا جاعداي جاساۋ قاجەت دەگەن پىكىردەمىز. جالپى جاس ۇرپاق بويىنداعى ۇلتجاندىلىقتى دامىتۋ ءۇشىن وعان بەرىلەتىن ۇلتتىق تاربيەگە باسا نازار اۋدارۋ قاجەت. ۇلتتىق تاربيەنىڭ وتباسىلىق سيپاتىنىڭ قازىرگى زامانداعى جاھاندانۋ ۇردىسىنە بايلانىستى وزگەرىسكە ۇشىراۋى ەندىگى جەردە بۇل ماسەلەنىڭ شەشىلۋىنە مەكتەپتىڭ ۇلەسىنىڭ ارتۋىنا الىپ كەلدى. وسى تۇستا مەكتەپتەگى ۇلتتىق پەداگوگيكانىڭ ۇلەسىن ارتتىرۋ شارالارىن قولعا الۋ ماسەلەسى ورىن الۋدا. بۇل ءۇشىن ۇلتتىق تاربيەنىڭ مەكتەپكە بەيىمدەلگەن جاڭا باعدارلاماسىن جاساپ بەكىتۋ، جاڭا كونتسەپتسياسىن جاساۋ قاجەت. باستاۋىش مەكتەپتەگى باعدارلاماعا ۇلتتىق تانىم ساباقتارىن ەنگىزىپ، مەكتەپتىڭ العاشقى ءتورت جىلىندا ۇرپاق بويىندا ۇلتتىق تاربيە ىرگەتاسىن قالاۋ كەرەك. ءبىزدىڭ پىكىرىمىزشە، مەكتەپ باعدارلاماسىنداعى ء«وزىن-ءوزى تانۋ» جانە «دۇنيەتانۋ» پاندەرىنىڭ نەگىزىندە جاڭا «ۇلتتىق تانىم» ءپانى جاساقتالسا، ونىڭ بەرەرى مول بولار ەدى. جالپى العاندا، بولاشاقتا ۇلتقا جانى اشيتىن ازامات تاربيەلەپ شىعارۋ ءۇشىن ەڭ الدىمەن ول ادامنىڭ ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى بويىنا سىڭىرگەن، ءوز ۇلتىنىڭ سالت-ءداستۇرىن، ادەت-عۇرپىن تولىق مەڭگەرگەن، ءوز تىلىندە ويلايتىن ادام بولىپ قالىپتاسۋىنا نازار اۋدارعان ءجون. باستاۋىش مەكتەپتە بالانىڭ دۇنيەتانىمى قالىپتاسىپ،  ءوز ءتىلىن مەڭگەرۋى، ادامي قۇندىلىقتارىنىڭ ءتۇزىلۋى ورىن الادى. ال، باستاۋىش مەكتەپتە بالاعا وزگە ءتىلدى، وزگە مادەنيەتتى ناسيحاتتاۋ - ونىڭ ۇلتتىق ساناسىنىڭ قالىپتاسۋىنا نۇقسان كەلتىرۋ بولىپ تابىلادى.  

ارينە، كەزەكتى جولداۋدىڭ ادەتتەگىدەي ساۋاتتى، جوعارعى دەڭگەيدە جازىلعانى انىق، ەندىگى باستى ماسەلە – وندا ايتىلعان ماسەلەلەردىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى. ال، جۇزەگە اسىرۋدىڭ باستى كەپىلى ۇلتشىل مەملەكەتتىك قىزمەتكەردىڭ قاراسىنىڭ كوبەيۋى بولىپ تابىلماق!

ەسبول ءومىرجانوۆ  

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1582
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3616