وزگە ۇلت وكىلدەرىنە ەرىپ، ءوزىنىڭ ۇلتتىق ەت تاعامىن ەش ارلانباستان «بەشبارماك»، «بەسبارماك»، «بەسبارماق» دەپ قورلاپ جۇرگەن قازاقتار كوپ. ولاي اتايتىنداردىڭ ىشىندە قازىرگى «ۇلت زيالىسى» دەلىنىپ جۇرگەن كەيبىرەۋلەر دە جەتكىلىكتى.

سوندا، سول شىركىندەردىڭ بارماقتارى بەسەۋ مە ەكەن؟! ءبارىنىڭ مۋتانت بولعانى عوي؟! ءبىر بارماق پەن ءتورت ساۋساقتىڭ جالپىلاي «بەس ساۋساق» دەلىنەتىنىن شال-كەمپىرلەرگە تاپتىشتەپ وتىرعاننىڭ ءوزى ۇيات! ول ازداي، بۇلاردىڭ ءبىرازى باقاي مەن باشپايلاردى «اياعىمنىڭ ساۋساقتارى» دەيدى-ەي!..

ساۋساقتى - «بارماق»، باقاي، باشپايدى - «ساۋساق» دەپ، دەنە مۇشەسىنە دەن قويا الماي جۇرگەن ۇلت - «توپاس مەملەكەت» قۇراۋشىلار بولىپ شىعادى سوسىن!..

«جاس قازاق» گازەتىندە بىرەۋدىڭ «بەشبارماك» ەمەس، «بەسبارماك» دەپ بىلگىشسىنگەن ماقالاسى شىقتى. قۇددى، مالدىڭ ەتىن ەمەس، بەس ادامنىڭ بارماعىن كەسىپ الىپ، اسىپ جەگەندەي! وعان تاعى بىرەۋى «بەشبارماك» تا، «بەسبارماك» تا ەمەس، دۇرىسى - اس!» دەگەن جاۋاپ جازدى. ال كەرەك بولسا!

وزگە ۇلت وكىلدەرىنە ەرىپ، ءوزىنىڭ ۇلتتىق ەت تاعامىن ەش ارلانباستان «بەشبارماك»، «بەسبارماك»، «بەسبارماق» دەپ قورلاپ جۇرگەن قازاقتار كوپ. ولاي اتايتىنداردىڭ ىشىندە قازىرگى «ۇلت زيالىسى» دەلىنىپ جۇرگەن كەيبىرەۋلەر دە جەتكىلىكتى.

سوندا، سول شىركىندەردىڭ بارماقتارى بەسەۋ مە ەكەن؟! ءبارىنىڭ مۋتانت بولعانى عوي؟! ءبىر بارماق پەن ءتورت ساۋساقتىڭ جالپىلاي «بەس ساۋساق» دەلىنەتىنىن شال-كەمپىرلەرگە تاپتىشتەپ وتىرعاننىڭ ءوزى ۇيات! ول ازداي، بۇلاردىڭ ءبىرازى باقاي مەن باشپايلاردى «اياعىمنىڭ ساۋساقتارى» دەيدى-ەي!..

ساۋساقتى - «بارماق»، باقاي، باشپايدى - «ساۋساق» دەپ، دەنە مۇشەسىنە دەن قويا الماي جۇرگەن ۇلت - «توپاس مەملەكەت» قۇراۋشىلار بولىپ شىعادى سوسىن!..

«جاس قازاق» گازەتىندە بىرەۋدىڭ «بەشبارماك» ەمەس، «بەسبارماك» دەپ بىلگىشسىنگەن ماقالاسى شىقتى. قۇددى، مالدىڭ ەتىن ەمەس، بەس ادامنىڭ بارماعىن كەسىپ الىپ، اسىپ جەگەندەي! وعان تاعى بىرەۋى «بەشبارماك» تا، «بەسبارماك» تا ەمەس، دۇرىسى - اس!» دەگەن جاۋاپ جازدى. ال كەرەك بولسا!

وۋ، اس - جالپى ۇعىم! كارتوپ جەپ وتىرساڭ دا، تىلەك ءبىلدىرۋشى ساعان «اس بولسىن!» دەيدى. «كارتوپ بولسىن!» دەمەيدى. ءشاي ءىشىپ وتىرساڭ دا، «اس بولسىن!» دەيدى. «ءشاي بولسىن!» دەمەيدى. قىتاي كەسپەسى دە - اس! «اسىڭ ءدامدى بولسىن!»، «اسىڭ ءسىڭىمدى بولسىن!» دەپ كۇندە ايتىلاتىن ءسوز - كۇندە ەت اسىپ جەپ وتىرعان مەشكەيگە ارنالماعان، اينالايىن! ومىردە ونداي ادام دا جوق! «اس - ادامنىڭ ارقاۋى» دەپ ەتتى عانا ايتپاعان. «بالەنشەنىڭ بالەن جىلدىعىنا اس بەرىلدى» دەگەن ءسوز - باباسىنىڭ قۇرمەتىنە تەك ەت استى دەگەندى مەڭزەي المايدى عوي!

ون بارماقتى وپاسىزدارعا ەسكەرتۋ: «ەت استى» (اس استى ەمەس), «ەت جەدىك»، «ەتتەرى ءدامدى بولدى» دەپ كەتە بەرەتىن ەتتىڭ اتى - ەت! الگىندەي دەپ ورىس وتتاسا - كەكەتكەنى، قازاق قوستاسا - كەرى كەتكەنى!

ەلدىگىڭدى تانىتار «جەتى قازىنا»

1. اۋىل

مەن قازاقپىن، سەن قازاقسىڭ، ول قازاق!

ەي، قازاقتار، ءوز-وزىڭە بولما جات!..

جۇدەۋ تارتقان تىم شارشاڭقى اۋىلدار -

ءبىزدى العا جەتەلەگەن جول عاجاپ!

 

تابيعاتتان قۋات جيعان قارىمى،

جۇماق ءتورى - ءار قازاقتىڭ اۋىلى.

تەك دالالىق پەرزەنتتەردە سوعادى،

ۇلتىن سۇيگەن ۇلى جۇرەك تامىرى!

 

«پاتريوتپىز!» دەگەن ۇران قالادا،

ارقاۋ بولدى اسەرسىز ءىس-شاراعا.

جەڭىل اۋىز - جالاڭ ايقاي قۇرالى،

رۋحسىز بىلگىش - كۇلكى بولار شامادا.

 

«ءبىز اۋىلدا وسكەنبىز»،- دەپ شەنەۋنىك،

بوس ماقتانعا وتىر ءوزىن جەلەۋ قىپ.

ەلدەن الىپ، ەلگە بەرمەس بايلىقپەن

ەلەندىك تە، ەسەكتەرگە تەڭەلدىك.

 

سەن دە مەندەي قازاقسىڭ عوي، باۋىرىم!

«قازاق» دەگەن - قۇدىرەتى بار ۇعىم!..

ۇلتتىعىڭنىڭ، ەلدىگىڭنىڭ باستاۋى -

اياز ءبيدىڭ شاپانىنداي اۋىلىڭ!

2. شەجىرە

ءتۇپ-تۇقيانىن تۇگەندەۋ -

قازاعىما ءتان ءتول مىندەت.

جەرلەي سالمايمىز اكەنى،

«ۇمىتىلماققا ءولدىڭ» دەپ.

 

«جەتى اتاسىن بىلمەگەن -

جەتەسىز» دەسە بابالار،

ءبىز ەلىكتەگەن باتىستا

تەكسىز توبىرلار عانا بار.

 

قازاقتىڭ مالى - قازانات،

گەن تازالىعىن ساقتايدى.

جەتى بۋىنعا دەيىن ول،

ءوز بايتالىنا شاپپايدى...

 

تابيعي تانىم، زاڭدىلىق،

مەنىڭ ۇلتىمدا جەتەدى!

اق سۇتپەن كەلگەن ادالدىق،

اسىل سۇيەكپەن كەتەدى.

 

ۇلگىلى ۇلى ءۇش ءجۇزدىڭ،

جار ەتىلمەسىن تەكتەسىڭ!..

شەجىرەڭدى ءبىل!

دەگەنمەن،

رۋشىلدىق ءورشىپ كەتپەسىن!

 

3. ۇلتتىق تاعامدار

ءتورت تۇلىگىڭ - اسىڭ مەن كولىگىڭ ول،

بولسىن اركەز پەيىلىڭ، كوڭىلىڭ وڭ!

قارا كوجە، قايماق-ماي، قۇرت-ىرىمشىك،

قىمىز، شۇبات دەگەندەي ءونىمى مول.

 

باۋىرساق، جەنت، بالقايماق، تالقان - ءتاتتى،

بابى بولىپ، بابامدى بالپاڭداتتى.

ناۋرىز كوجە ۇسىنعان نازدى كەرىم،

ناركەس كوزىن توڭكەرىپ، جاۋتاڭ قاقتى.

 

قازى-قارتا، جال-جايا، قۋىرداقتى،

قادىرلەپ ەڭ، قازاعىم، بۇرىن قاتتى...

ءار تاعامنىڭ جاسالۋ تاسىلىندە،

دەنساۋلىققا پايدالى ىرىم جاتتى.

 

اشقانىمەن سول ۇلتتىق اس تابەتتى،

جۇرگەن جوقپىز قىزارتىپ باسقا بەتتى.

ماعىناسىز سويلەيتىن نامىسسىزدار،

«بەسبارماق» دەپ قورلاۋدا اسقان ەتتى!

 

دارىتتى دا، جاراتقان، باق-تالاپتى،

ءاربىر ۇلتقا وزىندىك سالت تاراتتى.

...داستارحانعا تەك ۇلتتىق تاعام قويىپ،

شەتەلدىكتىڭ الدىنا تارت، تاباقتى!

4. ۇلتتىق كيىمدەر

بودان بولدىڭ مۇجىققا...

ارتىق بۇل سىن!

ايىڭ ەندى وڭىنان شالقىپ تۋسىن!

ۇستىڭدەگى سالالىق كيىمنەن دە،

ۇلتتىعىڭنىڭ ءيىسى اڭقىپ تۇرسىن!

 

كيىم - كيە، ساياسات... اسقاق ءمانى!

شەبەرلەردىڭ ءتيىس قوي، باس تارتپاۋى؟!

«قازاقتىكى» دەرلىكتەي قالىپ تاپسىن،

بالاباقشا، مەكتەپتەن باستاپ ءبارى!

 

ءماندى ويۋ-ورنەكتىڭ بەدەرىن كوپ

كوشىرۋدىڭ  تۇرسا دا كەرەگى بوپ،

«كوشەلەردە قوس ەتەك كويلەك كيىپ،

بۇرىم قويىپ، شولپى تاق» دەگەنىم جوق!

 

ورەسىمەن ولشەنىپ بىلىك باستا،

ىرق-ىرق ەتىپ كۇلەر مە، شىرىك قاسقا؟!

«ءسان قىلارى - ساۋكەلە، ساپتاما عوي...»،-

دەگەن جاڭساق وي بۇلتىن ءتۇرىپ تاستا!

 

بۇل شەشىمدە استار جوق جۇرت ۇقپاعان،

ۇلتتىق كيىم ۇلگىسىن تۇرتتىك. ءتامام.

ارتىق بولسىن، ارينە، ەۋروپالىق

ءبىر جاپىراق كويلەكتەن بۇت قىمتاعان!

 

5. ۇلتتىق ويىندار

بىلەمىن، تاس قالادا ىسىلارسىڭ،

ەركىڭە اتىس-شابىس ۇسىنار سۇم...

تۇنىمەن كومپيۋتەر كلۋبتارىن

تورۋدان «اقسۇيەكتىڭ» مىسى باسىم.

 

بولماق ۇل جىلدام، مەرگەن، ەپتى مىقتى،

تۇرگە باي اسىق وينىن سەپ قىلىپتى.

كۇش سىناۋ ماقساتىمەن توپتاسقانعا،

كوكپار مەن ارقان تارتىس جەتكىلىكتى.

 

دارحان ەل دالاسىندا توي قاپتاعان،

ارقالى ايتىسكەرلەر وي باپتاعان.

قىز قۋ، تەڭگە الۋعا بەلىن بۋدى،

تارپاڭنىڭ قۇلاعىندا ويناپ باباڭ.

 

ات جارىس، بالۋان كۇرەس، «التىباقان»...

شىركىن-اي، ءجۇرىپتى عوي شالقىپ اتام!

ومىردەن ءبىرجان ءوتتى سالدىق قۇرىپ،

باسىپتى سەرىلىكپەن ماۋقىن اقان.

 

ىڭعايلاپ جاڭا كەزەڭ باعىتىنا،

بولادى كوبىن تاڭداپ، دامىتۋعا.

قازاقتىڭ بارلىق ۇلتتىق ويىندارى -

تانىمدىق بوياۋلارى قانىق مۇرا!

 

6. ۇلت اسپاپتارى

سىبىزعى، سازسىرناي، دومبىرا،

جەتىگەن، قوبىزىم - مول مۇرا.

تەڭدەسسىز اسپابىم بولدىڭدار،

سەندەرگە قاسيەت قوندى دا!

 

بۇلارمەن ۇندەسكەن جاڭاشا،

تۇياقتىڭ ءوزى دە تاماشا!

ۇلتتىق ءۇن ەڭسەڭدى تىكتەيدى،

ءون بويعا ونەرمەن تاراسا.

 

قۇلاق ءتۇر، قۇلىق قوي، قۇنتتا دا!

ساناڭا سىڭبەيدى سىرت قانا.

تۇماندى ويىڭدى تۇمشالاپ،

باسپاسىن، باتىسشىل بۇلت، بالا!

 

قاڭسىعان داڭعىر مەن كۇڭگىردى،

تاڭسىق قىپ الارىن كىم ءبىلدى؟!

ۇياتسىز ۇل-قىزىڭ تۇنىمەن

جەر تەۋىپ ىسقىردى، شىڭعىردى.

 

ۇيىعان ۇلتىڭ مەن ۇلىسىڭ،

تۇسە مە، اسپاپتىڭ قۇنى شىن؟..

تىم كونە جادىگەر رەتىندە،

تاپپاسىن مۇراجاي بۇرىشىن!

7. سايات

و، شىركىن-اي، يت جۇگىرتىپ، قۇس سالۋ -

دامىل تاۋىپ، دالا زاڭىن ۇستانۋ!

ارتىق تۇرار مىلتىعىڭنان مىڭ ەسە،

تازى، توبەت، سۇڭقار اتتى ءۇش قارۋ!

 

ءتۇز تاعىسىن، جابايى قۇس بىتكەندى،

وسىلار-اق مەڭگەرەدى بۇكتەۋدى.

ال ادامعا كىشكەنتايدان ۇشەۋىن،

باپتاپ، باۋلۋ ەركى ەپتەپ جۇكتەلدى.

 

تابيعاتتىڭ سۇرانىسى كەرەمەت!

ءار تۇسپالىن ەسكەرىپ ەك، ەلەپ ەك...

تەحنيكا قارقىن الىپ كەيىننەن،

تەپە-تەڭدىك ساقتالماۋدا، نە كەرەك!

 

سۋىق قارۋ وق تيگىزىپ ءدال ءتىپتى،

قىرىپ جاتىر اڭ، جانۋار، جاندىكتى!

سولار ءۇشىن مۇمكىن ەمەس توقتاتۋ،

ءوز تەكتەسىن تانىمايتىن ماڭگۇرتتى.

 

سيرەپ بۇركىت، تۇيعىن، لاشىن، قارشىعا،

يتەلگى دە تاپتىرماي ءجۇر اڭشىعا.

تازا قاندى تازى، توبەت تاعى از...

ەي، بەيقام ەل، نامىسىڭدى قامشىلا!

«اباي-اقپارات»