وقيتىن ولكە
اقتوبە وبلىسىندا «وقيتىن ولكە» اكتسياسى اياسىندا بيىل تۋعانىنا 90 جىل تولاتىن اقىن قۋاندىق شاڭعىتباەۆتىڭ «شايىر» اتتى ولەڭدەر جيناعى وقۋعا تاڭدالدى.
ايماقتا «وقيتىن ولكە» وبلىستىق اكتسياسى 2011 جىلدان بەرى ۇيىمداستىرىلىپ كەلەدى. بۇعان دەيىن وبلىستىق اكتسيا اياسىندا ءوڭىر وقىرماندارى جازۋشى عالىم احمەدوۆتىڭ «جەم بويىندا»، اقىن مۇحتار قۇرماناليننىڭ «جۇلدىزدى جورىق»، جازۋشى تاحاۋي احتانوۆتىڭ «شىراعىڭ سونبەسىن» شىعارمالارىن وقىپ كەلسە، وتكەن جىلى جىل كىتابى رەتىندە تۋعانىنا 80 جىل تولعان جازۋشى توبىق جارماعامبەتوۆتىڭ شىعارمالارى تاڭداپ الىنعان بولاتىن.
بىلتىر 23 ءساۋىر — بۇكىلالەمدىك كىتاپ جانە اۆتورلىق قۇقىقتى قورعاۋ كۇنى «وقيتىن ولكە» وبلىستىق اكتسياسى سالتاناتتى تۇردە اشىلىپ، جىل سوڭىنا دەيىن جالعاسىن تاپتى. وسى ورايدا توبىق شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋ اياسىندا وبلىستىق، اۋداندىق، اۋىلدىق كىتاپحانالاردا كوپتەگەن مادەني-كوپشىلىك شارالار وتكىزىلدى.
بايعانين وڭىرىنەن شىققان جازۋشى توبىق جارماعامبەتوۆ پەن اقىن ساعي جيەنباەۆتىڭ تۋعانىنا 80 جىل تولۋ قۇرمەتىنە وراي بىلتىر قوس دارىننىڭ شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋ ماقساتىندا كىتاپحانالار اراسىندا «جەمنىڭ جارىق جۇلدىزدارى» وبلىستىق ۇزدىك كىتاپحانالىق بلوگ بايقاۋى جاريالانعان بولاتىن.
بۇل بايقاۋعا ايماقتان 19 كىتاپحانا قاتىستى. جىل سوڭىندا بايقاۋ قورىتىندىسى شىعارىلىپ، بايعانين اۋداندىق ورتالىق كىتاپحاناسىنىڭ «جەمنىڭ قوس جۇلدىزى» كىتاپحانالىق بلوگى ۇزدىك دەپ تانىلدى. جۇلدەلى ەكىنشى ورىن مارتوك اۋداندىق ورتالىق كىتاپحاناسىنىڭ «اقىن-جازۋشى ۇرپاق جۇرەگىنەن جول تابادى» جانە ن.بايعانين اتىنداعى وبلىستىق بالالار كىتاپحاناسىنىڭ «جەمنىڭ جارىق جۇلدىزدارى» كىتاپحانالىق بلوگتارىنا بەرىلدى. ال ءۇشىنشى ورىندى س.جيەنباەۆ اتىنداعى وبلىستىق جاسوسپىرىمدەر كىتاپحاناسىنىڭ «جەمنىڭ جارىق جۇلدىزدارى»، تەمىر اۋداندىق ورتالىق كىتاپحاناسىنىڭ «تالانتىمەن تانىلعان تۇلعا» جانە وبلىستىق زاعيپتار جانە ناشار كورەتىن ازاماتتاردىڭ ارناۋلى كىتاپحاناسىنىڭ «تۇياعى ءبۇتىن تۇلپار» اتتى كىتاپحانالىق بلوگتارى يەلەندى. بايقاۋعا قاتىسقان قالعان كىتاپحانا ۇجىمدارىنىڭ جۇمىستارى جوعارى باعالانىپ، ۇيىمداستىرۋشىلار تاراپىنان العىس حاتتارمەن مارپاتتالدى.
قوس دارابوز تۋرالى تولىق ماعلۇماتتى وسى كىتاپحانالاردىڭ بلوگتارىنان نەمەسە س.بايىشەۆ اتىنداعى وبلىستىق امبەباپ-عىلىمي كىتاپحاناسىنىڭ www.baishev.kz سايتىنداعى سىلتەمەلەر ارقىلى تانىسۋعا بولادى.
بيىل دا «وقيتىن ولكە» وبلىستىق اكتسياسى ءوز جالعاسىن تاپتى. بۇل ورايدا جىل كىتابىن تاڭداۋ ءۇشىن «وقيتىن ولكە» وبلىستىق اكتسياسى ۇيىمداستىرۋ كوميتەتىنىڭ القا ءماجىلىسى ءوتتى. ماجىلىسكە ارداگەر جۋرناليست يدوش اسقار، اقىن ەرتاي اشىقباەۆ، وبلىستىق مادەنيەت، مۇراعاتتار جانە قۇجاتتاما باسقارماسىنىڭ ءبولىم باسشىسى ءلايلا وماروۆا، وبلىستىق زاعيپ جاندار جانە كوزى ناشار كورەتىن ازاماتتاردىڭ ارناۋلى كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى، اقىن نۇرلىبەك قالاۋوۆ، س.بايىشەۆ اتىنداعى وبلىستىق امبەباپ-عىلىمي كىتاپحانانىڭ ديرەكتورى نەسىبەلى جۇماعۇل، س.جيەنباەۆ اتىنداعى وبلىستىق جاسوسپىرىمدەر كىتاپحاناسىنىڭ ديرەكتورى مارات تولەباي جانە كىتاپحانا ماماندارى قاتىستى. وبلىس كىتاپحانالارىندا الدىن الا جۇرگىزىلگەن ساۋالنامالار بويىنشا وقۋعا جەرلەس اقىن ەسەنباي دۇيسەنبايۇلىنىڭ ولەڭدەرى، جازۋشى قاجىعالي مۇحانبەتقاليۇلىنىڭ «تار كەزەڭ» تاريحي رومانى، بيبىگۇل يمانعازينانىڭ «تاۋقىمەت» رومانى جانە ت.ب. ۇسىنىلعان ەدى. دەگەنمەن ۇسىنىلعان شىعارمالاردى، ايتىلعان وي-پىكىرلەردى سارالاي كەلە، شىعارمالار داۋىسقا سالىندى.
بيىلعى جىلدىڭ تاڭداۋى — سۇلۋ جىردىڭ سۋ توگىلمەس جورعاسى، ولەڭنىڭ ونەگەلى ولشەمىنە اينالعان اقىن قۋاندىق شاڭعىتباەۆتىڭ «شايىر» تاڭدامالى ولەڭدەر جيناعى.
قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى، اقىن قۋاندىق شاڭعىتباەۆ (1925 ج. – 2001 ج.) اقتوبە وبلىسىنىڭ بۇرىنعى قارابۇتاق اۋدانىندا تۋعان. قۋاندىق شاڭعىتباەۆ — كوپ جۇرەگىن وزىنەن، ءوز جۇرەگىن كوپتەن تاپقان سانالى سەزىمتال تۇلعا. قۋاندىق اعا قازاق ادەبيەتىنىڭ زاڭعارىنا وزىندىك ۇنىمەن، ۇلتتىق ۇردىسكە تولى پوەزياسىمەن ورنىققان اقىن. ول — «اققۋ ءانى»، «ارما، رەسپۋبليكام!»، «ولەڭدەر»، «ليريكا» جانە «شايىر» اتتى كوپ تومدىق تاڭدامالى ولەڭدەر جيناعىنىڭ اۆتورى. قۋاندىق شاڭعىتباەۆ قازاق مۋزىكاسىنا ەڭبەگى سىڭگەن سەگىز قىرلى، ءبىر سىرلى ازامات قانابەك بايسەيىتوۆپەن بىرىگىپ «بەۋ، قىزدار-اي»، «وي، جىگىتتەر-اي»، «قۇتىرعاننان قۇتىلعان» پەسالارىن، «التىن تاۋلار»، «ايسۇلۋ» سىندى وپەرالاردىڭ ليبرەتتوسىن جازدى.
بيىل اقىن شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋ جۇمىسى كەڭ كولەمدە وتەتىنىنە سەنىمدىمىز.
اتاپ ايتساق، اقىننىڭ تۋعان كۇنى قارساڭىندا، ياعني 18 ناۋرىز كۇنى وبلىس كىتاپحانالارىنىڭ ادىستەمەلىك ورتالىعى سانالاتىن س.بايىشەۆ اتىنداعى وبلىستىق امبەباپ-عىلىمي كىتاپحاناسى ۇجىمى اقىننىڭ تۋعان جەرىندەگى اۋداندىق ورتالىقتاندىرىلعان كىتاپحانا جۇيەسىمەن بىرلەسە وتىرىپ «قازاق پوەزياسىنىڭ ساۋلەتكەرى» اتتى پوەزيا كەشىن ونلاين رەجيمدە ۇيىمداستىرماقشى. سونىمەن قاتار، بيىل قازاق حاندىعىنىڭ 550 جىلدىق مەرەيتويى اياسىندا قىركۇيەك ايىندا ايتەكە بي اۋدانىندا وبلىستىق اقىندار ايتىسى وتكىزىلمەكشى. ءدۇبىرلى دودادا جانى جومارت، كوڭىلى شالقار، ويى تۇنىق دارىندى اقىن قۋاندىق شاڭعىتباەۆتىڭ مەرەيلى جاسى، شىعارمالارى جىرعا ارقاۋ بولماق.
سونداي-اق، «وقيتىن ولكە» وبلىستىق اكتسياسى اياسىندا ارنايى ءىس-شارالار جوسپارى جاسالىپ، وبلىس كىتاپحانالارىندا جىل بويى قۋاندىق شاڭعىتباەۆتىڭ شىعارماشىلىعىنا ارنالعان ادەبي-سازدى، تاقىرىپتىق كەشتەر، ادەبي پانورامالار، پوەزيا، تانىمدىق جىر ساعاتتارى، كىتاپ كورمەلەرى ۇيىمداستىرىلماقشى.
ەندەشە بيىلعى جىلى وبلىس كولەمىندە وقۋعا تاڭدالعان پوەزيامىزدا وزىندىك ورنەك قالدىرعان، سۇلۋ دا سۇيكىمدى جىردىڭ يەسى قۋاندىق شاڭعىتباەۆتىڭ شىعارمالارىن ناسيحاتتاۋعا ارنالعان ءىس-شارالارعا قاتىسىپ، اقىن شىعارمالارىن بىرىگىپ وقۋعا اتسالىسايىق!
شىنار جاۋلىباەۆا،
س.بايىشەۆ اتىنداعى اقتوبە وبلىستىق امبەباپ-عىلىمي كىتاپحاناسىنىڭ
كىتاپحانالاردى دامىتۋ ءبولىمىنىڭ ادىسكەرى.
اباي.kz
دەرەككوز: www.aktobegazeti.kz