قازاقتىڭ قارا التىنى مەن كوگىلدىر گازىنا بەلشەدەن كومىلىپ جاتقان قىتايلار ەندى ونى دا قاناعات تۇتپاي، كومپانياسىندا ىستەيتىن قازاق جۇمىسشىلارىنا ء«انۇرانىمىزدى ايت» دەپ قورلايدى ەكەن. ءيا، ەلىڭنىڭ بايلىعىن سورىپ جاتقانى ازداي، تاۋەلسىزدىگىڭە تۇكىرىپ، ءوز گيمىنىن ايتۋعا زورلاپ جاتسا، بۇدان ارتىق قانداي قورلاۋ بولماق!؟

نەگىزى، بۇل جاعداي بۇرىننان ايتىلىپ ءجۇر. بىراق، سوعان «سەلت» ەتكەن بيلىكتى، ءبىر ارەكەت جاساپ، پارمەن بىلدىرگەن قۇزىرلى ورىندى كورمەدىك. بۇل جولعى شۋ دا اقتوبەدەن شىقتى. وبلىس اۋماعىندا مۇناي مەن گاز ءوندىرىپ جاتقان CNPس «اقتوبەمۇنايگازدىڭ» ءبىر توپ جەرگىلىكتى جۇمىسشىسى «اقجول» دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ وبلىستىق فيلالىنا شاعىمدانعان. ارىز حاتتا قازاق جۇمىسشىلارى ءار كۇنى كەزەك اۋىسار الدىندا كومپانيانىڭ قىتاي باسشىلارى ولاردى قىتاي مەملەكەتىنىڭ گيمنىن ورىنداۋعا ماجبۇرلەيتىنىن ايتقان.

اقجولدىڭ وبلىستىق فيلالىنىڭ باسشىسى ىزىمعالي كوبەنوۆتىڭ ايتۋىنشا، پارتيانىڭ تەمىر  اۋدانى بويىنشا كوورديناتورى حاميت قىرقىنباەۆ جۇمىسشىلاردىڭ ارىزىنا وراي، ءمان-جايدى سۇراپ بىلگەندە، ولار ايتقان جاعدايدىڭ راس ەكەنىن انىقتاعان. ح.قىرقىنباەۆتىڭ پىكىرىنشە، جەرگىلىكتى بيلىك بۇل ماسەلەدەن حاباردار، الايدا قازىرگى ۋاقىتتا اتالعان جاعدايدىڭ انىق-قانىعىن تەكسەرىپ، قىتايلاردىڭ زاڭسىز قىلىعى تۋرالى ارەكەت جاساۋعا ەشكىم ىقىلاس تانىتا قويماعان.  

ءى.كوبەنوۆ كەڭقياق پەن جاڭاجول كەنىشتەرىندە جۇمىس ىستەپ جاتقانداردىڭ دەنى قازاقستان ازاماتتارى ەكەنىن ايتادى. بىراق، جۇمىسىمىزدان ايىرىلىپ قالامىز با دەپ قورقاتىن ولاردىڭ كوبى قىتاي باستىقتاردىڭ زورلىقتى ىسىنە اشىق قارسى شىعۋعا باتىلدارى بارمايدى ەكەن. ال، «اقتوبەمۇنايگاز» ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى چجان چەن «بۇنداي وقيعا بىزدە بولعان ەمەس» دەپ ات-تونىن الا قاشىپتى. سوندا، قازاق جۇمىسشىلارى ەرىككەننەن وتىرىك ايتىپ، ويدان اڭىز قۇراستىرىپ ءجۇر مە؟ الىنەن اسىپ، قازاقستاننىڭ زاڭىنا بەلدەن باسىپ، اقشامەن ساتىپ الىپ جاتقان قىتايلار تاۋەلسىزدىگىمىزدى قورلاپ، ازماتتارىمىزدىڭ قۇقىن كوك تيىن قۇرلى كورمەي ءجۇر.

قازاق جۇمىسشىلارىنىڭ كونستيتۋتسيالىق قۇقىن بۇزىپ، قازاقستان زاڭدارىن اياققا تاپتاپ وتىرعان قىتاي كومپانياسى نەگە بۇلايشا اسقاقتايدى؟ ولارعا قارسى وبلىستىق بيلىك، پروكۋروتۋرا نەگە تەكسەرۋ جاساپ، زاڭمەن جاۋاپ بەرمەيدى؟ بىراق، ولار اۋىزدارىنا قۇم قۇيىپ العانداي ءۇنسىز، بۇعىپ كەڭسەلەرىنەن شىقپايدى. بۇققان سايىن سۇعىپ جاتقان قىتايلار، بۇيتە بەرسە، ودان دا سوراقى ء«تارتىپ» ورناتاتىنىنا كۇمانىڭىز بولماسىن.

قىتايعا جالدانعان جۇمىسشىلارىمىز ناپاقاسىنان ايىرىلىپ قالامىز دەپ، ءۇنسىز قورلىققا كونۋدە، ال، قازاق بيلىگىنە ءبارىبىر: ونسىز دا جالتاق، دارمەنسىز. سوندا، قىتاي ءبىزدى الدەن «تىرپ» ەتكىزبەي، بايلىعىمزدى دا يەمدەنىپ، زاڭىمىزدى شەڭگەلدەپ، شەنەۋنىكتەرىمىزدىڭ «اۋزىن بۋىپ»، رۋحىمىزدى ءوشىرىپ، تاۋەلسىز مەملەكەتىمىزدىڭ قۇندىلىعىن تاپتاعانى ما؟ ەگەر، بۇل ارەكەت جالعاسا بەرەتىن بولسا، بيلىك وسىلاي ءۇنسىز بۇگەجەكتەي بەرسە، ءتۇبى بۇل داۋ قىتاي مەن قازاقتىڭ اراسىنداعى ۇلكەن شۋلى وقيعاعا ۇلاساتىن بولادى. سوندا، بۇنداي سوراقىلىقتى جاسىرىپ-جاۋىپ، قىتايلارعا قۇلشا جورعالاپ وتىرعان وبلىس باسشىلىعى ۇلكەن وكىنىش ارقالاپ قالۋى ابدەن مۇمكىن.

جەبە نويان

Abai.kz