ءبيسميللاھير راحماني راحيم. بىرىنشىدەن، مەعراج دەگەن نە؟ ەكىنشىدەن، ونىڭ كۇللى ادام بالاسىنا الىپ كەلگەن نەندەي بەلگىسى بار؟ ۇشىنشىدەن، مەعراجدىڭ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن اتقاراتىن قانداي پايداسى بولدى. مەعراجعا ەندى ادام  كوتەرىلە مە؟

بىرىنشىدەن، سەن بۇگىنگى ءبىلىم، ە ءىلىم دەڭگەيىڭدە، ءيا مۇسىلمان دەڭگەيىڭدە اسىل پايعامبارىمىز كەلىپ ءتۇسىندىرىپ كەتكەنىنە قاراعاندا مۇسىلمانسىڭ.  مەعراج دەگەن نە؟  «مەعراج اللانىڭ پايعامبارعا مەيىرىمى ءتۇسىپ، ونى كوككە شىعارىپ پەيىش پەن دوزاقتى كورسەتىپ، كوزىن جەتكىزىپ ادامدارعا ايتۋ ءۇشىن بەرگەن ۇلى ساباعى. وعان پايعامبار وزىنەن سوڭ اللاھتان كەڭشىلىك سۇراپ ءتورت ساحاباسىن ەرتىپ بارىپ قايتقان» دەپ جاۋاپ قاتۋىڭ مۇمكىن. بۇل مەعراج تۋرالى ءبىلىم دەڭگەيىڭدەگى جاۋاپ. ال ءىلىمي دەڭگەيدە مەعراج كوكتەن دە بولەك دۇنيە. مەعراج دەگەن اللانىڭ تاعى ورنالاسقان جەر. ونىڭ قانداي تۇستە قانداي جاعدايدا ەكەنىن وعان بارعان جان عانا بىلەدى. ەكىنشى، وعان بارعان سوڭعى پايعامبارىمىز. ونداي بولسا ول جەرگە ادام بارعان. مەعراجدى ادام اتا دا كوردى، سوڭعى پايعامبار دا كوردى.  مەعراجدى تازالىق دەڭگەيىڭە قاراي باراتىن اللانىڭ ءوزىنىڭ قابىلداۋ بولمەسى دەپ تۇسىندىرۋگە بولادى. مەعراج كوك ەمەس، كوك،  جەتى حات كوك ول بولەك. مەعراج، مەعراجعا باراتىن جول - كوكتىڭ جولىندا ەمەس. ونىڭ جىلدامدىعى كوككە باراتىن جىلدامدىققا قارامايدى. مەعراجعا باراتىن جىلدامدىققا كوكتى مىڭ اينالساڭ دا جەتە الدمايسىڭ. بۇل دەگەن - مەعراج نە دەگەننىڭ جاۋابى.

ەكىنىشى، ماسەلە مەعراجدىڭ ادام بالاسىنا بەرگەن  پايداسى.  مەعراج ادام بالاسىنا ناقتى دوزاقتىڭ بار ەكەنىن، جانناتتىڭ بار ەكەنىن، قانداي ەكەنىن ادام ارقىلى دالەلدەپ جەتكىزىپ بەردى. دەمەك، باردى بار دەپ كورسەتە بىلگەن قاسيەتتى جول. مەعراجعا شىقپاسا، نە جانناتتىڭ، نە دوزاقتىڭ بار ەكەنىنە ادام سەنبەيتىن ەدى. ال ەندى ادام بالاسىنا مەعراجدىڭ قالدىرعان نە پايداسى بار. مەعراجدىڭ ادام بالاسىنا بەرگەن ءبىرىنشى پايداسى، ولار قايتادان ءدىنىن دۇزەتە الاتىنى، دوزاقتان باس تارتىپ جانناتقا جول سالا الاتىنى، سول ەسەبىندە بەرىلگەن «ءۇتىر» نامازى. اللانىڭ ادام بالاسىنا مەعراجعا بەرگەن كىلتى «ءۇتىر» نامازى. «ءۇتىر» نامازىن وقىعان ادام دوزاقتان اۋلاق بولادى. سەبەبى ول ءۇتىر نامازى ارقىلى مەعراجدى مويىندايدى. سەن نامازبەن ءوزىڭدى جۋاتىن بولساڭ، «ءۇتىر» نامازىمەن سەن مەعراجدى مويىندايسىڭ. بۇل «دوزاقتان قورقىپ، جانناتتى قابىل ەتەسىڭ» - دەگەن ءسوز. ءۇتىر نامازى وقىلۋى كەرەك، وقىلىپ جاتىر ما؟ قۇپتاننان كەيىن «ءۇتىر» نامازىن تاڭەرتەڭ وقىساڭ دا بولادى، كۇن كوتەرىلمەي وقي بەرەتىن ناماز. ءار نامازحاننىڭ  قاي كەزدە دە مەعراجدىڭ نۇرىن الۋعا قۇقىعى بار. «ءۇتىر» نامازىن وقىعاننىڭ قاسيەتى، سەنىڭ حاتىم تۇسىرگەن قاسيەتىڭمەن بىردەي بولادى. ءبىر حاتىم تۇسىرگەن قاسيەت، «ءۇتىر» نامازىڭنىڭ قاسيەتىمەن بىردەي. «ءۇتىر» نامازىن كۇللى بەس ۋاقىت ناماز وقىپ ءجۇرىپ وقى دەمەيدى اللا. «ءۇتىر» نامازىن وقىپ كىرسەڭ دە بەس ۋاقىت نامازىڭدى قابىل الۋى مۇمكىن قايتادان. اللانىڭ سانسىز جولىمەن مۇسىلمان جۇرە ءبىلۋى كەرەك. ال سوڭعىسى مەعراجعا ادامنىڭ كوتەرىلۋى، وسى سەندەردىڭ سوڭعى عاسىرلارىڭا دەيىن، احيرەتكە دەيىن مەعراجعا ادام بارا ما؟

پايعامبار مەعراجعا كوتەرىلىپ كەتكەن بولسا، وندا  ادام مەعراجعا «ءۇتىر» نامازىمەن بارا الادى. بارىپ جۇرسىڭدەر. ونداي بولسا پايعامبارىمىز قانداي جول سالىپ كەتكەن. ءدىندى ماڭگىلىككە بەكىتىپ، ناقتى ءتۇسىندىرىپ كەتكەن. ونداي بولسا پايعامبارىمىز اللا تاعالانىڭ الدىندا; «مەن ادامدارعا سەنىڭ ايتقانىڭدى عانا ايتىپ، تەكسەرىپ بەرىپ كەتتىم. مەن ەشتەڭە ايتقان جوقپىن، مەن بۇلاردى بۇزاتىنداي ەشتەڭە ايتقان جوقپىن. مەن وسىلارعا سول جولدى جاساپ، سول جولدى كورسەتىپ كەتتىم» دەپ ايتا الادى. «ونى مەن كورسەتتىم» دەمەيدى، «سەن كورسەتكەندى عانا كورسەتتىم» دەيدى.

تاعى دا ءبىر ايتا كەتەتىن ماسەلە ادام بالاسى ەشتەڭە ىستەمەي، ەش ناماز وقىماي، تۇك تە ىستەمەي، اللادان سۇراسا كەيبىر دۇنيەنىڭ قابىل  بولاتىنىن سەزەتىن ىشتەگى نۇر عانا. ەگەر دە ول نۇر سونەتىن بولسا سەنىڭ ەشقانداي دۇعاڭ قابىل بولمايدى. سوندا سەن دوزاققا باراتىنىڭدى مويىنداماي سوڭعى كۇنگە دەيىن، نە ويمەن ءجۇرىپ كەلەسىڭ. اللانىڭ اماناتىن امان ەسەن جەتكىزۋ ءۇشىن، اللانىڭ بەرگەن بەس پارىزىن بۇلجىتپاي ورىنداۋىمىز كەرەك. ال ورىنداۋ ماسەلەسىندە سول ورىندالىپ جاتقان دۇنيەگە قورعان بولۋ كەرەك. ال قورعان دەگەن سونى كورسەتە ءبىلۋ. باسقاعا قيانات جاساماۋ كەرەك. ورازا ۇستاپ ءجۇرمىن دەپ بىرەۋدى رەنجىتپەۋ كەرەك. ناماز وقىپ جاتىرمىن دەپ باسقا بىرەۋدى سوكپەۋىڭ كەرەك. «مەن سەنەن ارتىقپىن» دەپ ايتپاۋىڭ كەرەك. سەن ناماز وقىعان سايىن «سول نامازدىڭ قورعانى بولامىن» دەسەڭ، سەنىڭ اينالاڭداعى سەنىڭ نامازىڭنان راحاتتانۋى كەرەك. ال ول راحاتتانۋشى ءدىن تۋرالى ايتاتىن ءسوزىن ءار قاشان اللانىڭ اتىمەن باستاۋى كەرەك. تاعى ءبىر ادام بالاسىنا ورازا ايىندا بەرەتىن  دۇنيە، بۇل وتە كەرەك ءىلىم، ءبىر اۋىز ءسوز، ءتاڭىردىڭ قازىناسىنان;

- اللانىڭ اتىن ايتۋسىز باستالعان، اللانىڭ رازىلىعى ءۇشىن جاسالماعان دۇنيە، بارلىق ساۋاپتى الىپ كەتەدى. ءتىپتى، تەكتەن تەك كەتىپ بارا جاتساڭ دا، «بيسميللاھ، اللا سەنىڭ  رازىلىعىڭ ءۇشىن بۇگىن جەرىڭدى ارالاپ كەلەيىن» - دەپ ايتۋىڭ كەرەك. سەبەبى سەن كىمنىڭ جولىن باسىپ بارا جاتىرسىڭ؟ اللانىڭ جولىن. بۇل – اللانىڭ اماناتى. اسسالامۋ ۋا الەيكۋم.

اللا رازىلىعى بولسىن. ءتاڭىردىڭ امىرىمەن جازىلىپ وتىرعان بۇل ءىلىم ەسكەرتپە ەل يگىلىگىنە جارار – قازىنا، ءوزىم ءۇشىن اللامنىڭ  ديدارىنا قاۋىشۋ ءۇشىن جازىلعان دانەكەر دۇنيە بولۋىن تىلەيمىن.

باقتىباي اينابەكوۆ، ءىلىمگەر-جازۋشى

Abai.kz