جاقسىلىق تولەگەن. جەزوكشە
(بۇگىنگىنىڭ حيكاياتى)
سەن شىققان جول ۇستىنە جالعىز ءتۇپ شي،
كورىنگەن يت كەتەدى ءبىر-ءبىر سارىپ ...
(اباي).
كادەلى كۇيەۋ
(ولجابايدىڭ ءوزى تۋرالى ايتقاندارى)
مەن وسى قالاداعى ەلەۋسىزدەۋ ءبىر اكىمشىلىك مەكەمەسىندە ورتانقول باسشى دارەجەسىندەگى قىزمەتكەرمىن. ءبىلىم دارەجەم جوعارى. ماماندىعىم – ەكونوميست. بۋحگالتەريا جاعىن، مەكەمەنىڭ ەكونوميكالىق جوبالاۋ تاراپتارىن ءبىر كىسىدەي بىلەمىن. كەزىندە ۇلكەن ءبىر باسقارمادا باستىقتىڭ ەكونوميكا جونىندەگى ورىنباسارى بولىپ ءبىراز جىل قىزمەت ەتتىم. اۋمالى-توكپەلى كەزەڭدە ول مەكەمە دە جابىلعان سوڭ، باسقا جۇمىس ىزدەۋگە ءماجبۇر بولدىم. قازىرگى جۇمىسىم وزىمە ۇنايدى. جاۋاپكەرشىلىك جوقتىڭ قاسى. ايلىق جالاقىم دا جامان ەمەس. ودان دا باسقا ءۇيتىپ-ءبۇيتىپ دەگەندەي. پالەنشەنىڭ قۇداسى، تولەنشەنىڭ جيەنى ەدىم دەپ اياق جەتەر جەردەن ىزدەپ كەلۋشىلەر دە جەتكىلىكتى. ءبىرى ءىستى بولىپ كەلسە، كەيبىرەۋى ءتۇرلى ماسەلەلەردە قولجالعاۋ جاساۋدى ەمەۋرىندەيدى. ايتەۋىر تامىر-تانىستىڭ، جامان ابىرويدىڭ ارقاسىندا جۇرتقا شاما-شارقىم كەلگەنشە كومەكتەسىپ جىبەرەمىن. مۇندايدا قازاق قۇر قالدىرمايدى. الاقانىما اقشا باسادى. جۇمىس ءبىتىر دەپ بەرگەن قاراجاتتان دا قارپىپ قالام، ورتاعا تۇسكەنىمە سىياقىنى جانە الامىن. قازاعىم جۇمىسى بىتكەنىنە ءماز، مەن – ەسەبىن تاۋىپ ەكى اساعانىما. سويتكەن تىرلىك بار.
قاتىن، ەكى-ءۇش قارادومالاق ۇل-قىز بار. ساياجايدى الدەقاشان ورالماندارعا ساتىپ بۇلداعانبىز. اتتەڭ، ەرتەرەكتە ارزانداۋ كەتتى. ماشينە بار. ايەلىم ۇسقىنسىزداۋ، وعان قوسا بالا باستى، سالپى ەتەكتەۋ. وزىمنەن 7-8 جاس كىشى. بۇل مەنىڭ ءۇشىنشى ايەلىم. ءبىرىنشى ايەلىمنىڭ مىنەزى وتە شايپاۋ ەدى. اكە-شەشەممەن، تۋىستارىممەن سۋىقتاۋ بولدى. توركىنى جاقىننىڭ توسەگى جينالمايتىنى راس ەكەن، قاشان كورسەڭ ءۇي تولى كىسى، دەم الىپ، الدە قوناق شاقىرىپ سيقىڭ جوق. ءسويتىپ، ونىمەن ءتورت جىل وتاسقان سوڭ ءبىر قىزبەن قويا بەردىم. اعالارى مەن جەڭگەلەرى قاتىننىڭ قولتىعىنا سۋ بۇرىكتى مە، بىلمەيمىن، ايرىلىسۋعا كەلىسىم بەرمەي ءبىراز الەكتەدى. بىراق جولىن تاپتىم. ونىڭ ءوزى ءبىر حيكايا.
ال، ەكىنشى ايەلىم مىقتى ءبىر دوكەيدىڭ بايدان قايتقان قىزى ەدى. ءوز كويلەگىمدى ءوزىم جۋىپ كيىپ، ءوز تاماعىمدى دا ءوزىم ءپىسىرىپ ءىشىپ، ونىمەن تۇرعان ءبىر-ەكى جىلدىڭ ىشىندە ءتىپتى ءجۇنجىپ كەتتىم. تابىسىم دا جامان ەمەس، بىراق ول انتۇرعاننىڭ توركىندەۋى تاۋسىلمايتىن بولدى. قايىن اتام، وبالىنا نە كەرەك، مەنى كەرەمەت جۇمىسقا ورنالاستىرىپ قويدى. ەرتە كەتەم، كەش كەلەم، ءىسساپارىم دا كوپ.
ءبىر كۇنى اتىراۋدان ەكى كۇن ەرتەرەك قايتىم. ءتۇن جارىمىندا ءوز كىلتىممەن پاتەرىمدى اشىپ ىشكە كىرسەم، مەنىڭ ورنىمدا ءبىر سىلىڭعىر قارا جىگىت تىرداي جالاڭاش حالدە ايەلىمدى قۇشاقتاپ ۇيىقتاپ جاتىر. قاپەلىمدە اڭىرايىپ ءتۇردىم دا، تەز ەسىمدى جيىپ الا قويدىم. ءبىرىنشى قاتىننان جەگەن وپىعىم بار، دىبىسىمدى شىعارماي ەركەكتىڭ كيىمدەرىنىڭ قالتالارىن جاقسىلىپ قاراپ، قۇجاتتارىن، اقشالارىن سىپىرىپ الدىم دا، ءتسيفرلى فوتواپپاراتتى قولىما الىپ، شامدى جاعىپ كەلىپ جىبەردىم. ۇيقىلى-وياۋ ابيىرلەرىن قولدارىمەن ارەڭ قالقالاعان الگىلەردى شىرتىلداتىپ سۋرەتكە ءتۇسىردىم. سوڭ، جىگىتتى ءاي-شايعا قاراتپاي (سامبودان ءرازريادىم بار) جالاڭاش قالپىندا پودەزگە اتتاندىردىم دا، ايەلىمدى ىشكويلەكپەن ءماشيناما مىنگىزىپ، اكەسىنىڭ داربازاسىنىڭ الدىنا تاستاپ كەتتىم. سوتقا ارىزدى ءوزىم جازدىم. بۇلتارتپايتىن فوتوبەينەلەر سوتتىڭ دا، دوكەي اتامنىڭ دا اۋزىن اشىرمادى. الگى جىگىتتىڭ دە تولقۇجاتىن سوتقا تابىستادىم. ءسويتىپ، اينالدىرعان ءبىر-ەكى ايدىڭ ىشىندە داكەڭ تاعى دا بويداق بولىپ شىعا كەلدى. بىراق، قايىن اتام بۇرىنعى تابىستى قىزمەتىمنەن ەسەبىن تاۋىپ تايدىردى. ارادا كوپ وتپەي-اق ونىڭ ءوزىنىڭ دە اياعى اسپاننان كەلدى. پارامەن ۇستالىپتى. مەنىڭ قادىرىمدى بىلمەگەن قىزى وسى قالانىڭ جانە ءبىر جىگىتىنە كۇيەۋگە شىعىپ ەدى، ۇيرەنگەن ادەت قالا ما، جانە جىمىسقى ءجۇرىسى اشكەرەلەنىپ، الدىڭعى تاز كەبىن قايتا كيىپتى. كازىر مەيرامحانالار مەن كافەلەردى توڭىرەكتەيدى دەپ ەسىتتىم. «شوق-شوق، بارىڭە دە سول كەرەك» دەپ مەن ءجۇرمىن. شىنى سولاي عوي. مەنىڭ ءتىپتى جازىعىم جوق.
ەندى اۋزى كۇيگەن ءۇرىپ ىشەدى دەگەندەي، ۇيلەنۋ ماسەلەسىن شەتكە ىسىرىپ قويىپ ءجۇر ەدىم، بىراق «جالعىزدىق ءبىر قۇدايعا عانا جاراسىپتى» دەپ بەكەرگە ايتپايدى عوي، بەرەكەم كەتىپ، سيقىم قاشتى. جاسىم دا وتىزدان وتىڭكىرەپ بارا جاتىر. سولاي ويلانىڭقىراپ جۇرگەندە، وسى كۇنگى ايەلىممەن ءبىر تويعا بارعاندا تانىستىم. وتىرىڭقىراپ قالعان قىز ەكەن، تويدان كەيىن دە ءبىر-ەكى رەت كورگەن سوڭ، ىڭعايىما كونەتىنىن سەزدىم. ءسويتىپ، بىردە وڭاشا وتىرعاندا ءجاي-كۇيىمدى جايىپ سالىپ، ءسوز سالىپ ەدىم، بۇلدانىپ تاس-تالقان بولدى. «مەن ءالى ەسىك كورمەگەن قىزبىن!» دەي مە شىراعىم-اۋ. ءاي، مەن ونىڭ سارى مايداي ساقتالىپ تۇرعانىندا نە شارۋام بار، ماعان تەك قاتىن كەرەك، كوردىك قوي وندايلاردىڭ تالايىن. بولسا بولار، سودان ارامىز سۋىپ كەتىپ ەدى.
ءبىر كۇنى ساپار دەگەن دوسىمنىڭ كەلىنشەگى بوسانىپ، شىلدەحانا جاسالدى. سول جەردە الگى مەنىڭ «ەسىك كورمەگەنىم» دە اكە-شەشەسىمەن بىرگە كەلمەسى بار ما. تانىماعان كىسى قۇساپ سىرت اينالدىم. شىنار، دوسىمنىڭ ايەلى، كوزىن قىسىپ مەنى وڭاشالادى دا، بۇلاردىڭ وزدەرىنە ناعاشى جۇرت بولىپ كەلەتىنىن ايتىپ، مەن جونىندە بىرەۋلەردىڭ بىلگىسى كەلىپ ىڭكار بولىپ وتىرعانىن جۇقالاپ جەتكىزدى. اكەسى اناۋ دەپ سىرتىنان نۇسقادى.
سودان توي بىتكەن سوڭ «قوناقتاردى اپارىپ سالا قويشى!» دەپ ساپار «قيىلدى». كەمپىر-شالدى بويجەتكەنىمەن قوسا ماشيناعا سالىپ الىپ، جىگىتىڭ قىز اۋىلىنا قاراي تارتتى دا كەتتى.
قىزدىڭ اكەسى دۇرىس كىسى ەكەن. جول جونەكەي ءوزى تۋرالى ءبىراز اڭگىمەنىڭ باسىن قايىرىپ تاستادى. ۇيىنە بارعان سوڭ دا ەسىكتەن قۇر اۋىز جىبەرمەي، شايعا شاقىردى. سارى مايداي ساقتالعانىم سىزىلىپ وتىرىپ ءشاي قۇيدى. اقاڭنان بىرەر ريۋمكا تارتىپ العان سوڭ، مەنىڭ «ەسىم كىرىپ»، ءماشينانى ەندى قالاي ايداپ كەتەم دەپ «سانىمدى سوقتىم». اۋىل كىسىلەرى اڭقاۋ بولا ما، الدە اكەگە الدىن-الا ەسكەرتىپ قويىلعان با، ول جاعى ماعان بەيمالىم، وتاعاسى «قونىپ كەت!» دەپ ءپىسىرىپ ايتقان سوڭ، مەن ءماشينامنىڭ جۇك سالعىش بولىگىنەن تاعى ءبىر قىلمويىندى اكەلىپ ستولدىڭ ۇستىنە قويدىم.
باستى اۋىرتىپ نە كەرەك، سول ءتۇنى بولاشاق قايىن اتاممەن قول سوعىسىپ، قىزىنا «قۇدا ءتۇستىم». قالىڭسىز قىز بولسا دا، كادەسىز كۇيەۋ بولمايدى دەپ بولاشاق اتا-ەنەمە ەكى ءجۇز مىڭدى ۇستاتتىم. ەرتەڭىنە «سارى مايىم» كادىمگىدەي قيماي قوش ايتىستى.
كەلەسى سەنبىدە ەكى اعام جەڭگەلەرىممەن كەلىپ قىزعا قۇدا ءتۇستى. كەشكە تامان توركىنىمەن «سىڭسىپ» قوشتاسقان قالىڭدىقتى الىپ، قالاعا قايتتىق.
دۇرىلدەتپەگەنمەن ورتاشالاۋ توي جاساپ، جاڭا قايىن جۇرت جاقتى دا كۇتىپ جىبەردىم. كازىر، مىنە ونشاقتى جىلدىڭ ءجۇزى بولىپ قالدى، وسى قاتىنىم كۇلاشپەن ءتۇتىنىمىز، قۇدايعا شۇكىر، ازىرگە ءتۇزۋ شىعىپ كەلەدى.
تۇعىردان تۇسە قويعان كۇيىم جوق، بەتى تەگىستەۋ تومەن ەتەكتىنى كورسەم ءالى دە دەلەبەم قوزادى. بۇل قاسيەتىمدى بۇرىن سارى مايداي ساقتالعان، وسى كۇنى قاقپىش بالىقتاي قاقتالعان قاتىنىم جاقسى بىلەدى. سودان دا شىعار، ۇيدەگى تەلەفوننىڭ قوڭىراۋىن اڭدىپ وتىرادى، ال مەن بولسام ۇيالى سىمتەتىگىمدى ءۇيدىڭ بوساعاسىن اتتار الدىندا-اق جەلىدەن ايىرىپ تاستايمىن. ارينە، ەل جاتار كەزدە ادەيى قاتىنىمنىڭ كىتىعىنا ءتيىپ، قوڭىراۋ شالاتىن قىسىر كەلىنشەكتەر دە ءبىزدىڭ تانىستاردىڭ ىشىندە بارشىلىق.
دۋماندى ءتۇن
(ولجابايدىڭ ءبىرىنشى اڭگىمەسى)
تەلەفون ۇزاق سىڭعىرلادى. ترۋبكادان مارعاۋ مىسىق داۋىستى ايەل ءۇي-ءىشىن، حال-جاعدايىمدى سۇراپ، ءىشى-باۋرىما كىرىپ بارا جاتىر. ءتاتتى تىلىمەن اڭگىمەگە تارتىپ، ءدال ءبىر بۇرىننان ەتەنە تانىس كىسىدەي ەمەۋرەيدى كەلىپ. اڭگىمەنىڭ باسىندا «بۇل كىم-ءاي؟» دەگەن دەگەن سۇراق تۋىنداسا دا، سالدەن كەيىن ماسەلە ايقىندالدى. مەن دە كوپتى كورگەن جىگىتپىن عوي، بۇلتىلداتپاي اڭگىمەنى توتەسىنە بۇردىم. ءدوپ باسىپپىن، بيكەش تە ىرىققا كونەيىن دەگەن سىڭاي ءبىلدىردى. ءاي، نە بوپتى، قوڭىراۋ سوققان ءوزى، مەنىڭ ەشتەڭەدەن تايساقتايتىن رەتىم جوق قوي.
سونىمەن «سۆيدانيەنى» جۇرگىش جىگىتتەر جاقسى بىلەتىن، دۋمانى تاڭعا دەيىن تارقامايتىن قالاداعى بەلگىلى ورىندا، كەشكى ساعات توعىزعا بەلگىلەدىك.
قۇلاننىڭ قاسىنۋىنا مىلتىقتىڭ باسىلۋى دەگەندەي، ۇيدەگىنىڭ دە بالالارمەن توركىندەپ كەتكەنى مۇنداي جاقسى بولار ما، كادىمگىدەي دەلەبەم قوزىپ، جاسىرىپ قويعان جەرىمنەن ءبىر كەشكە جەتەدى-اۋ دەگەن سومانى قالتاعا باسىپ، سىلانىپ-سيپانىپ، ۋادەلەسكەن جەرگە ءبىرشاما ەرتە كەلدىم. ساعات ءتىلى ءالى كەشكى توعىزعا جەتە قويماسا دا، كافەدە الدەقاشان دۋمان قىزىپ جاتقان ەكەن. پىسىرىلگەن شاشلىقتىڭ، سىركە سۋىنىڭ، اراقتىڭ يىستەرى قولقاعا سوعىپ، باسىڭدى اينالدىرادى. بوگدە كوزدەن تاسا كابينالاردان ايەل-ەركەك داۋىستارى گۇجىلدەي، سىڭعىرلاي ەستىلەدى. ورىمدەي جاس داياشى قىزدار زىر جۇگىرىپ كابينالارداعىلارعا تاماق تاسۋمەن الەك.
زالداعى اسەم بەزەلگەن، شەتتەۋ تۇرعان ۇستەلدەردىڭ بىرىنە كەلىپ جايعاسقانىم سول ەدى، الجاپقىشى كىرشىكسىز تازا، قولىندا اس ءمازىرى بار سۇلۋ قىز جانىما جەتىپ كەلىپ امانداستى دا، باسىن ءيىپ تۇرا قالدى. مەن تامارا اپايدى سۇرادىم. ول «قازىر» دەپ سىرت اينالدى دا، سالدەن كەيىن سىرى كەتسە دە سىنى كەتپەگەن سىرلى اياقتاي اجارلى، كەزىندە حاس سۇلۋدىڭ ءوزى بولعانى جاسى قىرىقتى قىرقالاسا دا كورىنىپ تۇرعان تولىقتاۋ ايەلدى ەرتىپ كەلدى. «وتىرسام بولا ما؟» دەگەن يشارانى ادەمى كوزدەرىمەن اڭداتىپ، باپپەن قارسى الدىما جايعاستى. ارقايسىسىندا دوبالداي-دوبالداي التىن جۇزىكتەر جالت-جۇلت ەتكەن ءمىنسىز ساۋساقتارىن سىتىرلاتىپ، ناركەس كوزدەرىمەن ماعان سىناي قاراپ، جاۋاپ كۇتىپ وتىر.
مەن گۋليانى ىزدەپ كەلگەنىمدى، وسى جەردە ساعات توعىزعا كەزدەسەمىز دەپ ۋادەلەسكەنىمىزدى ايتقاننان سوڭ، ول جايدارىلانىپ، ورنىندا نىقتالا وتىردى دا، ول قىزدىڭ كوپ ۇزاماي كەلىپ قالاتىنىن، «وعان دەيىن ءبىرشاما اڭگىمەلەسىپ وتىرايىق، زامانداس ەكەنبىز!» دەپ ءبىر قويدى.
- مىنانىڭ ءبارى مەنىڭ جەكە مەنشىك دۇنيەم، - دەپ اينالاcىنا قامتي ءبىر قارادى.
اس مازىرىنە قاراسام، تاماقتارى كۇندەگى ءبىز ءىشىپ جۇرگەن دامدەردەن ءبىرشاما قىمبات. سوندا دا، ەركەك ەمەسپىن بە، بۇيىرتپانى باسىڭقىراپ بەردىم، سوڭ تامارا ەكەۋمىز ءدال كۇندە كورىسىپ جۇرگەن تانىستارداي شۇيىركەلەسە اڭگىمەگە كىرىستىك.
ول وسى قالادا كوپتەن تۇراتىنىن ايتىپ، تۇرمىستا جولى بولماي، قۇنداقتاۋلى نارەستەمەن دالادا قالعان سوڭ، الدەكىمنىڭ ەكىنشى ايەلى بولىپ ءومىر سۇرگەنىن، سونىڭ قولداۋىمەن قوعامدىق تاماقتانۋ سالاسىنا جۇمىسقا تۇرعانىن، كەشەگى مەنشىكتەستىرۋ كەزەڭىندە تاعى بىرەر ءاپايتوس جىگىتتەردىڭ كومەگىمەن وسى اسحانانى تيىن-تەبەن تولەپ، وزىنە وڭاي قاراتىپ العانىن ايتىپ، مەن سياقتى بەيتانىس كىسىلەردىڭ الدىندا اقتارىلا سويلەگەنىنە قاراعاندا «اۋىلدا وسكەن قاراعىمسىڭ-اۋ!» دەپ پايىمدادىم.
جالعىز ۇلى دا وسە كەلە قايىر بەرمەي، ەسىرتكىگە اۋەس بولىپ، ونى ەكى رەت ۇيلەندىرسە دە كەلىندەرىنىڭ تۇراقتاماعانىن، بالاسىنىڭ كازىر ناشاقورلىقتان ەمدەلىپ جۇرگەنىن ايتىپ ءبىر كەز ەگىلىپ تە الدى. اششى سۋدان ءبىر-ەكى مارتە تارتىپ العان سوڭ، ەكى بەتى بال-بۇل جانا الاۋلاپ، كوزدەرىندە ەرەكشە ۇشقىن ويناپ، ونىڭ ءوڭىنىڭ دە جاسارا تۇسكەنىن ءجىتى بايقاپ وتىردىم.
وسىنداي اڭگىمەنىڭ اراسىندا ەسىكتەن ادەمى كيىنىپ، بويانىپ العان ارىعى ما، تولىعى ما، شالبار كيىپ بوكسەلەرىن بۇلتىڭداتقانى بار بۇلدىرشىندەي سۇلۋ قىزدار كىرىپ كەلىپ، مەنىڭ جانىمداعى تامارامەن يشارامەن امانداسىپ، زالداعى ءبىر ەسىككە كىرىپ، قاراسى باتىپ جاتتى. كوز قيىعىممەن بايقاپ وتىرمىن، الگى ەسىككە جىگىتتەر دە كىرىپ، بيكەشتەردى قولدارىمەن جەتەلەپ شىعىپ، تاسا كابينالارعا جايعاسىپ، دۋمان-ساۋىق جالعاسا بەردى.
وسىلاي ەكەۋمىز اڭگىمەلەسىپ وتىرعان كەزدە، «انە، ءسىز كۇتكەن سۇلۋ دا كەلدى»، - دەپ قولدارىن شىرتىلداتىپ، ەسىكتەن جاڭا كىرگەن ءبىر بويجەتكەندى تامارا وزىنە قاراي شاقىردى. جاسى جيىرمالارعا ءالى جەتە قويماعان تالدىرماش بويلى ادەمى قىز جاقىن كەلىپ بىزدەرمەن امانداستى.
- ال ەندى ءبىزدى عافۋ ەتەسىز اعاسى، وزىڭىزبەن تانىسقانىمنان وتە قۋانىشتىمىن، ءسىز ءۇشىن ەسىگىمىز دە، قۇشاعىمىز دا ءاردايىم اشىق، ءوزىڭىز، الدە تانىستارىڭىزبەن بولسىن كەلىپ تۇرىڭىز، - دەپ سۇحباتتاسىم مەنىمەن قوشتاستى دا، الگى قىزدار كىرىپ-شىعىپ جاتقان ەسىككە بەتتەدى.
قىزبەن سويلەسكەن بويدا-اق. سىمتەتىكتەن ەسىتىلگەن مارعاۋ داۋىستى تانىدىم. دۋماندى كەشتى ودان ءارى جالعاستىرۋ ءۇشىن ءبىز دە ۇستەل ءۇستىن وڭاشا
كابيناعا كوشىرتتىك.
- نومىرلەردى بەيبەرەكەت تەرىپ ەدىم سىزگە ءتۇسىپپىن، ءبىزدىڭ اپايمەن بۇرىننان تانىس ەمەسسىز بە ءوزى،- دەپ نازدانا سويلەپ، گۋليا ماعان قاراي تىعىلا ءتۇسىپ وتىردى.
شاشلىقتىڭ ءدامى جاقپادى ما، الدە باسا ىشكەن اراق اسەر ەتتى مە، ءبىرازدان كەيىن مەن ءبىرتۇرلى بەيجاي حالگە ءتۇستىم.
- سىرتقا شىعىپ تازا اۋا جۇتىپ كەلەيىك، - دەگەنىمدە گۋليا ۇرەيلەنىپ;
- ەسىكتىڭ الدى تولى الگىلەر ماشينالارىمەن دايىن تۇر، ەكەۋمىزدى اپارادى دا باسىپ تاستايدى، ودان دا ءسال كۇتەيىك، مىنا سالقىن ىشىمدىكتەردەن ءىشىپ وتىرايىق، كەيىن اپايعا ايتساق ءوزى «چەرنىي حودتان» شىعارىپ جىبەرەدى. وعان دەيىن بۇگىنگى ماسەلەنىڭ قاي جەرگە دەيىن ءوربيتىنىن كەلىسىپ الايىق، - دەدى.
ء«تاريفتى» سۇراسام ءبىر مەزگىلدىك «راحات» بەس مىڭ، تاڭعا دەيىنگىسى ون بەس مىڭ ەكەن.
داياشىمەن ەسەپتەسىپ، سول جەردەگى بۋفەتتەن اراق-شاراپ، ول-پۇل جانە الىپ، قىزدار كىرە بەرەتىن ەسىككە باس سۇقساق، تامارا اپاي ۇلكەن ۇستەلدىڭ ارعى جاعىنداعى جۇمساق ورىندىقتا وتىر ەكەن. بولمەدەگى جەتى-سەگىز جاس قىز ءبىر-بىرىمەن سىقىلىقتاي كۇلىسىپ، بىزدەرگە كوز استىمەن سىناي قاراپ، اڭگىمەلەرىن جالعاستىرا بەردى. تامارا اپايدىڭ دا بارماعىنا بىرەر مىڭدى قىسىپ، «چەرنىي حودتان» سىرتقا شىقساق، كافەنىڭ قاپىرىق اۋاسىنان جانە كۇلىمسى يىسىنەن كەيىنگى تۇنگى سالقىن اۋا جانىما مايداي جاعىپ، كوڭىلىم كوتەرىلدى.
تۇنگى ساعات ون ەكىلەردىڭ كەزى. گۋليا ءوزى سياقتى قىزدارمەن پاتەر جالداپ تۇرادى ەكەن. ەسىكتەرى بولەك، بىراق بۇل جەر دە «ويىن-ساۋىقتان» قۇر ەمەس سياقتى، بىراق كافەدەگىدەي دۇبىرلەتە دۋمانداتپاعانمەن، ءار بولمەدە كىسىلەردىڭ بار ەكەنى انىق بايقالىپ تۇر
گۋليا كيىم اۋىستىرىپ كەلىپ، داستارحانعا ءوزىمىز اكەلگەن زاتتاردى باپپەن قويىپ بولعان سوڭ، بەتىمە سۇراقتى پىشىنمەن قارادى. مەن تۇسىنە قويدىم دا، كەلىسىلگەن اقشانى الاقانىنا سالدىم. اراقتى اشىپ، ەكى ىدىسقا شۇپىلدەتە قۇيىپ، تىلەك ايتىپ كوتەرىپ تاستادىق. ءۇپ-ۇشكىر ءتىلىن شىعارىپ، ەرىندەرىن جالاپ-جالاپ قويعانىنان-اق، ونىڭ جاس بولسا دا ءوز «ىسىنە» ءبىراز ماماندانىپ ۇلگىرگەنىن بايقادىم. وسىلاي ءبىراز ۋاقىت ءوتىپ، ءبىر-ەكى توستان كەيىن شام ءسوندىرىلدى. قىزۋلار باسىلعان سوڭ، قۇشاعىمداعى جاتقان قىز ەڭىرەپ جىلاپ، وكسىگىن بىرازعا دەيىن باسا المادى.
- انشەيىن، ءسىزدى كورىپ اكەمدى كورگەندەي بولدىم، كەشىرەرسىز اعاي، مىنەزىڭىز وتە ۇستامدى ەكەن. كەيبىرەۋلەردەي باسىنا سويلەپ، تابالاعان راي تانىتپايسىز، سوسىن ءبىر ىشىمدەگى شەرىمدى تارقاتقانداعىم عوي. وزىڭىزگە ءبىر جارىلعىم كەلىپ وتىر، ءتۇن ۇزاق قوي. كانە، جانە اراق ىشەيىك، تەمەكىڭىزدەن بەرىڭىزشى، - دەدى دە شامدى جاعىپ، جانىما كەلىپ وتىردى.
- مەكتەپتە ۇزدىك وقىدىم، - دەپ باستادى ول ءسوزىن، بوتەلكەدەگى اراقتى قۇيىپ جاتىپ، - اۋىلىمىز قالادان الىستاۋ بولعاندىكى مە، بىزدە سالت-ءداستۇر باسقاشاراق بولدى. ۇلكەننىڭ باجىرايىپ بەتىنە قاراۋ، ءتىپتى بەيتانىس كىسىلەرمەن سويلەسپەك تۇرماق، ولاردىڭ ماڭىنا دا جولامايتىنبىز، اسىرەسە قىز بالالارعا تيىم سالىنعان نارسەلەر كوبىرەك بولاتىن. ساباق وقۋ، ءۇيدىڭ تىرلىك-قامى دەگەندەي ءومىر بىرقالىپتى ءوتىپ جاتاتىن.
سەگىزىنشى سىنىپتارعا كەلىپ مەكتەپتەگى وليمپيادالارعا قاتىسا باستادىم. بىردە مەكتەپتەگى سىناقتان جاقسى ءوتىپ، ءبىر ءوزىم اۋدانعا باراتىن بولدىم. اكەم مىنەزى تۇيىقتاۋ كىسى ەدى، ال شەشەم بولسا جاستايىنان بالا باستى بولىپ، ءۇي تىرلىگىنەن ەرتەلى-كەش كوز اشپايتىن، ەشتەڭەمەن ءىسى جوق مومىن ايەل. «اۋدانعا ءبىر ءوزىڭدى جىبەرمەيمىز»، دەپ ەكەۋى دە بايبايلام سالدى. ۇيگە سىنىپ جەتەكشىسى قايتا-قايتا كەلىپ، بولماعان سوڭ مەكتەپ ديرەكتورى ەكەۋلەپ، اكەمدى اۋپىرىمدەپ زورعا كوندىردى. ءسويتىپ، ولار مەنى جەتەكتەگەندەي قىپ اۋدان ورتالىعىنا اكەلمەسى بار ما. كوپ قاباتتى ۇيلەردى ءبىرىنشى رەت سوندا كوردىم. تاس توسەلگەن كوشەلەر، اعىلعان ماشينالار، ابىر-سابىر ەرسىلى-قارسىلى جۇرگەن كىسىلەردى كورىپ، قورىققانىمنان جان-جاعىما الاقتاپ قاراي بەرسەم كەرەك، مەكتەپ ديرەكتورى اعايىم;
- وسى ماكەڭنىڭ قىزىنىڭ قالاعا ءبىرىنشى رەت كەلۋى سياقتى، - دەپ كۇلىپ، باسىن شايقاعاندا عانا ەسىمدى جيىپ الا قويدىم.
جاسىمنان دارىگەر بولۋدى ارماندايتىنمىن. سودان بولسا كەرەك جاراتىلىستانۋ، حيميا پاندەرىن دەن قويىپ وقىپ، وسى پاندەردەن ساباق بەرەتىن جاسى ەگدەلەۋ اعايىمنىڭ باسىن ابدەن قاتىراتىنمىن. سول ەڭبەگىمە بولا ما، حيميا ساباعىنان الدىما جان سالمايتىنمىن. مىنە، بۇگىنگى اۋداندىق وليمپيادا جارىسىندا دا حيميا پانىنەن مەنەن وتكەنى بولماپتى. ءسويتىپ، ماعان بەرىلگەن سىيلىقتارمەن قوسا وبلىسقا جولدامانى دا قالتاعا سالىپ، ۇشەۋمىز كەشكە اۋىلعا كوڭىلدى ورالدىق. ءبارىمىز ءبىزدىڭ ۇيگە كەلىپ تۇستىك. اپايىم اكە-شەشەمنەن ءشۇيىنشى سۇراپ اۋىز ۇيدە دابىرلاپ ءجۇر.
شەشەم قۋانىشتان وزىنشە بىردەڭەلەردى كۇبىرلەپ كەلىپ مەنىڭ ماڭدايىمنان يىسكەدى. اكەم تۇك ۇندەمەي قولىنا پىشاق الىپ قوي قوراعا قاراي بەتتەدى.
سول كۇنى ۇيدەگىلەر كىشى-گىرىم شاشۋ-توي ىرىمىن ىستەدى. اۋىلدىڭ اكىمى، مەكتەپ ديرەكتورى، مۇعالىمدەرىم، سىنىپتاستارىم كەلىپ قۇتتى بولسىن ايتىپ جاتىر. ومىرىمدە ءبىرىنشى رەت ءبىزدىڭ ۇيدە وتە كوڭىلدى توي-دۋمان كەشى ءوتتى.
وسىلاي، وبلىستىق بايقاۋدان دا جەڭىمپاز بولىپ ورالدىم. وبلىس ورتالىعىنداعى ۋنيۆەرسيتەتكە ەمتيحانسىز قابىلداناتىن قۇجات تا قولعا ءتيدى. بىراق، بىزدە دارىگەرلەر دايىندايتىن وقۋ ورنى جوق. ول ءۇشىن اقتوبە، قاراعاندى، الماتى سياقتى ۇلكەن شاھارلارعا بارىپ وقۋ كەرەك ەكەن.
ءسويتىپ ءجۇرىپ اۋىلدا وزات وقۋشى قىز بولىپ كوزگە تۇسكەنىمدى بايقاماپپىن. مىڭداپ مال ۇستاپ، بايلىعىمەن ەل اۋزىنا ىلىنگەن، جاسى كەلسە دە ۇيلەنبەي جۇرگەن ءبىر كورشى جىگىت بولاتىن. سول ۇيگە كەلگىشتەپ، اكەمنىڭ اينالاcىن توڭىرەكتەيتىندى شىعاردى. مالعا جەم، ولاي-پۇلاي نارسە، ازىق-تۇلىك اكەلىپ تاستاپ، اكە-شەشەمنىڭ كوڭىلىن اۋلايتىن بولدى. ءارى وتكەندە، بەرى وتكەندە ماعان سۇقتانا قارايتىن. مەن بۇعان پالەنشەدەي ءمان بەرمەيتىنمىن.
سوڭعى قوڭىراۋ سوعىلىپ، ۇلتتىق تەست سىناعىنان دا مۇدىرمەي ءوتىپ، ورتا مەكتەپتى دە ءبىتىردىم. اناما وقۋعا باراتىنىمدى ايتقانىمدا ول قۇپتامايتىنداي راي تانىتتى، ال اكەم بۇلقان-تالقان بولىپ اشۋلانىپ;
- سەنى قىسقا سالىم مالىككە ۇزاتامىز. وقۋ سەنىڭ نە تەڭىڭ. شوشاڭداما! -دەپ كەسىپ ايتتى. مالىك دەگەنى الگى ۇيگە كەلە بەرەتىن بايشىكەش جىگىت.
اكەمنىڭ ايتقانىنان قايتپايتىن تومىرىق مىنەزىن بىلگەسىن ونىڭ يىلمەسىن سەزدىم. ءارى ويلانىپ، بەرى ويلانىپ، وي تۇبىنە جەتە المادىم. وزدىگىمنەن كەتىپ قالۋعا، قاراجات ماسەلەسى تاعى بار دەگەندەي.
ءسويتىپ كۇندەر وتە بەردى. سىنىپتاستارىمنىڭ ءبارى وقۋعا كەتىپ بولدى. ءبىر كۇنى كوشەدە كەلە جاتىر ەدىم، قاسىمنان شاڭداتىپ ءبىر ماشينە وتە شىقتى. رولدە اۋىلداعى ءبىر بەدەلدى، جاس ورتاسىنا بارىپ قالعان تاكەن دەگەن كىسى ەدى. ءوزىن ونشا سۋقانىم سۇيمەيتىن. وسى اعايعا مۇڭىمدى شاقسام، جاردەم بەرمەس پە ەكەن دەگەن وي قاپەلىمدە ساناما ساپ ەتە قالدى. جاتسام دا، تۇرسام دا وسى ويمەن الەكپىن. ءسويتىپ، سول كىسىنىڭ الدىنان ءبىر وتۋگە بەل بايلادىم دا، ونىڭ جولىن توريتىن ادەت شىعاردىم. ارادان ەكى-ءۇش كۇن وتپەي بۇل ويىم دا ىسكە استى. بەتىمە قاراپ تۇرلى دا;
- جارايدى، تەك قۇجاتتارىڭدى عانا ال، كەتەتىنىڭدى ادام بالاسىنا ايتپا، ءتىپتى شەشەڭە دە بۇل تۋرالى ءتىس جارما. وسىعان كەلىسسەڭ جاردەمىم دايىن،- دەدى ول.
مەن كەلىستىم. ەشكىمگە ەشتەڭە ايتپادىم. تاڭ ەلەڭ-الاڭدا ءبىر كيەر كيىمىمدى ۇستىمە ءىلىپ، ۇيدەن جىرىلىپ شىقتىم دا، اۋىلدىڭ سىرتىنداعى جول بويىندا ءوسىپ تۇرعان شوق اعاشقا كەلىپ تىعىلدىم. كوپ ۇزاماي تانىس ءماشينا دا كورىندى. ول قاسىما توقتادى دا، مەن مىنەر-مىنبەستەن زىمىراپ جولعا ءتۇستى. ارتقى ورىندىقتا سۇلاپ جاتىپ، وسى ۇلكەن قالاعا كەلىپ، ءبىر ءۇيدىڭ الدىنا توقتاعانشا باسىمدى كوتەرمەدىم. كوپ قاباتتى ۇيگە ليفتتە كوتەرىلدىك. مۇنداي ءۇيدى دە، پاتەردى دە ءبىرىنشى كورۋىم. گاز دە، ىستىق سۋ دا، قالعان جاعدايلاردىڭ ءبارى ىشىندە. اعايىم تومەنگە ءتۇسىپ، ول-پۇل نارسەلەردى كوتەرىپ ورالدى. ءشاي قويىپ، تاماق ءپىسىرىپ دەگەندەي تىرلىك جاساپ، سوڭىراق تاماق جەلىنگەن سوڭ ۇيىقتاپ قالدىم. ءتۇن ورتاسى شوشىپ ويانسام، سەنگەن اعايىم مەنى ايمالاپ جاتىر. بۇلقىنىپ كورسەم قارۋلى ەركەكتىڭ قۇشاعىنان شىعىپ كەتۋگە شامام جەتپەدى. ەكى كۇن ءنار تاتپاي جىلاپ جاتتىم.
ءۇش-ءتورت كۇننەن كەيىن، اۋەلگى تۇنگى كورگەن حايۋاندىقتارىم قايتا باستالدى. بۇل جولعى ىستەگەن ورەسكەلدىكتەرىن تىلمەن ايتىپ جەتكىزۋ قيىن. ايتقانىن ىستەمەسەڭ بايلاپ-ماتاپ دەگەنىنە جەتتى، اياماي سوققىعا دا جىقتى.
جانە ەكى كۇنگە سوزىلعان دوزاقتان كەيىن، ءتۇن ورتاسىندا ول مەنى ماشينەسىنە وتىرعىزىپ، وسى قالانىڭ الدەبىر جەرىنە اكەلىپ ەسىكتى اشتى دا، يتەرىپ ءتۇسىرىپ تاستادى. سوسىن، كوپ كۇنگى قورلاۋشىم، بەتىمە ءبىر كۇلىپ قارادى دا، قۇجاتتارىم سالىنعان پوليەتيلەن قالتاشانى قولىما ۇستاتتى. سۇق ساۋساعىن ەرنىنە باسىپ ماعان قاراي ساۋساعىن شوشايتىپ سۇق كورسەتتى دە، شۋ قاراقۇيرىق تارتىپ كەتتى. مەن وسىلاي بەيتانىس قالانىڭ كوشەلەرىندە قۇجاتتارىمدى كوكىرەگىمە باسقان كۇيى جالعىز قالا باردىم.
اۋەلى ودان قۇتىلعانىما قۋانسام دا، قاراجاتسىز قالعانىم ەسىمە ءتۇسىپ، ەڭىرەپ جىلاپ جىبەرگەنىمدى بىلمەي قالدىم. وسىلاي دەل-سال بولىپ تۇرعانىمدا قاسىمنان ءبىر قىز اياڭداپ وتە بەردى. سوڭعى مۇمكىندىگىم وسى قىز ەكەنىن ءبىلىپ، ونىڭ بىلەگىنەن شاپ بەرىپ ۇستاي الدىم دا، باسىمنان وتكەن ساۋدانى شاتىپ-بۇتىپ ايتىپ بەردىم. ونىڭ ماعان راحىمى ءتۇستى مە بىلمەيمىن، قالتاسىنان ورامالىن الىپ جاس ايعىزداعان ءجۇزىمدى ءسۇرتتى. ءسويتىپ ءوزى تۇراتىن ۇيگە الىپ كەلدى. پاتەردە بىرنەشە قىز بولىپ تۇرادى ەكەن.
- وقيسىڭدار ما؟ - دەپ سۇراسام، ءبارى دە باسىن شايقاپ: - جوق وقىتامىز، - دەپ كادىمگىدەي مەنى ءاجۋالاپ كۇلەدى.
وزدەرى ءبىر ءتۇرلى كوڭىلدى جۇرەدى. كەشكە قاراي تاراپ-تاراپ كەتەدى دە، بەيتانىس جىگىتتەرمەن ءتۇن جارىمىندا ۇيگە كەلىپ، ويىن-ساۋىق قۇرادى. مەن سولارعا قىزمەت ەتەم. ايتەۋىر، تاماعىم توق.
وسىلاي كۇندەر وتە بەردى. ۇيگە قايتايىن دەسەم اقشام جوق جانە باسىمنان وتكەن وقيعا ەسىمە تۇسسە، كوزىمنەن جاس بىرش ەتە قالادى دا، اۋىلعا بارعاندا نە ابىراي تابام دەپ ويعا قالام.
وسى جەرگە كەلگەندە گۋليا تەرەڭ كۇرسىنىپ، تەمەكىگە قول سوزدى. ءشايدى جاڭالاپ، اراق قۇيدى.
- وبالىنا نە كەرەك، زۋليا (مەنىڭ قامقورشىمنىڭ اتى) مەنىڭ ازىرگە وسىلاي جۇرگەنىمدى بەتىمە سالىق قىلمادى، - دەپ ۇزىلگەن ءسوزىن جالعاستىردى قىز.- بىراق جاز دا، كۇز دە ءوتىپ، قىس تا كەلدى. جاڭا جىلدى ءومىرىمدى ءبىرىنشى مارتە ماعان جات جاعدايدا كۇتىپ الدىم. ۇزاق ۋاقىت سىرتقا شىقپاعاندىكى مە، تەرەزەدەن سىرتقا قاراسام كوزدەرىم اۋىراتىن بولدى. كۇننەن كۇنگە السىرەي باستادىم. زۋليا بىردە مەنىڭ بۇل ءپىشىنىمدى كورىپ، مۇسىركەي قاراپ:
- ءاي، سەن وسى جۇكتى ەمەسسىڭ بە؟ - دەپ سالدى. مەن بولسام تۇك تۇسىنبەي ونىڭ بەتىنە اڭتارىلا قارادىم.
تۇستەن كەيىن ءار قىزدىڭ سيعان ءبىر-ءبىر كيىمىن كيگىزىپ، زۋليا مەنى تانىس دارىگەرىنە اپاردى. ەركەكتىڭ الدىندا شەشىنە السام كانى، قولدارىم قالتىراپ، ەسىم اۋىپ قۇلاپ قالىپپىن. كوزىمدى اشسام، باسىمدى سۇيەپ جانىمدا زۋليا وتىر.
- ءبارى جايىندا ەكەن، بۇعان دا شۇكىر. بىراق سەن ءبىر مالعۇننىڭ قولىنا ءتۇسىپسىڭ عوي، دارىگەر جاعدايىڭدى كورىپ، جاعاسىن ۇستادى. ەندى سەنى ەشكىم دە ءبۇيتىپ قورلاي المايدى. قالاساڭ بىزدەرمەن تۇرا بەر، قالاماساڭ اۋلىڭا جەتكەندەي اقشا بەرەمىن، ەرىك وزىڭدە، - دەدى.
مەن سەلك ەتە قالدىم. كوز الدىما اكەم مەن شەشەم، الگى تاكەن نايساپ ەلەستەپ ءدىر-ءدىر ەتىپ سول جەردە جانە ەستەن تانۋعا ءسال-اق قالدىم.
وسىدان كەيىن زۋليا ەكەۋمىز ابدەن سىرلاس بولىپ الدىق. سىرتقا شىعىپ دۇكەندەردى ارالاپ، كۇندىز قىزدار ۇيىقتاپ جاتقاندا توڭىرەكتى قىدىرىپ بوي جازامىن. بىراق، اداسىپ كەتەمىن بە دەپ الىسقا ۇزامايمىن. بىرەر جەتىدەن كەيىن جۇزىمە قان جۇگىرىپ، وزىمە كەلە باستادىم. تابەتىم دە اشىلىپ، تاماققا قارايتىن بولدىم.
ءبىر كۇنى زۋليا مەنى دۇكەندەردى ارالاتىپ ءجۇرىپ، سىپتاي ەتىپ كيىندىردى. تۋعالى مۇنداي كيىمدەردى كيىپ كورمەگەن باسىم، ايناعا قاراپ ءوزىمدى تانىماي قالدىم. زۋليا بولسا اينالامدا كوبەلەكتەي ۇشىپ-قونىپ، بەتىمە وپا-دالاپ جاعىپ، كىرپىگىمدى، كوزدەرىمدى بوياپ، تاعى دا شار اينانىڭ الدىنا الىپ كەلدى. اينادان ماعان وتە سۇلۋ، بىراق كوزىنە تەرەڭ مۇڭ ۇيالاعان بەيتانىس بىرەۋ قاراپ تۇردى. مەن وسى كەزدە ومىرىمدە تاعى ءبىر كەزەڭنىڭ باستالعانىن پايىمداپ، ۇققانداي بولدىم.
قانشا اۋىلدىڭ قىزى بولسام دا، بىرگە تۇراتىن قىزداردىڭ قانداي ىسپەن شۇعىلداناتىنىنا اقىلىم جەتىپ قالدى. ۇيگە كەلگەن جىگىتتەر ازىلدەپ، ول جەر-بۇل جەرىمە قول جۇگىرتسە دە، بۇرىنعىداي ۇركىپ، شوشىمايتىن بولدىم.
زۋليا ءبىر كۇنى مەنىمەن شىنداپ سويلەسەتىن ۋاقىت جەتكەنىن ۇقتىرىپ، ەكەۋمىز وڭاشا وتىرىپ اڭگىمەلەستىك. ول دا باسىنان وتكەندەرىن ايتىپ، ەكەۋمىز بىرازعا دەيىن كوز جاسىمىزعا ەرىك بەرىپ، مۇڭداستىق.
ونىڭ دا جەتىسىپ تۇرعان جەرى جوق ەكەن. ول وسى جاقىن ماڭايداعى قالانىڭ قىزى بولىپ شىقتى. اكەسى ماسكۇنەمدىككە سالىنىپ، اراقتان ەسىنەن ايرىلعانى سونشا، ءبىر كۇنى تۋعان قىزىنا قول سالعانداي دارەجەگە دە جەتكەن. بىراق، بۇلاردىڭ ايقاي-ۇيقايىنان ويانىپ كەتكەن شەشەسى، ماسقارا بولۋدان قۇتقارىپ قالىپتى. قۇربى قىزدارى بىرتىندەپ تۇرمىسقا شىعا باستاعان كەزدە، بۇعان ءسوز سالۋشىلار شىقپاپتى. اكەسىنىڭ كىم ەكەنىن بىلەتىن جۇرت، قىزىنا مەنسىنبەي قارايدى ەمەس پە؟ سودان كوللەدجدە وقىپ جۇرگەندە، بىرگە وقيتىن كۋرستاس جىگىت بۇنى الىپ قاشىپ كەتەدى. جىگىت جاعى سۇراستىرا كەلە مۇنىڭ توركىنى جونىندە اڭگىمەگە قانعان سوڭ، جاس كەلىندى باسقا، كوزگە سوعىپ كۇن بەرمەيدى. كۇيەۋى دە اكە-شەشەسىنىڭ ايتقانىنان شىعا الماي، ايتەۋىر، ەكەۋى ايرىلىسىپ تىنادى. بىرەر ايدان كەيىن قىز تاۋىپ، ول وتە ىلەنازىك بولىپ دۇنيەگە كەلگەنى سەبەپتى، سول تۋ ءۇيىنىڭ وزىندە-اق قايتىس بولادى. وقۋى الدەقاشان ادىرا قالعان گۋليا، وسىلاي جەڭىل جۇرىسكە تۇسۋگە ءماجبۇر بولادى. سول توڭىرەكتە اكەسى دە اراقتان ولەدى. اناسىنا، ۇيەلمەندى-شۇيەلمەندى ءىنى-سىڭلىلەرىنە وسىلاي اقشا تاۋىپ، كومەك بەرىپ تۇرادى ەكەن.
سول كۇنى كەشتە زۋليا ونى تامارا اپايمەن تانىستىردى.
- مىنە، وسىلاي كۇن كەشىپ جاتقان جاعدايىم بار اعاي، - دەپ ەگىلگەن قىز قايتا شولمەككە جابىسىپ، ىدىسقا تولتىرا اراق قۇيدى دا، تەمەكىنى ءۇستى-ۇستىنە قۇشىرلانا تارتتى.
- تالاي قۇقايدى كوردىم، - دەپ اڭگىمەسىن ءارى قاراي جالعاستىردى قىز. - تامارا اپايمەن تىعىز جۇمىس جاسايتىن بولدىق. زۋليا ەكەۋمىزدىڭ ارامىزدان قىل وتپەيتىن دوسقا اينالدىق. كەيدە «قانسونارعا» دا بىرگە شىعامىز.تامارا اپاي شەبەر ۇيىمداستىرۋشى دا ەكەن. قالتالى كليەنتتەرگە سول كىسىنىڭ سىلتەۋىمەن «قىزمەت كورسەتەمىز». كەي كەزدەردە ءبىر-ەكى كۇندەي ءجۇرىپ قالاتىن دا شاقتارىمىز بولادى. الپاۋىتتاي جىگىتتەر نە ءبىر سوراقى قىلىقتاردى ىستەسە دە، ىشتەي تىنىپ كونەسىڭ. كونبەسىڭە دە امال جوق، ولاردىڭ قولىنان ءبارى كەلەدى، بىزدەر كىمبىز ولار ءۇشىن، ەشكىم دە ەمەسپىز، تەك جىلى تاۋارمىز. بىراق تولەمدەرى دە قوماقتى بولادى وندايلاردىڭ. ەكى جىگىتكە، نەمەسە ءۇش جىگىتكە ءبىر ءوزىڭ «شىعاتىن» كەز دە بولىپ تۇرادى. سوراقىلىقتىڭ كوكەسىن مىنە، سوندا كورەسىڭ. ايتەۋىر، ولارعا بەرەتىن اقشاسىنىڭ قۇرمەتىنە قىزمەت ەتەمىز. وسىلاي، ءوزىمىزدى جۇباتپاسقا امالىمىز دا جوق.
زۋليا ەكەۋمىزدىڭ داۋرەنىمىز كوپكە سوزىلمادى. مىندا مەنىڭ كەلگەنىمە ءبىر جىلدان جاڭا اسقان ساتتە، ول جىلاپ وتىرىپ جانە اڭگىمەگە شاقىردى. بۇگىن ءوزىنىڭ داعدىلى دارىگەرىنە كورىنسە، ول اششى شىندىقتى بەتىنە اشىپ تاستاپتى. سونداعىسى زۋليا جازىلمايتىن جامان دەرتكە – سپيد كە شالدىققانعا ۇقسايدى. دارىگەر:
- اناليزدەرىڭ سونى كورسەتىپ تۇر، ەندى ەمدەل-ەمدەلمە ءبارىبىر بۇل اۋرۋدان ازىرگە ايىققان ادامدى ەستىگەنىم دە، كورگەنىم دە جوق، - دەپتى.
سودان ەكەۋمىز قۇشاقتاسىپ جىلاپ، ەكى كوزدىڭ جاسىنا ەرىك بەردىك. بىراق، ەكىنشى تاپسىرعان اناليز دە ءبىرىنشىسىنىڭ كەبىن كيىپ، زۋليا قالادان تىس ورنالاسقان ارناۋلى ەمحاناعا جاتىپ ەمدەلۋگە ءماجبۇر بولدى. مەن اپتا سايىن بارىپ، حال-جاعدايىنان حابار الىپ تۇردىم. ءسويتىپ، ءبىر بارعانىمدا دوسىمنىڭ ورنىن سيپاپ قالدىم. ومىردەن وزعانىنا ءۇش كۇن بولىپتى، جەرلەنگەن جەرى دە ماعان بەلگىسىز، دارىگەرلەر ايتپادى، - دەپ سولقىلداپ جىلاپ جىبەردى.
مەن گۋليانىڭ مىنا اڭگىمەسىنەن كەيىن تۇلا-بويىم تۇرشىگىپ، ودان ءتانىمدى اۋلاق سالۋعا ارەكەت جاسادىم. بىراق ول مەنى تالدىرماش قولدارىمەن مىقتاپ قۇشاقتاعان كۇيى جىبەرمەي، وكسىپ جىلاپ:
- اعا، مەنىڭ ازىرگە دەنىم ساۋ، ەكى-ءۇش اپتادان دارىگەرلىك باقىلاۋدان تۇراقتى ءوتىپ تۇرمىن، - دەپ جالبارىندى.
مەن دەرەۋ ريۋمكەگە تولتىرا اراق قۇيىپ، دەم الماي تارتىپ جىبەردىم دە، كيىمدەرىمدى كيە باستادىم. قىزدىڭ بەتىنە ءبىر ءسات تىكتەپ قاراعان ەدىم، مەن ونى تانىماي قالدىم. مەنىڭ الدىمدا بۇرىنعى ۇلبىرەگەن ءبۇلدىرشىن قىزدىڭ ورنىندا ۇنجىرعاسى ءتۇسىپ، يىقتارى قۋشيىپ، ءجۇزى قۋارعان ءبىر سۇلدەر وتىر ەدى...
اbai.kz