ءبىز ءسىزدى ساقتاي المادىق...
ءبىز ول كەزدە ءبىرىنشى كۋرستى بىتىرگەن ستۋدەنتتەرمىز. ابىلايحان مەن تولە ءبيدىڭ قيىلىسىنداعى ەسكى عيماراتقا يمەنە كىردىك. «قازاق ادەبيەتىنەن» پراكتيكادان وتپەكپىز.
توزىپ تۇرعان كەڭسەنىڭ باعاسىن ارتتىرعىسى كەلە مە، حاتشى اپاي «مىنا تەرەزەدەن عابيت مۇسىرەپوۆ قاراعان، مىنا تابالدىرىقتا مۇحتار اۋەزوۆتىڭ ءىزى قالعان» دەپ، ءبىزدى ىشكە قاراي باستاپ بارادى. رەداكتوردىڭ ورىنباسارى داۋرەن قۋات، ءوڭى سۇستى، ايدالادان اينالىپ قاشىپ، وزىمىزدەن-ءوزىمىز ىعىپ جۇرەمىز. سول جاقتاعى كابينەتتە قۋاندىق بوقاي دەگەن كىسى حاتقا كومىلىپ وتىرادى. وڭ جاقتاعى بولمەدە شاشىن سالالاپ قايىراتىن ەركىن جاپپاس بار. سوسىن تەمەكىسىن قۇشىرلانا سورىپ، سوناۋ گومەردەن بۇگىنگى حارۋكي مۋراكاميگە دەيىن قۇرداسىنداي كورەتىن ءامىرحان بالقىبەك.
...«جاس الاشتا» قادىر مىرزا ءالىنىڭ ء«يىرىمى» شىعىپ تۇرعان كەز. بەيسەنبى سايىن شىعادى، بەيسەنبى سايىن توسىن اڭگىمەلەر. گۋ-گۋ. ءبىر كۇنى ءامىرحان اعا ساۋال تاستادى. ء«يىرىم» تۋرالى نە ويلايسىڭدار؟». ۇلى ادامعا قاتىستى نارسەنىڭ ۇساق-تۇيەگى بولمايدى. مىرزا ءالى جازعان بايسەيىتوۆا دا، مۇسىرەپوۆ تە، تۇمانباي دا، باسقالار دا ءدال ءبىزدىڭ «جاقسى ادام بولعان ەكەن» نە «جامان كىسى بولىپتى» دەگەن باعالاۋىمىزعا استە دە ءزارۋ ەمەس. ولار – بۇل ولشەمدەردەن باياعىدا بيىكتەپ كەتكەن جاندار. ولاردىڭ ۇلىلىعى فاكت، ول فەنومەندى مويىنداۋ-مويىنداماۋ ەمەس، تەك تۇسىنۋگە تىرىسۋ كەرەك. ماسەلەن، پۋشكيندى ەشكىم پەرىشتە دەمەيدى، لەرمونتوۆتى كوپشىلىك «قاباعى اشىلمايتىن اسا سۇيكىمسىز جان» دەيدى. بىراق ونىڭ ەشقايسىسى دا بىزگە اقىنداردىڭ شىعارماشىلىعىن قابىلداۋعا كەدەرگى ەمەس قوي؟ كەرىسىنشە، قايشىلىقتى تۇلعاسىن تاني تۇسۋگە سەپ... وسى تاقىلەتتەس ويىمىزدى ايتقاندا، ءامىرحان اعا بالاشا قۋانادى. كوزى جارق-جۇرق ەتىپ، ءوزى دە اشىلىپ سويلەپ كەتەدى. قازاقتىڭ جازۋ تۇگىلى وقۋ مادەنيەتىنىڭ قالىپتاسپاعانىن ايتادى. ءوز تۇلعالارىمىزدى تانۋعا تىرىسۋدىڭ ورنىنا، مۋميالاپ قويعىمىز كەلەتىندىگىنە قىنجىلادى. تاعى سونداي كوپ نارسە ايتادى. اۋزىمىز اشىلىپ، تىڭداي بەرەمىز. سوزدەن ءسوز تۋىپ، ميلان كۋندەرا مەن ميلوراد پاۆيچ تۋرالى اڭگىمە بولادى. «ونىڭ ءبارىن قاشان وقىپ العانسىڭ؟» دەپ ريزا كەيىپ تانىتادى. «اسىرا باعالاپ تۇرسىز-اۋ» دەپ، مەن بەيباق قىسىلا تۇسەم (ال شىن مانىسىندە، ەشتەڭە دە وقىماعانىمدى كەيىنىرەك ءتۇسىندىم).
سول كەزدەن باستاپ ءامىرحان بالقىبەك مەنىڭ رۋحاني اعاما اينالدى.
***
ءامىرحان بالقىبەك – اقىن، ادەبيەتشى، ءبىزدىڭ قوعامدا سيرەك ۇشىراساتىن ينتەللەكتۋال ازامات ەدى. ولىمگە قيماق تۇگىلى، جانىمىزدا ماڭگى جۇرەتىندەي كورەتىنبىز. سويتكەن ءامىرحاندى دا جەر قوينىنا تاپسىرعانىمىزعا جىلعا جۋىقتاپتى. قاراپ وتىرىپ ويلايسىڭ كەيدە. ءبىز ءبارىمىز كىسى ولتىردىك قوي. ءيا، ءيا، بۇلتارماڭىز. كىنالىلەردىڭ ىشىندە ءسىز دە بارسىز. مەن دە بارمىن. جوعارى جاقتا كەكىرگەن كوكەلەردەن تاشكى سۇيرەگەن قارا بالاعا دەيىن – ءبارىمىز كىنالىمىز.
...تالانتتى بالەت ءبيشىسى داستان شىنىباەۆ قۋىقتاي پاتەر الۋ ءۇشىن شەتەلدە قاڭعىپ، زورىعىپ ءجۇرىپ قايتىس بولعاندا، ونى ارۋلاپ اقتىق ساپارعا اتتاندىرعان ەدىك. «مۇسىلمانبىز عوي». سوندا ءلايلا الپيەۆا ايتىپ ەدى: «بىزدە ادامداردى قالاي جەرلەۋ كەرەكتىگىن بىلەدى. ال كوزى تىرىسىندە كومەكتەسۋدى ۇيرەنگەن جوق» دەپ. «مۇسىلماندىعىمىز قايدا؟».
ءامىرحان اعا پريامنىڭ («يليادا») احيللەستەن ۇلىنىڭ دەنەسىن سۇرايتىن كورىنىسىن ءجيى تامسانىپ ايتۋشى ەدى. «گەكتور ناعىز ەر ەدى، ۇلىمدى باتىرعا لايىق قۇرمەتپەن جەرلەۋىمە مۇرسات بەر» دەپ جالىناتىن پريام. ال سول پوەماداعى تەكتىلىك پەن پاراساتتى بويىنا سىڭىرگەن ءامىرحان بالقىبەكتىڭ ءوزىن اقىنعا لايىق قۇرمەتپەن جەر قوينىنا تاپسىرا الدىق پا؟ مەنى كەيدە سول سۇراق مازالايدى. ۇمىتقام جوق، كىشكەنتاي عانا شاردارا مەشىتىندە، كەڭەس كەزىنەن قالعان سىنىق ورىندىقتىڭ ۇستىندە اقىننىڭ ءبىر جاپىراق اق-قارا سۋرەتى تۇردى. قاناتتاس دوستارى كەلدى، تۋعان-تۋىستارى بولدى. ءبىز سەنگەندەي، «تۇڭعىش كوردىم ولگەنىن شىن اقىننىڭ» دەپ كۇڭىرەنگەن قيساپسىز حالىق بولمادى. ءىرىلى-ۇساقتى شەنەۋنىكتەر توبە كورسەتكەن جوق. اقىن كەتتى. ديدار امانتاي ازا تۇتتى، امانگەلدى كەڭشىلىك جازدى، ءاليا بوپەجانوۆا، داۋرەن قۋات، ساكەن سىبانباي جازدى. ءار-ءار جەردە باسقا دا ماقالالار شىعىپ جاتتى. ءامىرحان اعا قايتقاندا، اقىلدى ادامنىڭ ءبارى جالعىزدىعىنا جاقىنداي ءتۇسىپتى. بىراق اقىرى سول باياعى ميتىڭ تىرلىككە ءبارىمىز قايتا ورالىپپىز. جۇيە وزگەرگەن جوق. رۋحانياتقا دەگەن كوزقاراس تۇزەلگەن جوق. «اقىنداردى ساقتاۋ كەرەك ەكەن» دەگەن وي ساناسىنا جەتكەن ءبىر شەنەۋنىك بولعان جوق.
بىراق اقىن ايتتى ەمەس پە:
– مەن كۇناڭدi,
كەشكەم سوناۋ تiرiمدە،–
دەپ ايتار ەم،
شىقپايدى، اتتەڭ، ءۇنiم دە («وتكەلدە»).
كەنەتتەن ەميل زوليانىڭ ەسكە تۇسكەنى. «مەن ايىپتايمىن» دەپ فەليكس فورعا حات جازىپ ەدى. مەن دە ايىپتايمىن. ءامىرحان اعانىڭ قاپتاعان ءىنى-قارىنداستارىنىڭ ءبارىن (ونىڭ ىشىندە ءوزىم دە بارمىن) ايىپتايمىن. ول كىسىنىڭ بىزگە قانشالىقتى اسەر ەتىپ، رۋحاني باعدار بولعانىن، اعامىزدىڭ قانداي تاماشا جان ەكەنىن – وزىنە كۇن سايىن ايتىپ وتىرماعانىمىز ءۇشىن. ءبىزدىڭ ۇستازىمىز، رۋحانياتتا عانا ەمەس، ار، ادامگەرشىلىك، پاراسات جولىندا كۋميرىمىز ەكەنىن كوزى تىرىسىندە قايتالاپ ايتا بەرمەگەنىمىز ءۇشىن. ءبىز سوندا بالكىم، ونى قاۋىپتى قادامنان ساقتاندىرار ما ەدىك؟
مەن ايىپتايمىن، ءامىرحان اعانىڭ بارلىق ادەبيەتشى دوستارىن ايىپتايمىن. اركەز تەلەفون سوقتىرىپ، «مەن اقىنمىن با؟» دەپ جاۋتەڭدەتپەي، اقىندىعىنا لايىقتى باعاسىن بەرە الماعانى ءۇشىن. شىن باعاسىن بىلسە، و جاققا اسىقپاس پا ەدى، بالكىم؟ ءبىر ەسەپتەن، ول كىسىنىڭ پوەزياسىنا دەگەن سۇلەسوقتىق مەنى تاڭعالدىرمايدى. ءامىرحاننىڭ پوەزياسىنا باعا بەرۋ ءۇشىن تاعى ءبىر تەرەڭ، ءمارت بالقىبەك كەرەك ەدى. ال ونداي بالقىبەك جالعىز ەدى عوي.
مەن ايىپتايمىن، ءامىرحان اعانىڭ پوتەنتسيالىن، تەلەگەي-تەڭىز ءبىلىمىن مويىنداي تۇرا، وعان جۇمىس تاۋىپ بەرە الماعان قاتارلاستارى مەن اعالارىن ايىپتايمىن. ينتەللەكتۋالدىق ورەسى ول كىسىنىڭ توبىعىنان كەلمەيتىن تالاي مىرقىمبايعا ورىن تابىلعان رەداكتسيالاردان بالقىبەككە ورىن تاۋىپ بەرە الماعاندارى قانداي قيسىنسىزدىق. اۋزىنان ءسۇتى كەپپەگەن بالالار «مەملەكەتتىك سىيلىققا» دامەلى جۇرگەندە، تۇككە تۇرمايتىن اتاقتىڭ ءبىرى دە وعان بۇيىرماي كەتكەنى قانداي ادىلەتسىزدىك. ازامات باسى قادىرلىرەك بولسا، قيماسى دا كوپ بولار ما ەدى، كىم ءبىلسىن؟
مەن ايىپتايمىن، تىرىسىندە قۇرمەت كورسەتە الماعان اقىنىن ءولتىرىپ تىنعان سوڭ دا سەلت ەتپەگەن قوعامدى ايىپتايمىن. ءبىز كونبىسپىز دەيمىز. كونبىس ادام ءبىر بەتىن ۇرعان ادامعا ەكىنشى بەتىن توساتىن. جوق، ءبىز كونبىس ەمەسپىز. ءبىز سۇلەسوقپىز. نەمقۇرايلىمىز. بەيتاراپپىز. اسپاننان اي قۇلاپ جاتسا دا، ءوز شاتىرى امان قالعانىنا قۋاناتىن بەيشارامىز.
مەن ايىپتايمىن، قازاقتىڭ ەشتەڭە بىلمەيتىندىگىن، بىلۋگە تالپىنبايتىنىن ايىپتايمىن. بۇكىل الەمنىڭ ءىلىم-ءبىلىمى الدىندا اشىق جاتسا دا، كوزىن جۇگىرتىپ سونى سىڭىرۋگە ۇمتىلمايتىنى ءۇشىن، ونىڭ ورنىنا دايىن دوگمالاردى تالاپ ەتىپ، سولار بويىنشا ءومىر سۇرەتىنى ءۇشىن. رۋحاني كەمەلدىككە ۇمتىلعان ۇلت بولاتىن بولساق، ءامىرحان بالقىبەك سياقتى ازاماتتار باعالاۋسىز وتپەس ەدى عوي.
مەن ايىپتايمىن، مادەنيەتتىڭ اينالاسىنداعى شەنەۋنىكتەردى ايىپتايمىن. اسىل مەن جاسىقتى ايىرا المايتىن جەتەسىزدىگى ءۇشىن، وزدەرى كىرپىك قاقپاي كۇزەتۋگە ءتيىس تۋعان حالقىنىڭ رۋحانياتىنا تويىنا قارايتىنى ءۇشىن. سونداي ادامدارعا تۇتقانى ۇستاتا سالاتىن ەسسىز جۇيەنى دە ايىپتايمىن. جۇيە ەستيار بولسا، جاقسى ادامدار بۇل ومىردەن كەتكىسى كەلمەس پە ەدى، كىم ءبىلسىن؟
بىراق مەن ايىپتاعاننان بىرەۋدىڭ قىلى قيسايا قويماس، ءسىرا. ۇلت رۋحانياتىندا ورنى بولەك ازاماتتىڭ قىسقا دۇنيەدە مۇڭدانىپ وتكەنى عانا وكىنىشتى. ول ەسىك پەن توردەي كولىك مىنبەدى، كوتتەدجدە تۇرمادى، باي-باعلاندارمەن دوس بولمادى. جۇمساق كرەسلودا وتىرمادى. ونىڭ ومىردە كورگەن بار قۇرمەتى – اناسىنىڭ الاقانى، سۇيىكتى جارىنىڭ مەيىرىمى مەن ىنىلەرىنىڭ القالاۋى عانا ەدى. ونىڭ كورگەن بار قۋانىشى – ءبىر قابىرعادا سىرەسىپ تۇرعان ء«ۇش ءجۇز دوسى» ەدى. باسقا ورتاعا ءوزىنىڭ كەرەكسىزدىگىن سەزىنگەن ول، بايانسىز قوعامنان كەتكىسى كەلىپتى.
مەشىت قۇر ءۇي، مولدا بولسا ءىبىلىس،
قىرسىققاندا اقىل بەرەر اعا ايار.
ەندىگى جەر نەگە كەرەك كىدىرىس،
جەر بەتىندە نە قالدى ەندى ايالار؟! ء(«بىزدىڭ كەزەڭ»)
«ناعىز اقىن 45-تەن ارتىق جاساماۋى كەرەك» دەگەن ءسوزىن ءجيى ەستيتىنبىز. ءبىلىپ ايتقان ەكەن، 45-ىندە ءوزى دە ماڭگىلىك ساپارعا اتتانىپ كەتە باردى. بىراق ءامىرحان اعا جەڭىلدى دەپ سانامايمىن، ول جەڭدى. جەڭىلگەن ءبىز. رۋحىمىزدى سۋارىپ تۇرعان اسىل قازىنادان ايىرىلدىق. ەندى ءبۇتىن قازاق جينالىپ، باسىنا التىننان كۇمبەز سوقساق تا، ەشتەڭە وزگەرمەيدى. ادام جوق. ەلدىڭ ءبارىن جاقسى كورەتىن جۇرەك جوق. قاتارداعى قانداسىنىڭ وزىنە: «سەن ۇلى قازاقسىڭ!» دەپ ايانباي ايتا الاتىن ءمارت، اقجارما كوڭىل جوق. كوپ وي سىيىپ تۇراتىن جانارىن، اقسارى ءجۇزىن ساعىناسىڭ. ونىڭ ارعى جاعىنداعى ءسابي ادالدىقتى، اعالىق قامقورلىقتى اڭسايسىڭ. ونىڭ ءبىرى دە جوق ەندى. ول جازاتىن «كوشىم حان» دا جازىلمايدى. تەرەڭ ماقالاسى مەن ورەلى ولەڭى دە جازىلمايدى. وكىنىشتى.
ءامىرحان اعا كەتكەندە، ءبىز اقىننىڭ عانا ەمەس، ارتىندا قالعان حالقىنىڭ دا باعاسىن بىلدىك. مەملەكەتتىك ارنالاردىڭ بىرىندە جەدەل حابار ۇيىمداستىراتىن كەزدە «بيلىك كوڭىل ايتقان جوق، سوندىقتان بۇل كىسى تۋرالى حاباردى بەرە المايمىز» دەگەن «شەشىمدى» ەستىدىك. سوندا بۇل ەلدە ەشكىمنىڭ ساقيناسىن سۇيمەي، شاشباۋىن كوتەرمەي، تەك ادەبيەت دەپ جۇمىس ىستەيتىن ادام وزىنە لايىق قۇرمەتتەن كۇدەر ءۇزۋى كەرەك قوي؟ بيلىك كوڭىل ايتپاسا، مينيستر جانازاڭا كەلمەسە، سەن ادام ەمەسسىڭ. جوقسىڭ. بولماعانسىڭ دا. اقىل-ويىڭنىڭ، ۇلت قازىناسىنا قوسقان ۇلەسىڭنىڭ قۇنى كوك تيىن. سول ماڭداعى جاستار وسىلاي ويلادى. جانە ءوز ءومىرىنىڭ وزىنە عانا قىمبات ەكەنىن ءتۇسىندى.
ول «حالىققا كەرەك ادام ەدى» دەيمىز. بىراق «حالىققا كەرەك ەدى» دەگەن ءسوز دە – ءوزىمىزدى الداۋ عانا. ەڭ تالانتتى شىعارماڭ، ەڭ تەرەڭ تۋىندىڭ قازىر حالىققا كەرەك ەمەس. «تراكتورشىنىڭ ماحابباتى» – قازىر حالىققا كەرەگى. بىراق بۇقارانىڭ تالابىنان بولەك ۇلتتىڭ گەنوفوندى، ينتەللەكتۋالدىق قويماسى دەگەن دۇنيەلەر بولماۋشى ما ەدى؟ تالانتتى اقىندار تۋار، ءوز دەڭگەيىندە ءبىلىمدى ادەبيەتشىلەر دە قالىپتاسار، بىراق قازاقتىڭ وي كەڭىستىگىن كەڭەيتۋ، رۋحىن اسقاقتاتۋ ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ تالايىنا جازىلا بەرمەيدى. جالپى، قالام ۇستاعان ادامداردى ەكى ساناتقا بولۋگە بولاتىن سياقتى. ءبىرىنشىسى – قاراپايىم وقىرمانعا اسەر ەتە الاتىندار. ەكىنشىسى – وسى وقىرمانعا اسەر ەتە الاتىن جازارمانعا كوكجيەك بولاتىندار. ءامىرحان اعا وسىنىڭ ەكىنشىسىنە جاتاتىن.
ويتكەنى ول ىزدەنۋشى ادام ەدى. مىسالى، بورحەس ءوزىن نەگە ەۆرەيمىن دەدى، زيگمۋند فەيد نە ءبۇلدىردى، مۇسا پايعامبار مىسىرلىق پا ەدى، گرەكتەر اسپەتتەگەن مارس قىلىشى – تۇركى دالاسىنان قاشان كەتتى؟ بىرقۇدايلىق ءدىن – تۇركى دالاسىنداعى تاڭىرشىلدىكتەن شىققان جوق پا؟ ون ۇيىقتاساڭ تۇسىڭە كىرمەيتىن ويلاردى ويلايتىن. ونىڭ ىزدەنىستى ماقالالارىنىڭ تاساسىندا ىلعي دا ء«بىز الەمدىك ماڭىزى بار ۇلى مادەنيەتتىڭ، تەڭدەسسىز وركەنيەتتىڭ مۇراگەرىمىز!» دەگەن تۇجىرىم تۇراتىن. ەندى ونداي ەرلىككە ەشكىمنىڭ دە باتىلى بارمايدى. ورەسى دە جەتە بەرمەيدى. ونىڭ جازعاندارىن ءالى ءوز دارەجەسىندە ءتۇسىنىپ، باعامدايتىن ادام كوپ ەمەس. بىراق ۇلت تاريحىن زەرتتەگىسى كەلگەن ازامات بولسا، ءامىرحان اعا كوپ جۇمباقتاردىڭ شەشىمىنە نۇسقاپ كەتكەندەي.
ول ىلعي دا، كەز كەلگەن دۇنيەگە ۇلتتىق ولشەممەن قاراي ءبىلدى. ايتپەسە، قۋسۇيەگى قۋراپ قالعان شىڭعىس حاندى ءوز اعاسى شاحانوۆتان قورعاپ نەسى بار؟ بۇكىل حالىق جابىلىپ ولجاس سۇلەيمەنوۆتى كۇستانالاپ جاتقاندا، شىرىلداپ اقىندى قورعاپ نە جىن ءتۇرتىپتى؟ ونىڭ جاستاردى كوتەرمەلەپ، جىلت ەتكەن دۇنيەسىنە قۋانا ءبىلۋىنىڭ سىرى دا – كەڭ اۋقىمدا، ۇلت مۇددەسى تۇرعىسىنان ويلاي الاتىندىعىندا ەدى. ءبىر اعالار بار، ىنىلەرىنىڭ ءتاۋىر ولەڭىن وقىسا، جيىرىلا قالادى. دوسحان جولجاقسىنوۆ ء«بىرجان سالدى» تۇسىرگەندە ءوزى سونداي ءبىر كينو تۇسىرە الماعان ءبىر اقساقال ءىنىسى ءۇشىن قۋانۋدىڭ ورنىنا: «دوسحان بالە ەكەن» دەپ قىسقا قايىرعانى ەسىمىزدە. وسى ىشتارلىقتىڭ سىرى نەدە؟ رۋحاني پاكەنەلىكتە بولسا كەرەك. ورەسى تار ادام وزگەنى بويىنان اسىرعىسى كەلمەيدى. ال ءامىرحان اعا سونداي ەگويزمنەن الىس ەدى. اقىل-ويى، ءبىلىمى، پاراسات-پايىمى، جۇرەگى مەن پەيىلى، كوڭىل بايلىعى جاعىنان دا دارحان ەدى. ەستۋىمىزشە، ءوزى ءولىمنىڭ اۋزىندا تۇرىپ، دوستارىنىڭ بىرىنە تەلەفون سوعىپتى: «ولەڭدەرىڭ مىقتى ەكەن». بۇل – ءامىرحان بالقىبەك قانا بارا الاتىن ارەكەت ەدى.
كەيدە ويلايمىن، ول كىسىنىڭ ارامىزدان كەتۋى – وزىنەن كەيىنگىلەرگە ساباق بولۋعا ءتيىس. ءبىر-ءبىرىن قادىرلەۋگە، باعالاۋعا، ايالاۋعا ۇيرەتۋ كەرەك. جازۋشىلىق، اقىندىق رۋحاني اشقاراقتىققا جەتەلەۋ كەرەك. بۇدان بىلاي بوس ءجۇرىس-سەلتەڭبايلىققا، سەلسوقتىققا ورىن جوق. جاس ادەبيەتشى ءۇشىن، ءوزىنىڭ تالانتىنا، ءوز بولاشاعىنا نەمقۇرايلى قاراۋ – ءامىرحان اعانىڭ رۋحىنىڭ الدىنداعى كۇنا سياقتى. ويتكەنى ول سەنىپ ءوتتى ەمەس پە: «قازاق بالاسىنىڭ اكۋتاگاۆا مەن گارسيا ماركەستەردەن ارتىق جازۋعا مۇمكىندىگى بار عوي؟»...
***
ءامىرحان اعا ءار حابارلاسقان سايىن، «قارىنداسىم-ەي، سەن بودلەردى جازشى»، «سەن ۆيوندى جازشى»، «سەن سەزانندى جازشى» دەپ تاپسىرىس بەرۋگە قۇمار ەدى. ءسويتىپ، الاڭسىز ويىما ۆيرۋستار سەۋىپ كەتەتىن. ىزدەنىسكە جەتەلەيتىن. مەن كوپ نارسە جازام دەپ ويلادىم، بىراق ءامىرحان اعانى وسىلاي ساعىنىپ ماقالا جازام دەپ ويلاماپ ەدىم. اعا، ءبىز ءسىزدى ساقتاي المادىق. كەشىرىڭىز.
ءاسيا باعداۋلەتقىزى
دەرەككوزى: http://aikyn.kz
Abai.kz