وسىدان ءتورت جىل بۇرىن، ۇمىتپاسام، تامىز ايى ورتاسىنان اۋعان شاق، ماعان قانات ابىلقايىر ءىنىم قوڭىراۋ شالىپ تۇر:

–  داكە، – دەيدى، – سىزبەن سويلەسەتىن ءسوز بار ەدى، – دەيدى. مەن ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن بىردەن ۇعا قويدىم:

–  سويلەسەتىن ءسوزدى قايتەسىڭ، ەرتەڭ جۇمىسقا كەل، دايىن كەل.

–   كەلىستىك، اعا!

قانات ابىلقايىر – مەن سىرتتاي ەن سالىپ جۇرگەن تالانتتى جىگىتتەردىڭ ءبىرى. جازۋشى، جۋرناليست. بىزدە «جازۋشى» اتانىپ ۇلگەرگەن جاستاردىڭ ءبارى دەمەي-اق قويايىن، ءبىرازى ءباسپاسوز جۇمىسىنا كەلگەندە شوقىراقتاپ قالادى. سولاردىڭ كوركەم دۇنيەگە قالاي كولىك سايلاپ قوسىلعانىن بىلمەيمىن، كوبىنىڭ قوعامدىق، الەۋمەتتىك، ۇلتتىق ماسەلەلەردى جازۋعا قۇلاشىنىڭ جەتپەيتىنىنە تاڭىم بار. مەنىڭ تالابىمدا جازۋشى ءبارىن جازا الۋى كەرەك. ءبىز شىعارمالارىن جاستانىپ وقىعان بۇرىنعى قالامگەرلەر شەتىنەن سۋىرىلعان كوسەمسوزشى، شەبەر جۋرناليستەر ەدى. اقىنى دا، جازۋشىسى دا... ال كەيىنگىلەردەن كوركەم شىعارمادان – جۋرناليستيكاعا، جۋرناليستيكادان – كوركەم ادەبيەتكە قامشى سالدىرماي وتەتىن از عانا شوعىر بولسا، سولاردىڭ قاتارىنان مەن قاناتتى كورەتىنمىن. سوندىقتان وعان بىردەن بۇيىرعانداي ەتىپ: «... ەرتەڭ جۇمىسقا كەل» دەدىم سەنىمدى تۇردە.

جۇمىسقا كەلىسىمەن قانات بىردەن ىسكە كىرىستى. كۇن ارالاتىپ، اپتا وتكىزىپ، اسىقپاي، ىرعالىپ-جىرعالىپ جۇرەتىن ءداستۇرلى باسپاسوزدەگى جاعداي «Abai.kz» سايتىندا اتىمەن جوق: قازىر بولعاندى قازىر جارق ەتكىزبەسەڭ وقىرمان اينىپ قالادى... دەگەندى جايىمەن ۇقتىرماق ەدىم، سويتسەم، قاناتىم ساقىلداپ دايىن كەلىپتى، ماقالانىڭ بىرىنەن سوڭ ءبىرىن توپەلەتە جازدى. ەلەكتروندى پوشتادا جاتقان ماتەريالداردى دا جىلدام وقىپ، تەز وڭدەپ، سايتقا سارت ەتكىزە قويادى ەكەن. اقپاراتقا دا جۇيرىك. ءسويتىپ، كومپيۋتەرىمنىڭ پەرنە تاقتاسىنداعى تۇيمەلەردى تەرمەلەپ، مۇيىزدەنە باستاعان ساۋساقتارىمنىڭ ۇشى قانات قىزمەتكە تۇرعان كۇننىڭ ەرتەڭىندە عانا ەپتەپ ءجىبي باستادى-اۋ دەيمىن... قاناتتان كەيىن اراعا ون-ون بەس كۇن سالىپ «ابايدىڭ» تابالدىرىعىنان نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى اتتادى. ودان بىرەر كۇن بۇرىن نۇرگەلدىمەن دە تەلەفون ارقىلى تىلدەسكەنىم بار، ول دا قىزمەتكە قابىلدانعان. ونى-مۇنى جۇمىسپەن ءسال كەشىگىپ كەڭسەمىزگە باس سۇقسام، قانات كۇلىپ وتىر:

–  «نۇرگەلدى» دەگەن بالا كەلىپ كەتتى جاڭا. ءوزى ءبىر قىزىق بالا ەكەن، مەن سياقتى ماقتانشاق ەكەن.

–  ەندەشە سول ماقتانشاق بالا ەكەۋىڭ تىزە قوسىپ بىرگە جۇمىس ىستەيتىن بولاسىڭدار.

–  اپ-بارەكەلدى!

ەكى «ماقتانشاق» ەكى جاقتاپ ىسكە كىرىسكەن سوڭ ماعان جۇمىس قالسىن با، ارقام كەڭىپ، الاڭسىز اڭگىمە-حيكاياتتارىمدى جازۋعا وتىردىم. بىراق،  «ماقتانشاقپىز» دەگەنىمەن مەنىڭ بۇل ەكى ءىنىم اسىرە ماقتانعا دا، بوسپە سوزگە دە استە جوق بولىپ شىقتى. ايتپەسە، وسى كەيىنگى ءتورت جىلدا (بۇرىنعىلاردى ايتپاعاندا) «Abai.kz» قانداي ماسەلە كوتەرمەدى، قاي تاقىرىپقا تۇرەن سالمادى؟.. كىمدەردىڭ تاراپىنان قىسىمعا ۇشىرامادى؟ سونىڭ ءبارىن جازىپ، بارىندە جەڭىسكە جەتسەك تە، بۇل ەكەۋى ارزان اتاققا، ماداق-ماقتانعا ات باسىن بۇرمادى، تۋرا جولدان تايماي تارتا بەردى. بۇركەنشەك اتپەن پىكىر قالدىرىپ وتىرعان اعايىن بىلە بەرمەيدى، بىزدە جەر، كوشى-قون، قازاق ماسەلەسى اتتى تاقىرىپتارعا تابۋ سالىنعان. سوندا دا بۇزىپ-جارىپ، تاۋەكەلگە بەل بۋىپ جازۋىڭ، ايتۋىڭ كەرەك. ايتپاسقا، جازباسقا امال كەم... ەسەڭ كەتىپ بارادى. ۇلتتىڭ ەسەسى كەتىپ بارادى. بۇندايدا بۇتا پانالاپ بۇعىپ قالۋدى ءبىز قابىلداي المايمىز. الايدا بۇگىن بۇعىپ قالىپ، ەرتەڭ بۇلتتان شىققانداي بۇعى مۇيىزدەنىپ، بۇتىنا تولىپ جۇرەتىندەر بار. مىنە قىزىق، ەل شىركىن كەيدە سوندايلارعا ەسى كەتىپ، سوزىنە يلانادى. «اۋ، كەشە سەن قايدا ەدىڭ؟» دەمەيدى، جىلتىراپ سويلەپ بەرسە بولدى: وسى كۇنگى جۇرت جىلتاقايعا ەرىپ، جىلتقا جىلىنادى.

ەسكە ءتۇسىپ وتىر، 2016 جىلى قازاق بيلىگى كارىن توگىپ، قازاققا كەزەكتى مارتە شۇيلىكتى. قازاق كوشىن توقتاتىپ، الىستان اتا جۇرتىنا ورالعان اعايىندى كەلگەن جاعىنا قايتارۋعا بىلەك سىبانا كىرىستى. مۇندايدا كۇشتىك قۇرىلىمداردىڭ كۇشىنە ءمىنىپ، جانىعىپ كەتەتىنى بار ەمەس پە، جامبىل وبلىستىق كوشى-قون پوليتسياسى قحر-دان بەرى ءوتىپ، ازاماتتىعىن الا الماي، ابدىراپ جۇرگەن اعايىننىڭ باسىنان ايقاي اسىرىپ، كەرى قايتارۋعا جۇمىلدى. 250 ادام. كىلەڭ قاراكوز قازاق جاستارى. شاڭىراق كوتەرگەن، ءسابي سۇيگەن ءبىر وڭكەي جاس وتباسى، قايسىبىرى جوو-لاردا وقيدى، قايسىبىرى قارەكەت قىلىپ،  تۇياققاپتى تىرلىكتىڭ سوڭىندا ءجۇر. ەندى سولاردىڭ ءبارى ءبىر كۇندە قىتايعا قايتۋى كەرەك. ال ولاردىڭ ول ەلگە بارعانداعى كۇنى نە بولادى؟ وعان قازاق بيلىگىنىڭ باسى اۋىرىپ، بالتىرى سىزدامايتىنى بەلگىلى. قاناتقا «قامشىڭدى باس!» دەدىم. «Abai.kz» پورتالىنىڭ تۇراقتى اۆتورى، قوعام قايراتكەرى، جالىندى پۋبليتسيست اۋىت مۇقيبەك ءبىر جاعىمىزدان شىعىستى. سوندا قانات نە ىستەدى دەيسىزدەر عوي، الدىمەن  WhatsApp جەلىسى ارقىلى دەپورتاتسيالانۋى مۇمكىن 250 جاستىڭ باسىن قوسىپ، توپ اشتى، ولاردىڭ ءار قايسىسىمەن جەكە تىلدەسە وتىرىپ، ماسەلەنىڭ ءمان-جايىن تولىق زەرتتەپ، انىقتاپ الدى، سوسىن تارازداعى كوشى-قون پوليتسياسى شاقىرعان جيىنعا باردى. ونىڭ الدىندا 250-ءدىڭ زارى پورتالىمىزدا بىرنەشە رەت جاريالانىپ، ەل ءىشى قۇلاقتانىپ قالعان. تاراز جيىنىنا قانات قانا ەمەس، تاعى ءبىراز  جۋرناليستەر بارعان-دى. بىراق پوليتسيا ءباسپاسوز وكىلدەرىن جيىنعا قاتىستىرماي، زالدان ايداپ شىعادى. ءبىزدىڭ قاناتتى دا. ايتسە دە قانات سول جيىننان سۇمدىق ماقالا جازىپ كەلدى. ءتىپتى، 250 جاستى كوزىنەن ءتىزىپ، كوگەندەپ قويىپ اۋزىنا كەلگەندى كوكىگەن پوليتسيا باستىعىنىڭ ءسوزىن دە ۇنتاسپاعا تارتىپ اكەلىپتى. قالاي؟ قايتىپ؟ بۇل ەندى ءبىزدىڭ قۇپيامىز. ماقالا ەرتەڭىندە پورتالىمىزدا جارق ەتە قالدى. ماقالاداعى جازىلعان جايتپەن كەلىسپەيتىندىگىن ءبىلدىرىپ تاراز عانا ەمەس، اق جاعالى استانا (ول كەزدەگى استانامىزدىڭ اتى – استانا بولاتىن) دۇرلىكتى. «كەلىسپەسەڭدەر، مىنە» دەپ ءبىز سوندا ولارعا ۇنتاسپاداعى بوقتىق-بوراندى تىڭداتۋعا ءماجبۇر بولدىق. سول كەزدە بارىپ ساپپاستار ساباسىنا ءتۇستى. ماسەلەگە پرەمەر-مينيستر باقىتجان ساعىنتاەۆ ارالاستى (قازىرگى الماتى قالاسىنىڭ اكىمى). 250 جاس از ۋاقىتتىڭ ىشىندە قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتىعىن الدى!

ءبىز بۇنى قاناتتىڭ جۋرناليستىك شەبەرلىگى، تاپقىرلىعى، باتىلدىعى، ازاماتتىعى دەپ بىلەمىز. بىلمەيتىندەر بولسا، بىلە ءجۇرىپ ۇمىتىپ قالعاندار بولسا، ولارعا ەش وكپەلەمەيمىز. ويتكەنى، قانات بىرلىكۇلى ءوزىنىڭ كاسىبي مىندەتىن ادال اتقاردى. بارى – وسى.

ايتا بەرسەك ءبىراز جەرگە بارۋىمىز مۇمكىن، وسىمەن ايالدايىق.

ايتپاقشى، جازۋشى قانات ابىلقايىر «Abai.kz» پورتالىنا كەلگەن كۇننىڭ ەرتەڭىندە ماعان قاراپ كۇلىپ:

– اعا، پروزادا سىزبەن جارىسىپ جازعىم كەلەدى، –  دەدى.

–  جارىسايىق، – دەدىم مەن. ەكەۋمىز جارىسىپ ءبىراز اڭگىمە-حيكايات جازىپ تاستادىق. قاناتتىڭ «جىلان كەگى» اتتى تاماشا حيكاياسى وسىلايشا دۇنيەگە كەلدى. كوردىڭىزدەر مە، تالانت، ونىڭ ۇستىنە ەڭبەكقور تالانت قاي ۋاقتا دا جازۋعا مۇمكىندىك تابادى.

قانات باۋىرىم سايتتىڭ كۇندەلىكتى جۇمىسىمەن بىرگە بەردىبەكتانۋدى دا باستاپ كەتتى. ۇلى جازۋشى بەردىبەك سوقپاقباەۆتىڭ كەيىپكەرلەرىن تاۋىپ الىپ تىلدەستى، جازۋشىنىڭ تسەنزۋرا قايشىسى تۋراعان شىعارمالارىنداعى ۇزىندىلەردى ىزدەپ ءجۇرىپ، ۇزبەي جاريالادى. ال مەن جازۋشىلار وداعى باسقارماسىنىڭ شاقىرۋىمەن «قازاق ادەبيەتى» گازەتىنە اتتانعانىمدا ءوزىم قاز باستىرىپ، قازاق ءباسپاسوزىنىڭ قاتارىنا قوسقان «ابايىمدى» قانات ابىلقايىردىڭ قۇزىرىنا تاپسىرىپ، الاڭسىز كەتە باردىم. سويتكەن قاناتىمىز دا قانات قاعىپ، قياعا بەت الىپتى. كوپشىلىكتىڭ تىلىمەن ايتساق، ول «ءوسىپ» بارادى.  جولى بولسىن! قاناتتىڭ قانداي قىزمەتكە بارعانىن جاقىن ارادا سۇيىنشىلەيتىن بولامىز، اعايىن. ال «ابايدىڭ» كوشى جالعاسا بەرمەك.

داۋرەن قۋات

Abai.kz