ۋاقىت وتكەن سايىن ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى العا باسىپ، ءونىم ءوندىرۋ كولەمىنىڭ ءوسۋى جاعىنان بيىك كورسەتكىشتەرىمەن بۇكىل الەمگە تانىلۋدا. 2020 جىلى ەل ەكونوميكاسىنىڭ كولەمى 30-40 پايىزعا ارتادى، 25 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنى قۇرىلادى، جالپى قۇنى 7 تريلليون 300 ملرد. تەڭگە 237 جاڭا كاسىپورىن اشىلادى. بۇل كەلەشەكتە الار اسۋىمىز، شىعار شىڭىمىز بيىك بولاتىنىن اڭعارتادى. وسىنداي ورتاق جەتىستىكتە ءبىزدىڭ وبلىستىڭ ۇلەسى مول ەكەنى بويىمىزدا ماقتانىش سەزىمىن ۇيالاتادى. ءوڭىرىمىزدىڭ اسىرەسە يندۋستريالاندىرۋ باعىتىنداعى سوڭعى ءبىر جارىم-ەكى جىلدا ءساتتى قادامدار جاساپ وتىرعانىن اتاپ وتكەن ءجون. ماسەلەن، قازاقستاننىڭ يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق دامۋى اياسىندا ءبىزدىڭ وبلىستا 42 ينۆەستيتسيالىق جوبا جۇزەگە اسادى دەسەك، ونىڭ وندىرىستىك سالاداعى الەۋەتىنىڭ زور، بەلەستەرى بيىك ەكەنىنە كوز جەتكىزەمىز.
جاقىندا عانا، وتكەن ايدا، ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ ءبىزدىڭ وبلىستا بولىپ، ەكونوميكا مەن الەۋمەتتىك سالالاردا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستارعا، بۇلاردىڭ ناتيجەلەرىنە وڭ باعاسىن بەرگەنى بارشامىزعا ءمالىم.

ۋاقىت وتكەن سايىن ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى العا باسىپ، ءونىم ءوندىرۋ كولەمىنىڭ ءوسۋى جاعىنان بيىك كورسەتكىشتەرىمەن بۇكىل الەمگە تانىلۋدا. 2020 جىلى ەل ەكونوميكاسىنىڭ كولەمى 30-40 پايىزعا ارتادى، 25 مىڭ جاڭا جۇمىس ورنى قۇرىلادى، جالپى قۇنى 7 تريلليون 300 ملرد. تەڭگە 237 جاڭا كاسىپورىن اشىلادى. بۇل كەلەشەكتە الار اسۋىمىز، شىعار شىڭىمىز بيىك بولاتىنىن اڭعارتادى. وسىنداي ورتاق جەتىستىكتە ءبىزدىڭ وبلىستىڭ ۇلەسى مول ەكەنى بويىمىزدا ماقتانىش سەزىمىن ۇيالاتادى. ءوڭىرىمىزدىڭ اسىرەسە يندۋستريالاندىرۋ باعىتىنداعى سوڭعى ءبىر جارىم-ەكى جىلدا ءساتتى قادامدار جاساپ وتىرعانىن اتاپ وتكەن ءجون. ماسەلەن، قازاقستاننىڭ يندۋستريالىق-يننوۆاتسيالىق دامۋى اياسىندا ءبىزدىڭ وبلىستا 42 ينۆەستيتسيالىق جوبا جۇزەگە اسادى دەسەك، ونىڭ وندىرىستىك سالاداعى الەۋەتىنىڭ زور، بەلەستەرى بيىك ەكەنىنە كوز جەتكىزەمىز.
جاقىندا عانا، وتكەن ايدا، ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆ ءبىزدىڭ وبلىستا بولىپ، ەكونوميكا مەن الەۋمەتتىك سالالاردا جۇرگىزىلىپ جاتقان جۇمىستارعا، بۇلاردىڭ ناتيجەلەرىنە وڭ باعاسىن بەرگەنى بارشامىزعا ءمالىم.
ەرتىستىڭ پاۆلودار وڭىرىندە مۇنداي يگى وزگەرىستەردىڭ مول ەكەنىن ەكونوميكانىڭ بارومەترى اتانعان تەمىرجول سالاسىنىڭ قىزمەتىنەن انىق بايقاۋعا بولادى. وتكەن 2009 جىلى «قازاقستان تەمىر جولى» بويىنشا پاۆلودارلىقتاردىڭ ۇلەسى 33,5 پايىز بولعان ەدى. تەمىرجولشى قاۋىم بيىلعى قاھارلى قىستىڭ قولايسىزدىقتارىنا قاراماستان ءوز مىندەتتەرىن ابىرويلى اتقاردى. بيىلعى جارتى جىلدىقتا بىلتىرعى وسى كەزەڭمەن سالىستىرعاندا 8,5 ملن.توننادان استام جۇك ارتىق تاسىلدى. جۇك تاسۋ كولەمى 26,7 پايىزعا ارتتى. «قازاقستان تەمىر جولى» ۇلتتىق كومپانياسى بويىنشا بيىلعى جارتىجىلدىقتا ەلىمىزدىڭ جۇك تاسىمالى كولەمىنىڭ 46,8 پايىزعا ءوسۋى - پاۆلودارلىق تەمىرجولشىلاردىڭ ۇلەسى. بۇل - ءوڭىرىمىزدىڭ مىڭداعان تەمىرجولشىلارىنىڭ قاجىرلى ەڭبەگىنىڭ جەمىسى. وسى كورسەتكىشتەر الداعى ۋاقىتتا شەك بولماۋى كەرەك. وعان مۇمكىندىك بار. ارينە، وبلىس تەمىر جول سالاسىن دەر كەزىندە قامتۋ مۇنداي كورسەتكىشتەرگە قول جەتكىزىپ وتىر.
وبلىس اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆ پەن «قازاقستان تەمىر جولى» ۇلتتىق كومپانياسى» اق پرەزيدەنتى اسقار ءماميننىڭ ىسكەرلىك قارىم-قاتىناسى تابىستىڭ باياندى بولۋىنا ىقپال ەتكەنىن ءبارىمىز تۇسىنەمىز. قازىردە تەمىرجول سالاسىن تەحنيكالىق جاعدايىن جاقسارتۋعا كۇش سالىنۋدا. سونىڭ ءبىر مىسالى - ەكىباستۇزداعى ۆاگون جاساۋ كاسىپورنىن سالۋ. ونىڭ جوبالىق قۋاتى - 2,5 مىڭ جۇك ۆاگونى. بيىل العاشقى ونىمدەرىن شىعارا باستايدى. بۇل - قازاقستاندا عانا ەمەس، بۇكىل تمد بويىنشا جۇك ۆاگونىن شىعاراتىن تۇڭعىش كاسىپورىن. كسرو تاراعاننان كەيىن بۇرىنعى كەڭەستىك ەلدەردە ۆاگون پروبلەماسى كۇردەلەنە تۇسكەنى بەلگىلى. ۆاگونعا دەگەن سۇرانىس بار. ونىڭ باعاسى قىمبات. قازاقستان كەدەندىك وداققا كىرگەننەن بەرى جاڭا دا ساپالى ۆاگوندارمەن جۇك تاسىمالداۋدىڭ ماڭىزى ارتا ءتۇستى. ەندەشە ەكىباستۇزدا ۆاگون زاۋىتىن سالۋ الداعى كۇن تالاپتارىن ەرتە ەسكەرىپ، باسەكەلەستىكتە وزۋعا دايىن بولۋدىڭ قادامى دەپ بىلگەنىمىز ءجون.
سول سياقتى سالاداعى تاعى ءبىر وزەكتى ماسەلە - رەلس جاساۋ. بۇل جونىندە دە شارالار ىسكەرلىكپەن جۇزەگە اساتىنىنا سەنىمىمىز بار. اتاپ ايتقاندا، جىلىنا 100 مىڭ توننا رەلس شىعاراتىن كاسىپورىن وبلىسىمىزدا ورىن الماق. وسىنشاما رەلس 700-دەن استام كيلومەتر تەمىرجولدى جوندەۋگە جەتەدى. ال ۇلتتىق كومپانيا ءۇشىن ءبىزدىڭ ەل بويىنشا جىلىنا 500 كيلومەتر جول جوندەۋ قيىنعا ءتۇسىپ وتىر. بۇل اسا قىمباتقا تۇسەتىن جۇمىستا ءبىر كيلومەتردى كۇردەلى جوندەۋگە 52-58 ملن.تەڭگە جۇمسالادى. ارينە، وسى ءونىمدى وزىمىزدە شىعارۋ ەكونوميكالىق ءتيىمدى، باسقاشا ايتقاندا، قاراجاتىمىزدى ۇنەمدەيدى. قازىر رەسەيدەن ءبىر كيلومەترلىك رەلستى ساتىپ الۋعا 16-18 ميلليون تەڭگەدەن استام قارجى جۇمسالاتىنىن ايتا كەتەيىك.
سونداي-اق ءبىزدىڭ وڭىردە ۆاگون دوڭعالاقتارىن جاساۋ ماسەلەسى قارالىپ جاتىر دەسەك، بۇل دا قاراجاتىمىزدى بۇرىنعىعا قاراعاندا ۇنەمدەپ جۇمساۋعا جاعداي جاسايدى.
سىرتتان قىمباتقا الماي، وزىمىزدە ءونىم ءوندىرۋ وتە ءتيىمدى ەكەنىن باسا ايتقىم كەلەدى. تەمىرجول سالاسىنا كۇردەلى جوندەۋ ءۇشىن 115 مىڭنان استام ءتۇرلى تەتىك كەرەك. بۇل تەتىكتەردى ساتىپ الۋعا ۇلتتىق كومپانيا جىل سايىن 600 ملرد.تەڭگەدەن استام قارجى بولەدى. وسىنداي كوپ قارجى، وكىنىشكە قاراي، ازىرگە سىرتقا كەتۋدە. ويتكەنى ەلىمىزدە مۇنداي تەتىكتەر جاسالمايدى. سوندىقتان ءوز قالالارىمىزدا تەمىرجول سالاسىنا قاجەتتى قۇرال-جابدىق، تەتىك جاسايتىن كاسىپورىندار قۇرۋ ءۇشىن ارناۋلى ۇكىمەتتىك باعدارلامانى جاسايتىن كەز كەلدى دەپ ەسەپتەيمىن.
تەمىرجول سالاسىندا سوڭعى يگى وزگەرىستەردىڭ ءبىرى - بيىل استانا مەن پاۆلودار اراسىندا ەلەكتروپوەزدىڭ جۇرە باستاۋى. الداعى كۇزدە، قازان ايىندا ول اپتاسىنا ءتورت رەت، قولايلى ۋاقىتتا ءجۇرىپ تۇراتىن بولادى. ۇزاق ۋاقىت شەشىلمەي كەلە جاتقان وسى ءتۇيىندى ماسەلە شەشىمىن تاپقانىنا جۇرت ريزا.
جولاۋشىلار ۆوكزالىن قالا قاقپاسى دەپ ورىندى اتايدى. راسىندا سىرتتان كەلگەن مەيمان الدىمەن ءوزىنىڭ العاش تابانى تيگەن ۆوكزالدان باستاپ قالانى سىنايدى ەمەس پە. وسىدان وتىز جىل بۇرىن ۆوكزال ءوز زامانىنا ساي عيماراتىمەن ەرەكشەلەنسە، كەلە-كەلە ەسكىرىپ، اجارى كەتىپ، اينالاسى كورىكسىز كورىنىستەرىمەن كوڭىلگە كىربىڭ اكەلەتىن بولدى. مىنە، بىلتىردان بەرى ۆوكزال توڭىرەگىندە ۇلكەن دە يگىلىكتى جۇمىستار جۇرگىزىلۋدە. قازىردە سول جوندەۋ، بەزەندىرۋ جۇمىستارى ناتيجەسىندە ۆوكزال توڭىرەگى تانىماستاي بولىپ اجارلاندى، اعاشتار وتىرعىزىلىپ، جاسىل جەلەككە بولەندى، سۋبۇرقاق ورناتىلدى، ساۋلەتتىك جاعىنان تارتىپكە كەلتىرىلدى. ەندى ول قالا تۇرعىندارى مەن قوناقتارىنىڭ سۇيسىنە قارايتىن كورىكتى ورنىنا اينالدى...
ەرتەڭ - كاسىبي مەرەكەمىز. پاۆلودار وبلىسىندا تەمىرجول سالاسىندا ەڭبەك ەتكەنىمە 54 جىل تولعان مەن ءۇشىن ول - جۇرەگىمدى تەبىرەنتىپ، تولعاندىراتىن ۇلكەن مەرەكە. قىستىڭ قاقاعان سارى ايازى مەن بوراندى كۇندەردىڭ، جازدىڭ اپتاپ ىستىعىندا وزدەرىنىڭ ەل الدىنداعى ابىرويلى پارىزدارىن مۇلتىكسىز ورىنداپ جۇرگەن ارىپتەستەرىمدى كاسىبي مەرەكەمەن قۇتتىقتاۋعا ءاردايىم اسىعامىن. تەمىرجولشى كۇنى كاسىبي مەرەكەلەردىڭ ىشىندە ءبىرىنشى بولىپ مەرەكەلەندى. ەرلىك ەڭبەك يەلەرى، ءبىر عاجابى، كاسىبي مەرەكەنى تۋعان كۇنىنەن كەم كورمەيدى. تەمىرجولشى كۇنىن تابىستارمەن قارسى الۋ يگى داستۇرگە اينالدى. مۇنداي كۇننىڭ كەيىنگى تولقىن جاس بۋىن ءۇشىن تاربيەلىك ءمانى زور بولدى. راس، قازىر تەمىرجولشىلار باسقا سالالارمەن بىرلەسىپ كاسىبي مەرەكەنى اتاپ وتەدى. تەمىرجولشىلاردىڭ وزدەرىنىڭ جەكە كاسىبي مەرەكەسى بولعانى ءجون دەپ ءوزىم دە، ارىپتەستەرىمىز دە پىكىرىمىزدى ءبىلدىرىپ جۇرەمىز. وسى تىلەگىمىز ورىندالسا، مۇنىڭ شاراپاتى مول بولاتىنىنا سەنەمىن. ارىپتەستەرىم قاشان دا سەرتكە بەرىك، ءتارتىپتى دە ۇيىمشىل، ەڭبەكسۇيگىش بولىپ كەلدى. سول ءداستۇر جالعاسا بەرەدى. ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسىن ورگە باستىرۋدا تەمىرجولشى قاۋىم ەڭبەك كورىگىن قىزدىرا تۇسەدى.
قورىتا ايتقاندا، تەمىرجول سالاسىندا بۇگىندە يگى ىستەر كوپ. ماقسات - سالانى بۇگىنگى بيىك تالاپتارعا ساي، باسەكەلەستىككە قابىلەتتى ەتۋ. ونىڭ العىشارتتارى قازىر ويداعىداي ىسكە اسۋدا. بۇل بولاشاقتان ۇلكەن ءۇمىت كۇتتىرۋدە.

ءابي سارقىنشاقوۆ