بۇگىن – جازۋشى عابباس قابىشۇلى (سۋرەتتە) اقساقال سەكسەن دەگەن جاستىڭ سەڭگىرىنە كوتەرىلدى. جازۋشى، كوسەمسوزشى، قوعام قايراتكەرى. عابيت مۇسىرەپوۆ العاش قول قويىپ شىعارعان ايگىلى «ارا» جۋرنالىنىڭ سايىپقىران ساردارلارىنىڭ ءبىرى. بۇگىنگى سوزمەرگەندەردىڭ سەركەسى، ارداگەر ساتيريك. كەشەگى سوۆەت زامانى مەن بۇگىنگى قوعام مىنەزىن ارقاشان سالقىن سىنعا الۋدان قاجىماعان جازۋشى جان سەرىگى - قالامىن سۋىتا قويعان جوق. سۋىتۋ بىلاي تۇرسىن، شار بولاتتاي سۋارىپ، شارشى توپتىڭ الدىنا سالىپ وتىر. بۇل كىسى قازىر قالام مەن قاعازدىڭ جاڭا ءورىسى – كومپيۋتەردە. عالامتوردى دا قاپىسىز مەڭگەرىپ العان. جەكە ەلەكتروندى پوشتاسى بار. بالا-شاعانىڭ شيماي-شاتپاعىنا كەيىگەن كەزدەرىندە بلوگەر بولىپ تا كەتكىسى كەلەدى. Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ تۇراقتى اۆتورى.

ەڭكەيمەي، ەڭسەسىن الدىرماي، سەكسەننىڭ بيىگىنە سەرگەك جەتكەن اقساقالىمىزدى بۇگىنگى تۋعان كۇنىمەن قۇتتىقتاپ، رەداكتسيامىزدىڭ حات قورجىنىنا كەلىپ تۇسكەن جىلى لەبىزدەر مەن ىستىق تىلەكتەردى جاريا ەتتىك.

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ۇجىمى. 

اسا قۇرمەتتى عابباس اعا!

ءسىز ۇلت رۋحانياتى يگىلىگى جولىندا جالىقپاي ەڭبەك ەتىپ كەلە جاتقان جانسىز. 

ماقساتقا جەتۋ جولىنداعى قايتالانباس ەرىك-جىگەرىڭىزگە، بەرىك ازاماتتىق ۇستانىمىڭىزعا شىعارماشىلىق تالانتىڭىزعا، سەزىمتالدىعىڭىز بەن ادالدىعىڭىزعا، ادامي كەلبەتىڭىزگە قايران قالامىز. ءسىز قايدا جۇرسەڭىز دە ۇلتتىڭ رۋحىنا دەگەن سۇيىسپەنشىلىك پەن انا ءتىلى الدىنداعى بورىشقا ادالدىقتىڭ جارقىن ۇلگىسىن كورسەتە ءبىلدىڭىز.

ار ىسىنە ادالدىقپەن قاراپ، ادەبيەت عىلىمىن كوزىڭىزدىڭ قاراشىعىنداي قاستەرلەگەن سىزدەي ەل اعاسىنا تۋعان حالقىڭىزدىڭ العىسىنان ارتىق مارتەبە جوق دەپ بىلەمىز. ءسىزدىڭ قايراتكەرلىك قالپىڭىز، عالىمدىق حاتىڭىز – ونەگە مەن ولشەمنىڭ ايقىن ۇلگىسى.

قايىم مۇحامەدحانوۆتى ەرەكشە ەستە ساقتاعانىڭىز ءۇشىن ءسىزدى شىنايى قۇرمەتتەيمىز.

قۇرمەتتى عابباس اعا! كەمەل شاعىڭىز سەكسەن جاسقا تولعان مارتەبەلى مەرەيتويىڭىزبەن قۇتتىقتاي وتىرا، دەنىڭىزگە ساۋلىق، ۇرپاعىڭىزعا باقىت پەن بەرەكە، قازىنالى قارتتىق، ەڭبەگىڭىزگە جەمىس تىلەيمىز.  ءجۇز جاسىڭىزدى جۇرت بولىپ تويلايىق.

«ق.مۇحامەدحانوۆ اتىنداعى ءبىلىم جانە مادەنيەت» قوعامدىق قورى.

9 ءساۋىر 2015 ج.

عابباس قابىشۇلى - بۇگىن 80 جاسقا تولدى!

بۇگىن – قازاقتىڭ قابىرعالى قالامگەرى، حالىقارالىق "الاش" سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، جۋرناليست، قوعام قايراتكەرى، ساتيريك جازۋشى عابباس قابىشۇلى اعامىزدىڭ تۋعان كۇنى. اعامىز 80-ءنىڭ سەڭگىرىنە شىعىپ وتىر.

قۇرمەتتى عابا، تۋعان كۇنىڭىز قۇتتى بولسىن! دەنساۋلىعىڭىز مىقتى بولسىن! قازاق دەگەن حالقىڭىز ءۇشىن ءالى دە ەڭبەك ەتە بەرىڭىز! اللانىڭ بەرگەن جاسىن جاساڭىز!

وزىڭىزگە دەگەن يگى نيەتپەن ءىنىڭىز

جۇماش كەنەباي

توتيايىن-ءتىلدىڭ تارلانى 

قازاقتىڭ وت ءتىلدى، وراق اۋىزدى، شىرقىراعان شىندىقتى دەر كەزىندە قانىن سورعالاتىپ ايتىپ جۇرگەن بەلگىلى جازۋشىسى، حالىقارالىق «الاش» سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى، ۇزاق جىلدار قازاقستان جازۋشىلار وداعىندا جاۋاپتى قىزمەتتەر اتقارعان عابباس قابىشۇلى اعامىز 2015 جىلدىڭ 9 ساۋىرىندە سىرى مول، سالماعى زور 80 جاسقا تولدى.

عيبراتتى قالامگەر عابباس اعانىڭ ءومىر جولى دا قىزىقتى. ول 1935 جىلدىڭ 9 ساۋىرىندە شىعىس قازاقستان وبلىسىنداعى ۇلان اۋدانىنىڭ ۇرانحاي اۋىلىندا دۇنيەگە كەلدى. 1955 جىلى وبلىستىق «التاي بولشەۆيگى» (قازىرگى «ديدار») گازەتىندە كوررەكتور، ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، جاۋاپتى حاتشى بولدى. 1966 جىلى رەسپۋبليكالىق «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنىڭ رەداكتسياسىنا اۋىسىپ، جاۋاپتى حاتشىنىڭ ورىنباسارى، كوركەم ادەبيەت، ادەبي سىن بولىمدەرىندە مەڭگەرۋشى قىزمەتىن اتقاردى. 1962-1968 جج. قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە سىرتتاي وقىپ، جوعارى ءبىلىم الدى. 1974 جىلى كسرو ادەبي قورى قازاق بولىمشەسىنىڭ ديرەكتورى، 1983 جىلى رەسپۋبليكالىق «ارا-شمەل» ساتيرا جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى، 1989 جىلى قازاقستان جازۋشىلار وداعى (قجو) قۇزىرىنداعى كوركەم اۋدارما جانە ادەبي بايلانىس باس رەداكتسياسى القاسىنىڭ ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، 1994-1996 جج. قجو باسقارماسىنىڭ ەكىنشى حاتشىسى لاۋزىمدارىن ابىرويمەن ورىنداپ، زەينەتكەرلىككە شىقتى.
عابباس قابىشۇلى ءازىل-سىقاق، اڭگىمە، حيكايات، سىن، كوركەم وچەرك، كوسەم­سوز، ماقالالار جازدى. 14 جيناق­تىڭ اۆتورى. ورىس ادەبيەتى­نەن ا.چەحوۆ، د.لەنچ، س.ميحالكوۆتىڭ، ۋكراين ادەبيەتى­نەن و.ۆيشنياننىڭ، سەرب ادەبيەتىنەن ب.ءنۋشيچتىڭ اڭگىمە­لەرىن، تۇرىك ادەبيەتىنەن ءا.نە­سيننىڭ «فۋتبول كورولى» سىقاق رومانىن، تاڭداۋلى ءازىل-سىقاق اڭگىمەلەرىن (جيىنى 2 كىتاپ), مولدوۆان ازىلقويى ا.بۋسۋيوكتىڭ «مەنىڭ پاريجدىك ناعاشىم» حيكاياتىن اۋدارعان.
عابباس اعا «جان قايىعىن جار­عا ۇردىم» ء(ى.جانسۇگىروۆ تۋرالى ەستە­لىكتەر جيناعى); «مەنىڭ ءسابيتىم» (س.مۇ­قان­وۆ­تىڭ جۇبايى ءماريام اپايدىڭ ەستەلىگى) ەڭ­بەك­تەرىن ۇيىمداستىردى. جەكە باستاماسىمەن «كورگەنىم، كوڭىل­گە تۇيگەنىم»; «كۇلكىڭدى ءجۇرمىز ساعى­نىپ»; «الەم تانىعان ءانۋار. پريز­ناننىي ميروم انۋار»; «حا­كىم. ميحايل يۆانوۆيچ. ماكە» ەستەلىك­تەر جيناقتارىن قۇراستىردى. و.اۋباكىروۆتىڭ 4 تومدىق تاڭداما­لى­سى مەن ح.ەسەناليەۆتىڭ 4 تومدىق تاڭدامالىسىن قۇراستىرۋعا تىكەلەي ۇيىتقى بولدى.
ءازىل-سىقاق اڭگىمەلەرى قازاقتىڭ ماڭدايالدى «قىمىزحانا» جانە «تاماشا» تەاترلارىنىڭ ساحنالارىندا قويىلعان عابباس اعانىڭ «مىنەزدەمە»، «مىسىقتا ساقال نەگە جوق؟»، «كۇلەمىز بە، قايتەمىز؟»، «تاريحتا قالعىڭ كەلە مە؟»، «بۇل الگى كىم عوي…»، ء«حالىڭىز قالاي؟» «كادر ماسەلەسىن… ماسەلە شەشەدى»، «جەتىم جينالىس»، «سمەح ي سلەزى»، «ەكى حيكايا»، «كولدەنەڭ كىتاپ»، «ساعىنىش سازى»، «ادامنىڭ كەيبىر كەزدەرى»، «جولاۋشىلار»، «سايىڭنان ساياق قۇرلى سايا تاپپاي...»، ء«تورت حات»، «تارعىل تاع­دىر»، «گۇل اڭساعان ءبىر عۇمىر. ايعىر كەمپىر»، «ۋداي ۋادە»، «...يزاتسيا»، «ارىڭنىڭ ءسوزىن ايتا ءبىل. سكاجي ۆسە پو سوۆەستي»، «اناۋ-مىن­اۋ­يزاتسيا» اتتى كىتاپتاردىڭ اۆتورى.
عابباس قابىشۇلى، ەڭ الدى­مەن، ءتىلىنىڭ توتيايىنى بار قالامگەر.
توتيايىن دەگەن نە؟ توتيايىن دەگەنىمىز – حيميالىق قوسپا-قۇبىلىس، ياعني، بىرنەشە ەكى ۆالەنتتى جاي مەتالداردىڭ سۋلى سۋلفاتتارى. ءارتۇرلى ءدارى-دارمەك رەتىندە قولدانعان سۋلفاتتاردىڭ جالپى اتىن حالىق ەجەلدەن «توتيايىن» دەيدى. قۇرامىنداعى مەتالدارىنا قاراي توتيايىن مىس، تەمىر، مىرىش، نيكەل، كوبالت، ماگنيدەن ءتۇزىلىپ، ءارالۋان بولادى. ەڭ كوپ كەزدەسەتىن جانە قولدانىلاتىن – توتيايىن (مىس كۋپوروسى). مينەرالدىق اتى «حالكانتيت» دەيتىن مىس توتيايىنىن ءتۇسى اشىق كوك بولعاندىقتان، «كوك تاس» دەپ تە اتايدى. ءبىر قىزىعى، مىس توتيايىنىنىڭ ەرتىندىسىن تەمىر ىدىستا ساقتاۋعا بولمايدى. سەبەبى، رەاكتسيا قۋاتى زور ءارى كەرەعار بولۋى ىقتيمال.
سول سەكىلدى، ءتىلىنىڭ توتيايى­نى بار جازۋشى عابباس قابىش­ۇلىنىڭ دا وتكىر ساتيراسى، ومىر­شەڭ سۇقباتتارى، وزەكتى ماقا­لا­لا­رىنىڭ رەاكتسيالىق قۋاتى زور بول­عان­دىقتان، قازىرگى قۇزىرلى الەۋ­مەتكە كەرەعار اسەر ەتۋى ابدەن مۇمكىن.
ءومىرى مەن قالامىنىڭ قارىمى ونەگەگە تولى عابباس اعامىزدىڭ 80-ءىنشى اسۋى، وكىنىشكە قاراي، وكىمەتتىڭ تاراپىنان ءۇنسىز ءوتىپ وتىر. باسقا-باسقا، ءوزى كوپ جىلدار جاۋاپتى قىزمەت اتقارعان قازاقستان جازۋشىلار وداعى مەن ونىڭ باسشىسى، كورنەكتى اقىن، سەناتور نۇرلان ءورازاليننىڭ «كورمەس، تۇيەنى دە كورمەس» دەپ، جۇمعان اۋىزدارىن اشپاعان قىلىعى – كىسىلىككە دە، تۇسىنىككە دە جاتپايدى...
ساڭلاق ساتيريك، جالىندى جازۋشى، عاجايىپ جۋرناليست، قوعام قايراتكەرى عابباس قابىشۇلىنىڭ قابىرعالى ەڭبەگىن قالىڭ قازاعىنىڭ باعالاۋدان تانبايتىندىعىنا ءشۇبا جوق.
عاب-اعامىزدىڭ كۇش-قۋاتى كەمەل، ءومىر جاسى ۇزاق بولعاي!

قاجىمۇقان عابدوللا

Abai.kz