سولتۇستىكتەگى وبلىستار جايلى از جازىلىپ جۇرگەن جوق. تاۋەلسىزدىك العالى بەرى وتىز جىلعا تاياسا دا، ورىستانعان ولكەمىزدى قازاقىلاندىرۋعا شامامىز جەتپەي جاتىر. وعان باستى سەبەپ نە؟ ءبىزدىڭ ويىمىزشا، سولتۇستىككە باسشى بولىپ بارعان ازاماتتاردىڭ باتىلدىعىنىڭ جوقتىعى. مىسالعا، ءبىر عانا پاۆلودار وبلىسىن الايىقشى. قازاقتىڭ "مەن" دەگەن مارعاسقالارىن تۋعىزعان كەرەكۋ وڭىرىندە بولات باقاۋوۆ نە ىستەي الدى؟ ايتقان ءسوزى مەن ءىسى ءبىر-بىرىنە ۇيلەستى مە؟ باقاۋوۆ باسشى بولعالى وسى وبلىستا قانداي وزگەرىس بولدى؟

پاۆلوداردىڭ اكىمى بولات بوقاۋوۆتى ءبىزدىڭ پورتال از سىناعان جوق. "باقاۋوۆ مەملەكەتتىك ءتىلدى قورعاماعانى ءۇشىن تاريحتا قالادى" دەپ سولتۇستىكتەگى مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ جايىن قوزعاپ، ماقالا جازعانىمىزدا بوكەڭ "پاۆلودارداعى بار بالاباقشانى قازاق بالاباقشاسى ەتەمىن" دەپ قويىپ قالعان ەدى. ءال-ءازىر باقاۋوۆ بالاباقشانى بىلاي قويىپ، جاي عانا كوشە اتتارىن وزگەرتۋگە شاماسى جەتپەي جاتىر.

باقاۋوۆ بالاباقشالاردى قازاق تىلىنە كوشىرەم دەپ ەلدىڭ الدىندا ايتتى. ەندى نەگە سول ايتقانىن ورىنداماي وتىر؟ قازىر ءار قازاق پاۆلودار دەگەن قالانىڭ اتىن قازاقشا اتاۋعا دايىن. بىراق، رەسمي بيلىكتىڭ، ياعني باقاۋوۆ باستاعان شەندىلەردىڭ جەر-سۋ اتتارىنا كەلگەندە اياعىن اڭدىپ باسىپ، شەشىمدى قادام جاساي الماي وتىرعانى نەلىكتەن؟ بولات باقاۋوۆتىڭ ءوزى باستاماشى بولىپ، "رۋحاني جاڭعىرۋ" باعدارلاماسى اياسىندا قالانىڭ اتىن قازاقىلاندىرىپ جىبەرسە، ەلباسىعا كورسەتكەن قۇرمەتى بولماس پا ەدى.

قالانىڭ اتىن بىلاي قويىپ، باقاۋوۆتىڭ كومانداسى ۇساق-تۇيەك جەر اتاۋلارىن اۋىستىرۋ ماسەلەسىنە دە بىلەك سىبانا كىرىسە الماي وتىر. حىح عاسىردىڭ اياعى مەن حح عاسىردىڭ باسىندا ءستولىپيننىڭ اگرارلىق رەفورماسى جىلدارى رەسەيدەن، ۋكراينادان قونىس اۋدارۋ بۇقارالىق سيپات العانى بەلگىلى. سونىڭ ناتيجەسىندە، حح عاسىردىڭ باسىندا پاۆلودار ۋەزىندە 220-دان استام قونىس اۋدارۋشىلاردىڭ سەلولارى سالىندى. يمپەراتور رومانوۆتار اۋلەتىنە بايلانىستى: رومانوۆكا، نيكولاەۆكا، الەكسەەۆكا، ەلەنوۆكا، يرينوۆكا، تاتيانوۆكا، بوريسوۆكا، ولگينا، ناتاشينا، پاۆلودار (پاۆەلعا سىيلىق) ءتارىزدى پاتشا ۇكىمەتىنىڭ بەلگىسىن بىلدىرەتىن بارلىعى 605 توپونيم قالىپتاستى.

سول 605 ءتوپونيمدى شەتىنەن اۋىستىرىپ، قازاقىلاندىرۋعا بولات باقاۋوۆ كىرىسپەسە، كىم كىرىسپەك؟

ءبىز، قالىڭ قازاق بولاتتان ءۇمىت كۇتەمىز. ال، ول بولسا، جيىنداردا قازاق تىلىندە سويلەۋدى ار سانايدى. ءتيدىم-قاشتىم مەملەكەتتىك تىلدە امانداسىپ الىپ، بارلىق ويىن ورىسشا جەتكىزەدى. ونداي ادام وبلىستى قالاي قازاقىلاندىرسىن! ءتىپتى، بىلتىر ارۋاقتارعا قۇران باعىشتاۋعا قارسى بولعانىن بۇكىل ەل ۇمىتا قويعان جوق. ناۋرىز مەرەكەسىن كۇن سۋىق دەپ تويلاتپاي تاستاماق بولعان دا وسى اكىم. وسى ءبىر ولقىلىقتاردى جويۋ ءۇشىن بوكەڭ بىلتىرعى سوزىندە تۇرىپ، بالاباقشالاردى قازاقشا سويلەتىپ جىبەرسە دەگەن نيەتىمىز بار.

ءاي، قايدام! "باقاۋوۆتىڭ بۇيرەگى قاشان قازاققا بۇرادى؟" دەۋمەن ەلدىڭ شىدامى تاۋسىلار بولدى.

ءالي كەمەلوۆ

Abai.kz