جەكسەنبى, 24 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 4102 0 پىكىر 6 ءساۋىر, 2011 ساعات 14:53

ادەبيەتتانۋشى-عالىم مۇراتبەك بوجەەۆكە 100 جىل

2011 جىلى 7 ساۋىردە م.و.اۋەزوۆتىڭ مۇراجاي-ۇيىندە قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن كورنەكتى ادەبيەتتانۋشى-عالىم، فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى مۇراتبەك بوجەەۆتىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋىنا ارنالعان ەسكە الۋ كەشى وتەدى. مۇراتبەك بوجەەۆ ءحVىىى، ءحىح عاسىرلار مەن حح عاسىردىڭ باسىنداعى قازاق ادەبيەتىن زەرتتەۋ ىسىنە ۇلكەن ۇلەس قوستى.

سەيىت اسقارۇلى قاسقاباسوۆ، م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى:

«مۇراتبەك بوجەەۆ بۇكىل عىلىمي قىزمەتىندە قازاق اقىندارى مەن جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارىن تەكستولوگيالىق زەرتتەۋ ىسىمەن اينالىستى. ول 1917 جىلعا دەيىنگى قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىن جەتىك بىلگەن ۇلكەن مامان بولدى. عالىم اراب ارپىمەن جازىلعان قولجازبالاردى قازىرگى ارىپكە تۇسىرۋدە ۇلكەن جۇمىستار جۇرگىزىپ، بۇعان دەيىن ايتىلماي كەلگەن اقىندار ەسىمىن اشتى، ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەەۆ شىعارمالارىن باسپاعا جەكە جيناق ەتىپ دايىندادى. ول ءوزىنىڭ ىرگەلى عىلىمي زەرتتەۋلەرىمەن قازاق ادەبيەتتانۋ عىلىمىن بايىتتى».

سەرىككازى قوراباي، م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى ابايتانۋ جانە جاڭا ءداۋىر ادەبيەتى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى :

2011 جىلى 7 ساۋىردە م.و.اۋەزوۆتىڭ مۇراجاي-ۇيىندە قر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن كورنەكتى ادەبيەتتانۋشى-عالىم، فيلولوگيا عىلىمىنىڭ دوكتورى مۇراتبەك بوجەەۆتىڭ تۋعانىنا 100 جىل تولۋىنا ارنالعان ەسكە الۋ كەشى وتەدى. مۇراتبەك بوجەەۆ ءحVىىى، ءحىح عاسىرلار مەن حح عاسىردىڭ باسىنداعى قازاق ادەبيەتىن زەرتتەۋ ىسىنە ۇلكەن ۇلەس قوستى.

سەيىت اسقارۇلى قاسقاباسوۆ، م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ ديرەكتورى:

«مۇراتبەك بوجەەۆ بۇكىل عىلىمي قىزمەتىندە قازاق اقىندارى مەن جازۋشىلارىنىڭ شىعارمالارىن تەكستولوگيالىق زەرتتەۋ ىسىمەن اينالىستى. ول 1917 جىلعا دەيىنگى قازاق ادەبيەتىنىڭ تاريحىن جەتىك بىلگەن ۇلكەن مامان بولدى. عالىم اراب ارپىمەن جازىلعان قولجازبالاردى قازىرگى ارىپكە تۇسىرۋدە ۇلكەن جۇمىستار جۇرگىزىپ، بۇعان دەيىن ايتىلماي كەلگەن اقىندار ەسىمىن اشتى، ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەەۆ شىعارمالارىن باسپاعا جەكە جيناق ەتىپ دايىندادى. ول ءوزىنىڭ ىرگەلى عىلىمي زەرتتەۋلەرىمەن قازاق ادەبيەتتانۋ عىلىمىن بايىتتى».

سەرىككازى قوراباي، م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتى ابايتانۋ جانە جاڭا ءداۋىر ادەبيەتى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى :

«مۇراتبەك بوجەەۆ اباي شىعارماشىلىعىن زەرتتەۋشىلەردىڭ ءبىرى بولدى، ول ءوز ۇستازى مۇحتار اۋەزوۆپەن بىرگە ابايدىڭ 1940 جىلى شىققان ەكى تومدىق شىعارمالار جيناعىن دايىنداۋعا قاتىستى. ول ءوز ەڭبەكتەرىندە اباي تۋىندىلارىنىڭ يدەيالىق-كوركەمدىك ەرەكشەلىكتەرىن، ۇلى اقىننىڭ ولەڭ قۇرىلىسى ەرەكشەلىكتەرىن زەرتتەدى، ابايدىڭ اقىندىق اينالاسى تۋرالى ىرگەلى عىلىمي ەڭبەك جازدى».

ينستيتۋت ديرەكتورى، اكادەميك س.ا.قاسقاباسوۆ كەشتى كىرىسپە سوزبەن اشىپ، ينستيتۋتتىڭ ابايتانۋ جانە جاڭا ءداۋىر ادەبيەتى ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى س.س.قوراباي م.بوجەەۆتىڭ ءومىرى مەن عىلىمي قىزمەتى تۋرالى بايانداما جاسايدى. م.بوجەەۆتىڭ زامانداستارى، بىرگە ىستەگەن ارىپتەستەرى، م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ قىزمەتكەرلەرى: ءماتىنتانۋ جانە دەرەكتانۋ ءبولىمىنىڭ مەڭگەرۋشىسى، فيلول.ع.د.، پروف. ب.ۋ.ازىباەۆا، باس عىلىمي قىزمەتكەر، فيلول.ع.د. س.ءداۋىتوۆ، اعا عىلىمي قىزمەتكەرلەر، فيلول.ع.كانديداتتارى ت.اكىموۆ، ر.ق.قايشىباەۆا، بەلگىلى مادەنيەتتانۋشى-عالىم م.م.اۋەزوۆ، جازۋشى ت.تىلەۋحانوۆ، بيولوگ-عالىم ب.شايكەنوۆ ەستەلىكتەر ايتىپ، ادەبيەتتانۋشى-عالىمدار، جازۋشىلار، عالىمنىڭ جەرلەستەرى مەن تۋىستارى كەشكە قاتىسادى.

قوسىمشا اقپارات: م.بوجەەۆ تۋرالى ءفيلمنىڭ تانىستىرىلىمى، م.بوجەەۆتىڭ ءومىرى مەن قىزمەتى تۋرالى قر بعم ورتالىق عىلىمي كىتاپحاناسى ۇيىمداستىرعان كورمە، فۋرشەت بولادى.

زيالى وتباسىندا تاربيەلەنگەن م.بوجەەۆ سەمەيدەگى قازاق پەداگوگيكالىق تەحنيكۋمىن (1925), موسكۆا پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن بىتىرگەن (1932). 1934-1938 جج. موسكۆا تاريح، فيلوسوفيا جانە ادەبيەت ينستيتۋتىنىڭ اسپيرانتۋراسىندا وقيدى. 1934-1941 جج. اباي اتىنداعى قازاق پەداگوگيكالىق ينستيتۋتى مەن قازاق مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىتۋشى، سونىمەن بىرگە كسرو عا قازاق فيليالىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى بولىپ ىستەيدى. 1942 جىلى جازىقسىز ايىپتالىپ، ۇزاق جىلدار ستاليندىك لاگەردە قاماۋدا بولادى. 1956 ج. تولىق اقتالىپ، قايتادان عىلىمي جۇمىسپەن اينالىسادى. 1957-1962 جج. قازاق كسر-ءى عا ءتىل جانە ادەبيەت ينستيتۋتىنىڭ باس عىلىمي قىزمەتكەرى بولىپ ەڭبەك ەتەدى. 1962 ج. م.اۋەزوۆتىڭ ادەبي-مەموريالدىق مۋزەيىن ۇيىمداستىرۋشىلاردىڭ ءبىرى بولىپ، اعا عىلىمي قىزمەتكەر رەتىندە م.اۋەزوۆتىڭ 12 تومدىق شىعارمالار جيناعىن دايىنداپ، عىلىمي تۇسىنىكتەرىن جازۋعا قاتىسادى، ۇلى جازۋشى-عالىمنىڭ بيبليوگرافيالىق كورسەتكىشىن قۇراستىرادى. 1974-1980 جج. م.و.اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىنىڭ تەكستولوگيا جانە قولجازبالار بولىمىندە اعا عىلىمي قىزمەتكەر بولىپ ەڭبەك ەتەدى. 1960 ج. «اباي قۇنانباەۆ شىعارمالارىنىڭ يدەيالىق-كوركەمدىك ەرەكشەلىكتەرى» دەگەن تاقىرىپتا قانديداتتىق، 1973 ج. «ءحىح عاسىردىڭ سوڭى مەن حح عاسىردىڭ باس كەزىندەگى قازاق ادەبيەتى دامۋىنىڭ يدەيالىق-كوركەمدىك ەرەكشەلىكتەرى» دەگەن تاقىرىپتا دوكتورلىق ديسسەرتاتسيالار قورعايدى. ستۋدەنت كەزىنەن باستاپ ابايدىڭ اقىندىق مەكتەبى، اقىندىق ءستيلى، ونىڭ پۋشكين ولەڭدەرىن قازاق تىلىنە اۋدارۋ شەبەرلىگى تۋرالى زەرتتەپ، اباي شىعارمالارىنىڭ ورىس تىلىنە اۋدارىلۋ ەرەكشەلىكتەرى تۋرالى عىلىمي ماتەريالدار جازادى. ءماشھۇر ءجۇسىپ كوپەەۆتىڭ شىعارمالار جيناعىن باسپاعا دايىنداپ، اقىن قولجازبالارىنىڭ عىلىمي سيپاتتاماسىن جاسايدى، بۇقار جىراۋ، مۇرات، شورتانباي، شاكارىم، ءماشھۇر ءجۇسىپ، م.قالتاەۆ، ن.ناۋشاباەۆ تۋرالى ىرگەلى زەرتتەۋلەر جازىپ قالدىرادى. 1940 ج. م.اۋەزوۆپەن بىرگە ابايدىڭ ەكى تومدىق شىعارمالار جيناعىن دايىنداۋعا قاتىسادى. «قۇرمەت بەلگىسى» وردەنىمەن، «ەڭبەك ەرلىگى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالدى.

مەكەن-جايى: م.تولەباەۆ كوشەسى، 185, م.و.اۋەزوۆتىڭ مۇراجاي-ءۇيى.

مەرزىمى: 7 ءساۋىر. ساع. 15.00

بايلانىس جاساۋشى تۇلعا: قۋانىشبەك كەنجالين - 8(727) 2-72-79-83

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1495
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3266
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5606