عالىمدار اقتوبە وبلىسى، ايتەكە بي اۋدانىنا قاراستى  اققۇم اۋلىنىڭ ماڭىنان ايگىلى ءابىحايىر حاننىڭ قابىرى بولۋى ىقتيمال ەكى جەر تاۋىپتى. بۇل تۋراسىندا اتىراۋداعى caspionews.kz سايتى حابار تاراتىپ وتىر.

نەگىزى «حان مولاسى» اتانعان ابىلقايىر ءباھادۇر جەرلەنگەن جەرگە و باستا كۇمبەز ورناتىلعان. ودان بەرى تالاي سۋ اعىپ، تالاي قار ەرىدى. نەشە زامان اۋدى. ءسويتىپ، ۋاقىت وتە كەلە كۇمبەز قۇلاپ،قابىر جەرمەن-جەكسەن بولىپ كەتكەن ەكەن. سوڭعى ءجۇز جىلدىڭ بەدەرىندە ابىلقايىر حاندى دارىپتەيتىندەي، ونىڭ كۇمبەزىن قورعايتىنداي قازاقتا حال بولماعانى انىق. انە، سودان كەلىپ «حان مولاسىنىڭ» قارايعان تومپەشىگى دە قالماعانعا ۇقسايدى.

ەندى، مىنە، قۇدايا ءتاۋبا، حانىمىزدىڭ دا قابىرى تابىلاتىن كۇن الىس ەمەس. 2011 جىلى اقتوبەدە «ەۋرازيانىڭ تاريحى مەن مادەنيەتىندەگى ارال-كاسپي ايماعى» اتتى عىلىمي كونفەرەنتسيا ءوتىپ، سوندا وسى «حان مولاسى» توڭىرەگىندەگى تاريحي زەرتتەۋلەر جان-جاقتى قارالىپ، تالقىلانىپ ءبىر قورتىندى شىعارىلماق.  2007 جىلدا بەرى جۇرگىزىلگەن قازبا جۇمىستارى ناتيجەسىندە تابىلعان سۇيەك قاڭقالارىنا ارحەولوگتار مەن گەنەتيكتەر زەرتتەۋ جۇرگىزىپ جاتىر. عىلىم قاتەلەسپەسە كەرەك.

قازاق تاريحىنداعى ايگىلى تۇلعانىڭ ءبىرى ءابىلحايىر حان 1727 جىلى بۇلانتى وزەنىنىڭ بويىنداعى جانە 1729 جىلعى اتاقتى اڭىراقايداعى جوڭعارلارمەن سوعىستا قازاق قولىن باسقارعان، جەڭىس جالاۋىن جەلبىرەتىپ، اتامەكەندى ازات ەكەن قولباسشى حان.

عالىمدار اقتوبە وبلىسى، ايتەكە بي اۋدانىنا قاراستى  اققۇم اۋلىنىڭ ماڭىنان ايگىلى ءابىحايىر حاننىڭ قابىرى بولۋى ىقتيمال ەكى جەر تاۋىپتى. بۇل تۋراسىندا اتىراۋداعى caspionews.kz سايتى حابار تاراتىپ وتىر.

نەگىزى «حان مولاسى» اتانعان ابىلقايىر ءباھادۇر جەرلەنگەن جەرگە و باستا كۇمبەز ورناتىلعان. ودان بەرى تالاي سۋ اعىپ، تالاي قار ەرىدى. نەشە زامان اۋدى. ءسويتىپ، ۋاقىت وتە كەلە كۇمبەز قۇلاپ،قابىر جەرمەن-جەكسەن بولىپ كەتكەن ەكەن. سوڭعى ءجۇز جىلدىڭ بەدەرىندە ابىلقايىر حاندى دارىپتەيتىندەي، ونىڭ كۇمبەزىن قورعايتىنداي قازاقتا حال بولماعانى انىق. انە، سودان كەلىپ «حان مولاسىنىڭ» قارايعان تومپەشىگى دە قالماعانعا ۇقسايدى.

ەندى، مىنە، قۇدايا ءتاۋبا، حانىمىزدىڭ دا قابىرى تابىلاتىن كۇن الىس ەمەس. 2011 جىلى اقتوبەدە «ەۋرازيانىڭ تاريحى مەن مادەنيەتىندەگى ارال-كاسپي ايماعى» اتتى عىلىمي كونفەرەنتسيا ءوتىپ، سوندا وسى «حان مولاسى» توڭىرەگىندەگى تاريحي زەرتتەۋلەر جان-جاقتى قارالىپ، تالقىلانىپ ءبىر قورتىندى شىعارىلماق.  2007 جىلدا بەرى جۇرگىزىلگەن قازبا جۇمىستارى ناتيجەسىندە تابىلعان سۇيەك قاڭقالارىنا ارحەولوگتار مەن گەنەتيكتەر زەرتتەۋ جۇرگىزىپ جاتىر. عىلىم قاتەلەسپەسە كەرەك.

قازاق تاريحىنداعى ايگىلى تۇلعانىڭ ءبىرى ءابىلحايىر حان 1727 جىلى بۇلانتى وزەنىنىڭ بويىنداعى جانە 1729 جىلعى اتاقتى اڭىراقايداعى جوڭعارلارمەن سوعىستا قازاق قولىن باسقارعان، جەڭىس جالاۋىن جەلبىرەتىپ، اتامەكەندى ازات ەكەن قولباسشى حان.

ءابىلحايىر حان 1730 جىلى رەسەي پاتشاسىمەن وداقتاس بولۋعا ءسوز بايلاسادى. ءسويتىپ، ۇزاققا سوزىلعان كەلىسسوزدەردەن كەيىن 1731 جىلى حان ابىلقايىر  ءوزىنىڭ بۇقاراسىمەن رەسەي پاتشاسىنا قارايدى.

كۇنى بۇگىنگە دەيىن قاراما-قايشى كوزقاراستاردىڭ نىساناسىنا اينالعان ابىلقايىر حاننىڭ وسى ءبىر ساياسي شەشىمى رەسەي پاتشاسىنىڭ قازاق جەرىنە مىسىق تابانداپ جاقىنداۋىنا جول اشقان سياقتى...

قالاي بولعاندا دا، الاشتىڭ اياۋلى حانى، اتاقتى قولباسشى ابىلقايىردىڭ حالقىنا ەتكەن قىزمەتى باس ءيىپ، ماقتان تۇتارلىق ەكەنى داۋسىز.

«اباي-اقپارات»