پۋتين بيلىگىندەگى قازىرگى رەسەي فەدەراتسياسىنا سالىنعان ەكونوميكالىق سانكتسيالاردىڭ «قىزىعىن» كورشىلەرى كورىپ-اق جاتىر. سونىڭ ءبىرى، ارينە، قازاقستاندىقتار. رەسەيمەن شەكتەسەتىن ايماقتاردىڭ تۇرعىندارى ازىق-تۇلىك تۇرلەرىنە دەيىن سانكتسيالاردىڭ سالقىنىنا ۇشىراعان ەلدەن تاسۋدا. اۆتوكولىك ساتىپ الۋ – قولىندا از-ماز قاراجاتى بار قازاق ءۇشىن اياقكيىم ساتىپ الۋمەن بىردەي بولىپ قالدى. ونى ايتاسىز، ومبى، ورسك، استراحان سياقتى بۇرىننان تانىس قالالاردان جىلجىمايتىن مۇلىك – پاتەر ساتىپ الىپ قويعاندار دا بار. وتانىنا ورالۋدى كوپتەن ويلاپ جۇرگەن مۇنداعى ورىس اعايىندار دا رەسەيدەگى قازىرگى ارزانشىلىقتى پايدالانىپ، كوشىپ جاتىر. دۇرىس قوي ەندى: بۇگىنگى زامان – كىم قايدا تۇرامىن دەسە دە ەرىك بەرىلگەن زامان. كىم قايدان نە ساتىپ الامىن دەسە دە ەرىكتى. سوندىقتان ەسىك-تەرەزەڭدى تۇمشالاپ، شەكاراڭدى «تەمىر شىمىلدىقپەن» شىرماپ تاستاماساڭ – ازاتتىقتىڭ اۋاسىن جۇتىپ قالعان ادامداردى شەكتەۋ قيىن. ونىڭ ۇستىنە، قازاقستان وسى كۇندەرى رەسەيمەن بىرگە ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداقتىڭ اياسىندا ءومىر ءسۇرىپ جاتىر. كەدەندىك وداعىڭ جانە بار. ال، ۇستاپ كور. ال، «رەسەيدەن ەشتەڭە الما»، «تاسىما بەرى قاراي» دەپ كور! قىسقاسى، كەدەندىك وداق پەن ەاەو-نىڭ پايداسىن قاراپايىم حالىق كورە باستادى. تەك قالتاڭدا قارجىڭ بولسىن. دەلدالدار دا وسىنى بەك ءتۇسىنىپ، رەسەيدەن اكەلگەن تاۋارلارىنىڭ باعاسىن تومەندەتىپ، تۇتىنۋشىلاردىڭ الدىن وراۋدا. الماتىدا، مىسالى، اۆتوسالونداردىڭ ماڭدايشالارىنا كورنەكى ەتىپ «رەسەيلىك باعا»، «رەسەيلىك نارىق» دەگەن جارنامالار ءىلىپ تاستادى. «رەسەيلىك باعا» الداعى تاياۋ كۇندەرى قازاقستاندى تۇگەل باسىپ قالاتىن سياقتى. وسىنى امالسىز مويىنداعان قازاقستاندىق بيلىك «قازاقستاندا جاسالعان» دەيتىن اكتسيالار ۇيىمداستىرۋدا. ياعني، قازاق كاسىپكەرلەرى شىعارعان ءونىم تۇرلەرى جاپپاي جارىق دۇنيەنىڭ بەتىن كورىپ، ساتىلا باستادى. ويبوي، ءبىزدىڭ كاسىپكەرلەر نە وندىرمەي كەلگەن وسى ۋاقىتقا دەيىن؟.. ءسۇت ونىمدەرىنەن، ۇن ونىمدەرىنەن، ەت ونىمدەرىنەن جاسالعان تاعامداردىڭ نەشە اتاسى سامساپ تۇر. قۇراستىرىلعان اۆتوكولىكتەر. قۇرىلىس زاتتارى... بىزدە ءبارى بار ەكەن. بىراق... تۇتىنۋشى جوق. ماسەلەنكي، قاراعاندى قالاسىندا جۋىقتا بولعان «قازاقستاندا جاسالعان» جارمەڭكەسىندە ءبىر كاسىپكەر: ء«بىزدىڭ حالىق شەت ەلدەردەن تاسىمالداناتىن تاۋارلاردىڭ تۇتىنۋشىسىنا اينالىپ كەتكەن. وزىمىزدىكىنە مۇرىن شۇيىرە قارايدى. اسىلىندە، ءبىز ەشكىمنەن كەم دۇنيە جاسامايمىز. بىزدىكى - ءارى ساپالى، ءارى ارزان. وسىنى ۇقتىرا الماي-اق كەلەمىز ەلگە»، - دەپ اعىنان جارىلدى. راس ءسوز. ءبىزدىڭ حالىق شىندىعىندا الەمنىڭ تۇتىنۋشىسى اينالىپ كەتكەن. وعان سەبەپ كوپ. توقسانىنشى جىلدارى تۇرالاعان ەكونوميكا ەڭسە تىكتەپ ۇلگەرگەنشە، ەل ىشىندەگى ساۋداگەرلەر تورتكۇل دۇنيەنى شارلاپ حالىققا قاجەتتىنى ءۇيىپ تاستادى. بۇنى ءبىر دەپ قويىڭىز. ەكىنشىدەن، قازاقستان ەكونوميكاسى شيكىزاتقا تاۋەلدىلىكتەن بوي جازباي كەلەدى. ۇشىنشىدەن، كاسىپپەن شۇعىلدانىپ، يگىلىكتى ءىس جاساۋعا ۇمتىلعان ازاماتتاردىڭ جولىن سالىق بايلاپ، كوررۋپتسيا جايلاپ الدى. جارناما جوق. مەنەدجمەنت ناشار. ەندى، مىنە، رەسەيدى ەكى وكپەدەن قىسقان ساياسي ءام ەكونوميكالىق سانكتسيالار رەسمي استانانى دا تەرەڭ ويعا سالىپ، «قازاقستاندا جاسالعاننىڭ» قامىنا كىرىستىرۋدە. باسقا جول جوق. ەندى قاراپ وتىرا بەرسە، قازاقستاندىق كاسىپورىندار تۇتاسىمەن تۇرالايدى. بۇل – ءوز كەزەگىندە جۇمىسسىزدىقتى كوبەيتىپ، بۇقارا حالىقتى الەۋمەتتىك سىلكىنىستەرگە اكەلەتىن «جۇتتىڭ» باسى. قىسقاسى، بيلىكتىڭ ءوزى تىلەگەن كەدەندىك، اشىق ەكونوميكالىق وداق بيلىكتىڭ باسىن قاتىراتىن ماسەلەگە ۇلاسۋدا. بۇنى، بىراق، سۇمدىق دەپ قابىلداۋعا بولمايدى. «وسىمەن بىتتىك، تىندىق» دەگەن بايلام جاساۋ دا قاتە. وداقتاردىڭ ءومىرى وسىنداي بولاتىنىن سەزدىرىپ پرەزيدەنت نازارباەۆ: «كەدەندىك وداق پەن ەاەو قازاق كاسىپكەرلەرىنىڭ باسەكەلەستىكپەن ءونىم وندىرۋىنە مۇمكىندىك تۋعىزادى، شىڭدايدى» دەگەن-ءدى. سولاي ەكەن، ەندەشە، كاسىپكەرلەرىمىزدىڭ ەركىن قيمىلداۋىنا دا بارىنشا جول اشىلۋى كەرەك. ايتپەسە، ازىرگە ءال-قۋاتى، بارار جەرى بەلگىسىز «قازاقستاندا جاسالعان» دەيتىن اكتسيانى سانكتسيامەن سانسىراپ جاتسا دا الپاۋىت رەسەيدىڭ اساپ قويۋى ابدەن مۇمكىن.

Abai.kz