نە سەبەپتى ايەل ادام جەتىستىككە جەتۋ ءۇشىن كوپ تەر توگەدى جانە قينالادى؟ ويتكەنى، ول باسقاشا ويلايدى. شىن مانىسىندە ايەل مۇلدە ءالسىز توپقا جاتپايدى. كەرەك دەسەڭىز، ەگەر ءوزى سونى قالاپ تۇرسا ول شاحتا نە زاۆودتا دا جۇمىس جاساي الادى. بۇل ابدەن مۇمكىن. جەڭىپ تۇرۋ ءۇشىن ءوزىنىڭ السىزدىگىن قولدانۋ شىن مانىسىندە ادامگەرشىلىككە جاتپايدى. وندايدى ەر ادامدار دا، قوعام دا سىيلامايدى. سوندىقتان مۇمكىن سول ءبىر جالقاۋلىق پەن ارام ويىن، پيعىلدىڭ ارەكەتىنەن ايەل ادامعا دەگەن سىيلاستىق از شىعار قازىر. سوندىقتان ەگەر بەلگىلى ءبىر ءىستى جاساعىڭ كەلمەي تۇرسا جانىڭ قالاعان ءىستى تاپ تا، جاسا. ويتكەنى، ول - وتە ماڭىزدى. ويتكەنى، ول ادام جۇرەگى، ادام جانى ءۇشىن ماڭىزدى. مەن قۇرباندىقتى ءارى باسقا ادام ءۇشىن بار جانىڭدى ارناۋدى سىيلايمىن. ءارى ونداي نارسەگە ەشتەڭە جەتپەيدى دەپ ايتسام قاتەلەسپەيمىن. تەك ايتقىم كەلگەنى – ونداي قۇرباندىقتار ەشۋاقىتتا اقتالمايدى. سوندىقتان ءار ادام ءوزىن ويلاۋى قاجەت.

وتكەن مەن تاريحتى ساباقتاساق، نە ءتىپتى ءدىندى ەسكە الاتىن بولساق، مىسالى، حاۋا انانىڭ كەسىرىنەن ادامزات جۇماقتان قۋىلماي ما؟ مەن ادامزات كاۋىمىن جاقسى كورۋگە تىرىسامىن ادامگەرشىلىك قاعيداسى بويىنشا. دەگەنمەن دە كوپتەگەن قاتەلىكتى ەرىمىز بار، قىزىمىز بار – ءبارىمىز جاساپ، ءوز ءومىرىمىزدى ءوزىمىز قيىنداتامىز. وعان ءتىپتى جوعارىدا وتىرعان ازاماتتار، نە مەنتاليتەت تە كىنالى ەمەس. ەگەر سەن باقىتسىز بولساڭ، باقىتتى بولۋ سەنىڭ ءوز تاڭداۋىڭدا، ءوز قولىڭدا. ءدال قازىر تۇر دا مەشىتكە بارىپ كەل!!! قايىر-ساداقا بەرىپ قايت!!! سەنەن دە تۇرمىسى ناشار ادامدار بار. سول ادامدارعا بولىسۋدىڭ امالىن تاپ. وزگەلەرگە بولىسۋ ارقىلى سەن ءوزىڭدى تاباسىڭ!!! قايتادان جاڭارىپ، جاقسى قاسيەتتەرىڭ ويانا باستايدى. ەشۋاقىتتا بيىك ەمەسپىن دەپ قىنجىلما!!! ويتكەنى، سەن تۋىلعان كەزدە بيىك ءارى عاجاپ بولىپ تۋىلدىڭ!!! ءارى تۇزەلۋگە اللا-تاعالا ىلعي مۇمكىندىك بەرەدى!!! سونى ۇمىتپا!!! وزگەلەرگە جامانشىلىق ىستەمە!!! كەرىسىنشە، كومەكتەس!!! ولار دا تۇرسىن!!! ولار دا باقىتتى بولسىن دەگەن نيەتپەن ىستە كەز كەلگەن ءىستى!!! باسەكەلەستىك ول جاقسى!!! بىراق ول ادال باسەكە ءارى جاقسى ىسكە، ءبىلىم مەن جەتىستىككە نەگىزدەلگەن باسەكە بولۋى كەرەك، اناۋ-مىناۋ ەمەس. ەگەر، مىسالى، حاۋا انانىڭ سول كەزدە ءبىر اينالىسىپ جۇرگەن ءىسى بولسا، ول ونداي قاتەلىك جاساپ، جىلانمەن اڭگىمەلەسىپ ۋاقىتىن كەتىرمەس ەدى عوي. ءوزىنىڭ ءبىر سۇيىكتى اينالىسىپ وتىرعان ءىسى بولسا. سۇيىكتى ءىس ۇلعا دا، قىزعا دا كەرەك!!! ء يا، قىزىق، وزگە تەوريالارعا ۇقسامايتىن باسقاشا تەوريا. الايدا بۇل مەنىڭ ءوز ويىم. سوندىقتان ءوز ويىمدى اشىق ايتۋعا مەنىڭ قۇقىعىم بار. جاقىندا مەن ءبىر «ينتەرنى» دەگەن سەريالدان ۇستاز دارىگەردىڭ وقۋشىسىنا جاس كەزدە جاستار ءوزىن اقىلدى دەپ سانايدى، الايدا شىن مانىسىندە مۇلدە ولاي ەمەس ەكەندىگىن ايتادى. مۇمكىن مەن جاستىقپەن قاتەلەسۋىم دە ابدەن مۇمكىن. الايدا سوزىمدە شىن بار ەكەنى دە راس. جانە بۇنى ادامدارعا كومەكتەسۋ، ساناسىن وياتۋ نەگىزىندە ايتىپ وتىرمىن. ءارى وسى الەمدەگى ءار ادام ارمانىنا جەتىپ، باقىتتى بولعاندىعىن قالايمىن. ءوزىم دە ارمانىما جەتىپ، اللا قالاسا، باقىتتى بولعىم كەلەدى، ينشاللا. سول سەبەپتى دە ايتىپ وتىرمىن. ەشۋاقىتتا، قىزىڭىز بولسىن، ۇلىڭىز بولسىن، ءوز ارماندارىڭىزدان باس تارتپاڭىزدار!!! تەك قانا العا، دوستار!!! «ەگەر ءار ادام ءوز بىلگەنىن جاساي بەرسە مىنا الەم نە بولماق؟» دەگەن سۇراق تا تۋىندايدى. ءيا، دۇرىس!!! مەنىڭشە، ءار ادام بىلگەنىن ەمەس، ءوزىنىڭ شىن مانىسىندە بار جۇرەگىمەن نە نارسەنى قاتتى قالاپ تۇرعاندىعىن انىقتاپ، ارمانىن نىقتاپ، سول نارسەنىڭ ورىندالاتىندىعىنا سەنىپ جۇمىس ىستەۋ كەرەك. ءوزىن بايقاپ كورۋ كەرەك سول سالادا. ال ارمان اسقاق بولۋى كەرەك، وزگەلەرگە پايداسىن ءارى ساۋلەسىن اكەلەتىندەي!!!

مارجان سماعۇلوۆا،

الماتى قالاسى.