ناۋرىزدىڭ تەڭدەسى جوق ناعىز تابيعاتتىڭ مەرەكەسى ەكەنى انىق. ونىڭ تاريحي تامىرى مەن فيلوسوفيالىق ءمانى، جاراتىلىس دۇنيەسىنە قاتىستى قىر-سىرى بىرنەشە كىتاپقا جۇك بولارى دا داۋسىز. ءبىز ناۋرىزدىڭ كەرەمەتتىگىن ايتىپ، ايىزىمىز قانىپ بولدى. ءالى دە ايتۋدان شارشامايمىز، ارينە. بىراق، ءسوز جۇزىندە وسى مەرەكەنى قانشا كوككە كوتەرىپ، قۇمالاعىن تورتتەن قويعانىمىزبەن، توردەن ورىن تيمەي كەلەدى. حالىق ناۋرىزدان گورى جاڭا جىل دەسە جانى كىرىپ، جانتالاسىپ جاتادى. قىسقاسى، ءدال قازىر ناۋرىز جاڭا جىلمەن سالىستىرعاندا ەكىنشى دەڭگەيدەگى مەرەكە قاتارىندا. بۇل زاڭدى دا. سەبەبى، جاڭا جىل ابدەن ساناعا ءسىڭىپ، تۇرمىس-سالتقا ورنىعىپ العان مەرەكە. ونىڭ ۇستىنە بۇل حالىقارالىق جىل ساناۋ، جىل اۋىسۋ جۇيەسى. وعان اتالعان مەرەكەنىڭ بيلىك تاراپىنان كەرەمەت قولداۋ تاۋىپ وتىرعانىن قوسىڭىز. بۇل، ءتىپتى، مەرەكەنىڭ سۇيكىمدىلىگى مەن بەدەلىن ارتتىراتىن بىردەن-ءبىر ىقالدى كۇش. ءيا، ناۋرىزعا مەملەكەت تاراپىنان 3 كۇن دەمالىس بەرىلدى. ۇلىس كۇنىنىڭ ورنى جوعارى تۇر. وكىنىشكە وراي، ول جالپى حالىقتىڭ جاپپاي تويلايتىن سۇيىكتى مەرەكەسىنە اينالىپ ۇلگەرگەن جوق. بىلەتىندەردىڭ ايتۋىنشا، 80-جىلداردىڭ سوڭىنداعى العاش تويلانعان كەزىنەن دە تومەن دەڭگەيدە. بۇنىڭ سەبەبى - ناۋرىزدى مەرەكەلەۋدىڭ بۇگىنگى زامانعا ساي  ۇتىمدى ءتاسىلىنىڭ جوقتىعىندا جاتقانى كوپكە ايان.

ناۋرىزدىڭ تەڭدەسى جوق ناعىز تابيعاتتىڭ مەرەكەسى ەكەنى انىق. ونىڭ تاريحي تامىرى مەن فيلوسوفيالىق ءمانى، جاراتىلىس دۇنيەسىنە قاتىستى قىر-سىرى بىرنەشە كىتاپقا جۇك بولارى دا داۋسىز. ءبىز ناۋرىزدىڭ كەرەمەتتىگىن ايتىپ، ايىزىمىز قانىپ بولدى. ءالى دە ايتۋدان شارشامايمىز، ارينە. بىراق، ءسوز جۇزىندە وسى مەرەكەنى قانشا كوككە كوتەرىپ، قۇمالاعىن تورتتەن قويعانىمىزبەن، توردەن ورىن تيمەي كەلەدى. حالىق ناۋرىزدان گورى جاڭا جىل دەسە جانى كىرىپ، جانتالاسىپ جاتادى. قىسقاسى، ءدال قازىر ناۋرىز جاڭا جىلمەن سالىستىرعاندا ەكىنشى دەڭگەيدەگى مەرەكە قاتارىندا. بۇل زاڭدى دا. سەبەبى، جاڭا جىل ابدەن ساناعا ءسىڭىپ، تۇرمىس-سالتقا ورنىعىپ العان مەرەكە. ونىڭ ۇستىنە بۇل حالىقارالىق جىل ساناۋ، جىل اۋىسۋ جۇيەسى. وعان اتالعان مەرەكەنىڭ بيلىك تاراپىنان كەرەمەت قولداۋ تاۋىپ وتىرعانىن قوسىڭىز. بۇل، ءتىپتى، مەرەكەنىڭ سۇيكىمدىلىگى مەن بەدەلىن ارتتىراتىن بىردەن-ءبىر ىقالدى كۇش. ءيا، ناۋرىزعا مەملەكەت تاراپىنان 3 كۇن دەمالىس بەرىلدى. ۇلىس كۇنىنىڭ ورنى جوعارى تۇر. وكىنىشكە وراي، ول جالپى حالىقتىڭ جاپپاي تويلايتىن سۇيىكتى مەرەكەسىنە اينالىپ ۇلگەرگەن جوق. بىلەتىندەردىڭ ايتۋىنشا، 80-جىلداردىڭ سوڭىنداعى العاش تويلانعان كەزىنەن دە تومەن دەڭگەيدە. بۇنىڭ سەبەبى - ناۋرىزدى مەرەكەلەۋدىڭ بۇگىنگى زامانعا ساي  ۇتىمدى ءتاسىلىنىڭ جوقتىعىندا جاتقانى كوپكە ايان.

سول باياعى كيىز ۇيلەر، سالت-ءداستۇردى كورسەتۋ، تەاترلاندىرىلعان كورىنىس. مادەنيەتتانۋشى سەرىك ەرعاليشا ايتقاندا، حالىق مەرەكەنىڭ قاتىسۋشىسى ەمەس، كورەرمەنى بولىپ قانا قايتىپ ءجۇر. وسىدان شىعار، ءتىپتى، «ناۋرىز كوجەدەن جۇرت شارشادى» دەگەن سىپسىڭ دا ەستىلىپ قالادى. شىندىعىندا، مەرەكە كۇندەرى قىدىرعان حالىقتىڭ ورتالىق الاڭداردان باسقا بارار جەرى جوق. ونداعى داعدىلى كورىنىستەر جىل سايىن قايتالاناتىندىقتان جالىقتىرۋى دا مۇمكىن. اسىرەسە، كيىز ءۇيدى كوميسسيا ءۇشىن تىگىپ، باستىقتارىن عانا قوناق قىلاتىن مەكەمەلەر، قازاق ءۇيدى قاڭقۋ سوزگە ۇرىندىرۋعا سەبەپشى بولۋدا. بۇل ءوز الدىنا اڭگىمە... كيىز ءۇي مەن سالت-داستۇرلەرىمىز ۇلتىمىزدىڭ مەرەكەلىك قانا ەمەس، ماڭگىلىك قۇندىلىقتارى. سوندىقتان ول لايىقتى تۇردە ءناسيحاتتالۋ ارقىلى، ناۋرىزدىڭ تورىنەن ءبىر كۇن دە تۇسپەۋى كەرەك. ناۋرىزدى تويلاۋدىڭ بۇگىنگى اكىمشىلىك تاسىلدەرى كيىز ءۇي مەن سالت- داستۇردەن جۇرتتى جالىقتىرعىسى كەلسە دە، ولار ءبارىبىر دە ابدەن مويىندالعان، جانە مويىندالا بەرەتىن ۇلتتىق قۇندىلىقتار بولىپ قالا بەرەدى. ال، ناۋرىز كوجە - ناۋرىز مەرەكەسىنىڭ برەندى. بىلايشا ايتساق، تاماق ادامنىڭ تابيعي جانە ومىرلىك قاجەتتىلىگى بولعاندىقتان، جۇرت استان باس تارتادى دەۋ ارتىق اڭگىمە. ونىڭ ۇستىنە، قازىر كوبىنە الاڭداردا ناۋرىز كوجە مەن باۋىرساق تەگىن بەرىلە باستاعاندىقتان، ناۋرىز كوجەمىزدىڭ تارتىمدىلىعى ءتىپتى دە ارتا ءتۇستى.

سوڭعى كەزدە «ناۋرىزدى مەرەكەلەۋ ەتنوگرافيالىق كورىنىستەرمەن عانا شەكتەلۋدە» دەگەن ۋاجدەر ءجيى باس كوتەرۋدە. وسىعان وراي سەرىك ەرعالي، ديحان قامزابەكۇلى ت.ب. ازاماتتار ناۋرىزدى تويلاۋدىڭ تىڭ باعدارلامالارىن دايىنداپ، ۇتىمدى ۇسىنىس-پىكىرلەرىن دە ورتاعا سالىپ جۇرگەنى بەلگىلى. ولاردىڭ قانشالىقتى قيسىندى ەكەنىن حالىق ءوزى تارازىلاي جاتار. ءبىر ەسكەرەرلىگى، ناۋرىزدىڭ تاريحىن قوپارىپ، جاڭا ساناعا توسىن سەزىلەر تىڭ ۇعىمداردى كوبەيتە بەرۋدىڭ قاجەتى شامالى. ناۋرىزدى بۇگىنگى ۇرپاقتىڭ تىلىمەن، قازىرگى ءومىر-سالتتىڭ ىشىنە كىرگىزە وتىرىپ جالپىلاستىرعان دۇرىس. سوسىن، ناۋرىز شىرشا، جولتەرەك سەكىلدى جاڭا جىلدىق شىرشاعا بالاما تابۋعا تىرىسۋ دا ۇتىمدى بولا قويماس. ناۋرىز تاعىلىمى اعاش كەسۋدى ەمەس، كەرىسىنشە ونى كوبەيتۋدى دارىپتەيدى...

سونىمەن، ناۋرىزدىڭ نەگىزگى قاسيەتتەرىن (اتريبۋت) ساقتاي وتىرىپ، ونى تويلاۋدىڭ جاڭاشا فورماسى قالاي بولماق؟ قوسىمشا تاعى قانداي زامانعا ساي اتريبۋتتارىن ويلاپ تاپقان دۇرىس؟ بۇل ارينە، بىردەن جاۋاپ بەرە سالاتىن سۇراق ەمەس. ول كەشەندى تۇردە كوپ بولىپ، مادەنيەت سالاسىنىڭ بىلىكتى ماماندارى، الەۋمەتتانۋشىلار، ءتىپتى، پسيحولوگتارمەن بىرلەسە وتىرىپ تالقىلاناتىن ماسەلە. ارنايى زاڭ قابىلداۋ كەرەك پە؟ ايتكەنمەن، ءبارى دە حالىقتىڭ، اسىرەسە، جاس ۇرپاقتىڭ نيەتىنە بايلانىستى بولسا كەرەك. زاڭدى دا، جاڭا باعدارلامانى دا دايىنداپ الدىق دەيىك. بىراق، جۇرتتا سونى پايدالاناتىن نيەت جوق بولسا، ەڭبەك ەش بولماي ما؟ ارينە، نيەتتى تۇزەۋ ءۇشىن، ادامدا تيتتەي دە بولسا مەرەكەگە دەگەن وڭ كوزقاراس، كىشكەنە دە بولسا قىزىعۋشىلىق بولعانى ءجون. ولاي بولسا وسى قىزىعۋشىلىقتى وياتۋدىڭ قاراپايىم جولدارىن ۇسىنىپ كورەلىك. بۇل جولداردى جاڭاعى كەمەل باعدارلامالار مەن زاڭداردى تولىق ورىنداتۋعا الىپ كەلەر العى شارتتار ەسەبىندە قاراۋعا بولادى. ءبىز بۇنىڭ ىشىندە جاڭا جىل مەرەكەسىندە پايدالانىلىپ جۇرگەن كەيبىر تاسىلدەردى پايدالانۋىمىزعا تۋرا كەلەدى. كەيبىر ناۋرىزدىڭ بولمىسىنا ءتان تاريحي اتريبۋتتارىن دا. بىراق ولاردى جاڭا جىل مەرەكەسى كەزىندەگىدەن بارىنشا ارتىق ەتىپ قولدانۋعا ءتيىسپىز. بۇل ويلار ارينە، ەڭ الدىمەن پرەزيدەنت اكىمشىلىگى، ۇكىمەت، ءتۇرلى دەڭگەيدەگى اكىمدىكتەر سەكىلدى بيلىك ورىندارىنا ارنالماق. سەبەبى، ونى ورىنداۋ ءۇشىن قاجەت كاپيتال سولاردىڭ قولىندا. قالاي ايتساڭىز دا قازىر ءبارى اقشاعا كەلىپ تىرەلەدى. اقشا، اقشا. قازىرگى ەڭ مىقتى يدەولوگيا - اقشا. ال، حالىقتىڭ اقشاسى بيلىكتە. ايتسە دە «كوپ تۇكىرسە كول دەگەن». بيلىكتى دە بيلەتىپ جىبەرەتىن ءبىز - حالىقپىز. كوپتىڭ ويى ءبىر جەردەن شىقسا، ونى قۇزىرلى ورىنعا ورىنداتۋ ۇزاققا سوزىلا قويماس. ويتكەنى ونداعىلار دا «ارنايى 3 كۇن دەمالىس بەرىلىپ، مارتەبەسى بيىكتەگەن مەرەكەنى قالاي تويلاساق ءجون بولادى» دەپ جۇرتتىڭ ىڭعىلىن باعىپ وتىرعان شىعار؟!

سونىمەن، ۇلكەندى دە، كىشىنى دە ناۋرىزعا بىردەن قاتىسۋ ەمەس، ەڭ الدىمەن وعان دايىنداپ الۋدىڭ قاراپايىم جولدارىنا توقتالايىق. «ادامدار تۋعان اكەسىنەن گورى، قورشاعان ورتاسى مەن اينالاسىنداعىلارعا كوبىرەك ۇقسايدى» دەگەن ازىرەتى ءالىنىڭ ءسوزى بار ەكەن. ەڭ الدىمەن، قاڭتاردىڭ قاھارى قايتىپ، اقپانعا اياق ارتا سالىسىمەن كوشەلەردە ناۋرىزبەن قۇتتىقتاعان جازۋلار ىلىنە باستاسا. بۇل ناۋرىز ايى تۋا سالىسىمەن ءتىپتى قارقىن الىپ، قۋىستارداعى شاعىن دۇڭگىرشەككە دەيىن مەرەكەنى اسپەتتەگەن قۇتتىقتاۋلارعا ورانىپ تۇرسا. كوكتەمنىڭ كۇلىمدەگەن كۇنىمەن بىرگە، ءتۇرلى-سۇسكە بويانىپ، قالانى گۇلدەي جايناتقان كورنەكى قۇرالدار كىم-كىمنىڭ دە كوڭىلىنە جىلىلىق ۇيالاتپاي قويماسى انىق. ال، مەكەمەسىن مانەرىنە كەلتىرە بەزەندىرگەندەرگە اكىمشىلىك تاراپىنان ماتەريالدىق تۇردە قوماقتى سىيلىق بەرىلسە، ەشكىمنىڭ شەكەسىنە تار كەلمەس ەدى.

ال، 21-ناۋرىزدان ءبىر كۇن بۇرىن بۇكىل رەسپۋبليكادا سەنبىلىك ەمەس، «ناۋرىز-تازالىق» اتتى ءىس-شاراسى ءوتىپ، وعان بارلىق ادام قاتىستىرىلسا. كوشەلەردە كولدەنەڭ ءشوپ قالمايتىنداي ناۋقان تەك ناۋرىز ءۇشىن وتسە، مەرەكەنىڭ تەكتىلىگىن تۇسىنۋگە سەبى تيمەك. كەرەك بولسا، كولىك جۋاتىن ورىندار مەن مونشالار، شاشتارازدار اكىمشىلىك ارقىلى كەلىسىلۋ ارقىلى، تازالىق اكتسياسىنا ءۇن قوسىپ، جەڭىلدىكتەر جاساسا. «بۇنىڭ ءبارى تەك ناۋرىز ءۇشىن» دەگەن ءبىر اۋىز ءسوز قوسا جۇرسە. بۇلاردىڭ تىكەلەي سول ورتاداعى حالىققا بەلگىلى دارەجەدە اسەرى بولارىنا كۇمان جوق.

جاڭا جىلدى جاپىرىلا تويلاعان جۇرتتىڭ ەكى جارىم اي وتپەي جاتىپ كەلەتىن ناۋرىزدى دا سونداي قارقىنمەن اتاپ وتەدى دەۋ قيىن. 3 ايدىڭ ىشىندە دەڭگەيى جوعارى ەكى بىردەي مەيرامدى مەرەكەلەۋ ءۇشىن حالىقتى ءبىراز جىل ابدەن دايىنداۋ كەرەك. ول ءۇشىن جاڭا جىلدىڭ ىقپالىن سەتىنەتىپ، ادامداردى ناۋرىزعا داندەتىپ، قىزىعىمەن شىرعاعا تارتۋ قاجەت. ءبىز بۇل جەردە اياز اتانىڭ وبرازىن جاڭا جىلدان تارتىپ الۋىمىز كەرەك. ويتكەنى ول جاڭا جىلدىڭ باستى گەرويى. ناۋرىزدا اياز اتانىڭ ورنى قىدىر اتاعا بەرىلگەنى ءجون. ونسىز دا قىدىر ناۋرىز تاريحىمەن بىرگە كەلە جاتقان وبراز. ءبىر ايتارلىعى، ونى بىردە قىزىر، بىردە قادىر دەمەي تۇراقتى تۇردە قىدىر دەگەن تۋرا. ايتپەسە، ەلدى شاتاستىرامىز. كۇمىس كۇيمەگە اق ارعىماق پەن قارا ارعىماقتى (كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلۋ بەلگىسى) قوسارلاپ جەككەن قىدىر اتا، اياز اتا سەكىلدى كامپيت-ءسامپيت قانا ارقالامايدى. قۇر اياققا باتا جۇرمەيدى دەمەكشى، جاي باتا عانا دا بەرمەيدى. ەڭ باستىسى، ءتاتتى-ءدامدى، جەمىس-جيدەكپەن قاتار، ءار بالانىڭ ارمانىنا ساي سىيلىق تاراتادى. ول مۇمكىن، اياق كيىم، ادەمى سومكە، ۇلتتىق ۇلگىدەگى ءتۇرلى ويىنشىق، تەلەفون، شاعىن كومپيۋتەر، كونكي ت.ب. باعالى سىيلىقتار بولاتىن شىعار. ولاردىڭ ءبارى ناۋرىزدىڭ بەلگىسى سانالاتىن گۇل، جاس تولدەردىڭ سۋرەتى جانە ناۋرىزبەن قۇتتىقتاۋ تىلەكتەرىمەن ارلەنگەن ادەمى قوراپشالار مەن قاعازدارعا ورالادى. ارينە، سوڭىندا اق باتاسى دا بار. قىسقاسى، قىدار اتا ءار بالانىڭ ءوز اتاسىنداي جاقىن، جومارت تا قامقور. بۇل اسىرەسە، بالالار ۇيىندەگى تاربيەلەنۋشىلەر ءۇشىن اۋاداي قاجەت. سونداي باعالى سىيلىق پەن مەيىرىمنەن كەيىن ولار ناۋرىزدى جانە ناۋرىزدا كەلەتىن قىدىر اتانى تاعاتسىزدانا كۇتەرى انىق. بۇنداي سىيلىقتى بالالارعا ءاربىر مەكەمە دە بەرۋى قاجەت.

سونداي-اق، قىدىر اتانىڭ قايدا تۇراتىنى، ناۋرىزدا بالالاردىڭ ارمانىن ورىنداپ قانداي سىيلىقتار مەن جاقسىلىقتار جاساعانى تۋرالى تارتىمدى مۋلتفيلمدەر كوپتەپ تۇسىرىلسە ءتىپتى جاقسى. جاي ايتقاننان گورى ناۋرىزدى بالالار مەن جاستاردىڭ جۇرەگىنە جاقىن ونەر تىلىمەن ءناسيحاتتاپ، ماحابباتىن وياتقان دۇرىس بولماق.

«حان شاتىر»، «مەگا»، «كەرۋەن»، «ازيا پارك»، «سارىارقا» تاقىلەتتەس ءتۇرلى قالالارداعى ويىن-ساۋىق ورتالىقتارىندا ناۋرىز مەرەكەسى كۇندەرى جەڭىلدىك شاراسى ۇيىمداستىرىلسا. جاستار مەن بالالاردىڭ، ءتىپتى، ۇلكەندەردىڭ ەمىن-ەركىن كوڭىل كوتەرۋى ءۇشىن ءار ورتالىقتا تانىمال ارتىستەر ونەر كورسەتىپ، ويىن كومپلەكستەرى ادەتتەگىدەن ارزان باعامەن قىزمەت كورسەتسە. بۇل باستاما مەيرامحانالار مەن تۇنگى كلۋبتاردا، ءدامحانالاردا جالعاسىن تاپسا. وندا ءتۇرلى قىزىقتى ويىندار ۇيىمداستىرىلىپ، اراسىنا ناۋرىزعا قاتىستى دەتالدار باسىم تۇردە قوسىلىپ وتىرسا. البەتتە، اتالعانداردىڭ بارلىعى بيزنەس وكىلدەرىمەن ۇكىمەت تاراپىنىڭ كەلىسىمى ارقىلى جۇزەگە اساتىنى داۋسىز. سونداي-اق، بۇل كەلىسىم «قازاقتەلەكوم» جانە وزگە دە ۇيالى بايلانىس وپەراتورلارى باسشىلىرىمەن جاسالىپ، جەڭىلدەتىلگەن تاريفپەن مەرەكەلىك سويلەسۋ، حات جازىسۋ ۋاقىتتارى ىسكە قوسىلسا. «قازپوشتا» ارقىلى ءۇي-ۇيگە اسەم ناۋرىز قۇتتىقتاۋ پاراقشالارى جىبەرىلسە. ءار مەكەمە ۇجىمدارى وزدەرىنىڭ شاعىن باعدارلامالارىمەن ناۋرىز كوجە كەشتەرىن تويلاسا دا ارتىق ەمەس. ونداعى اس ءمازىرىنىڭ ەڭ نەگىزگىسى - ءدامدى پىسكەن ناۋرىز كوجە بولۋى قاجەت. بۇدان وزگە دە مەرەكەدە قوعامدىق كولىتكەردە تەگىن ءجۇرۋ، تاڭنان كەشكە دەيىنگى «ناۋرىز-دۋمان» سەرياسىمەن جاسالعان ءتۇرلى ارنالارداعى ءتۇرلى باعدارلاما، كونتسەرتتەدى تاماشالاۋ سىندى تولىپ جاتقان قىزىقتى دا قاجەتتى ىستەر قاعىس قالماۋى ءلازىم.

ال، ءتۇرلى مەملەكەتتىك دارەجەدەگى ماراپاتتاۋلار، باسپانا بەرۋ، قىزمەت دارەجەسىن ءوسىرۋ جيىندارى دا تۋرا ناۋرىزدىڭ قارساڭىندا وتكەنى ابزال. بۇل دا ناۋرىزدى بارشاعا جاعىمدى ەتۋدىڭ جاقسى جولى.

جانە دە ناۋرىزدا تۋعان سابيلەرگە، اسىرەسە، كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلەتىن كەزىنە تۇسپا-تۇس ومىرگە كەلگەن نارەستەلەرگە نەسىبەسىن سىيلىق رەتىندە مولىنان بەرۋىمىز قاجەت. جوعارىدا ايتىلعان، ەل نازارىن ناۋرىزعا اۋدارۋدىڭ جولدارى ۇلتىنا، ناسىلىنە قاراماي بارلىق ەل ازاماتتارىنىڭ ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىننە دەگەن ۇزىلمەس ىقىلاسىنىڭ ويانۋىنا سەبەپشى بولادى.  ايتا بەرسەك، قۇلاق اسساق، حالىق اراسىنان ۇتىمدى وي-پىكىردىڭ كوپ شىعارى بەلگىلى. سونىمەن بىرگە، پرەزيدەنتتەن تارىپ، بارلىق دەڭگەيدەگى لاۋازىم يەلەرى الاڭدا حالىقپەن بىرگە ورتاق قازاننان ناۋرىز كوجە ءىشۋدى داستۇرگە اينالدىرۋى كەرەك. سەبەبى، ناۋرىز بەرەكە-بىرلىكتىڭ، تەپە-تەڭدىكتىڭ مەرەكەسى. ول حانعا دا، قاراعا دا ورتاق. ەرتەدە ساقتار مەرەكە كۇنى وت باسىنا اكەلىپ وگىز سويىپ، جەبەلەرىنىڭ ۇشىنداعى مىستان قۇيىلعان تايقازاننان كوسەمدەرىمەن بىرگە ناۋرىز كوجە ءىشۋ ارقىلى، بەرەكە-ىنتىماعىن بەكەمدەپ وتىرعان...

ويىمىزدى وسىلاي اياقتاي كەلە، مىناداي ءبىر وزگەشەلەۋ ۇسىنىستىڭ دا ۇشىعىن شىعارساق. جاڭا جىلدا حالىق، تۇنگى ون ەكىدە ۇستەلدە جيىلادى. سوسىن اركىم ءوز بەتىنشە قىدىرىپ، دەنى ءجۇز گرامنىڭ قۇدىرەتىمەن مەرەكەلىك كوڭىل-كۇي جاساۋعا قۇمارتادى. اياعى، اسقازان مەن باس اۋرۋدىڭ الەگىنە سوعادى...

ناۋرىزدا ولاي ەمەس. ناۋرىزدى قارسى الۋ، كۇن مەن ءتۇننىڭ تەڭەلىپ، جاڭا كۇننىڭ شىعۋىن قارسى الۋ ساتىنە تۇسپا-تۇس كەلسە. ارينە، تاڭ اتقانشا دالادا كىم جۇرەدى دەرسىز. ولاي بولسا، اۋارايى جىلى ايماقتاردا دالاداعى ورتالىق الاڭداردا، سالقىن ايماقتاردا ويىن-ساۋىق ورتالىقتارى سەكىلدى جابىق ورىنداردا جانىپ جاتقان وت پىشىندەس ناۋرىز شامدار ورناتىلسا. ولاردىڭ سانى بىرنەشەۋ بولۋى مۇمكىن. وت ناۋرىزدىڭ بولمىسىنا، جالپى ادامعا جات نارسە ەمەس. ەرتەدە عۇندار ناۋرىز كەزىندە ءتۇنى بويى الاۋ جاعىپ تاستاپ، اينالا ويىن-ساۋىق قۇرىپ، تاڭ مەزگىلىندە جاڭا كۇندى ماڭدايلارىن وبتىرە قارسى الادى ەكەن.  بىزدە دە اينالاسىن كۇندىزگىدەي جارقىراتقان ناۋرىز شامداردىڭ اينالاسىندا ناۋرىز ءتۇنىن وتكىزسەك. ول جەردە ارينە، حالىقى ناعىز مەرەكەلىك كوڭىل-كۇيگە بولەيتىن شارالار عانا بولعانى دۇرىس. ايتالىق ءان-كۇي كەشى. كەرەك بولسا، جاقىن شەتەلدەردەن تۇركى تۇقىمداس ونەر يەلەرىن شاقىرايىق. ءتۇرلى سپورت ويىنى، جاۋىنگەرلىك ويىن، اسپان استىنداعى تەاتر، ناۋرىز لوتەرەيا، ۇلتتىق ويىن تۇرەلەرى، زاماناۋي ويىن، تۇنگى بازار، قولونەر شەبەرلەرىنىڭ جارمەڭكەسى، ارۋلار بايقاۋى، جىگىت سىنى، ءبارى ۇيىمداستىرىلىپ، حالىقتى قىزىققا باتىرادى. وسى كەزدەردە جاڭا تاڭدى شىقىرىپ، ساليۋت شوقتارى دا اسپان تۇنەگىن ايقارا شاشۋ شاشادى. ال، تاڭەرتەڭ ناۋرىزدىڭ ىرىستى تاڭىندا، التىن كۇندى قارسى العان حالىق ءسال تىنىعىپ الىپ، جالپى حالىقتىق كارناۆالعا قاتىسادى.

ءبىر قاراساڭىز ايتىلعانداردىڭ ءبارى ارمان سەكىلدى. بىراق، ۇلتىمنىڭ قۇندىلىعىن ساقتاپ، ەلىمنىڭ ەرەكشەلىگىن اسپەتتەيمىن، جۇرتىمنىڭ جانىنا قۋانىش سىيلايمىن دەگەن بيلىك پەن وعان قوزعاۋ سالۋعا ءتيىس حالىق ءۇشىن بۇنىڭ ءبارى ىسكە اساتىن شارالار. ارينە، ناۋرىزدىڭ، ۇلىستىڭ ۇلى كۇنىنىڭ مارتەبەسى، ەل مەن جەردىڭ مۇددەسى ءۇشىن.

نەگىزى، ناۋرىزدى حالىق بۇتىندەي قاجەت ەتپەي وتىر دەپ ايتۋعا بولمايدى. قالادا الاڭعا اعىلعان حالىق، اۋىلدا استا-توك قازان قايناتقان جۇرت جوق ەمەس. كىندىگىن التىن بەسىكتەن ۇزبەگەن جاستار دا مەرەكەنى جانىمەن سەزىنەدى. بىراق، ەڭ باستىسى، رۋحاني السىزدىككە تەز ۇرىناتىن قالالاردىڭ، ونداعى بولاشاعىمىز بالالاردىڭ جايى باستى نازاردا بولۋ كەرەك. ەلدىڭ دامۋى قالاعا، ونداعى حالىققا قاراپ بوي تۇزەيتىنى انىق. بۇگىندە قازاق ۇلتىنىڭ قالالىق ۇلتقا اينالۋ قارقىنى جامان ەمەس. ەندەشە، بالا بار ىنتاسىمەن ناۋرىزعا قىزىعىپ، مەرەكەنى قۋانا دا ساعىنا كۇتەتىن كۇنگە جەتسە ءبارى وڭالادى. ويتكەنى، بالاسىنىڭ ىڭعايىنا ساي ءىس قىلىپ، سونىڭ قۋانىشىنا قاراي قۇلاي جىعىلاتىن اتا-انا دا ناۋرىزدىڭ شىنايى جاناشىرى بولىپ شىعا كەلەدى. ال جاناشىر ادام ناۋرىزدىڭ مانىنە تەرەڭ بويلاپ، ونى بالا ساناسىنا دا سىڭىرۋگە ۇمتىلارى انىق.

شىندىعىندا، ناۋرىزدى شىنايى مويىندايتىندار ءۇشىن مەرەكەنىڭ ءار كۇنى قىزىق. ال، جات سانامەن سۋارىلعان ۇرپاق ءۇشىن ەڭ باستىسى - مەرەكەنى ولاردىڭ قالاۋىنا ساي قىزىقتى ەتىپ كورسەتە ءبىلۋ كەرەك. ارينە، ءمانىن بۇزباي وتىرىپ. ال، ناۋرىزدى قاتىپ قالعان دوگمامەن تەك از عانا ادامدارىڭ تۇسىنىگىنە لايىقتاپ وتكىزەم دەۋ، ونى مۇراجايداعى ەكسپوناتقا اينالدىرادى. سونداي-اق، ناۋرىز بۇنداي، ناۋرىز سونداي دەپ قۇر سوزبەن قۋىرداق قۋىرا بەرگەنشە، مەرەكەنىڭ شىنايى قىزىق تا تاڭعاجايىپ قاسيەتىن زاماناۋي تاسىلدەرمەن جۇرەكتەرگە جەتكىزە بىلگەن ءلازىم.

«اباي-اقپارات»