ەلدى ۇرى مەن وتىرىكشى جايلادى. جانە ولار جوعارىعا كوتەرىلدى. ەندى تۇسپەيدى. تەك قانا تۇكىرىگى مەن قاقىرىعى تۇسەر. بۇل قوعامنىڭ دەرتى. قوعام تاربيەسىنىڭ قورىتىندىسى – ۇرلىققا، وتىرىككە، جالاعا، قىسقاسى بىتپەس كۇناھارلىققا اكەپ تىرەدى. دەمەك، بۇل – ۇرپاقتىڭ سورى، قارا حالىقتىڭ ازابى! العا قويعان ماقسات جوق، ماقساتقا نەگىز جوق، نەگىزگە نيەت، نيەتكە سەبەپ جوق بولىپ قالدى. سەبەبى، وتىرىكتىڭ ارتى ءبىر تۇتام. حالىق ىعىر بولدى، وتىرىكتەن مەزى بولىپ ابدەن شارشادى.

قاي جەردە دە «ءوشىپ جاتىر» دەگەندى «ءوسىپ جاتىر» دەگەن جالعان جارنامالار قاپتادى. بالالار ساباقتى نولەبويدان باستايدى، مەكتەپ قابىرعاسىندا 11 جىل تاپجىلماستان وتىرادى. الىپ شىعاتىن ەشتەڭەسى جوق. باعدارلاما قيسىق. باياعى مايمىلدىڭ تۇقىمىسىڭ دەۋمەن قاتىپ قالعان، «شەلابەك پاۋكتىڭ» قازاق ءتۇرى كەلىپ قول ۇشىن سوزباسا 2050 جىلعا دەيىن جىبىمەس. ال قۇران «توپىراقتان ءتۇزىلدىڭ» دەيدى، جانە اقيقاتى سول. مۇعالىم مايمىلدان شىقتىڭ دەپ وقىتادى، ال وقۋشىنىڭ اتا-اناسى: «اتاسىنىڭ باسى، سەنىڭ مۇعالىمىڭنىڭ ءوزى مايمىلدان شىققان، ءتىفۋ، ءما، دەپ، ۇيدە وتىرىپ الىپ مۇعالىمگە قولىن شىعارادى. ونىڭ قانداي جازىعى بار؟ مۇعالىمدەرگە شامادان تىس ءىس جۇكتەپ قويعان، اكىمياتتىڭ تاپسىرماسىمەن يتكە قابىلىپ ءۇي ارالايدى كەپ، ودان قالدى قىرۋار قاعاز. كولىك جوندەتىپ قويماسا بولار ەدى.

ال ساعاديەۆكە توپىراق ەمەس ۇننان جاراتىلساڭ دا ءبارىبىر. سوندا كىم حالىقتى مازاق ەتىپ وتىرعان؟ «سوتكاسىز ادام – جانى جوق ءتان» دەگەن زاماندا ءومىر ءسۇرىپ جاتقان جاستار كىتاپ وقي ما؟ وقىماسا ولاردى 11 جىل زورلاپ كىتاپ وقىتۋ، ەرىكسىز قوراعا قاماپ ماڭىراتىپ قويۋ كىمگە پايدالى؟

قازىرگى جاستار ەشنارسەگە باس اۋىرتپايدى. ولاردىڭ جۇرەگىن ءدىر ەتكىزەتىن ءبىر عانا مەحانيزم بار. ول – ايفوننان «پىلپۋك» دەگەن داۋىسپەن بەلگى بەرىپ كەلىپ وتىراتىن سمس. قمدب حالىققا اراشا ءتۇسىپ، جاق اشىپ ءبىلىم مينيسترىنە بىرنارسە دەپ ايتا المايدى، سەبەبى، ساياساتپەن ءدىننىڭ اراسى الشاق دەيدى. ەرىكسىز كۇلەسىڭ. كۇلەسىڭ دە جىلايسىڭ.

وسى 11 جىلدىق مەكتەپتى بىتىرگەن تۇلەكتەر نە ۇلتشىل بولىپ شىعا المايدى. سەبەبى، ءبىزدىڭ ەلدە ۇلتشىلدىققا جول جوق. ۇلتشىل دەگەن ءسوزدى ءجىبىتىپ ۇلتجاندىلىق دەپ وزگەرتىپ ەدى. ول دا سوپايىپ تۇرعان سياقتى، قازىر ۇلتجاندىلىقتى «ەلجاندىلىق» دەپ بۇرمالاپ ايتۋدا. سەبەبى، ءبىر ونەرتاپقىش «ءبىزدىڭ ەلدە 130-دىڭ ۇستىندە وزگە ۇلت بار» دەگەن ديوتتى ميىمىزعا پايكىلەپ بەرگەن. كەڭەس كەزىندە 16 رەسپۋبليكادان ارتىق ۇلت جوق سياقتى ەدى، مىنا 130 دەگەن ساندىراق سان قايدان شىققان؟ سوندا الەم حالقىنان ءبىر-ءبىر ۇلت، «لەتايۋششي تارەلكىمەن» قوناققا ۇشىپ كەلگەن وزگە عالامدىقتارمەن بىرگە ءبارى ءبىزدىڭ ەلدە بوسىپ ءجۇر مە ەكەن؟ بىزدىكىلەر نە ءدىنىن قورعاي المايدى. سەبەبى، ءبىزدىڭ ءدىندى ماتۋرۋديگە عانا بايلاپ قويعان، قالعانى مويىندالمايدى. دەمەك، اقىلعا سىيىمسىز. مىسالى، بۇرىنعىلار تەك قانا: «قازاقپىن، مۇسىلمانمىن» دەيتىن سياقتى ەدى، قازىرگىلەر ءتۇرلى اعىمعا ءبولىنىپ الىپ، كيىم كيۋ مەن ساقال قويۋلارىنا قاراي ءۇيىر-ءۇيىر بولىپ العان، ايعىرلارى مۇحيتتىڭ ارعى جاعىندا، جارتىسى تىڭشى سەكىلدى ءدۇيىم جۇرت اراسىندا جاسىرىنۋدا.

قالعان ءدىن عالىمدارى حالىقپەن ءىسى جوق، سەبەبى، ۋاقىت التىن، قول تيمەيدى، ولار قۇدايدىڭ قايدا ەكەنىن ىزدەپ الەك. اللا-تاعالا ولارعا: «مەن جاسىرىنامىن، قيامەتكە دەيىن مەنىڭ قايدا ەكەنىمدى ىزدەپ تابىڭدار» دەپ، جەبىرەيىل پەرىشتەدەن سالەم ايتىپ جىبەرگەن سياقتى. بىرەۋلەرى قۇداي اندا كورىنەدى، مىندا كورىنەدى دەسە، ەكىنشىلەرى اياعى بار، قولى بار دەپ عايىپقا كىرىپ كەتتى. كەيبىرەۋلەرى قازاقستاننىڭ استاناسى – سيريا دەپ ءتۇسىنىپ ەلىن قورعاۋعا اتتانىپ كەتىپ جاتسا، كەيبىرەۋلەرى عايباتتى ۇلكەن جيھاد قىلىپ العان. سالدە شاپان كيىپ الىپ ينتەرنەت جەلىلەردە ناسيحات دەپ قويىپ عايباتتى ۇرىپ جاتىر. وسىنىڭ ءبارىن مۇحاممەد پايعامبارىمىز (س.ع.س.) قىلىپ پا؟

قيامەت بەلگىسىنىڭ ءيسى اڭقىپ تۇر. ەل باسىنا باعىنۋ – ءۋاجىپ! ەندى بالاقتارىڭدى ۇزارتىپ، ساقالدارىڭدى قىسقارتىڭدار! ايتپاقشى، ۇمىتىپ بارام، بۇل زاڭدى شىعارماس بۇرىن وسى زاڭعا (شاريعاتتى باسشىلىققا الا وتىرىپ) «پەدوفيلدەر مەن قىزتەكەلەردى كورگەن جەردەن ولتىرىڭدەر، جەزوكشەلەر مەن زيناقورلاردى تاس بوران اتىڭدار!» دەگەن زاڭ شىعارا كەتىڭدەر. ءبىزدىڭ ۇرپاق نە مۇنايدىڭ تەتىگىن ۇستاعان باسشى بولا المايدى. سەبەبى، امىرقاندىقتار مەن قىتايلىقتار زاۋىت سالىپ الىپ، ەندى قىزىعىن كورەتىن ۋاقىتتا بىزگە تىرىلەي تىزگىن بەرە مە؟ سەبەبى، ءبىز قارىزعا كىرىپ كەتكەنبىز. ول قارىزدان ۇرپاق، شوبەرە-شوپشەك قۇتىلا الماس. قارىزعا كىرۋگە جاعدايسىزدىق سەبەپ بولعان. ال جاعدايسىزدىق، اشتىق دەگەندەر سوۆحوز-كولحوزدى قۇرتىپ جىبەرگەننەن ورىن الدى. بۇل اقش ساياساتى! ونداي ناۋبەت 32-33 جىلدارى جۇزەگە اسقان ەدى، مىناۋ سونىڭ مادەني تەپكىسى بولدى.

ءتىلىمىزدى قورعايىق دەسەك ءبىز قوستىلدىمىز، تۋراسىن ايتساق ايىر ءتىلدى ابجىلانبىز. ورىستىڭ قاس-قاباعىنا قاراۋمەن ولەتىن بولدىق. سوندىقتان دا، قايىرلى ەل بولا الماي زايىرلى ەل بولىپ وتىرعانىمىز. گەوگراف بولۋدان پايدا جوق، جەر بايلىعىنىڭ قىر-سىرىن ءبىلىپ قالامىز. استرونوم بولۋ پايداسىز. اسپان تۇگىلى جەردى كەلىستىرىپ الايىق. حالىقتىڭ اسپانمەن بايلانىسى بولسا «كرەديت-نەسيە» العاندار باياعىدا سول جاققا ۇشىپ قاشىپ كەتكەن بولار ەدى عوي. وندا بۇكىل ءىى ءبولىمى قىزمەتكەرلەرى مەن بانك قىزمەتكەرلەرىن اسپاننان ىزدەپ ساپىرىلىسامىز عوي. كالكۋلياتور تۇرعاندا ماتەماتيك بولۋ قايىرسىز؟ ايتپاقشى، بالىقشىنىڭ وقۋى بار ما ەكەن؟ ا، ولدا «بەزپالەزنى». قىزىل بالىق پەن قارا ۋىلدىرىق توننالاپ رەسەي اسادى، باي-پاتشالار عانا قورەكتەنەدى، قارا حالىققا قارا بالىق تا اۋلاتپايدى. اۋلاعاندارى بالدارىن وقىتامىن دەپ پارا رەتىندە وقۋ ورىن باسشىلارىنا بەرەدى. وندا تابيعات پەن جان-جانۋارلاردى قورعاسام قايتەدى؟ ماسساعان، و دا ءبىرتۇرلى سياقتى. كيىكتىڭ ءبارىن قىرعان «سولاردى قورعاۋ مەكەمەسى» ەمەس پە؟

ۇرپاق مۇراسى «قىزىل كىتاپتاعى» كيەلى اڭنىڭ ءبارى ارابتاردىڭ ەنشىسىندە. ۇرپاقتى وسى الداماي-اق قويساق قايتەدى؟ قىزىل كىتاپتى كوزگە كۇيىك قىلماي ورتەپ جىبەرگەن دۇرىس ەمەس پە؟ جەزوكشەلىك پەن قىزتەكەلىككە، ناركوماندىققا، اراق-شاراپقا، پەدوفيل-مانياكتارعا تۇزەتۋ ەنگىزە المايتىن زاڭىمىز «پالەنشە شەيحقا پالەنشە دۋاداق، پالەنشە قىرعي، بودەنە، ت.س.س اڭ-قۇستار اۋلاۋىنا رۇقسات ەتىلسىن!» دەپ شەشىم شىعارىپ بەرەتىن اتىمتاي جومارتتار تەك ءبىزدىڭ ەلدە بار. ال جەر قورعاۋ ءبىزدىڭ تۇسىمىزگە دە كىرمەس. ايتا بەرسە كوپ....

ەندى نە ىستەۋ قالدى، قانداي ماماندىق تاڭداسام بولادى؟ قولايلىسى ۇرلىق سياقتى. «جىمقىرۋ» فاكۋلتەتىنە ءتۇسىپ، «سىبايلاس» اعا ارقىلى رەكتورعا «قىمقىرۋ» وپەراتسياسىنان قالعان سارقىت دەپ پارا بەرسەڭ «سۇعاناق» شاكىرت بولىپ اتىپ شىعاسىڭ دا، «الاياق» فيرماسىنىڭ قىزمەتكەرى بولا سالاسىڭ. سوسىن «جەمقورلىققا ساياحات» باعىن ارالايسىڭ.

قارابولات بولات

Abai.kz