قازاققا قازاق قايىرىمدىلىق جاساپ جاتىر

«زامان وزگەردى مە، الدە ادام وزگەردى مە» دەيمىز عوي ءبىز. ءاسىلى، قوعام قازىر شايا مىنەز، شۋ قۇمارلانىپ بارا جاتقانى وتىرىك ەمەس. سەنبەسەڭىز سوڭعى ۋاقتاعى اقپاراتتىق كەڭىستىكتىڭ باستى ترەندتەرىنە شولۋ جاساپ شىعىڭىزشى. «اتىپ كەتىپتى» مەن «شاۋىپ كەتىپتى» دەگەننەن وزگە دەنى ساۋ جاڭالىق تاپپايسىز. ويتكەنى جۇرتتىڭ قۋعانى – سەنساتسيا. نە ءۇشىن دەيسىز عوي.. رەيتينگ ءۇشىن. سويتەدى دە بادىك ءتىلدى، سالا-قۇلاش سويلەمدى، بەيادەپ اقپارات العا وزادى. اقپارات قۇرالدارىنىڭ، اسىرەسە، ينتەرنەت جەلىسىندەگى اقپاراتتىق سايتتاردىڭ ءتوس پەن توسەك توڭىرەگىن تورۋىلداپ قالعانى سودان. سەبەبى تۇسىنىكتى. الەۋمەتتىك جەلىگە جەلىمدەي جابىسقان اۋمەسەرلەردىڭ سۇرانىسى بۇل. سويتسە دە، سول ساندالبايلاردىڭ بۇگىنگى رەيتينگى ەرتەڭ جوق. رەيتينگ دەگەن –قۇبىلمالى دۇنيە.

وكىنىشتىسى – وسىنداي ازعىندىقتى جاريالاۋ جارىسىنىڭ تاساسىندا ىزىلىكتى ىسپەن اينالىسىپ جۇرگەن جاندار كورىنبەي قالىپ قويىپ جاتىر. ءبىز بۇگىن قايىرىمدىلىق جايلى ءسوز ەتەمىز.

بريتاندىق «Charities Aid Formation» دەيتىن حالىقارالىق ۇيىم بار. سول ۇيىم بۇكىل الەم بويىنشا «قايىرىمدىلىق يندەكسىن» تۇزىپ شىققان. 2017 جىلدىڭ ەسەبى بويىنشا – 139 ەلدىڭ ىشىندە قازاقستان 87-ورىندا ەكەن. ءبىز «جىن-ويناقتىڭ»، «جىنىسىنان جاڭىلعانداردىڭ جەرى» دەپ ۇركە قارايتىن امەريكالىقتاردىڭ 90 پايىزى قايىرىمدىلىقپەن اينالىسسا، قازاقستاندا بۇل كورسەتكىش 10 پايىز عانا. بۇل دا رەيتينگ.

دەسەك تە، بىزدە دە قازىر قايىرىمدىلىق قورلارى كوپ-اق. كوپ بولعانى جاقسى. بالالارعا، قارتتارعا، ءۇيسىز-كۇيسىزدەرگە قاراجات جيناپ، جانىن سالىپ جۇرەتىندەر بار. سونداي قايىرىمدىلىق قورىنىڭ ءبىرى – «حارەكەت».

تەلەفونعا تىنىمسىز كەپ جاتاتىن حابارلامالاردىڭ اراسىنان وسى قور جايلى از-كەم اقپاراتتى كوزىمىز شالىپ، بايلانىس نومەرلەرىن تاپتىق. سوزگە تارتتىق. از-كەم سۇحبات قۇردىق. مىنەكەيىڭىز:

-الماگۇل حانىم (الماگۇل مۇحانقىزى), الەۋمەتتىك جەلىدە «حارەكەت» قايىرىمدىلىق قورى جايلى از عانا اقپار مەن قورعا قارجىلاي كومەك سۇراعان ۇندەۋ ءجۇر. سودان ءبىز، بۇل ءوزى قانداي قور ەكەنىن بىلمەككە، وزىڭىزگە حابارلاستىق. سىزدەردىڭ قايىرىمدىلىق قورلارىڭىز رەسمي تىركەلگەن بە؟ قاشان قۇرىلىپ ەدى؟

-«حارەكەت» قايىرىمدىلىق قورى 2017 جىلدىڭ قىركۇيەك ايىندا رەسمي تىركەلگەن. قوردى قۇرۋشىلاردىڭ ءبىرى گۇلميرا مۇقانقىزى بىلاي دەپ جازىپ ەدى: «مۇسىلمان باۋىرلار، وسى فەيسبۋكتە ءبىر جازبانى كوزىم شالىپ قالىپ ەدى. وندا: «مەنىڭ 3000 دوسىم بار ەكەن. 1000 تەڭگەدەن جيناپ «چەرنىي كاسسا» ويناساق قالاي بولادى؟» دەپ جازىپتى. سول جازبا ماعان وي سالدى. ءاردايىم جەتىم-جەسىرلەر جايلى جازىپ ءجۇرمىز. سول جەتىمدەردىڭ باسىنان سيپاي الدىق پا؟ جەسىرلەرگە قول ۇشىن بەرە الدىق پا؟ اش وتىرعان كورشىڭىزدى تاماقتاندىردىڭىز با؟ ءبىز قانداي جاقسىلىق جاسادىق؟ اللا تاعالا قۇراندا: شاڭنىڭ توزاڭىنداي جاقسىلىق ىستەسەڭ ونى كورەسىڭ دەگەن. ول جايلى ۋاعىز-وسيەت قانشاما: ءبىر ايەل يتكە سۋ بەرگەنى ءۇشىن وعان ءجاننات ءناسىپ بولعان نەمەسە ادامدارعا كەدەرگى بولماس ءۇشىن جەردەگى تاستى الىپ تاستاعانى ءۇشىن ءجاننات ءناسىپ بولعان ت.ب. كىشكەنتاي جاقسىلىعىڭ ءۇشىن اللانىڭ كەشىرىمىن الۋعا بولاتىنىن بىلەمىز.

مۇسىلمان باۋىرلار، مەنىڭ ويىم مىناداي: ءار ايدا 1000 تەڭگەدەن جيناپ 5 مىڭ ادام 5 ميلليون جيناساق، ءبىر مۇقتاج جانعا (مىسكىنگە) ءبىر ءۇي سالىپ بەرەر ەك. مۇمكىن قايىرىمدى جاندار ودان كوپ بولىپ جاتسا، ەكى ادامعا قول ۇشىن سوزارمىز. ول كىسىلەردىڭ قۋانىش كوز جاسىن كورۋ قانداي باقىت دەسەڭىزشى. جاقسىلىق جاساپ جارىسساق. سىزدەر قالاي ويلايسىزدار؟.. ول كىسىلەردى تابۋعا مەشىتتەر كومەكتەسەر. جەر-جەردەن ەرىكتىلەر تابىلا جاتار. «شىن جۇرەكتەن» دەگەن باعدارلاما بولعان، سول سەكىلدى جاريالاپ وتىرارمىز. جىلىنا 15-20 ادامدى باقىتتى قىلىپ جاتساق...» دەپ جازعان. مىنە، وسى ويمەن، وسى ماقساتپەن قور قۇرىلدى. حالىقتىڭ دەمەۋىمەن، مۇقتاج جاندارعا، جەتىم-جەسىرلەرگە، مۇمكىندىگى شەكتەۋلى كىسىلەرگە، جالعىزباستى انالارعا ت.س.س. جاندارعا ءۇي نەمەسە جەر تەلىمىن الىپ بەرۋ، ءۇي سالۋىنا كومەكتەسۋ جانە وسى ءىسىمىزدى ۇزدىكسىز جۇرگىزىپ تۇرۋ ەدى.

-جاڭاعى مۇقتاج ادامداردى الەۋمەتتىك جەلىلەردەن، مەشىت قاۋىمىنىڭ ايتۋىمەن تاۋىپ جاتقاندارىڭىزدى ايتتىڭىزدار...

-ءيا، ءبىزدىڭ الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى پاراقشالارىمىزعا كومەككە مۇقتاج جانداردان، ولاردىڭ تۋىستارنان كۇن سايىن كوپتەگەن حاتتار كەلىپ ءتۇسىپ جاتىر.

-سول حاتتاردى ەكشەپ وتىراتىن تاعى وزدەرىڭىز عوي؟ جالپى قوردا قانشا ادام جۇمىس جاسايدى؟

-ءبىزدىڭ قايىرىمدىلىق قورىمىزدىڭ 6 مۇشەسى بار. ولار: العاداي ابىلعازىۇلى، گۇلميرا مۇقانقىزى، ارداق بەكزاتۇلى، ازامات ەلۋبايۇلى، «نۇر-مۇباراك» يسلام ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ دوكتورانتى، قوردىڭ كەڭەسشىسى قۋات قابدولدا جانە مەن. مىنە، وسى كوميسسيا كومەككە مۇقتاج ادامنىڭ جاعدايىمەن ءجىتى تانىسىپ شىققان سوڭ بارىپ شەشىم قابىلدانادى. جالپى كومەككە ءمۇوتاج جاننىڭ جايى 1 اي كولەمىندە تەكسەرىلەدى.«ءار قازاق - مەنىڭ جالعىزىم» دەپ بىلەتىن ءارى ساۋاپتان ءۇمىت ەتكەن ءاربىر ازامات قوردىڭ شوتىنا 1000 تەڭگەدەن سالىپ وتىرادى. قوردىڭ قۇرىلتايشىلارى قاتىسقان جالپى جيىندا اقىلداسىپ، كىمدەرگە بەرىلەتىنى شەشىلەدى. ساتىپ الىنعان ءۇي نەمەسە جەر تەلىمى الەۋمەتتىك جەلىدە جاريا تۇردە كورسەتىلىپ وتىرادى.

-قارجى حالىقتان جينالادى دەلىك. جالپى بۇل باستاماعا مەملەكەت تاراپىنان نەمەسە قالتالى ازاماتتاردان، مەتسەناتتاردان قولداۋ بولىپ جاتقان شىعار...

-قۇداي قالاسا، ونداي كومەكتەر بولىپ قالار. ءبىز تەك سول جينالعان جىلۋدىڭ اقشاسىنا ءۇي الىپ بەرىپ جاتىرمىز. مەملەكەتتەن تەندەر العان جوقپىز.

(اياگوزدەگى اناعا باسپانا سىيلاۋ ءساتى)

-«حارەكەت» قورىنىڭ بىرنەشە جۇمىسىن ەستىپ-ءبىلىپ جاتىرمىز. كۇنى كەشە عانا اياگوزدە جەسىر اناعا ءۇي الىپ بەرىپسىزدەر.

-اللانىڭ قالاۋىمەن، «حارەكەت» قايىرىمدىلىق قورى جانە «ونەر قىراندارى» باستاعان ونەر ادامدارى اياگوزدەن تاعى ءبىر وتباسىنا ءۇي سىيلادى. بۇل قىزىل سۋ جايىلعان كەزدە، سول ۇيدە پاتەر جالداپ تۇرىپ جاتقان گۇلجاينا تۇرسىنبەكقىزىنا بەرىلدى. ءوزى جەتىمدەر ۇيىندە وسكەن ەكەن. 3 بالاسى بار جالعىزباستى انا. كەشە سول ءۇيدى تابىس ەتۋگە قوردىڭ ديرەكتورى العاداي ابىلعازىۇلى مەن ءشاريپا مالعاجدارقىزى اياگوزگە باردى. ءۇيدىڭ كىلتىن تابىستاۋ راسىمىنە اياگوز قالاسىنىڭ اكىمى جۇماعالي دۇيسەنباەۆ، قالا يمامى دۋمان ءنادىرۇلى، قالالىق ءماسليحات دەپۋتاتى ەركىن يۋسۋپوۆ، مامىرسۋ اۋىلىنداعى مەكتەپتىڭ ديرەكتورى، اقىن رينات زايتوۆتىڭ اكەسى ريفحات زايتۇلى، «حاباردىڭ»جەرگىلىكتى ءتىلشىسى بولات كوكەنايۇلى قاتىستى. وسى اتتارى اتالعان ازاماتتار وسى وتباسىن تاڭداۋعا كومەكتەسكەن ەدى. گۇلجاينا تۇرسىنبەكقىزى مەن ونىڭ بالا-شاعاسىنىڭ قۋانىشىندا شەك جوق. ءۇيدىڭ كىلتىن الىپ تۇرىپ، گۇلجاينا: «مەن انامنىڭ مەيىرىمىن كورمەي وسكەن ەم. وسى مەيىرىمدى سىزدەردەن كورىپ وتىرمىن» دەپ اعىنان جارىلدى. بۇل ءبىز سالىپ بەرگەن 4-ءۇي. وسىعان دەيىن 3 ءۇي تابىستاعان ەك. بارلىعى جەر ۇيلەر. 4-5 بولمەلى، اۋلاسى بار. ەڭ ءبىرىنشى ءۇيدى قاراعاندىدا بەردىك. ساتپاەۆ قالاسىندا. كەشە مىنە، اياگوزدە ءتورتىنشى ءۇيىمىزدى تابىستادىق.

(اياگوزدەگى اناعا باسپانا سىيلاۋ ءساتى)

-ىستەگەن ىستەرىڭىزگە بەرەكە بەرسىن! كەلەشەكتەگى جوسپارلارىڭىز قانداي؟

- جالپى ءبىزدىڭ قوردىڭ ماقساتى – وسى. قايىرىمدى جاندار از ەمەس قوي. لايىم سونداي جاندار كوپ بولسا... كەلەشەكتە وسى الماتى وبلىسىنان 5 قاباتتى ءۇي تۇرعىزساق دەگەن ويىمىز بار. قۇداي سول كۇنگە جەتكىزسىن دەپ تىلەيىك.