جۇما, 29 ناۋرىز 2024
بيلىك 7131 0 پىكىر 3 ناۋرىز, 2015 ساعات 10:55

«شەگە قاقسا دا مامان قاقسىن...»

گۋمانيتارلىق فاكۋلتەتتەر ورنالاسقان ەكىنشى قاباتتاعى 230 اۋديتوريا. كولەمدى دوڭگەلەك ۇستەلدى جاعالاي قويىلعان ورىندىقتار بوس ەمەس. بارلىعىنا جاس-كارىسى بار پروفەسسور، دوتسەنت، وقىتۋشىلار جايعاسقان. توردە ورتا بويلى، اق-سارى ءوڭدى، ات جاقتى، قىر مۇرىندى كەلگەن، جاسى الپىستى القىمداعان ازامات ەكى قولىن كەزەك-كەزەك سەرمەپ سويلەپ تۇر. بىردە قاباعىن تۇيىڭكىرەپ، بىرەسە سۇرلانىپ، بىرەسە قىزاردى. ەسىكتى جايمەن اشىپ، رۇقسات سۇراعان يشارات ءبىلدىرىپ، بوساعاداعى بوس ورىندىققا وتىرا كەتتىم. دارىستەن شىققان بەتىم دە سول ەدى. بۇل قاي ءبىلىم ورداسى دەمەڭىز. بۇل - كۇللى بۇقارالاق اقپارات قۇرالدارىنىڭ ماماندارى، جۋرناليستەر قانات قاققان التىن ۇيا، كيەلى قارا شاڭىراق ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتتىڭ جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ پروفەسسور تەمىربەك قوجاكەەۆ اتىنداعى اۋديتورياسى ەدى. مەن جوعارىدا سيپاتتاعان جان وسىدان ءبىر-اق جىل بۇرىنعى دەكان، پروفەسسور ءومىرحان ءابديمانۇلى. دەكان ۇجىمنىڭ ىنتىماعى مەن اۋىزبىرلىگى جايلى اڭگىمەلەپ جاتقانىن: «التىندارىم-اي، ءبىرىڭدى-ءبىرىڭ جامانداعاندارىڭدى قويساڭدارشى!» دەپ كۇيىنە ايتقان اڭگىمە توركىنىنەن اڭعاردىم. جاس-كارىنى «التىنىم» دەيتىن وماعاڭ «باس-باسىنا بي بولىپ» بەرەكەسى قاشا باستاعان ۇجىمدى ءبىر-ەكى ايدىڭ ىشىندە جۇدىرىقتاي جۇمىلدىرىپ الدى. ول ءوز سوزىندە دە «ىلديدان سالسا — توسكە وزعان»» دەگەن ناقىل ءسوزدى ءجيى ايتادى. سەبەبى، ءوزى دە سونداي مامان ەكەنىن جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ ۇجىمىنا ايقايلاماي-اق، اتتانداماي-اق، «التىندارىم» دەپ ءجۇرىپ دالەلدەدى. بىلىكتى كافەدرا مەڭگەرۋشىلەرىن تاعايىنداپ، ورىنباسارلارىن دا جۇمىسقا جۇمىلدىرىپ، وقۋ-تاربيە ءىسىن دە، حالىقارالىق بايلانىستى دا، تەلە-راديو كەشەن جۇمىسىن دا، ستۋدەنتتەردىڭ شىعارماشىلىعىن دا جەتىلدىرىپ، ەكى جىل ىشىندە فاكۋلتەتتىڭ رەيتينگىسىن كوتەرىپ تاستادى. ۇجىمنىڭ جەتىستىككە جەتىپ، بيىكتەردەن كورىنۋىنىڭ باستى سەبەبى، دەكاننىڭ ۇجىمدى ءوزىنىڭ ادامگەرشىلىگىمەن باسقارا بىلۋىندە دەپ ۇقتىق. «التىندارىم» دەپ جاس مامانداردى اينالىپ-تولعانىپ، الدىڭعى بۋىن اعالاردى، زامانداستارىن دا قولداپ، «وسى كىسىلەردى سىيلاڭدار، ءداستۇر ساباقتاستىعى ۇزىلمەسىن» دەپ اقىلىن ايتتى. ستۋدەنتتەردى «تالانتتاردى ايالايمىز» دەپ قاناتتاندىرىپ، دەكاناتتاعى قىزداردان دا «قارىنداستارىم» دەپ قامقورلىعىن ايامادى. ۇجىمدا قانداي جاعداي ورىن السا دا اقتى - اق، قارانى - قارا دەپ، تەك ادىلدىگىن ايتىپ، قارا قىلدى قاق جارا ءجۇرىپ ارىپتەستەرىنىڭ ىستىق ىقىلاسىنا بولەندى. فاكۋلتەتتە تەك جۇمىسقا، ەڭبەككە باعىتتالعان ورتا قالىپتاستىرا الدى. سوڭعى جىلدارى اۋىزبىرلىگىنە سەلكەۋ ءتۇسىپ، بەرەكەسى قاشا باستاعان جۋرناليستيكا فاكۋلتەتى وماعاڭنىڭ ازاماتتىعىنىڭ ارقاسىندا سەرگىپ، ىزدەنىسكە بەت بۇرىپ، سەرپىلىپ قالدى.

بۇل فاكۋلتەتتى باسقارۋ دا وڭاي شارۋا ەمەس. رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن «جۋرناليست» بولسام دەگەن اپپاق ارمانىن ارقالاپ، كىل جۇيرىكتەن، مىڭ جۇيرىك كەلەتىن التىن ۇيا. اۋىزدىعىمەن ارپالىسقان قاس تۇلپار تالانتتارعا دا ءدارىس بەرۋشىلەر دە وڭايدان ەمەس. قاليجان بەكحوجين، تاۋمان اماندوسوۆ سەكىلدى الىپتار نەگىزىن قالاعان فاكۋلتەتتى قىرىق جىلداي دەكان بولىپ پروفەسسور تەمىربەك قوجاكەەۆ «دۇرىلدەتتى». اتى اڭىزعا اينالعان ۇستاز تەمىربەك قوجاكەەۆ شىن تالانتتاردى شىڭداپ، تەك بىلىكتى ماماندار دايىنداۋمەن قازاق جۋرناليستيكاسىنىڭ اڭىز ادامىنا، اتاسىنا اينالدى. بۇگىنگى قازاق جۋرناليستيكاسى مەن اقپاراتتىق ءورىسىنىڭ وركەن جايۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسىپ جۇرگەن م.قۇل-مۇحاممەد، س.ابدراحمانوۆ، ج.اۋپباەۆ، ج.كەنجالين، ا.ءالىم، ن.ءجۇسىپ، ش.پاتتەەۆ، ب. جاقىپ، م.توقاشباەۆ، س.جانبولات، ە.بەكحوجين، ا.بايتاسوۆ، ق.سارسەنباي، ق.ولجاي سىندى الدىڭعى بۋىن كوسەمسوزدىڭ تارلانبوزدارىن، كەيىنگى بۋىن بەيسەن قۇرانبەك، ەسەي جەڭىسۇلى، المات ءيسادىل، قاناعات ابىلقايىر، داۋرەن قۋات، جۇلدىز ءابدىلدا سىندى دارىندى قالامگەرلەردى شىڭدادى. 86 جىلى قۋدالانىپ، جۇمىستان شىعىپ قالسا دا اقتاڭداق سارا ءسوزدىڭ ساردارلارىنىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعىن زەرتتەپ، سۇبەلى ەڭبەكتەر جازدى. قوجاكەەۆتىڭ تەمىردەي ءتارتىبى مەن تەگەۋرىندى تالابىنىڭ ناجيجەسىندە جۇزدەن جۇيرىك مىڭنان تۇلپارلار جۋرناليستيكا سالاسىنىڭ كوشىن ىلگەرىلەتتى. ابىز ۇستاز تەمىربەك قوجاكەەۆتەن كەيىن جۋرفاكتىڭ تىزگىنىن شاكىرتى پروفەسسور نامازالى وماشەۆ الدى. پروفەسسور جۋرناليستيكا عىلىمىنىڭ كوشىن العا سۇيرەگەن عالىمداردىڭ بىرەگەيى. «جۋرناليستيكا عىلىم ەمەس، ءتىل ءبىلىمىنىڭ ءبىر سالاسى عانا» دەگەن پىكىردى تەرىسكە شىعارىپ، ديسسەرتاتسيالىق كەڭەس اشىپ، جيىرمادان استام عىلىم كانديداتىن، وننان استام عىلىم دوكتورىن دايىندادى. نامازالى وماشۇلى كەزىندە فاكۋلتەت ۇستازدارىنىڭ كوپشىلىگى ديسسەرتاتسيا قورعاپ، عىلىمي دارەجە الدى. نامازالى اعا ماگيستراتۋراعا دا وتە سەرگەك قارادى. عىلىمعا بەيىمى بار، زەرتتەۋ ەڭبەكتەرى بار باكالاۆرلاردى قابىلدادى. ءوزى دە جۋرناليستيكانىڭ عىلىمي سالا رەتىندە دامۋىنا زور ۇلەسىن قوسقان عالىم رەتىندە شاكىرتتەرىنىڭ قۇرمەتىنە بولەندى. نامازالى وماشۇلى استاناعا كەتكەن سوڭ فاكۋلتەت تىزگىنىن كورنەكتى اقىن، پروفەسسور باۋىرعان جاقىپ الدى. «اقىن جانى بىردە قارت، بىردە ءسابي» دەپ مۇقاعالي جىرلاعانداي، باۋىرجان اعا دەكان بولعان كەزدە فاكۋلتەتتە كەرەمەت شىعارماشىلىق ورتا قالىپتاستى. ادام بالاسىنا قيانات جاسامايتىن باۋىرجان اعا ەشكىمدى شەن-شەكپەنىنە قاراپ الالاپ، بولە-جارمادى. وقىتۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋىنا مۇمكىندىك تۋعىزىپ، بارىنشا جاعداي جاسادى. ستۋدەنتتەر دە اشىق-جارقىن، ەمىن-ەركىن ساباعىن دا وقىدى، باق-تاردا جۇمىستارىن دا ىستەدى. باۋىرجان جاقىپ ءوزىنىڭ تازا ادامي، ادامگەرشىلىك بولمىسىمەن ارىپتەستەرىنىڭ قۇرمەتىنە بولەندى. جانى نازىك باۋكەڭە جاس ماماندار جاعدايىن ايتىپ كىرسە «جوق» دەگەن جاۋاپ المايتىن. ولاردىڭ ماقالاسىن كوزى شالسا «بۇگىن سەنىڭ ماقالاڭ شىعىپتى» دەپ جىميىپ تۇراتىن باۋكەڭ ولارعا «كەڭ بولسا، كەم بولمايتىنىن» ونەگەلى ىسىمەن، سىپايى جىميىسىمەن-اق ۇعىندىردى. جۋرناليستيكادا تاجىريبەنىڭ ماڭىزدى ەكەنىن ەسكەرىپ باۋكەڭ اۋديتوريالارعا پراكتيك مامانداردى ءجيى شاقىراتىن. ءبىزدىڭ كۋرسقا بەلگىلى جۋرناليست-جازۋشى مارات قابانبايدى ءدارىس وقۋعا تارتتى. ول كەزدەرى (1995-1997 جىلدار) مارات قابانباي «انا ءتىلى» گازەتى باس رەداكتورىنىڭ ورىنباسارى ەدى. باۋكەڭنىڭ جاقسىلىعىن سول تۇستا جالاقىسى ماردىمسىزدىعىنا قاراماي، ماشاقاتى مول عىلىم جولىن تاڭداعان جاس ماماندار كوپ كوردىك. ولاردىڭ ىشىندە ءوزىم دە بارمىن. وقىتۋشىلىققا كەلگەن سوڭ شەتىمىزدەن تۇرمىسقا شىعىپ، ءسابيلى بولدىق. بىزدەردىڭ قۋانىشىمىزعا قۋانىپ، اعالىق قامقورلىعىن اياعان ەمەس. بالا كۇتىمىنە دەمالىسقا كەتەمىز، جۇمىسقا قاشان شىعامىز دەسەك تە ءوز ەركىمىز. باۋكەڭ قانداي شەشىمىمىز بولسا دا قولدادى. «كۇتە تۇر، كۇزدە كەل، كوكتەمدە كەل» دەپ ساعىزشا سوزىپ، اۋرەلەمەيتىن. باۋكەڭنىڭ كەڭدىگىنىڭ ارقاسىندا بالالارىمىزدى دا وسىردىك، جۇمىسىمىزدى ىستەدىك. ازامات ءۇشىن جاس انالاردىڭ العىسىنا بولەنۋدەن ارتىق نە بار. باۋىرجان جاقىپ باسقارعان جەتى جىلدا (2001-2008) بىرقاتار جاس عالىمدار كانديداتتىق، دوكتورلىق ديسسەرتاتسيالارىن قورعادى، قىزمەت ەتتى. فاكۋلتەتتە ادەمى، جاراسىمدى سىيلاستىق سالتانات قۇرىپ، رۋحاني-شىعارماشىلىق ورتا قالىپتاسىپ، جايدارى-جايساڭ ماماندار قىزمەت ەتتى. اقىن دەكان ۇلكەنمەن دە كىشىمەن دە سىيلاستى، ستۋدەنتتەرمەن دوستاسىپ كەتتى. مىنە، باۋىرجان جاقىپ وسىنداي باسشى بولىپ، ۇجىمنىڭ ىقىلاسىنا كەنەلدى. اقىن دەكاننان كەيىن فاكۋلتەتتى باسقارۋ ءىسى پروفەسسور عاليا جۇنىسقىزىنا تاپسىرىلدى. تۇڭعىش ايەل دەكان ەرەكشە ۇمتىلىسپەن، ايرىقشا ىقىلاسپەن جۇمىسقا بىلەك سىبانا كىرىستى. عاليا جۇنىسقىزىنىڭ حالىقارالىق دەڭگەيدەگى عالىم ەكەنىن فاكۋلتەتتە تىندىرعان شارۋالارىمەن اڭعارتتى. سويتسەك، عاليا جۇنىسقىزى سي-ەن-ەن، بي-بي-سي، وانا سەكىلدى شەتەلدىك ءمۇيىزى قاراعايداي ۇيىمدارمەن، اقش، يتاليا، گرەكيا، ۇلىبريتانيا، گەرمانيا، مالايزيا، سەكىلدى الپاۋىت ەلدەردەگى جۋرناليستيكا جوعارعى مەكتەپتەرىمەن حالىقارالىق بايلانىس ورناتىپ، اقش-تىڭ بەلدى ۋنيۆەرسيتەتتەرىندە اعىلشىن تىلىندە ءدارىس وقىپ، ەۋرازيالىق كەڭەس ساراپشىسى بولعان مامان ەكەن. عاليا جۇنىسقىزىنىڭ قاجىر-قايراتى مەن ءبىلىمى فاكۋلتەتتەگى اسىرەسە جاس قىز-كەلىنشەكتەردى ءتانتى ەتتى. اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنىپ، شەتەلدىك ىرگەلى جوو-دا عىلىمي تاجىريبەدەن وتۋگە دەگەن قۇلشىنىستارىن ارتتىردى. ايەل-انا باسشى پروفەسسور عاليا جۇنىسقىزىنىڭ قولداۋىمەن جاس وقىتۋشى قىزداردىڭ بىرقاتارى اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنىپ، امەريكانىڭ ىرگەلى ۋنيۆەرسيتەتتەرىنەن تاعلىمدامادان ءوتتى. جاس مامانداردى شاقىرىپ الىپ «اعىلشىن ءتىلى ۇيرەن، ءوزىڭدى-ءوزىڭ دامىت، ىزدەن، ۇمتىل» دەپ قاناتتاندىرىپ ءجۇردى. مەن پروفەسسور عاليا جۇنىسقىزىن «يننوۆاتسيالىق دەكان» دەر ەدىم. عاليا اپايدىڭ فاكۋلتەتكە شىنىمەن ۇلكەن سەرپىن، سەرپىلىس اكەلگەنىن مويىنداماسقا بولمايدى. اقىن دەكاننان كەيىن «يننوۆاتسيالىق دەكان» كەلىپ، ەتەك-جەڭىمىزدى جيىپ، زامان تالابىنا ساي العا ۇمتىلۋ قاجەتتىگىن ۇعىندىق. عاليا جۇنىسقىزىن «ورىس ءتىلدى» دەپ ايىپتادى. پروفەسسور اعىلشىن ءتىلىن دە تەرەڭ مەڭگەرگەن. نەگە «اعىلشىن ءتىلدى» دەپ ايىپتامادى؟ ورىس ءتىلدى بولعانىمەن جانى قازاق، قانى قازاق. امەريكادا بايانداما جاساعاندا ولار ونى «ورىس ءتىلدى» پروفەسسور دەپ تانىستىرمايتىن بولار. ونى «قازاقتىڭ عالىم قىزى» دەپ مالىمدەيدى. وسىندايدا اباي بابامىزدىڭ ء«بىرىڭدى قازاق، ءبىرىڭ دوس، كورمەسەڭ ءىستىڭ ءبارى بوس» دەگەن جىر جولدارى ورالادى ويعا. ادام رەتىندە عاليا جۇنىسقىزى ۇلكەن پروفەسسورلاردى دا سىيلاپ، جاستاردان دا قامقورلىعىن اياعان جوق. فاكۋلتەتتىڭ دامۋى مەن وركەندەۋىن ويلاپ، جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەگەنىن كورىپ ءجۇرىپ ايتپاساق، وندا ءبىزدىڭ ادامشىلىعىمىزدىڭ قۇنى جوق بولار ەدى. عاليا جۇنىسقىزى از ۋاقىتتىڭ ىشىندە ۇجىمعا ۇلكەن سەرپىلىس اكەلگەن دەكان رەتىندە ىلتيپاتقا لايىق جان.

يننوۆاتسيالىق دەكاننان كەيىن فاكۋلتەتكە زاڭ عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور ەسبەرگەن ورازۇلى الاۋحانوۆ كەلدى. ەسبەرگەن ورازۇلى فاكۋلتەت دالىزىنە بۇگىندە جۋرناليستيكانىڭ جىلىگىن شاعىپ، مايىن ءىشىپ جۇرگەن مايتالمال جۋرناليستتەردىڭ سۋرەتتەرىن ءىلدىردى. ستۋدەنتتەر جۋرناليستيكانىڭ مارعاسقالارىنا قاراپ بوي تۇزەپ، ءتالىم السىن، «ۇقساپ باقسىن» دەگەن ىزگى نيەتىن مۇلتىكسىز جۇزەگە اسىردى. سۋرەتتەرىن ءىلىپ قانا قويمادى، تاجىريبەلى جۋرناليستتەر مەن رەداكتسيا ۇجىمىن شاقىرىپ تارتىمدى كەزدەسۋلەر وتكىزدى. وقىتۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىقپەن اينالىسۋلارىنا، ماقالا جازۋلارىنا ءمان بەرىپ، نازار اۋدارىپ وتىردى. تاربيە جۇمىسىنا دا سالعىرت قاراماي، جاتاقحاناداعى ءتارتىپ پەن تياناقتىلىققا دا زاڭگەرلىك تۇرعىدان قارادى. فاكۋلتەت ماماندارىن بايقاۋدان وتكىزگەندە دە ادامگەرشىلىكپەن ۇجىم قۇرامىن ساقتاۋعا تىرىستى. سونىمەن فاكۋلتەتتەن زاڭگەر دەكان كەتىپ، «التىن دەكان» كەلدى. وماعاڭ جايلى جالىقپاي ايتا بەرۋگە بولادى، ازىلدەپ ايتساق، ۇجىمدى «التىندارىم» دەپ ءجۇرىپ ارباپ العان دەكان. التىندى قولدان بەرە مە،  «التىن» دەكاندى فيلولوگيا فاكۋلتەتى وزدەرى اتتاي قالاپ شاقىرتىپ الدى. جۋرفاك تاعى جەتىمسىرەپ قالا ما دەپ ويلاپ ەدىك. الگى «التىن دەكان» جۋرناليستەر ء«وز قوتىرلارىن ءوزى قاسىسىن» دەپ ورنىنا بەرگىلى پۋبليتسيست-قالامگەر، اقىن، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلىن تاعايىندادى. ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلىن بىلمەيتىن قازاق كەمدە-كەم. قازاق ءان-كۇيلەرىن تۇگەندەپ، تەرمە تۋرالى عىلىمي ەڭبەك جازىپ، «تاستان تاريح ىزدەپ» قازاق رۋحانياتىنىڭ جوعىن جوقتاپ، مۇڭىن مۇڭداپ جۇرگەن اياۋلى ازاماتتى ءجيى-ءجيى تەلەباعدارلامالاردا دا كورەمىز، قازاق راديوسىنان ساليقالى ويلارىن تىڭدايمىز، بەدەلدى باسىلىمداردان كوسەمسوز، ءزامانسوز، تەرمينولوگيا ماسەلەلەرى تۋرالى جازعان سالماقتى ماقالالارىن دا ءجيى وقيمىز. «ونەر» باسپاسىندا، «جەتىسۋ»، «انا ءتىلى» گازەتتەرىندە قىزمەت ىستەگەن اقىن اعامىز الاتاۋدى انگە قوسىپ اسقاقتاتىپ، قازاق ويۋىنىڭ دا قىر-سىرىنا دا ۇڭىلگەن. 1997 جىلدان باستاپ جۋرفاكتا ساباق بەرگەن ساكەڭ فاكۋلتەتتەگى مۇحامەدجان سەرالين اتىنداعى ادەبي شىعارماشىلىق بىرلەستىكتىڭ جەتەكشىسى بولىپ ستۋدەنتتەر شىعارماشىلىعىن شىڭداعان. فاكۋلتەتتە ساكەڭنىڭ جەتەكشىلىگىمەن «ۇشقىن» ستۋدەنتتىك قابىرعا گازەتى اي سايىن شىعىپ تۇردى. قولىنا جاڭا عانا قالام العان جاس قالامگەرلەر تىرناقالدى شىعارمالارىن وسى گازەتكە جاريالاپ، ماقالا جازۋعا ماشىقتاندى. ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلى وسىنداي تىڭ يدەيالارىمەن، تارتىمدى ويلارىمەن ستۋدەنت جاستاردى شىعارماشىلىققا باۋليتىن ۇستاز. 2008 جىلدان باستاپ فاكۋلتەتتەگى باسپا ءىسى كافەدراسىنىڭ مەڭگەرۋشىسى قىزمەتىنە تاعايىندالدى. جۋرناليستەرگە قاراعاندا باسپاگەرلەر سان جاعىنان دا از، بالالاردىڭ باسپا ىسىنە دە قىزىعۋشىلىقتارى تومەن بولاتىن. ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلى كافەدرانى قولعا الىسىمەن قازاق رۋحانياتىنىڭ قاينارى – كىتاپتىڭ كەم-كەتىگىن تۇگەندەي باستادى. قازاق باسپاگەرلەرىنىڭ باسىن قوسىپ قازاق كىتابىنىڭ بۇگىنى مەن بولاشاعى جايلى القاسوز، كونفەرەنتسيالار ۇيىمداستىردى. تاجىريبەلى باسپاگەرلەردىڭ شەبەرلىك ساعاتتار وتكىزۋىنە مۇمكىندىك جاساپ، اي سايىن باسپالاردى شاقىرىپ، فاكۋلتەتتە كىتاپ كورمەسىن كورسەتىپ، ساۋداسىن جاساتىپ، كوركىن قىزدىردى. قازاق باسپالارىن، كىتابىن سوزبەن عانا ەمەس، ىسپەن قولداپ، ناسيحاتتادى. كوكتەم شىعا سالىسىمەن ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلىنىڭ جارعاق قۇلاعى جاستىققا تيمەيدى. رەسپۋبليكالىق «بولاشاق باسپاگەر-رەداكتور» بايقاۋىن وتكىزەدى. جازۋ-سىزۋعا بەيىمى بار بالالاردى ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن جيناپ الىپ، باعىن سىناتىپ، بابىن بايقايدى. جۋرناليستيكانىڭ تاساسىندا قالىپ قويا بەرەتىن «باسپا ءىسى» ماماندىعىن وقۋشىعا تانىستىرىپ، ۇڭعىل-شۇڭعىلىنا دەيىن ۇعىندىردى. بالاعا «باسپاگەر بولساڭ، باي بولاسىڭ» دەپ ءتۇسىندىردى. كىتاپ سالاسىنىڭ «باسپاگەرى بار، رەداكتورى بار، ەندى ديزاينەرى كەرەك قوي» دەپ ەكى جىلداي قۇجاتتارىن جيناپ، تابانىنان توزىپ ءجۇرىپ «ديزاين» ماماندىعىن اشتى.

ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلى فاكۋلتەتتىڭ 75-80 جىلدىق مەرەيتويلارىندا «ۇشقان ۇيا» جيناعىن شىعاردى. بۇل ەندى قىرۋار ەڭبەك. اتالعان جيناقتا سوناۋ 1934 جىلى قابىلدانعان تۇلەكتەردەن باستاپ 2014 جىلعا دەيىنگى تۇلەكتەردىڭ اتىن اتاپ، ءتۇسىن تۇستەپ، تۇگەندەگەن. 80 جىل ىشىندە جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىندە ءبىلىم العان شاكىرتتەردىڭ بارلىعىن ءتىزىپ شىعۋ، وتە اۋقىمدى جۇمىس. انا جيناقتى الىپ قاراساڭىز قاي جىلى وقىساڭىز دا ءوزىڭىزدى، توبىڭىزدى، باسقا كۋرستا وقىعان تانىسىڭىزدى، جۋرفاكتا وقىعان تۋعان-تۋىس، جەكجات-جۇراتىڭىزدى دا تاباسىز. جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ شەجىرەسىن جاساعان ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلىنا قالامگەرلەر دە ريزا شىعار... ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلىنىڭ تانىمال ءانشى، جۋرناليست-جازۋشىلارمەن جاتاقحانادا وتكىزگەن قىزىقتى كەشتەرى ءوز الدىنا بولەك اڭگىمە. «جىگىتتىڭ ءتۇسىن ايتپا، ءىسىن ايت» دەمەكشى، ساعاتبەك مەدەۋبەكۇلى قازىر وسى كيەلى التىن ۇيانىڭ دەكانى. قالامگەر ۇستازدىڭ ءالى دە الار اسۋى، باعىندىرار بيىكتەرى مول ەكەنىنە سەنىمىمىز كامىل.

سوڭعى كەزدە «قازىر جۋرفاكتا ەشكىم قالماپتى» دەگەن اڭگىمەلەر ەستىپ قالامىز. ساعىمباي قوزىباەۆ، عاليا جۇنىسقىزى، كاكەن حامزين، امانقوس مەكتەپ، جەتپىسباي بەكبولاتۇلى، ءلايلا سەيسەنبەكوۆا، ساۋلە بارلىباەۆا، گۋلميرا سۇلتانباەۆا، نازگۋل شىڭعىسوۆا، قارلىعا مىساەۆا، ايگەرىم ءالجانوۆا، عاليا مايكوتوۆا، ورىنتاي وشانوۆا سىندى حالىقارالىق دەڭگەيدەگى وقىتۋشى-عالىمداردىڭ ستۋدەنتتەرگە بەرەر تانىمى دا تاعلىمى دا مول.

فاكۋلتەتتىڭ عىلىم جانە يننوۆاتسيا سالاسىن ۇرشىقشا ءيىرىپ وتىرعان فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت مىساەۆا قارلىعا ناقىسبەكقىزى ءوزى امەريكانىڭ بەدەلدى ۋنيۆەرسيتەتىنەن ءبىر جىل عىلىمي تاعلىمدامادان ءوتىپ كەلدى. كازىردە ماگيسترانتتاردى شەتەلگە عىلىمي تاعلىمداماعا جىبەرىپ، حالىقارالىق كونفەرەنتسيالار ۇيىمداستىرىپ، پاندىك وليمپيادالار وتكىزىپ، عىلىمي باسىلىم شىعارىپ، قىرۋار شارۋا تىندىرىپ وتىر. ال، وقۋ جانە تاربيە جۇمىسىن فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، دوتسەنت ايگەرىم ءالجانوۆا تاپ-تۇيناقتاي ەتىپ جولعا قويىپ، وقۋ-تاربيە جۇمىسىن اسا ىجداھاتپەن ۇقىپتى اتقارۋدا. شەگە قاقسا دا مامان قاقسىن دەمەكشى، قانداي شارۋا بولسىن ناعىز مامان قولىنا تۇسسە «قىزدىڭ جيعان جۇگىندەي» بولىپ شىعارى حاق.

«ماقتادى» دەپ سوگە كورمەڭىزدەر، اتى اتالعان جانداردىڭ قازاق جۋرناليستيكاسى مەن رۋحانياتىنا سىڭىرگەن ەڭبەكتەرى ولشەۋسىز. «بولار ەلدىڭ بالاسىنداي»، ەستىگەنىمدى ەمەس، كورگەنىمدى عانا جازدىم، «التىندارىم»!

ءماريا مايلىقۇتوۆا،

جۋرناليست.

Abai. kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1567
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2261
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3541