ادام اتانى جاراتقاننان كەيىن جاراتقان يەم، ادام اتاعا: «سەن وسى كيىمدى كيىپ ءجۇر» دەپ ايتتى. «ەندى ساعان ۇقساس سەنەن تۋعاندار دا وسى ءدىندى ۇستانعاندار دا سول كيىمدى كيىپ ءجۇرسىن» – دەپ ەسكەرتتى. وسى جەردە تەرەڭ ويلانايىق. يمان كيىمىنىڭ دىنگە قانداي قاتىسى بار؟  ونىڭ ادامعا نە پايداسى بار؟

ەركەك تە، ايەلدە ۇياتتى جەرىن جاۋىپ ۇستاۋ ماسەلەسى جانناتقا باراتىندارعا ءتان قاسيەت.  اللا تاعالا بەرگەن، دەنەنى كۇنگە كۇيدىرىپ الماس ءۇشىن، سۋىققا ءۇسىرىپ الماس ءۇشىن، كىر دۇنيەنى جاقپاس ءۇشىن، بىردەڭە وقىس كىرىپ كەتپەس ءۇشىڭ، جاماندىققا توزىپ كەتپەس ءۇشىن، بەرگەن دۇنيەنى دۇرىس پايدالانۋ ءۇشىن ونى جاۋىپ تۇراتىن دۇنيە بەرىلىپتى. كيىم. ول – يمان كيىمى. ويتكەنى مۇنىڭ بىرىنشىدەن ماڭىزدى ماسەلەسى –  جانناتقا كەلەتىن دەنەنى ساقتايتىن كيىم.

جانناتقا كەلەتىن دەنەنى ساقتايتىن كيىمدى اللا تاعالا «يمان كيىمى» دەپ ايتقان ەكەن، ونداي بولسا سەنىڭ سول كيىممەن ۇياتتى جەرلەرىڭ جابىق تۇرسا، سەنىڭ جانناتقا كىرۋىڭە مۇمكىندىك تۋادى دەگەن ءسوز.

ال ەندى وسى ارادا سۇراق تۋادى. «ەشتەڭەنى ىستەمەي، ەشتەڭەنى جاساماي، تەك قانا يمان كيىمىمەن جانناتقا بارۋعا بولا ما؟»

يمان كيىمى ادامنىڭ بويىنداعى ار ۇياتتى وياتادى. ار ۇياتىڭ ويانعاندا سەن الدىمەن اللادان ۇيالاسىڭ. ەشتەڭە ورىنداماساڭ دا قورقاسىڭ. ەشتەڭەنىڭ ءراسىمىن ورىنداماي ءجۇرىپ-اق، اللانى مويىندايسىڭ. يمان كيىمى قۇدىرەتىمەن سەنىڭ بويىڭداعى قاسيەتىڭدى كۇشەيتىپ، اللانى تاني باستايسىڭ.

ول كيىمدى كىم بەردى، اللا بەردى. سەبەبى ول كىمگە ۇنايدى؟ اللاعا. ونداي بولسا سونى كيگەن ادامدى كىم ساقتايدى، اللا ساقتايدى. ءتىپتى ول ەشتەڭەنى ورىنداماي جاتسا دا... دەنە وزىنەن ءوزى ۇيالادى. قاراپايىم با؟ ونداي بولسا جانناتقا باراتىن جولدىڭ ءوزى دە قاراپايىم، سول جولعا باستاپ كىرۋدىڭ ءوزى دە قارپايىم.

وقىپ ءبىلىم الىپ ءىلىمدى بولعاننان دا، يمان كيىمىن كيۋ قيىنداۋ. شاريعاتتى دا، تاريحاتتى جاتقا بىلۋدەن دە، قۇراندى جاتتاۋدان دا قيىن ول. بىراق وتە قاراپايىم. يمان كيىمىن كيىپ الۋ شىنىمەن-اق ءار ادامعا باسقا دۇنيەگە قاراعاندا قيىنداۋ تيەدى.

شەشىنىپ جۇرگەن ايەل زاتىنا «سەن ونى  كي» دەسەڭ ول ۇيالادى. ۇيالا ما؟ ۇيالادى. ول شاشىن كورسەتكىسى كەلەدى. دەنە مۇشەسىن، سۇلۋ بەلىن كورسەتكىسى كەلەدى. ۇياتتى جەرىنىڭ ءبارىن كورسەتكىسى كەلەدى. ول كەزدە ۇيالمايدى، قىسىلمايدى. ال «يمان كيىمىن كيىپ ءجۇر» دەسەڭ «سولپىلدەپ جۇرەمىن بە؟» دەپ رەتسىز ۇيالادى.  بارمايدى، بارا المايدى. بىراق ول ادام ونسىز دا وتىرىپ ساعان دۇعاسىن وقىپ بەرىپ، قۇرانىن وقىپ، ۋاقىتشا ورامالىن بايلاپ، قۇدايى تاماعىن بەرگەنگە دايىن تۇرادى. بىراق كيىمىڭدى ول كيمەيدى. دىنگە قاتىستى كەيبىر دۇنيەنى جاسايدى. مەشىتكە دە بارادى،  كيىمىن كيىپ ناماز وقىپ كەتە الادى. بىراق يمان كيىمى ەڭ ءبىرىنشى جانناتقا جول سول ەكەنىن قابىلدامايدى.

ەڭ ءبىرىنشى جانناتتقا جول قىز بالاعا دا، ەر ادامعا دا وسى – يمان كيىمى. اللا تاعالا سول سەبەپتى دە «مەن ساعان نەشە ءتۇرلى كيىم بەرەمىن» دەيدى. سەبەبى نەدە، ويتكەنى ول كيىمدى كيۋدە قيىندىق تۋادى. اللانىڭ الدىندا ۇيالۋ قاسيەتىن كوتەرەتىن كيىمدى كيۋ – جاي كيىمگە قاراعاندا قيىنداۋ. ال بىراق كيىپ الۋ، كيىپ جانناتقا بارۋ وڭاي. سەبەبى ءبىز ءجانناتتان كەلگەنبىز.

يمان كيىمىن، زورلاپ كيگىزۋگە بولادى، اللانىڭ قۇدىرەتىمەن يمان ويانادى. دۇرىس پا؟ زورلاپ كيگىزۋگە بولادى، سەبەبى ول رەنجىگەنمەن ىشىنەن ۇياتى تۋىلادى. ونىڭ بىردەن ءبىر سەبەبى ءبىز ءجانناتتان شىققانبىز. ادام بالاسى ءجانناتتا تۋىلعان دەگەن ءسوز. ودان كەيىنگىسى ونى شەشتىرۋگە بولمايدى، وعان سەنىڭ قۇدىرەتىڭ جەتپەيدى. شەشتىرگەنىڭمەن دە سەن ونىڭ كۇناسىن ارقالاپ الاسىڭ.

يمان كيىمىن كيىپ ءدىني جولعا تۇسۋگە بولا ما؟  بولادى. سەبەبى اللا ونى ىشتەن تۋعىزادى. وعان قۇدايدىڭ عانا قۇدىرەتى جەتەدى. يمان كيىمدى كيىپ ءجۇرىپ-اق ويلانۋ قابىلەتىڭ تۇزەلىپ، اقىرىن-اقىرىن  ءدىنىڭدى قايتادان قابىل الاسىڭ.

ادامداردىڭ ويلاپ تاپقان ءدىنى – قۇدايدىكى ەمەس. ول – سايتاندىكى. قۇدايدىڭ ءدىنى بىرەۋ. تازا جول – يسلام. سول سەبەپتى دە جاراتقان يەم حالىقتىڭ اراسىندا قارسى كەلەتىندەر بولاتىنىن ءبىلىپ سولاردى ورىنداماعاندارعا ارناپ دوزاق دايىندادى. توزاققا تۇسپەۋ ءۇشىن دە يمان كيىمىن كيۋگە مىندەتتىمىز.

باقتىباي اينابەكوۆ

Abai.kz