جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 2765 0 پىكىر 24 قاراشا, 2010 ساعات 12:25

نۇرا ماتاي. ءسۇيىنشى، الاش بالاسى!

ءسۇيىنشى، الاش بالاسى! تاعى دا ءبىر مارتە «وشكەنىمىز جانىپ، ولگەنىمىز تىرىلگەن»كۇن بولدى. رەسەيدىڭ ورىنبور قالاسىندا 1917 جىلى 1 جانە 2-جالپىقازاق سەزى وتكەن، اياۋلى احاڭ - احمەت بايتۇرسىنوۆ تۇرعان، قازاق ءباسپاسوزىنىڭ قارلىعاشى «قازاق» گازەتىن شىعارعان تاريحي عيماراتتارعا سالاناتتى جاعدايدا ەسكەرتكىش تاقتالار قويىلدى.

تاقتالاردىڭ اشىلۋىنا قازاقستان مەن رەسەيدىڭ ءتۇرلى دەڭگەيدەگى اتقامىنەر ۇلىق مىرزالارى قاتىسقان.

ورىنبورعا جولىڭىز ءتۇسىپ، بارا قالساڭىز چيچەرين كوشەسىندەگى 75-ۇيگە ءبىر سوقپاي كەتپەڭىز. بۇل ۇيدە ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني اتاسى، الاشتىڭ اياۋلى پەرزەنتى احمەت بايتۇرسىنۇلى وتباسىمەن تۇرىپ، «قازاق» گازەتىن مىرجاقىپ دۋلاتۇلى ەكەۋى شىعارىپ، قازاق دالاسىنا تاراتىپ تۇرعان

ال، ءدال سول قالاداعى پۋشكين كوشەسىندەگى 39 - نشى ۇيدە ەكى رەت جالپىقازاق سەزى وتكەن.  ول ءۇي - الاش بالاسىنىڭ ساعىنىشىنا اينالعان «الاش» پارتياسى مەن «الاشوردا» ۇلتتىق تەرريتوريالىق اۆتونومياسى قۇرىلعان قازاق ءۇشىن قاسيەتتى ورىن. زاۋدەعالام ورىنبورعا تابانىڭىز تيسە، وسى ەكى ۇيگە مىنددەتى تۇردە باس سۇعىپ قايتقايسىز.

ەسكەرتكىش تاقتالار ورناتىلعان تاريحي ۇيلەردى ەڭ العاش تاپقان ادام دەرەكتانۋشى عالىم قامبار اتاباەۆ ەكەنىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەيدى. قۋانىشتى حاباردى ەستىپ، قامبار اعامىزبەن از-كەم شۇيىركەلەسكەن ەدىك.

- اسسالاۋماعالەيكۋم!

- ۋاعالەيكۋمسالام!

- «Abai.kz» دەگەن سايتتان مازالاپ تۇرمىز عوي.

- ا، ءيا، ءيا.

ءسۇيىنشى، الاش بالاسى! تاعى دا ءبىر مارتە «وشكەنىمىز جانىپ، ولگەنىمىز تىرىلگەن»كۇن بولدى. رەسەيدىڭ ورىنبور قالاسىندا 1917 جىلى 1 جانە 2-جالپىقازاق سەزى وتكەن، اياۋلى احاڭ - احمەت بايتۇرسىنوۆ تۇرعان، قازاق ءباسپاسوزىنىڭ قارلىعاشى «قازاق» گازەتىن شىعارعان تاريحي عيماراتتارعا سالاناتتى جاعدايدا ەسكەرتكىش تاقتالار قويىلدى.

تاقتالاردىڭ اشىلۋىنا قازاقستان مەن رەسەيدىڭ ءتۇرلى دەڭگەيدەگى اتقامىنەر ۇلىق مىرزالارى قاتىسقان.

ورىنبورعا جولىڭىز ءتۇسىپ، بارا قالساڭىز چيچەرين كوشەسىندەگى 75-ۇيگە ءبىر سوقپاي كەتپەڭىز. بۇل ۇيدە ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني اتاسى، الاشتىڭ اياۋلى پەرزەنتى احمەت بايتۇرسىنۇلى وتباسىمەن تۇرىپ، «قازاق» گازەتىن مىرجاقىپ دۋلاتۇلى ەكەۋى شىعارىپ، قازاق دالاسىنا تاراتىپ تۇرعان

ال، ءدال سول قالاداعى پۋشكين كوشەسىندەگى 39 - نشى ۇيدە ەكى رەت جالپىقازاق سەزى وتكەن.  ول ءۇي - الاش بالاسىنىڭ ساعىنىشىنا اينالعان «الاش» پارتياسى مەن «الاشوردا» ۇلتتىق تەرريتوريالىق اۆتونومياسى قۇرىلعان قازاق ءۇشىن قاسيەتتى ورىن. زاۋدەعالام ورىنبورعا تابانىڭىز تيسە، وسى ەكى ۇيگە مىنددەتى تۇردە باس سۇعىپ قايتقايسىز.

ەسكەرتكىش تاقتالار ورناتىلعان تاريحي ۇيلەردى ەڭ العاش تاپقان ادام دەرەكتانۋشى عالىم قامبار اتاباەۆ ەكەنىن بىرەۋ بىلسە، بىرەۋ بىلمەيدى. قۋانىشتى حاباردى ەستىپ، قامبار اعامىزبەن از-كەم شۇيىركەلەسكەن ەدىك.

- اسسالاۋماعالەيكۋم!

- ۋاعالەيكۋمسالام!

- «Abai.kz» دەگەن سايتتان مازالاپ تۇرمىز عوي.

- ا، ءيا، ءيا.

- اعا، قۋانىشتى حابار ەستىپ جاتىرمىز. ورىنبورداعى الاشقا قاتىستى ەكى ۇيگە ەسكەرتكىش تاقتا ورناتىپتى.

- ءيا، ءيا، ەستىپ جاتىرمىن. بىراق، تەلەۆيزوردان كورسەتپەي جاتىر.

- اقپارات قۇرالدارى جاڭالىقتى تاراتىپ جاتىر.

- ا

- ءبىر جاعى ءوزىڭىزدى قۇتتىقتايىق دەپ، بۇل ۇيلەردى العاش تاپقان ءوزىڭىز عوي. ەكىنشى جاعىنان ويىڭىزدى بىلەيىك دەپ ەدىك.

- بۇل ۇيلەردى مەن العاش رەت 2000 جىلى ورىنبورداعى مۇراعاتتان تاپقان ەدىم. قازىر اناۋ احمەت بايتۇرسىنۇلى تۇرعان جانە «قازاق» گازەتىن شىعارعان ۇيدە سەگىز وتباسى تۇرادى. سول جىلدارى ءبىز تۇرعىندارمەن سويلەسكەندە «ەگەر بىزگە قالادان باسقا ءۇي الىپ بەرەتىن بولسا، بوساتىپ بەرۋگە دايىنبىز» دەگەن. سول كەزدە الگى ءۇيدىڭ باعاسى شامامەن 400 مىڭ دوللار بولاتىن ەدى. ودان بەرى ءۇي ارزاندادى. بىزگە سول ءۇيدى ساتىپ الىپ، مۇراجاي جاساۋ كەرەك. تاقتا ورناتىپ جاتىر ەكەن ساتىپ الاتىن شىعار.

مەن وسى ۇيلەرگە ەسكەرتكىش تاقتا ورناتۋ كەرەكتىگىن جانە احاڭ تۇرعان ءۇيدى ساتىپ الۋ تۋرالى پرەزيدەنتكە، ۇكىمەت باسشىسىنا بىرنەشە مارتە حات جازدىم. ماقالالار جازدىم. ەش جاۋاپ بولماپ ەدى. وسىنداي تاقتا اشىلعالى جاتىر دەپ ماعان جوعارىدان ءبىر ادام حابارلاسپادى. مەيلى، ەڭ باستىسى ەسكەرتكىش تاقتا قويىلىپتى. قۋانىشتىمىز.

- راحمەت، اعا.

 

«اباي-اقپارات»

 

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1495
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3266
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5607