جۋىردا پارلامەنت ماجىلىسىندە «كينەماتوگرافيا تۋرالى» زاڭ جوباسى مەن وعان ىلەسپە «قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كەيبىر زاڭنامالىق اكتىلەرىنە كينەماتوگرافيا ماسەلەلەرى بويىنشا وزگەرىستەر مەن تولىقتىرۋلار ەن­گىزۋ تۋرالى» زاڭ جوباسى ماقۇلدانعان بولاتىن. ول زاڭ بويىنشا، ۇلت­تىق كينوفيلمدەردى قارجى­لىق قولداۋ جانە باسقا دا بىرقاتار وزەكتى ماسەلەلەر قاراستىرىلعان.

ءبىز وسى زاڭ تۋرالى كينو ماماندارىنىڭ وزدەرىنەن سۇراپ بىلگەن ەدىك. كينو زاڭى تۋرالى كينوگەرلەر نە دەيدى؟

زاڭعا قول قويىلعاننان كەيىن، جول اشىلدى

ساتىبالدى نارىمبەتوۆ، كينورەجيسسەر:

- زاڭ جاقسى جازىلعان. بۇرىن بىزگە  كەدەرگى بولاتىن كوپ ماسەلەلەر بار ەدى. قازىر مىنا زاڭعا قول قويىلعاننان كەيىن، جول اشىلدى. وسى ۋاقىتقا دەيىن بىزگە قالتالى جىگىتتەر كومەكتەسىپ كەلگەن ەدى. ەندى ولارعا دا سالىقتىق جەڭىلدىك جاسالدى.

سونداي-اق، ۇلتتىق كينونى قولداۋ تۋرالى باستامالار كوتەرىلدى. بۇل ارينە قۇپتارلىق دۇنيە. بىراق، ونى ناقتى  جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ناقتى ستسەناري جازىلۋ كەرەك. بىزدە پرەزيدەنتتىڭ “ۇلى دالانىڭ جەتى قىرى” اتتى ماقالاسى بار عوي. ەندى سول ماقالادان كەيىن تاريحقا ءجىتى كوز سالۋ كەرەك. بۇرىنعىداي جالتاقتاپ، كورشىلەردىڭ كوڭىلىنە قاراماي، وزىمىزدەگى بار نارسەنى اقتارىپ، زەرتتەپ، كورەرمەنگە جەتكىزۋىمىز كەرەك.

ال،ستسەناريلەردى قارايتىن كوركەمدىك كەڭەستىڭ قۇرامىندا كينونى جاقسى تۇسىنەتىن مىقتى رەجيسسەرلار، مىقتى دراماتۋرگتار مەن جازۋشىلار، كينوعا جانى اشيتىن قارجىگەرلەر بولۋ كەرەك.

تاعى ءبىر ايتارىم، بىزدە 1950 جىلدارداعى، ءستاليننىڭ كەزىندەگى قالاماقى سول كۇيىندە وزگەرىسسىز قالعان. كورشى ەلدەردەگى كينودا ىستەيتىن جىگىتتەردىڭ قالاماقىسى جوعارى. ولاردا سمەتانىڭ 10%-ى كينوداعى ءار مامانعا بەرىلەدى. بىزدە قانشا پايىز ەكەنىن بىلمەيمىن. ونى ناقتىلاۋ قاجەت. بىراق، ءبىزدىڭ رەجيسسەرلار دە، ستسەناريستەر دە، اكتەرلار دە بۇرىنعىشا سول قاراجاياۋدىڭ كۇيىن كەشىپ كەلە جاتىر. سونىقتان سول قالاماقى جاعى كوتەرىلۋى كەرەك.

قازاقستاندا تۇسىرىلگەن 90% ءونىم ءوز تىلىمىزدە جاسالۋى كەرەك

رۇستەم ءابدىراشوۆ، كينورەجيسسەر:

-ءبىز بۇل زاڭ جوباسىنىڭ پارلامەنتتەگى وتىرىستارىنا ءبىر جىل بويى قاتىستىق. قانشاما تالقىلاۋدان ءوتتى. ونىڭ الدىندا مينيسترلىك كينو سالاسىندا جۇمىس ىستەيتىن ادامداردىڭ باسىن قوسىپ، جان-جاقتى تالقىلاۋدان وتكىزدى. ەگەر ءبىز ۇسىنعان دۇنيەلەردىڭ بارلىعى قولداۋ تاۋىپ جاتسا، قازاق كينوسىنا ۇلكەن قولداۋ بولار ەدى.

بۇل كورشى ەلدەردە باياعىدا قابىلدانىپ قويعان عوي. ال، ءبىزدىڭ ەندى عانا قولىمىز جەتىپ جاتىر. سوعان دا شۇكىر، ارينە. بۇل زاڭ كينونىڭ دامۋىنا ۇلكەن ۇلەسىن قوسادى. ويتكەنى ءاربىر نارسە زاڭمەن عانا جاسالادى عوي.

مىسالى، “قازاق كينوسىنىڭ دامۋ فوندى” دەيدى. سول فوندتا بۇكىل اقشا جينالىپ، اككۋمۋلياتسيا جاسالادى. سول جەردە ستسەناريلەر قابىلداناتىن بولادى. سونداي-اق، كوركەمدىك كەڭەس تە قۇرىلۋى قاجەت. ونىڭ قۇرامىنا كينو سالاسىنا ەڭبەگى سىڭگەن، زيالى ادامدار، ونەر قايراتكەرلەرى دە بولۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن.

ءبىزدىڭ كينولارىمىزداعى ۇلكەن كەمشىلىك – كورشى ەلدىڭ تىلىندە كونتەنتتى تولىقتىرادى. وسى مەنىڭ كوڭىلىمنەن شىقپايدى. نەگە ءبىز قازاقستاننىڭ قاراجاتىنا كورشى ەلدىڭ كونتەنتىن تولىقتىرۋىمىز كەرەك. بۇل دۇرىس ەمەس. قازاقستاندا جاسالعان نەگىزگى 90% ءونىم ءوز تىلىمىزدە جاسالۋى كەرەك. مىسالى، رەسەيدە قازاق تىلىندە كينو تۇسىرىلمەيدى عوي. سوندىقتان، كورشى ەلدىڭ كونتەنتىنە اقشا بولىنبەۋ كەرەك.

الداعى ۋاقىتتا بۇل ماسەلە دە شەشىمىن تابادى دەپ ويلايمىن.

Abai.kz