قالانىڭ ىعى-جىعى بازارىنىڭ قاق ورتاسىنداعى ۇلكەن ۇستەل ۇستىنە بىرەۋ شىعىپ الىپ، «اتاق  ساتامىن، اتاق» دەپ ايقايلاپ تۇر. ماڭايىنا جۇرت ۇيمەلەپ قاپتى.

– اۋ، اپەندىم،  – دەدى قيسىق وعان،  – اتاق ساتقان دەگەن نە  سۇمدىق! اتاق ساتىلۋشى ما ەدى؟

– اۋ، اعاسى، – دەدى اپەندى، – اتاق ساتقانعا نەسىنە تاڭ قالاسىز؟ قازىر ءبىزدىڭ اڭگۇدىك، تو ەست ماڭگىلىك ەلىمىزدە نە ساتىلماي جاتىر.

– توقتاي تۇرىڭىزشى، – دەدى ءبىر مەس قارىن قيسىققا، – نە ساتسا دا ءوز ەركى ەمەس پە؟ سوندا قانداي اتاقتار ساتاسىز؟ مۇمكىن بىزگە دە لايىعى تابىلىپ قالار.

– ارينە، ارينە، – دەدى اپەندى،  – تابىلادى عوي. ماسەلەن، «قازاقستاننىڭ حالىق اقىنى».

– نەمەنە، نەمەنە؟! –  دەدى مەس قارىن، – حالىق اقىنى دەيدى. ويبۋ، بەتىم- اي! سونى دا اتاق دەپ، اقىندى دا ادام دەپ. اقىندى «وي، بوتاقانىم»، «وي، قوشاقانىم» دەپ ەركەلەتىپ، «قۇيرىعىنان قاعاتىن» زامان وتكەن جوق پا ەدى؟ دەنى دۇرىس ءبىر اتاعىڭ جوق پا؟

– بار عوي، بار، – دەدى اپەندى. – ەندەشە مەن سىزگە اتىنان ات  ۇركەتىن كەرەمەت اتاق ساتايىن.

– قانداي؟

– ماسەلەن، «قازاقستاننىڭ قۇرمەتتى اكادەميگى».

– استاپىراللا، نە دەيت! – دەدى مەس قارىن. سونى دا اتاق دەپ، اكادەميكتى دە ادام دەپ. اكادەميكتەردىڭ زامانى وتپەپ پە ەدى؟ اۋ، بۇگىنگى زامانىمىزدىڭ بەت-بەينەسىنە لايىق، قوعامىمىزدىڭ كەسكىن-كەلبەتىن جارقىراتىپ اشىپ تۇراتىن دەنى دۇرىس اتاقتارىڭ جوق پا؟

– سوندا ول قانداي اتاق؟

– ماسەلەن، «ەلىمىزگە ەڭبەگى سىڭگەن قۇرمەتتى جەمقور». قانداي عاجاپ اتاق!

– استاپىراللا! نە دەپ تۇرسىز ءوزى؟ مۇنداي دا اتاق بولاتىن با ەدى؟!

– ە، نەگە بولماسىن. بولماسا، بولدىرۋ كەرەك. زامان وزگەردى عوي، قوعام وزگەردى عوي. ەندەشە زامانعا ساي اتاقتاردى دا وزگەرتۋ كەرەك. «ەسكى» اتاقتاردان ارىلۋ قاجەت.

– قالاي؟

– قالاي بولسىن، پارلامەنتكە سونداي ۇسىنىس جاساۋ كەرەك.

– نە دەپ؟

– ءبىز «مارقۇم» بولىپ كەتكەن سوتسياليزم زامانىنا لايىق اتاقتاردى الىپ جۇرۋدەن قاتتى قىسىلامىز، ۇيالامىز، جەرگە كىرەمىز. ءبىز بۇگىنگى ءوز زامانىمىزدىڭ، ياعني كۇندىز-ءتۇنى

كوز  ىلمەي ادام قۇقىعىن ويلايتىن، ەكى كۇننىڭ بىرىندە جينالىس وتكىزىپ، الەمدىك، جاھاندىق

ماسەلەلەردى تولعايتىن، قۇدايدىڭ قۇتتى كۇنى ءبىر سىلتاۋ تاۋىپ، نە بولسا سونى تويلايتىن،

قولىنا بيلىك تيگەن شەنەۋنىكتەرى تەك «جەۋدى» عانا ويلايتىن، بىراق قانشا جەسە دە «قارنى» ەشقاشان تويمايتىن قازاقى كاپيتاليستىك قوعامنىڭ قاھارمانى بولۋىمىز كەرەك. سوعان لايىقتى اتاقتار قاجەت. «قازاقستاننىڭ حالىق اقىنى» دەگەن نە ماسقارا! ايتۋعا ادام ۇيالادى. كىمگە كەرەك ول اقىن؟ ودان گورى بىزگە «قازاقستاننىڭ  حالىق  جەمقورى» دەگەن سياقتى اتاقتار قىمبات. سوندىقتان پارلامەنتتەن ءوز زامانىمىزدىڭ بەت-بەينەسىنە لايىق اتاقتار تاعايىنداۋدى سۇراۋ كەرەك،  ءارى تالاپ ەتۋ قاجەت.

– سوندا قالاي، پارلامەنت ۇيالماي، قىزارماي، قىسىلىپ-قىمتىرىلماي وسىنداي اتاقتار تاعايىندايدى دەپ ويلايسىز با؟ تاعايىنداي قالعان جاعدايدا بەتىڭىز بۇلك ەتپەي ءوزىڭىزدى سونداي اتاققا ۇسىنباقسىز با؟

– اۋ، اپەندى، پارلامەنتتەگىلەردى بىرەۋلەر قالعىپ-شۇلعىپ وتىرادى دەيدى عوي. وسى بىرەۋلەر دەپۋتاتتاردىڭ قالعىپ-شۇلعىعانىن دا كورە المايدى. نەتكەن ىشتارلىق. قالعي

بەرسىن. كۇنى-ءتۇنى ەلدىڭ جاعدايىن ويلاۋ وڭاي دەيسىز بە؟ سول «قالعىپ» وتىرعان كەزدەرىندە الگى «قازاقستانعا ەڭبەگى سىڭگەن قۇرمەتتى جەمقور»، «قازاقستاننىڭ حالىق جەمقورى» سياقتى «بلاتنوي» اتاقتاردى ۇسىنىپ جىبەرۋ كەرەك. قۇداي بىلەدى، «زىر ەتىپ»، ءوتىپ كەتەدى. سوسىن ءسىز قايداعى بەتتى ايتىپ وتىرسىز؟ بەت دەگەن قالعان جوق پا قازىر.

ءبىز جەمقورلاردى قۋدالاپ، سوتتاپ، ادام قۇقىعىن اياققا تاپتايتىن  ارەكەتتەر جاساپ وتىرمىز. ەششە، قۇقىقتىق مەملەكەت قۇرىپ جاتىرمىز دەپ ايقايلايمىز. نە «جەيمىن» دەسە دە، قانشا، قالاي جەيمىن دەسە دە بۇل ولاردىڭ ءوز قۇقى ەمەس پە؟ كەرىسىنشە، ءبىز ولاردى ىنتالاندىرىپ، قولداپ وتىرۋىمىز قاجەت.

ماسەلەن، ميلليونداپ جەگەن جەمقورعا «ەلىمىزگە ەڭبەگى سىڭگەن جەمقور ميلليونەر»، ال ميللياردتاپ جەگەن جەمقورعا «ەلىمىزگە ەڭبەگى ەرەكشە سىڭگەن قۇرمەتتى جەمقور ميللياردەر» اتاقتارىن بەرىپ، ەركەلەتىپ، «قۇيرىقتارىنان قاعىپ»، ءتيىستى وردەن- مەدالدارمەن ماراپاتتاپ وتىرۋ لازىم. جەمقورلاردىڭ اراسىنان «ايقايلاتىپ»، «حالىق قاھارمانىن» شىعارۋ كەرەك.

– سوزىڭىزگە قاراعاندا ءسىز دە سول جەمقورلاردىڭ ءبىرىسىز-اۋ دەيمىن.

– اۋزىڭىزعا – ماي. بىراق دۇرىس جەمقور بولا الماي، قور بولىپ  جۇرمىن. ۇرەي باسىم. قازاق قىزعانشاق حالىق قوي. «جەگەنىڭدى» دە كورە المايدى. بىزدە «جەۋگە» اقشا كوپ قوي، وتە كوپ. ماسەلەن، ەلىمىزدىڭ قازىناسىنان بولىنگەن ميللياردتاعان قارجىنىڭ ءار وبلىستا

جىل سايىن جۇزدەگەن ميلليون تەڭگەسى يگەرىلمەي قالادى. نەگە؟ ويتكەنى، جەمقورلىق ناشار دامىپ وتىر. جەمقورلار ساۋاتسىز، وقىماعان. دۇرىس جەۋدى دە بىلمەيدى. سوندىقتان

جەمقورلىقتى زاڭداستىرىپ، جەمقورلار دايارلايتىن وقۋ ورىندارىن اشۋ كەرەك.

– ءسىزدىڭ ەسىڭىز دۇرىس ەمەس شىعار، – دەدى اپەندى. – جەمقوردى قورعاعان دەگەن نە سۇمدىق!

– ءوزىڭنىڭ ەسىڭ دۇرىس ەمەس، – دەدى مەس قارىن. ءبىز وسىعان كەلە جاتىرمىز. تاياۋدا رەسپۋبليكالىق تەلەارنانىڭ ءبىرى اتىشۋلى كەدەننىڭ باسشىسىنىڭ ءبىر ميلليون دوللار پارا العانى تۋرالى جاھاننامعا جار سالدى. ال سوندا نە بولدى دەڭىز. تۇك تە بولعان جوق. سوت جۇرتتىڭ كوزىن باقىرايتىپ قويىپ، الگى جەمقوردى ەش جازاسىز «ارقاسىنان قاعىپ»، بوساتىپ جىبەردى. كوپ ۇزاماي سول تەلەارنا ارقىلى پروكۋرور دا سويلەپ، سوت شەشىمىن قولداپ، «ىستىق لەبىزىن» ءبىلدىردى. مىنەكي، بۇل ءبىزدىڭ ەلىمىزدە جەمقورلىققا العاش جول اشىلدى دەگەن ءسوز. جاساسىن، جەمقورلىق! جاساسىن، جەر بەتىندەگى جاسامپاز ءبىزدىڭ ءادىل سوت!

– راسىندا دا ميلليون تەڭگە ەمەس، ميلليون دوللار پارا العان الگى جەمقوردى سوت نەگە سوتتامادى؟ – دەپ ماڭگىردى اپەندى.

– سوتتاعاننان ەشتەڭە شىقپايتىنىن، ەشتەڭە وزگەرمەيتىنىن ول سوت جاقسى ءبىلىپ وتىر. ءبىز جەمقورلىقپەن كۇرەسىپ بولدىق. ەندى جەمقورلىققا جول اشۋىمىز كەرەك. جاساسىن،

جەمقورلىق، جاساسىن، جەر بەتىندەگى جاسامپاز ءبىزدىڭ ءادىل سوت!

دامير ابىشەۆ

Abai.kz