2001-2006 جىلدارى ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىن باسقارعان نارتاي دۇتباەۆ كتك تەلەارناسى دايىنداعان "زۆالي ەگو مۋركا" ءفيلمىنىڭ ءۇشىنشى بولىمىندە مۇحتار ابىليازوۆكە قالاي كومەكتەسكەنىن ايتىپ بەردى. فيلمدە كورسەتىلگەن دۇتباەۆ-ءابىليازوۆ اراسىنداعى تەلەفون اڭگىمەسىنىڭ جەلىسىنە قاراعاندا، دۇتباەۆتىڭ اقشا ءۇشىن ابىليازوۆكە قىزمەت ەتكەنى انىق. وندا دۇتباەۆتىڭ تاپسىرماسىمەن كوميتەت قىزمەتكەرلەرى جيناعان قۇپيا مالىمەتتى ءابىليازوۆ ءوزىنىڭ بيزنەستەگى باسەكەلەسى ەرجانتاتىشەۆتى ءولتىرۋ ءۇشىن پايدالانعانى، 2004 جىلى تاتىشەۆتى تاپسىرىسپەن ولتىرگەن مۇراتحان توقماديدىڭ جازادان قۇتىلىپ كەتۋىنە دۇتباەۆتىڭ تىكەلەي ارالاسقانى جانە تاعى باسقا تىڭ مالىمەتتەر ايتىلدى.

ء"ابىليازوۆ مۇحتار قابىلۇلىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ۇلتتىق قاۋىپسىزدىك كوميتەتىنىڭ توراعاسى بولىپ تۇرعانىمدا تانىستىم. سول كەزدە راحات اليەۆپەن جاعىمسىز قارىم-قاتىناسىم بولدى، ال ءابىليازوۆ قازاقستاننىڭ دەموكراتيالىق تاڭداۋى (قدت) قوزعالىسىنىڭ ليدەرى بولدى. سول كەزەڭدە وسىنداي قوزعالىس بولعان. اليەۆپەن جاعىمسىز قارىم-قاتىناسىمدى ەسكەرە وتىرىپ، ءابىليازوۆتى راحاتپەن تەكەتىرەسىمدە پايدالانۋدى ۇيعاردىم", - دەيدى دۇتباەۆ.

سونداي-اق دۇتباەۆ  مۇحتار ءابىليازوۆ تۇرمەگە قامالعاندا (2002 -2003 ج.ج.) ونى مۇحتار جاكىشەۆپەن بىرلەسىپ تۇرمەدەن شىعارىپ الۋعا كۇش سالادى.

"2003 جىلى جاكىشەۆ مۇحتار ەركىنۇلى (قازاقستاندىق بيزنەسمەن ءارى «قازاتومونەركاسىپ» ەكس-باسشىسى - رەد.) حابارلاستى. جاكىشەۆپەن دوستىق قارىم-قاتىناستا ەدىك. ول ءابىليازوۆتى بوساتىپ جىبەرۋدى دۇرىس دەپ ەسەپتەيتىنىن ايتتى. ورتاق كۇش جۇمىلدىرا وتىرىپ، ءابىليازوۆتى بوساتتىق", - دەيدى نارتاي دۇتباەۆ.

بۇدان كەيىن سول كەزدەگى ۇقك باسشىسى دۇتباەۆ ابىليازوۆكە "تۇرانالەمبانكتى" ەرجان تاتىشەۆتەن تارتىپ الۋعا كومەكتەسەدى.

"ولاردىڭ اراسىندا ء(ابىليازوۆ پەن تاتىشەۆتىڭ - رەد.) جانجال شىعىپ، دۇشپانعا اينالدى. سوندا ءابىليازوۆ تاتىشەۆكە قاتىستى بانك اكتيۆتەرىن قايتارۋعا كومەكتەسەتىن مالىمەت جيناۋدى ءوتىندى. مەن كەلىستىم، ءسويتتىم دە ۇقك ااق (اقپارات جيناۋ قىزمەت ءى- رەد) قىزمەتكەرى رەپنيكوۆتى شاقىرتىپ، وعان تاتىشەۆتىڭ ۇيالى بايلانىستارىنا باقىلاۋ قويۋدى تاپسىردىم", - دەدى دۇتباەۆ.

ۇقك بۇرىنعى قىزمەتكەرى ولەگ رەپنيكوۆ جيناعان اقپاراتتى سىرتىنا "توراعانىڭ جەكە وزىنە" دەگەن كونۆەرتكە سالىپ، باستىعى  بەكبولات قانعوجينگە جىبەرەدى. ودان العان مالىمەتتى  دۇتباەۆ تەلەفونمەن سويلەسۋ ارقىلى ابىليازوۆكە بەرىپ وتىرعان.

"بۇل مالىمەتتىڭ ىشىندە (تاتىشەۆتى – رەد.) سيپاتتايتىن مالىمەتتەر، قوزعالۋ ادىستەرى، باعىتتارى، بايلانىستارى، ارالاساتىن ورتاسى، ادەتتەرى بولاتىن. وسىنداي مالىمەت ءتۇسىپ وتىراتىن، وسىنى ابىليازوۆكە تەلەفون ارقىلى باياندايتىنمىن. سول كەزدە تاتىشەۆتىڭ توقمادي دەگەن بىرەۋمەن جاقىن ارالاساتىنى جايلى مالىمەت بولدى. ول قىلمىس الەمىنىڭ سەركەسى بولعان. ولاردىڭ بىرگە اڭعا شىعاتىنى جايلى انىقتالدى", - دەيدى دۇتباەۆ.

ونىڭ ايتۋىنشا، تاتىشەۆتىڭ قازاسىنان كەيىن "تۇرانالەمبانكتى" (قازىرگى بتا بانك) باسقارۋعا جانە يەلىك ەتۋگە قاتىستى تالاس باستالعان. "تاتىشەۆتىڭ ايەلى ايتجانوۆا كۇيەۋىنىڭ بانكتەگى ۇلەسىن الدى جانە ءوزى بانكتى باسقارعىسى كەلدى. بانكتە قاقتىعىستار باستالىپ، سوندا ءابىليازوۆ بانكتى باسقارۋدا قولداۋ كورسەتۋىمدى ءوتىندى. بۇل ءىستى 4-دەپارتامەنتتىڭ سول كەزدەگى باسشىسى بىلىسبەكوۆ نۇرعالي داۋلەتبەكۇلىنا تاپسىردىم", - دەدى دۇتباەۆ.

وسىلايشا، "تۇرانالەمبانكتى" مۇحتار ابىليازوۆكە تولىعىمەن الىپ بەرگەن نارتاي دۇتباەۆ قاشقىن بانكيرگە بۇدان كەيىن دە جاسىرىن كومەكتەسىپ جۇرگەن. مۇحتار ءابىليازوۆتىڭ بتا بانك اقشاسىن جىمقىرىپ جاتقانىن بىلگەن قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ونى تاعى قاماۋعا الماقشى بولادى. بۇل ماسەلەدەن حاباردار بولعان دۇتباەۆ جاعدايدى ابىليازوۆكە جەتكىزەدى. مۇنى ەستىگەن ءابىليازوۆ تەز ارادا شەتەلگە تايىپ تۇرادى.

انگليادا تۇرىپ جاتىپ لوندون سوتىنا تارتىلعان ءابىليازوۆ ول ەلدەن دە قاشىپ كەتىپ ەۋروپادا ءبىراز جىل جاسىرىن جۇرگەنى بەلگىلى. تىڭشىلار ارقىلى ونىڭ يتاليادا جاسىرىنىپ جۇرگەنىن بىلگەن قازاقستان قۇقىق قورعاۋ ورگاندارى ونى سول ەلدىڭ پوليتسياسىنىڭ كومەگىمەن قاماۋعا الماقشى بولعان. فيلمدە ايتىلعان جايتتارعا قاراعاندا، بۇل قۇپيا وپەراتسيا جونىندە تاعى دا دۇتباەۆ ءابىليازوۆتى ساقتاندىرىپ ۇلگەرەدى. ناتيجەسىندە ول قاشىپ كەتەدى. بۇل وپەراتسياعا دۇتباەۆتىڭ سىرتقى بارلاۋ قىزمەتىندە جۇمىس ىستەگەن تۋىسىنىڭ قاتىسى بار. ء"ابىليازوۆتى قۇرىقتاۋ وپەراتسياسىنا" باسشلىق جاساعان ول ءابىليازوۆتىڭ ءوزىن ەمەس، يتاليادا تۇرىپ جاتقان ونىڭ ايەلى مەن قىزىن قازاقستانعا الىپ كەلىپ ادەيى ارانداتۋ جاسايدى. بۇل وقيعا حالىقارالىق داۋ تۋعىزىپ، قازاقستاننىڭ يميدجىنە كەرى اسەر ەتكەنى بەلگىلى. وسىنداي ارانداتۋدى دۇتباەۆتىڭ كومەگىمەن ءابىليازوۆتىڭ جاساعانى كورىنىپ تۇر. ول قازاقستاننىڭ بەدەلىن ءتۇسىرۋ ءۇشىن ايەلى مەن قىزىن جىلاتىپ، قۇرباندىققا شالۋعا دەيىن بارىپ وتىر.

فيلمدە ءابىليازوۆ پەن دۇتباەۆتىڭ تەلەفون ارقىلى سويلەسىپ جۇرگەن اگىمەلەرىنەن بىرنەشە اۋديو نازارعا ۇسىنىلادى. وندا دۇتباەۆتىڭ ابىليازوۆكە تاۋەلدى، باسىبايلى ادام بولعانى بايقالادى.

"زۆالي ەگو مۋركا" ءفيلمىنىڭ ءۇشىنشى ءبولىمىن مىنا سىلتەمە ارقىلى كورۋگە بولادى: https://www.ktk.kz/kz/projects/93019

«S»