قازاقستان رەسپۋبليكاسى

پارلامەنتى سەناتىنىڭ توراعاسى

ق.ك.توقاەۆقا

قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى!

ءوزىڭىز جاقسى بىلەسىز، اتامىز قازاقتا «جاقسىنىڭ جاقسىلىعىن ايت، نۇرى تاسىسىن. جاماننىڭ جاماندىعىن ايت، قۇتى قاشسىن!» دەگەن كەرەمەت ءسوز بار.

باسقانى بىلاي قويعاندا، ءسىزدىڭ سىرتقى ىستەر ءمينيسترى، قر پرەمەر-ءمينيسترى بولعان جىلدارىڭىزدا ەلباسى جولعا قويعان كوشى-قون ساياساتىنىڭ دۇرىس جۇرگىزىلۋىنە، الىستان كەلەتىن قانداستارىمىزدىڭ شەتەلدەن ۆيزا راسىمدەۋ، ەلىمىزگە كەلىپ قۇجاتتانۋ جاعىندا سىڭىرگەن ەڭبەگىڭىزدى ءبىز بۇل كۇندە ساعىنا ەسكە الامىز، اۋزىمىزدىڭ سۋى قۇرىپ ايتىپ جۇرەمىز.

ءسىزدىڭ كاسىبي ديپلوماتتىعىڭىزدىڭ، قىتاي تىلىنە جەتىكتىگىڭىزدىڭ ارقاسىندا، كوپ كەدەرگىلەر شەشىلىپ، شىڭجاڭداعى ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ اتاجۇرتقا ورالۋىنا جاقسى جاعداي جاسالدى، داڭعىل جول اشىلدى...

ءتىپتى، سول ەلدە تۋىپ وسكەن، وقىعان ءبىزدىڭ ءوزىمىز ءسىزدىڭ «بەلاسۋ» كىتابىڭىزدىڭ «اسپان استىنداعى داۋىل» اتتى تاراۋىن وقىعاندا بارىپ، قىتايدىڭ بىزگە قۇپيا بولىپ كەلگەن كوپ سىرىن بىلدىك قوي!

بىراق، وسى ەلباسى باستاعان، ءوزىڭىز اتسالىسىپ قوستاعان ەتنيكالىق قازاقتاردىڭ اتامەكەنگە ورالۋىنا قاتىستى ماسەلەگە كەدەرگىلەر كوبەيىپ وتىر. الدىمەن 1992 جىلى 23 قىركۇيەكتە قابىلدانعان «شەتەلدەردەگى قازاق دياسپوراسى وكىلدەرىنىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىندا بولعان كەزىندە الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق جەڭىلدىكتەرمەن قامتاماسىز ەتۋ تۋرالى» ۇكىمەتتىڭ №791 قاۋلىسىنىڭ كۇشىن جويىلىپ، مەملەكەت تاراپىنان ءار جىلى 20 مىڭ وتباسىعا دەپ ءبولىنىپ كەلە جاتقان كۆوتا پىشاقكەستى توقتادى. ودان بەرىدە، 2012 جىلى 28 ناۋرىزدا №362 قاۋلى قابىلدانىپ، كەلۋشىنىڭ «سوتتالماعاندىعى» تۋرالى انىقتاما الۋ جانە «شىعۋ پاراعى» دەگەن تالاپ قويىلدى. 2011 جىلدىڭ 22 شىلدەسىندە پرەزيدەنت قول قويعان، 16 تامىزدان باستاپ رەسمي قولدانىسقا ەنگەن №478 «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە حالىقتىڭ كوشى-قونى ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەنگىزۋ تۋرالى» قر زاڭىندا: «سونداي-اق، قازاقستان اۋماعىنان كەتكەن ادامدار مەن ولاردىڭ ۇرپاقتارىنان، ەگەر ولار تاريحي وتانى رەتىندە تۇراقتى تۇرۋ ءۇشىن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنا قايتىپ ورالعان بولسا» - دەگەن باتپانداي باپ جول ورتادان الىنىپ تاستالدى. كەيىن قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ كەزەكتى ءبىر جينالىسىندا ەلباسىعا جازۋشى سماعۇل ەلۋباي ارقىلى ايتقىزىپ، ء«تۇسىپ قالعان» ءماتىندى 17 كۇندە قايتا قالپىنا كەلتىرتتىك...

ءجۇز جاساعىر ارداقتى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى «قانداستارىمىزعا جول اشۋىمىز كەرەك. قازاقتىڭ جەرى كەڭ. ورنالاسامىن دەگەن جەرىن ءوزى تاڭداسىن!» دەپ، قازاق كوشىن بۇرىنعى ارناسىنا سالماق بولىپ، تاپسىرما بەرۋىن عوي، بەردى!

سول زاڭ جوباسىن قازىر ءماجىلىس تالقىلاپ جاتىر. اللا قالاسا، جاقىندا سەناتقا دا بارادى.

بىراق، قىتاي قازاقتارىنان تالاپ ەتىلىپ وتىرعان ەكى انىقتاما بۇل زاڭ اياسىندا ەمەس، تەك ۇكىمەت قاۋلىسى ارقىلى كۇشىن جويادى نە وزگەرتىلەدى ەكەن. بەس بىردەي سەناتور حات تا جازدى، بىراق ۇكىمەت ءالى ءۇنسىز. وسى №111 قاۋلىداعى ەكى انىقتاما قۇجاتتى شەتەلگە شىعاتىن ازاماتتارىنا قىتاي ۇكىمەتىنىڭ بەرمەيتىنىن، ول تۋرالى ارنايى قابىلدانعان زاڭ-ەرەجەلەرىنىڭ بار ەكەنىن پرەمەر–مينيستر ك.ءماسىموۆ وتە جاقسى بىلەدى. دەمەك، ۇكىمەت ونى وزگەرتۋگە، قازاقتاردىڭ كەلۋىنە جول اشۋعا تىم ىنتالى ەمەس. ۋاجدەرىنە قاراعاندا، ۇكىمەت «ەكى انىقتاما» قۇجاتتى شەتتەن كەلەتىن قانداستارىمىزدان «مەملەكەتتىك جانە قوعامدىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىنا» تالاپ ەتىپ وتىر ەكەن.

سوندا ءار جىلدارى ۇكىمەتتى باسقارعان س.تەرەششەنكو (1991-1994), ءا.قاجىگەلدين (1994-1997), ن.بالعىمباەۆتاردان (1997-1999) باستاپ، قاسىم-جومارت كەمەلۇلى ءوزىڭىز (1999-2002), كەشەگى يمانعالي تاسماعامبەتوۆ (28.01.2002-11.06.2003) پەن د.احمەتوۆكە (2003-2007) دەيىن الىس-جاقىن شەتەلدەردەن تىپ-تىنىش، جىم-جىرت كەلىپ قازاقستان اۋماعىنا قونىستانىپ جاتقان ورالماندار، بۇگىن اياق استىنان كەدەرگىگە ۇشىرادى؟

شەتتە تارىداي شاشىراپ جۇرگەن قانداستارىمىزدىڭ ۇلتارالىق دوستىق پەن قوعامدىق تىنىشتىقتى ساقتاۋداعى ساۋاتتىلىعى مەن ەڭبەگىنە، ءتىپتى، ەلباسىمىزدىڭ ءوزى ءدان ريزا!

قۇرمەتتى قاسىم-جومارت كەمەلۇلى، سىزدەن وتىنەرىمىز بىرەۋ-اق: ۇكىمەتتىڭ №111 قاۋلىسىنداعى ەكى انىقتاما قۇجاتتى شەتەلگە شىعاتىن ازاماتتارىنا قىتاي ۇكىمەتىنىڭ بەرمەيتىنىن، ول تۋرالى ارنايى قابىلدانعان زاڭ-ەرەجەلەرىنىڭ بار ەكەنىن ەسكەرە وتىرىپ، ول تالاپتاردى الىپ تاستاۋعا ۇلەس قوسۋىڭىزدى سۇرايمىن. ورتاق وتانىمىز، قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ گۇلدەنۋىنە ءبارىمىز مۇددەلىمىز جانە وسىعان ايانباي ەڭبەك ەتۋگە دايىنبىز.

اۋىت مۇقيبەك، اقىن.

24.02.2015.

استانا.

اباي.kz