بۇگىن استانا قالاسىنداعى «بەيبىتشىلىك جانە كەلىسىم» سارايىندا «يسلام جانە وركەنيەت» تاقىرىبىنا ارنالعان ءىى رەسپۋبليكالىق يمامدار فورۋمى بولىپ ءوتتى. ەگەمەن ەلىمىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىنەن 500 يمام جينالدى. فورۋمعا قر ءدىن ىستەرى جانە ازاماتتىق قوعام ءمينيسترى نۇرلان ەرمەكباەۆ، باس ءمۇفتي ەرجان قاجى مالعاجىۇلى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ توراعا ورىنباسارى دارحان قامزابەكۇلى باستاعان مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى مەن وزبەكستان، قىرعىزستان، موڭعوليا ەلدەرىنىڭ باس مۇفتيلەرى، رەسەيدىڭ ومبى، التاي ايماعىنىڭ مۇفتيلەرى، زيالى قاۋىم وكىلدەرى، عالىمدار، ءدىنتانۋشىلار قاتىسىپ، يگى باستاماعا وراي وڭ پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ، بايانداما جاسادى.

وسىمەن ەكىنشى مارتە ۇيىمداستىرىلىپ وتىرعان رەسپۋبليكالىق يمامدار فورۋمى اسىل ءدىنىمىزدىڭ دامۋىنا تىڭ سەرپىن بەرىپ، جاڭا بەلەستەرگە جەتەلەرى ءسوزسىز. «كەڭەسىپ پىشكەن توننىڭ كەلتە بولمايتىنىن» ەسكەرسەك، بۇگىنگى بىرەگەي باسقوسۋدىڭ دا باعاسى تىم ەرەكشە. ءدىن سالاسىنداعى جۇمىستاردى وڭتايلاندىرىپ، ءتيىمدى جۇيە قالىپتاستىرۋداعى ماڭىزدىلىعى دا ۇشان-تەڭىز.

وسىدان ەكى جىل بۇرىن ەلىمىز بويىنشا تۇڭعىش رەت وتكىزىلگەن رەسپۋبليكالىق يمامدار فورۋمىندا قمدب-نىڭ جۇمىس باعىتىن ايقىنداپ، باعدارىن مەجەلەگەن ءتورت بىردەي قۇجات قابىلدانعان بولاتىن. «قازاقستان مۇسىلماندارىنىڭ تۇعىرناماسى»، «مۇسىلماننىڭ تۇلعالىق بەينەسى»، «يمامنىڭ تۇلعالىق كەلبەتى»، «قمدب قىزمەتكەرىنىڭ ەتيكاسى» دەپ بۇل تاريحي قۇجاتتار سول فورۋم اياسىندا ءبىراۋىزدان قابىلدانىپ، سودان بەرى اسىل ءدىنىمىزدىڭ دامۋىنا لايىقتى ۇلەس قوسىپ كەلەدى. وسى قۇجاتتار نەگىزىندە ەلىمىزدەگى ءدىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ ءبىلىمى مەن بىلىكتىلىگى، ادەبى مەن مادەنيەتتىلىگىنىڭ جاڭا يدەالى قالىپتاسىپ، مۇسىلمان جاماعاتىنىڭ جارقىن بەينەسى سومدالا باستاعان بولاتىن.

باس ءمۇفتي ەرجان قاجى مالعاجىۇلى دا ءوز بايانداماسىندا ءدىني باسقارما الدىندا تۇرعان نەگىزگى مىندەتتەردىڭ ءبىرى – قازىرگى زامان تالابىنا لايىقتى يمام دايىنداۋ ەكەنىن ايتا كەلىپ، «ۇزدىك زياتكەر يمام» تۇجىرىمداماسىن – ءدىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ بەدەلى مەن ءبىلىمىن ارتتىرۋ باعىتىنداعى بىرەگەي قادام دەپ باعالادى.

«قابىلدانعالى تۇرعان تۇجىرىمدامادا ءدىن قىزمەتكەرلەرىنىڭ، ياعني باس يمام، نايب يمام، ۇستاز، مولدا، ازانشىلاردىڭ لاۋازىمدىق مىندەتى مەن مارتەبەسى ايقىندالدى. بۇدان بىلاي ءدىن ماماندارى جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەرگە كەزەڭ-كەزەڭىمەن ساتىلاپ تاعايىندالاتىن بولادى.

ويتكەنى، يمام قىزمەتى تەك بەس ۋاقىت نامازعا يمامدىق ەتۋمەن شەكتەلمەيدى. يمامنىڭ ۋاعىز ايتۋ، ءدىني راسىمدەردى اتقارۋ، مەشىتكە كەلگەن ءاربىر جاماعاتتىڭ سۇراعىنا جاۋاپ بەرۋ، رۋحاني ءىس-شارالاردى ۇيىمداستىرۋ سىندى وزىنە جۇكتەلگەن جاۋاپكەرشىلىگى جوعارى مول جۇمىستارى بار.

«ءححى عاسىردىڭ ۇزدىك زياتكەر يمامى» اتتى قۇجاتتىڭ باستى ماقساتى – ءححى عاسىردىڭ يمامدارىن زامان تالابىنا ساي جان-جاقتى ءبىلىمدى، بىلىكتى، زايىرلىلىق پرينتسيپتەردى ۇستانۋ جاعىنان باسقا جاماعاتقا ۇلگى ەتۋ. سونىمەن قاتار، بۇل تۇجىرىمداما ەلىمىزدىڭ مۇسىلماندارىن بىرلىككە، تاتۋلىققا شاقىرىپ، حالىقتى ۇلتىمىزدىڭ ادەت-عۇرىپتارىن سىيلاۋعا، زايىرلىلىق پرينتسيپتەردى ۇستانۋعا، ءدىني ەكسترەميزم مەن تەرروريزمنىڭ كەز كەلگەن تۇرىنە توزبەۋشىلىككە ۇندەيدى»، – دەپ اتاپ ءوتتى باس ءمۇفتي ەرجان قاجى مالعاجىۇلى.

قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ جۇمىس ۇدەرىسىن جاڭا بەلەستەرگە كوتەرگەن بۇل تاريحي قۇجاتتاردىڭ زاڭدى جالعاسى رەتىندە بۇگىنگى ءىى رەسپۋبليكالىق يمامدار فورۋمىندا ەكى بىردەي تاريحي قۇجات تالقىلانىپ، قاتىسۋشىلاردىڭ ءبىراۋىزدان ماقۇلداۋىنا يە بولدى. قمدب-نىڭ نايب ءمۇفتيى، «ازىرەت سۇلتان» مەشىتىنىڭ باس يمامى سەرىكباي قاجى وراز فورۋمعا قاتىسۋشىلارعا «ۇزدىك زياتكەر يمام» تۇجىرىمداماسىن تانىستىرىپ، بىرەگەي قۇجاتتىڭ بەرەر پايداسى مەن تيگىزەر كومەگى جايىندا كەڭىنەن ءتۇسىندىرىپ ءوتتى. ەل اۋماعىنداعى مەشىتتەردە ءدىني ءبىلىمى مەن بىلىكتىلىگى جوعارى، جاسامپاز، ءدىني ماسەلەلەردى ۇيلەستىرۋدى شەبەر مەڭگەرگەن ۇلگىلى، ىسكەر، اعارتۋشى ماماندار قالىپتاستىرۋعا نەگىزگى تىرەك بولاتىن قۇجات جايىندا وزگە دە قوناقتار وڭ پىكىرلەرىن ءبىلدىرىپ، فورۋم جۇمىسىنا نيەتتەستىكتەرىن جەتكىزدى. ايتا كەتەيىك، «ۇزدىك زياتكەر يمام» تۇجىرىمداماسى ءدىن سالاسىنداعى قىزمەتكەرلەردىڭ مانساپتىق تاعايىنداۋلارىنا تىڭ ءتارتىپ ەنگىزەتىن بولماق.

ءىى رەسپۋبليكالىق يمامدار فورۋمىندا قابىلدانعان كەلەسى قۇجات – قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ ۇستانىمىن ايقىندايتىن «حانافي ءمازھابى مەن ماتۋريدي سەنىم مەكتەبى –  قازاقستانداعى يسلامنىڭ ءداستۇرلى جولى». اتالمىش قۇجاتتى فورۋم قوناقتارىنا قمدب-نىڭ نايب ءمۇفتيى، «نۇر استانا» ورتالىق مەشىتىنىڭ باس يمامى ناۋرىزباي قاجى تاعانۇلى تانىستىردى. بۇل قۇجاتتاردى قابىلداۋداعى نەگىزگى ماقسات – بۇگىنگى ءححى عاسىر تالابىنا جاۋاپ بەرەتىن ءبىلىمدى، تاجىريبەلى، بىرنەشە ماماندىقتى مەڭگەرگەن ءبىلىمى جان-جاقتى يمامدار توبىن قالىپتاستىرۋ، سونىمەن قاتار ءداستۇرلى ءمازھابىمىز – ءابۋ حانيفا ءمازھابىن جالپى حالىق اراسىندا، اسىرەسە جاستار اراسىندا كوبىرەك ناسيحاتتاۋ بولىپ تابىلادى.

فورۋم اياسىندا قاتىسۋشىلارعا قمدب-نىڭ بىلتىرعى جىلى اتقارعان ىرگەلى ىستەرىنە شولۋ جاسالىپ، ارنايى بەينە فيلم دە كورسەتىلدى. قازىرگى ۋاقىتتا قمدب تاراپىنان بەكىتىلگەن ءتورت جۇمىس باعىتى بويىنشا اتقارىلعان اۋقىمدى شارالار ناقتى دەرەكتەرمەن ورنەكتەلىپ، الداعى جۇمىس جوسپارى دا قوسا ايتىلدى.

باسقوسۋ سوڭىندا «يسلام جانە وركەنيەت» اتتى ءىى رەسپۋبليكالىق يمامدار فورۋمىنىڭ ارنايى ۇندەۋى قابىلداندى.

ءىى رەسپۋبليكالىق يمامدار فورۋمىنىڭ

ۇندەۋى

ءبىز، ءدىن، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ وكىلدەرى، ءىى رەسپۋبليكالىق يمامدار فورۋمىنا قاتىسۋشىلار «حانافي ءمازھابى مەن ماتۋريدي سەنىم مەكتەبى –  قازاقستانداعى يسلامنىڭ ءداستۇرلى جولى»، سونداي-اق «ءححى عاسىردىڭ ۇزدىك زياتكەر يمامى» تۇجىرىمداماسىن ماقۇلداي وتىرىپ، ءداستۇرلى ءابۋ حانيفا ءمازھابىن ناسيحاتتاۋ، ءححى عاسىر يمامدارىن زامان تالابىنا ساي جان-جاقتى ءبىلىمدى، بىلىكتى، زايىرلىلىق قاعيداتتاردى ۇستانۋ جاعىنان باسقا جاماعاتقا ۇلگى ەتۋ، قازاقستان مۇسىلماندارىن بىرلىككە، تاتۋلىققا، ادەت-عۇرىپتاردى سىيلاۋعا، زايىرلىلىق قاعيداتتار مەن رۋحاني قۇندىلىقتاردى قۇرمەتتەۋگە شاقىرۋ باستاماسىن قولدايمىز.

ەلباسى نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ بيىلعى جولداۋىندا ءدىني ەكسترەميزمدى ناسيحاتتاۋدىڭ الدىن الۋ، اسىرەسە ينتەرنەت پەن الەۋمەتتىك جەلىدە ونىڭ جولىن كەسۋ، راديكالدى كوزقاراسقا «مۇلدە توزبەۋشىلىكتى» قالىپتاستىرۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى.

سونىمەن قاتار، باس بوستاندىعىنان ايىرىلعان ازاماتتاردى تەولوگيالىق تۇرعىدان ساۋاتتاندىرۋ، وسكەلەڭ ۇرپاقتى رۋحاني-ادامگەرشىلىك رۋحىندا تاربيەلەۋ ءۇشىن قوسىمشا قادامدار جاساۋ قاجەتتىگى جونىندە تاپسىرمالار جۇكتەدى.

وسى ورايدا، جولداۋ جۇكتەگەن مىندەتتەردى ساپالى ورىنداۋ ماقساتىندا ءدىني ەكسترەميزمنىڭ الدىن الۋ، تۇلعالاردى وڭالتۋ جانە ولارعا اقپاراتتىق-ءتۇسىندىرۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن قازاقستان مۇسىلماندارى ءدىني باسقارماسىنىڭ جان-جاقتى ءبىلىمدى، بىلىكتى جانە مەملەكەتتىڭ مۇددەلەرىن قورعاي الاتىن، وزەكتى ءدىني ماسەلەلەر بويىنشا تەرەڭ عىلىمي ىزدەنىستەر جاساي الاتىن يمامدار كورپۋسىن جەتىلدىرۋ قاجەت دەپ سانايمىز.

ءبىز، ءىى رەسپۋبليكالىق يمامدار فورۋمىنا قاتىسۋشىلار يسلامنىڭ بىرلىك پەن بەيبىتشىلىكتىڭ، عىلىم مەن وركەنيەتتىڭ ءدىنى ەكەنىن تاعى دا پاش ەتەمىز. اسىل ءدىنىمىز عىلىمدى جوققا شىعارمايدى، ول – زاماناۋي عىلىمنىڭ نەگىزى، ىرگەتاسى. سوندىقتان يسلام – بۇكىل ادامزات وركەنيەتىنىڭ كوشباسشىسى. بۇگىنگى زاماناۋي وركەنيەت، عىلىم قاشان دا يسلام قۇندىلىقتارىنا قارىزدار دەپ سانايمىز.

مۇحاممەد پايعامبارىمىز (وعان اللانىڭ سالاۋاتى مەن سالەمى بولسىن) اكەلگەن سوڭعى ءيلاھي ءدىن – يسلام ادامزات بالاسىن قۇرانعا سۇيەنۋمەن قاتار، لوگيكا مەن عىلىمدى پايدالانۋعا ۇندەيدى. وسى قاعيدات بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ءتۇرلى سالاداعى عىلىمنىڭ دامۋىنا نەگىز قالاپ كەلەدى.

ءبىز، قازاقستانداعى ءدىني كونفەسسيالاردىڭ كوشباسشىلارى بارشا حالىقتى بىرلىك پەن بەيبىتشىلىككە، بەرەكە مەن تاتۋلىققا، عىلىمي ىزدەنىستەر جاساۋعا شاقىرا وتىرىپ، ەل ازاماتتارىن دەسترۋكتيۆتى يدەولوگيالارعا قارسى تۇرۋعا، راديكالدى كوزقاراسقا مۇلدە توزبەۋگە ۇندەيمىز.

فورۋمعا قازاقستاننىڭ، رەسەي مەن ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ باس مۇفتيلەرى، مەملەكەت جانە قوعام قايراتكەرلەرى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسىنىڭ وكىلدەرى، تەولوگ-عالىمدار جانە ءدىني باسقارمانىڭ 500 يمامى قاتىستى.

استانا قالاسى 19 ءساۋىر 2017 جىل

 Abai.kz