"جىگىتتە دە جىگىت بار، ازاماتى ءبىر بولەك، جىلقىدا دا جىلقى بار، قازاناتى ءبىر بولەك". قازاق ءۇشىن جىگىت پەن جىلقىنىڭ اراسىندا كوپ ايىرما جوق cەكىلدى. جاقسى جىگىتتىڭ مىنەزى جىلقىنىڭ مىنەزىمەن استاستىرا سۋرەتتەلىپ، ماقتالىپ جاتاتىنى بار. ال، داتتاۋعا كەلگەندە قازاق سوزگە ساراڭدىق تانىتىپتى. مىنەيتىن ادامىنىڭ ءمىنىن جىلقىنىڭ مىنىنە تەلۋدى ار ساناسا كەرەك. بالكي، بۇرىنعى زامانداردا ۇلتىمىزدا ءدال بۇگىنگىندەي جاتىرىنان بەزىنگەندەر، ءسىرا دا بولماعان شىعار. 

قازىر جاتىرىنان بەزىنۋ، ءوز ۇلتىنا قارسى شىعىپ، ەتەگىنەن تارتىپ وتىرۋ - كەيبىر ازاماتتاردىڭ كۇندەلىكتى ادەتىنە اينالىپ بارادى.

ەلىمىزدەگى ورىس دياسپوراسى "الجاس", "الجاس" دەپ استىنا كوپشىك قويىپ جۇرگەن ولجاس سۇلەيمەنوۆ اعامىز الجاسىپ كەتكەلى قاشان. ول ەلدىڭ رۋحاني دامۋىنا، قازاق ۇلتىنىڭ قازاق مەملەكەتىنىڭ زاڭدى مۇراگەرىنە اينالا باستاۋىنا قارسىلىعىن كورسەتىپ، ءتىپتى، ەلباسىمىز نۇرسۇلتان ءابىشۇلى نازارباەۆتىڭ ساياساتىنا دوق كورسەتىپ ءجۇر.

سوندا... ولجاس سۇلەيمەنوۆ ەلباسىمىزعا قارسى ما؟

بىرىنشىدەن، ء"بىز سياقتى ەلگە تاۋەلسىز بولىپ ءومىر ءسۇرۋ قاۋىپتى" دەيدى ول.

ال، ەلباسىمىز بولسا، ءار سۇحباتىندا ەلدىڭ تاۋەلسىزدىككە جەتۋىنىڭ ءمانى مەن ماڭىزىن ءتۇسىندىرىپ، قازاق ۇلتىنىڭ جۇرەگىنە ءۇمىت ساۋلەسىن جاعىپ كەلەدى.

ولجاستىڭ ويىنشا، ءبىز تولىق تاۋەلسىزدىك الماعان ەلمىز. ءبىز قولاڭسى ساسىعان ايۋ كورشىنىڭ قولتىعىندا ءالى كۇنگە تۇنشىعىپ وتىرمىز. ارينە، كورشى رەسەيدىڭ قونىشىنان باسىپ ۇيرەنگەن ساياساتى ءبىزدى ەركىمىزگە جىبەرمەي وتىرعانى راس. بىراق، ءبىزدىڭ تاۋەلسىز ەل بولعانىمىز، بۇل تاۋەلسىزدىكتىڭ قادىر-قاسيەتىن ولجاستاردىڭ مويىنداماي وتىرۋى - ەلباسىعا قارسىلىق قانا ەمەس، "ارقاسۇيەر رەسەيىم بار" دەپ، از ساندى ورىس دياسپوراسىمەن بىرىگىپ الىپ، مۇقىم قازاققا سەس كورسەتۋ ەمەي نەمەنە؟.. ەلباسىنىڭ ۇستانىمىن مانسۇقتاپ، بۇيرەكتەن سيراق شىعارۋ ەمەي نەمەنە؟..

ەكىنشىدەن، الجاس امارۇلى قازاقتىڭ باۋىرمالدىعىن، قوناقجايلىلىعىن جوققا شىعارىپ، قازاقتى ءۇش جۇزگە بولۋگە تىرىساتىنىن دا سۇحباتتارىندا انىق ايتىپ ءجۇر. رۋارالىق، ۇلتارالىق ارازدىقتى تۋدىرعان ادام قر زاڭدارى بويىنشا جازالانۋعا ءتيىس. ول "قازاقتىڭ بىرلىگىن ساقتاپ تۇرعان قازاقستانداعى وزگە دياسپورالار" دەپ ءبىر ءبۇتىن قازاقتى مىڭعا ءبولىپ، وزگە بولماسا، ءوزىمىز ەل بولمايتىنىمىزدى كۇن سايىن ەلگە ۋاعىزداۋدان جاعى تالماي كەلەدى."ازىرشە ءبىزدى بىرىكتىرىپ ۇستاپ تۇرعان ءتورتىنشى ءجۇز – رەسپۋبليكامىزدىڭ كوپ ۇلتتان قۇرالعان حالقى" دەيدى ول. قازاقستاندى بىرىكتىرۋشى، وزگە دياسپورالاردىڭ ۇيىتقىسى قازاق ەكەنىن ەلباسى ەكى ءسوزىنىڭ بىرىندە ايتىپ جۇرگەنىنە مىڭ مىسال كەلتىرۋگە بولادى. سوندا سول ەلباسىنىڭ سوزىنە قارسى بولۋى ارقىلى الجاس امارۇلى نەنى دالەلدەمەك؟

ۇشىنشىدەن، لاتىنعا كوشۋگە دە قارسى بولىپ وتىرعان نەگىزگى "كوزىر" وسى كەيىپكەرىمىز. بۇرىنعىلاردى ايتپاي-اق قويالىق، نۇرسۇلتان نازارباەۆ "بولاشاققا باعدار: رۋحاني جاڭعىرۋ" اتتى ماقالاسىندا، كەشەگى دۇنيەجۇزى قازاقتارىنىڭ قۇرىلتايىندا لاتىن قارىپىنە كوشۋ زاماننىڭ تالابى ەكەنىن ايتتى. ەلباسىنىڭ وسى ساياساتىنىڭ ەتەگىنە جابىسىپ، تارتقىلاپ وتىرعان تاعى دا ولجاس كوكەمىز.

"جامان ايعىر ۇيىرىنە شابادى" دەيدى قازاق. ەڭسەسىن ەندى كوتەرىپ، سانى 18 ميلليونعا جەتىپ، قازاقتىققا بەت بۇرا باستاعان حالقىنا جامان ايعىرداي ازىناپ جۇرگەن ولجاس سۇلەيمەنوۆكە شالما سالىپ، باستىقتىراتىن ءبىر ۇلدىڭ تۋماعانى ما؟ ولجاستىڭ ءبىر كەزدەرى قازاققا تۇلعا بولعانىن جوققا شىعارا المايمىز، ارينە. بىراق، سوڭعى كەزدەرى ول تۇلعالىقتان تايدى. ءبىر كەزدەرى پايعامبارداي قۇرمەتكە لايىق بولعان ول قازىر قازاققا "پايعامبار" ەمەس. ورىستىڭ - قولجاۋلىعى. ول قولجاۋلىق قازىرگە عانا قول سۇرتۋگە جاراپ تۇر. ەرتەڭ... ەرتەڭ قول تۇرماق، وزگە جەردى سۇرتۋگە دە جاراماي قالادى.

ولجاس "ازيا"-سى ارقىلى قازاقتى ءبىر قۋانتىپ ەدى، ودان كەيىنگى ونىڭ مىڭ كۇناسىن وسى ءبىر ەڭبەگىنە بولا كەشىرە بەرۋ - قازاققا قانا ءتان قاسيەت بولسا كەرەك. بىراق، شىدامنىڭ دا شەگى بار ەمەس پە؟ ولجاس سۇلەيمەنوۆ ەل مەن ەلباسىعا سەس كورسەتۋىن دوعارىپ، ەندىگى قالعان عۇمىرىن عىلىمعا قاراي بۇرىپ، قازاقتىڭ رۋحاني جاڭعىرۋىنا مۇمكىندىك بەرسە دەپ ويلايمىز. ءبىزدىڭ بۇل ويىمىزدى جامان ايعىر قۇپتاي ما ەكەن؟ ءاي قايدام، جاتىرىنا شاۋىپ ۇيرەنگە جامان ايعىردى ءمىنىپ وتىرعان يەسى وعان مۇمكىندىك بەرە قويماس...

ءشارىپحان قايسار

Abai.kz