وتكەن اپتانىڭ اياعىندا (16 تامىز كۇنى) الماتى قالاسىنىڭ اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆ قازاقستان جازۋشىلارى وداعىنا ارنايى كەلىپ، قالەمگەرلەرمەن كەزدەستى. وداقتىڭ، وداققا قاراستى ۇيىمدار مەن باسىلىمداردىڭ («قازاق ادەبيەتى» گازەتى، «جۇلدىز» جۋرنالى، «پروستور» جۋرنالى) ماتەريالدىق جاعدايى تالقى بولدى.

قالا باسشىسى اشقان جيىندى وداق توراعاسى، اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەت جۇرگىزىپ وتىردى. ال اكىممەن كەزدەسۋگە ۇزىن-ىرعاسى 100-گە جۋىق قالامگەر كەلىپتى. سولاردىڭ ىشىندە قابدەش ءجۇمادىلوۆ، دۋلات يسابەكوۆ، سماعۇل ەلۋباي، مارال ىسقاقباي، ەسەنعالي راۋشانوۆ، مۇحتار شاحانوۆ، تەمىرحان مەدەتبەك، كادىربەك سەگىزباەۆ، يران-عايىپ ورازباەۆ، رافاەل نيازبەكوۆ، احمەتجان اشيري، ليۋبوۆ شاشكوۆا سىندى قالامگەرلەر جيىن مىنبەرىنەن ءسوز الدى.

مىسالى، حالىق جازۋشىسى قابدەش ءجۇمادىلوۆ «ءسىز كولبين مەن تاسماعامبەتوۆتەن كەيىن جازۋشىلار وداعىنا ارنايى كەلگەن ءۇشىنشى اكىمسىز» دەدى، ءازىل-شىنىن ارالاستىرىپ.

راسىندا، ارىسىن ايتپاعاندا، تاۋەلسىزدىك العان 28 جىلدا الماتى قالاسىن مارقۇم زامانبەك نۇرقادىلوۆتەن باقىتجان ساعىنتاەۆقا دەيىن 6 بىردەي اكىم باسقارىپتى. ساعىنتاەۆ جەتىنشى اكىم. جازۋشى ءجۇمادىلوۆتىڭ ايتۋىنشا، سول التاۋدىڭ ىشىندە 2004-2008 جىلدار ارالىعىندا قالا باسقارعان يمانعالي تاسماعامبەتوۆ قانا جازۋشىلار وداعىنا ارنايى ات باسىن بۇرعان كورىنەدى. كوپتەن بەرى اكىم كەلمەگەن وداقتىڭ وكىلدەرى باقىتجان ءابدىرۇلىن جىلى قابىلدادى. بىرقاتار تۇيىتكىلدى ماسەلەلەردى ءسوز ەتتى. زالداعى ورتاق ميكروفونعا كەزەك-كەزەك شىعىپ، قالا باسشىسىنا وزدەرىنىڭ تالاپ-تىلەكتەرىن، ءوتىنىش-ۋاجدەرىن جەتكىزدى.

اكىم بۇل جيىنعا تىڭعىلىقتى دايىندىقپەن كەلىپتى. جازۋشىلار كوتەرگەن بىرقاتار ماسەلەنىڭ كۇن تارتىبىنە قويىلعانىن ايتتى. پروبلەماتيكالىق ماسەلەلەردىڭ شەشۋ جولدارىن ۇسىندى. اتاپ ايتقاندا، قجو-نىڭ 85 جىلدىعى مەن ۇلى ابايدىڭ 175 جىلدىق مەرەيتويىن اتاپ ءوتۋ، وداق عيماراتىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ، قالامگەرلەرگە شىعارماشىلىق گرانتتار ءبولۋ، كىتاپتار شىعارۋ ت.ب. بىرقاتار ماسەلەلەر قامتىلدى. ەندى وسىلاردى رەت-رەتىمەن جازايىق...

وداق عيماراتى كۇردەلى جوندەۋدەن وتەدى

قالا باسشىسى ءوز بايانداماسىندا قازاقستان جازۋشىلارى وداعى عيماراتىنىڭ كۇردەلۋ جوندەۋدەن وتەتىنىن، ول ءۇشىن بيۋدجەتتەن ارنايى قارجى بولىنگەنىن حابارلادى.

«ءبىرىنشى ۇسىنىس - جازۋشىلار وداعىنىڭ عيماراتىن كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ ماسەلەسى تۋرالى بولماق. عيماراتقا كىرگەنەن كورىپ، بايقاپ كەلەمىز. عيمارات قاتتى ەسكىرگەن. شىن مانىندە كوپ جۇمىستى تالاپ ەتىپ تۇر. ءدال وسى ماسەلەگەن قاتىستى وتكەن اپتادا قالالىق ءماسليحاتتىڭ سەسسياسى وتكەن. سول سەسسيادا قارالعان سمەتا بويىنشا، قجو عيماراتىنىڭ جوندەۋ جۇمىستارىنا 250 ميلليون تەڭگە ءبولىنىپ وتىر. قالالىق مادەنيەت باسقارماسى كونكۋرس جاريالايدى. سولاردىڭ ىشىنەن تاڭداپ، وزدەرىڭىز دە اقىل-كەڭەس بەرەرسىزدەر. بۇيىرتسا جوندەۋ جۇمىستارىن باستاپ كەتەمىز»، دەدى اكىم.

جازۋشىلار وداعىنىڭ 85 جىلدىعىن اتاپ وتۋگە اكىمدىك قولداۋ كورسەتەدى

اكىم باقىتجان ءابدىرۇلى توقتالعان ەكىنشى ماسەلە قازاقستان جازۋشىلارى وداعىنىڭ 85 جىلدىعىنا وراي قالالىق اكىمشىلىك تاراپىنان كورسەتىلەتىن قولداۋ جايلى بولدى.

«جازۋشىلار وداعىنىڭ 85 جىلدىعى تۋرالى ايتىلىپ جاتىر. بۇعان اكىمشىلىك تاراپىنان دا ۇلكەن جۇمىستار جاسالۋى كەرەك. سول سەبەپتى، ءبىزدىڭ جۇمىسىمىزدىڭ العاشقى ءبىر بولىگى بولسىن، وسى وداقتىڭ تاريحىنان سىر شەرتەتىن «ادەبي ءومىر شەجىرەسى» جانە «قازاقستان جازۋشىلار انىقتامالىعى» اتتى كىتاپتاردىڭ جارىققا شىعۋىنا قولداۋ كورسەتەتىن بولامىز»، دەدى باقىتجان ساعىنتاەۆ.

«قازاق ادەبيەتى» گازەتىنە ماتەريالدىق قولداۋ جاسالادى

ءيا، وداقتىق باس گازەتىنە قالالىق بيۋدجەتتەن قارجىلاي كومەك كورسەتىلەتىنىن ايتتى، اكىم. ارنايى تاپسىرما دا بەرىلگەن ەكەن.

«قازاق ادەبيەتى گازەتى. ءوز باسىم قاي قىزمەتتە جۇرسەم دە «قازاق ادەبيەتىن» جازدىرىپ الىپ وتىردىم. كۇندەلىكتى ومىردەگى ەكونوميكا، ساياسات ماسەلەسى باسقا گازەتتەردە جازىلىپ جاتىر. جوعارعى قىزمەتكە قويعاننان كەيىن ونىڭ ءبارىن ءبىلىپ وتىراسىڭ. ال، بىراق سودان ءسال دەمالىپ، كوڭىلىم باسقاعا ءبولىنسىن، وي سالسىن، سىرتتاي ۇسىنىس-پىكىرلەر بار ما ەكەن دەپ، «قازاق ادەبيەتىن» قاراپ وتىرامىن.

بۇل گازەتتىڭ ماتەريالدىق جاعدايى تۋرالى ءبىراز ءسوز بولعان. سوعان بايلانىستى، قازىر ءبىز «قازاق ادەبيەتىنە» وسى مەرەيتويلىق جىلدا ارنايى قارجىلاي كومەك بەرەتىن بولامىز. قازىر ءبىزدىڭ باسقارما جۇمىس جۇرگىزىپ جاتىر. قاجەتتى قۇجاتتاردىڭ ءبارىن دايىنداپ، قارجى بولىنەتىن بولادى»، دەدى قالا باسشىسى.

شىعارماشىلىق ءۇي مەن جەر ماسەلەسى شەشىلەدى

قازاقستان جازۋشىلار ۇيىنە تيەسىلى بولعان شىعارماشىلىق ءۇي مەن جەر قازىر جالعا بەرىلگەن. بۇل تۋرالى ءبىرازدان بەرى ايتىلىپ ءجۇر. وداقتىڭ وتكەن پلەنۋمىندا دا وسى شىعارماشىلىق ءۇي مەن جەر ماسەلەسى ءبىراز داۋ تۋدىرعان ەدى. وسىعان بايلانىستى قالا باسشىسى باقىتجان ساعىنتاەۆ بۇل ماسەلەنىڭ دە قارالاتىنىن ايتتى.

«شىعارماشىلىق ۇيگە تيەسىلى جەر ماسەلەسى تۋرالى ايتىپ جاتىرسىزدار. سىزدەردىڭ تاراپتارىڭىزدان «جەر ارەندادا، سول جەر تاعى بىرەۋگە كەتىپ قالماي ءوزىنىڭ مەنشىگىنە ءوتسىن» دەگەن ۇسىنىس كەلىپ تۇسكەن. قازىر شىعارماشىلىق ءۇي جالعا بەرىلگەن. ءبىز بۇل ماسەلە بويىنشا ءتيىستى جۇمىستار جاسايمىز»، دەدى اكىم ءوز سوزىندە.

قالامگەرلەردىڭ بەينەگالەرەياسىن جاساۋ «الماتى» تەلەارناسىنا جۇكتەلدى

«جاقسىنىڭ اتى ولمەيدى، عالىمنىڭ حاتى ولمەيدى» دەيدى. سوعان بايلانىستى وسى 85 جىلدىق مەرەيتويدىڭ اياسىندا، قالامىزدا ەڭبەك ەتىپ، ومىرشەڭ شىعارمالارىن دۇنيەگە اكەلگەن جانە بۇگىنگى تاڭدا ەل رۋحانياتىنىڭ دامۋىنا ولشەۋسىز ۇلەس قوسىپ جۇرگەن ءسوز زەرگەرلەرىنىڭ شىعارماشىلىعى تۋرالى الەۋمەتتىك-تانىمدىق بەينەروليكتەر تسيكلىن شىعارۋ تۋرالى «الماتى» تەلەارناسىنا ءتيىستى تاپسىرما بەرىلدى.

وزدەرىڭىزبەن تىعىز بايلانىس ورناتىپ، الاتاۋ باۋرايىندا عاجايىپ شىعارمالار جازعان مايتالماندارىمىزدىڭ بەينەگالەرەياسىن جاسايتىن بولامىز. وعان سىزدەر ات سالىسىپ، كومەك بەرەسىزدەر دەپ ويلايمىز»، دەدى ساعىنتاەۆ.

حالىقارالىق «الماتى – ەلىمىزدىڭ وركەنيەت ورداسى» اتتى ادەبي بايقاۋ ۇيىمداستىرىلادى

قالا اكىمى الماتىنىڭ باي تاريحىن قالىڭ كوپشىلىككە كەڭىنەن دارىپتەۋ ماقساتىندا «الماتى – ەلىمىزدىڭ وركەنيەت ورداسى» اتتى ادەبي بايقاۋ ۇيىمداستىرۋدى ۇسىندى. بايقاۋ حالىقارالىق كولەمدە وتكىزىلەتىن بولادى.

«الماتى ءبىزدىڭ تالاي ۇلىلارىمىزدىڭ ىزدەرى قالعان، حالىق جۇرەگىنەن ورىن العان شىعارمالارى وقىرمان جۇرەگىنە جول تاپقان قۇتتى مەكەن ەكەنىن جاقسى بىلەسىزدەر. ەلىمىزدىڭ ونەرى مەن مادەنيەتىنىڭ قارا شاڭىراعى.

وسىعان وراي جازۋشىلار وداعى تاراپىنان الماتى قالاسىنىڭ تەرەڭ تاريحىن كوپشىلىككە دارىپتەۋ ماقساتىندا 2020 جىلى قالامىزدا حالىقارالىق دەڭگەيدە «الماتى – ەلىمىزدىڭ وركەنيەت ورداسى» اتتى ادەبي جانرلىق بايقاۋ وتكىزۋ تۋرالى ۇسىنىس تۇسكەن بولاتىن.

ءبىز بۇل ۇسىنىستى قولدايمىز. جوعارى دەڭگەيدە وتكىزۋ ءۇشىن بارلىق جاعدايدى جاسايمىز. قارجىلىق كومەك قاجەت بولاتىن بولسا، ول دا بولىنەتىن بولادى»، دەدى باقىتجان ءابدىرۇلى.

قالامگەرلەرگە شىعارماشىلىق گرانتتار بولىنەدى

ءيا، قالا باسشىسى قالامگەرلەرگە ارنايى شىعارماشىلىق گرانتتار ءبولۋ ماسەلەسىن كۇن تارتىبىنە ەنگىزگەنىن ايتتى. ءتىپتتى، قىركۇيەك ايىنان باستاپ العاشقى گرانتتار بەرىلە باستايدى ەكەن. قالالىق ءماسليحات سەسسياسىندا ءدال وسى ماقساتتا رەزەرۆكە ارنايى قارجى ءبولۋ ماسەلەسى ماقۇلدانىپتى.

«ءبىزدىڭ اقىن-جازۋشىلارىمىزدىڭ تۇرمىس-جاعدايى وزەكتى ماسەلە. اتتارىڭىز بار، بىراق سول اتتارىڭىزعا ساي ءومىر ءسۇرۋ مۇمكىندىگى تومەن. قالاماقىنىڭ ءوزى شامالى. سول سەبەپتەن وزدەرىڭىزدى قولداۋ - ءبىزدىڭ بۇگىنگى كۇن تارتىبىمىزدەگى وزەكتى ماسەلەنىڭ بىرىنە اينالىپ وتىر.

وسىعان بايلانىستى قالامگەرلەرگە گرانت تاعايىنداۋ تۋرالى ۇسىنىسىم بار. مەن ونىڭ باسىن باستاپ قويدىم.

بىزدە ءماسليحاتتىڭ سەسسياسى وتكەنىن جاڭا ايتتىم. سول جەردە قالامگەرلەردى قولداۋ ماقساتىندا رەزەرۆكە اقشا سالىندى. بۇل جەردەن ەندى گرانت تاعايىندالادى. تامىز ايىنان باستايمىز. اقشا جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن سالىندى. ول اقشانىڭ ىشىندە جالعىز گرانت ەمەس، كىتاپ باسىپ شىعارۋعا كومەكتەسۋ دە قاراستىرىلادى. جانە، بۇل وسى جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن عانا بولاتىن نارسە ەمەس. كەلەسى جىلدارى دا جالعاسىن تابادى.

سول سەبەپتەن مەنىڭ جەكە ۇسىنىسىم – گرانت ءبولۋ ماسەلەسىن وتىزداي اقىن-جازۋشىعا دەپ ەسەپتەسەك... قانشادان بەرەمىز؟ 500 مىڭ؟  ول جاعىن وزدەرىڭىزبەن اقىلداسىپ شەشۋىمىز كەرەك. ەگەر قالاساڭىزدار قىركۇيەكتەن باستاپ، سول گرانتتاردى بەرە باستايمىز...»، دەدى ءوز سوزىندە الماتى اكىمى.

دراماتۋرگيالىق شىعارمالار بايقاۋىن جاريالاۋ

«مەنىڭ سەگىزىنشى ۇسىنىسىم – ەرەسەكتەر مەن بالالارعا ارنالعان دراماتۋرگيالىق شىعارمالارعا اشىق بايقاۋ جاساساڭىزدار. ول بايقاۋدىڭ تورەلىگىن دە وزدەرىڭىز شىعارساڭىزدار.

ەگەر جازىلعان دۇنيە ءبىرىنشى ورىنعا لايىقسىز بولسا، وندا ءبىرىنشى ورىن بولماسىن. ماسەلە - ءبىرىنشى ورىندى بەرە سالۋ ەمەس، لايىقتى دۇنيەنى باعالاپ سونى جارىققا شىعارۋ. بۇل ءبىر جاعىنان سول دراماتۋرگتاردى قولداۋ، ەكىنشى جاعىنان جازىلعان پەسالاردى تەاتر ساحناسىنا شىعارۋ.

ەگەر وسى يدەيانى قابىلداساڭىزدار، ول جاعىنا دا قوسىمشا قارجى بولىنەدى», دەپ تۇيىندەدى باقىتجان ساعىنتاەۆ.

اكىم باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ بۇل سەگىز ۇسىنىسى دا قالامگەرلەر تاراپىنان قولداۋ تاپتى. وداقتىڭ، جاي-كۇيى، قالامگەرلەردىڭ ماسەلەسىمەن قاتار، قالانىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىنە قاتىستى دا ۇسىنىستار ايتىلدى. جالپى جيىن 3 ساعاتقا سوزىلىپ، اياقتالدى.

ادامداردى قاتىگەزدىكتەن، قىلمىستان قۇتقاراتىن ءبىر-اق، نارسە بار ول – كوركەم ادەبيەت!

قابدەش ءجۇمادىلوۆ،  قازاقستاننىڭ حالىق جازۋشىسى:

-ءبىزدىڭ جازۋشىلار ورتامىزعا ءبىر لاۋازىمدى ادام كەلسە، قۋانىپ قالادى. ويتكەنى لاۋازىمدى ۇلكەن كىسىلەر بىزگە كەيىنگى كەزدە سيرەك كەلەتىن بولدى. ءتىپتى، كەلمەيتىن بولدى. ەگەر جاڭىلماسام، يمانعالي تاسماعامبەتوۆ اكىم بوپ تۇرعاندا كەلدى-اۋ دەيمىن بىزگە...سودان باسقا اكىمدى كورىپ تۇرعانىمىز وسى.

قوش كەلدىڭىز، باقىتجان مىرزا!  الماتىعا قوش كەلدىڭىز! سودان كەيىن كيەلى قارا شاڭىراققا قوش كەلدىڭىز. الماتى قازاقتىڭ رۋحاني قالاسى.

ءبىزدىڭ حالىق قازىر ادەبيەت وقۋدان، كىتاپ وقۋدان قالدى. مەن ايتار ەدىم ادامداردى قاتىگەزدىكتەن، قىلمىستان قۇتقاراتىن ءبىر-اق, نارسە بار ول – كوركەم ادەبيەت. بىزدە قازىر ادەبيەتتى ناسيحاتتاۋ جاعى ارتتا قالدى.

سوسىن كىتاپتىڭ داناسى. مەن قازىر ءوز كىتابىمدى ءوزىم شىعارامىن. ۇكىمەت كوك تيىن بولمەيدى. «ناۋبەت» كىتابىمدى شىعارۋعا ۇكىمەت قول ۇشىن بەرمەيدى. سودان سوڭ ول كىتاپتى شىعارادى دا، ءبىزدىڭ ۇيگە اكەلىپ تاستايدى. سونى ءوزىم ساتامىن. «اتامۇرا» باسپاسى بار، «الماتى كىتاپ» باسپاسىنىڭ دۇكەندەرىنە وتكىزەمىن. ۇكىمەت ءبىر تيىن قول ۇشىن بەرمەيدى، بىراق، ءار كىتاپقا 10% سالىق سالۋدى ۇمىتپايدى. ءسىزدىڭ ەسىڭىزدە بولسىن.

الماتىنىڭ وزىندە كىتاپ تاراتۋعا مۇمكىندىك جوق. مەنىڭ روماندارىم 40 مىڭ دانامەن شىعاتىن ەدى، قازىر 2 مىڭ دانامەن عانا شىعادى. وسىنداي حالدە, ءبىزدىڭ جازۋشىلار.

«رۋحاني جاڭعىرۋ» دەپ جاتىر عوي. بىراق، مەن ادامداردىڭ ساناسىن جاڭعىرتۋدى ءبىرىنشى ورىنعا قويار ەدىم. ءبىزدىڭ سانامىزدا وتارشىلدىقتىڭ قالدىرىپ كەتكەن دۇنيەلەرى كوپ. ءبىز سونى ءالى تازالاعان جوقپىز.

شىعارماشىل جاستارعا ارنالعان جاتاقحانا سالىنسا 

ەسەنعالي راۋشانوۆ، اقىن:

-الماتىنى ايتىپ جاتىرمىز عوي. «جۇرەگىمە جاقىن سەنىڭ ەسىمىڭ، اتام دەسەم،  انام دەسەم، نەسى ءمىن؟ جارقىراعان كوك تاسىڭدا كوشەڭنىڭ، ءىزى قالعان ساكەن باتەڭكەسىنىڭ» دەگەن تولەگەن ايبەرگەنوۆتىڭ ولەڭى بار. ونى ءبارىڭىز بىلەسىزدەر. سول ساكەندەرمەن بىرگە الاشتىڭ تۋىن كوتەرگەن احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ وسىندا مۋزەي ءۇيى بار. ول ءوزىنىڭ اتىنداعى كوشەدە. سول ءۇيدىڭ بۇگىنگى احۋالى وتە ناشار. سەبەبى، ول جەر كوشەنىڭ بۇزىقتارىمەن ناركوماندارىنىڭ جينالاتىن ورنى بولىپ كەتتى. ءبىزدىڭ ءوتىنىشىمىز - سونىڭ سەبەبىن انىقتاپ، احاڭنىڭ ارۋاعى ءۇشىن قالانىڭ بيۋدجەتىنە الدىرساڭىز. اڭگىمە – احاڭنىڭ ارۋاعى عانا ەمەس، سول جەرگە ءبىر ءتارتىپ ورناتۋ تۋرالى بولىپ وتىر.

ەكىنشىدەن، الماتىدا ءوزىڭىز بىلەسىز، «تسەليننىي» دەگەن كينوتەاتر بار. سۇلتان قوجىقوۆ اعامىز تۇسىرگەن قازاقتىڭ اتاقتى «قىز جىبەگىنىڭ» العاشقى كورسەتىلىمى سول جەردە بولىپ ەدى. ۇزىنقۇلاقتان ەستۋىمىز بويىنشا، قىز-جىبەك پەن تولەگەنگە ەسكەرتكىش قويعىڭىز كەلەدى ەكەن. بۇنى قولدايمىز. بىراق، سول تسەليننىي دەگەن اتتىڭ ءوزى قازاقتىڭ بەرگەنى كوپ پە، العانى كوپ پە ونى ەندى ايتا جاتارمىز. بىراق، الدا-جالدا سول كينوتەاتردىڭ اتىن وزگەرتەتىن بولساڭىز، قىز-جىبەكتىڭ اتى سۇرانىپ تۇرعان سياقتى. جانە ءسىزدىڭ قويامىن دەگەن ەسكەرتكىشىڭىز سول كينوتەاتردىڭ الدىنا سۇرانىپ تۇرعان سياقتى.

ءۇشىنشى ماسەلە – قجو ۇلىقبەك ەسداۋلەت مىرزا كەلگەلى كوپتەگەن جاڭا شارۋالار اتقارىلىپ جاتىر. ونى ءوزىڭىز دە قولداپ وتىرسىز. العىس ايتامىز. سول جۇمىستاردىڭ ءبىر پاراسى- جاستار ماسەلەسى. ءوزىڭىز بىلەسىز، الماتى شىعارماشىلىق وداقتار توپتاسقان ينتەللەكتۋال قالا. مۇندا تەك قانا جازۋشىلار وداعى ەمەس، كومپوزيتورلار وداعى، سۋرەتشىلەر وداعى، ديزاينەرلەر وداعى توپتاسقان. سول وداقتارعا كەلەتىن جاستاردىڭ تۇراتىن جەرى جوق. سوعان شىعارماشىل جاستارعا ارنالعان جاتاقحانا سالىنسا دەگەن ۇسىنىسىم بار.

تورتىنشىدەن، ءبىزدىڭ تاۋدا ءال-فارابي اتىنداعى شىعارماشىلىق ءۇيىمىز بولعان ەدى. ول قولدى بولۋعا از قالعاندا قايتارىپ الدىق. قازىر جاقسى جۇمىس ىستەپ تۇر. ەندى سونىڭ ءبىر ماسەلەسى بار. سول جەرىمىزدىڭ ارت جاعىنان ءبىر گەكتار جەرى ساتىلىپ كەتىپتى. الايدا، ول ساتىلعان جەر ءالى يگەرىلمەگەن سياقتى. بىراق، ول ءبىزدىڭ جو-نىڭ كەلىسىمىنسىز ساتىلعاننان كەيىن ءالى شەشىلمەگەن سياقتى. سونى ءوزىڭىز ارنايى ماماندارىڭىزعا تاپسىرما بەرىپ تەكسەرتىپ كورسەڭىز. ول جەرگە ءبىز بولاشاقتا «ادەبيەت ينستيتۋتىن» اشساق دەگەن نيەتىمىز بار. ول جەردە جاستار ءبىلىم الىپ، قازاق ادەبيەتىمەن قاتار، الەم ادەبيەتىمەن دە سۋسىنداماق. ءبىز ءبارىبىر ءسىزدىڭ مازاڭىزدى الامىز، «ادەبيەت ينستيتۋتىن اشامىز، بىزگە جەر تاۋىپ بەر» دەپ، سوندىقتان ءوزىمىزدىڭ مۇلكىمىزدى وزىمىزگە قايتارۋعا قول ۇشىن بەرسەڭىز دەگەن تىلەك ايتامىز.

بۇگىندە بىزگە ءبىر بەردىبەك سوقپاقپاەۆ جەتىسپەيدى

سماعۇل ەلۋباي، جازۋشى، كينودراماتۋرگ:

-شىن مانىندە باقىتجان ءابدىرۇلى ءسىز الماتىعا كەلگەلى تۇڭعىش رەت قوعامدىق ۇيىمنىڭ، جازۋشىلار وداعىنىڭ تابالدىرىعىن اتتادىڭىز. بۇل ءبىزدى قاتتى قۋانتىپ وتىر. ەكىنشىدەن ءبىز ايتايىن دەگەن نارسەنىڭ ءبارىن ءوزىڭىز شەشەتىن بولىپ، سۇيىنشىلەپ بىزگە تاعى دا ايتتىڭىز. بۇعان دا رازى بولىپ وتىرمىز.

ەندى ءبىر ايتۋعا ءتيىس نارسە – الماتى وڭباي ورىستانعان قالا. وسىنى ءبىز قورىتا المايمىز. كۇن سايىن توڭىرەگىمىزدە ورىسشا سويلەپ تۇرعان قازاقتاردى كورىپ جەرگە قارايمىز. تۇڭىلەمىز. بۇنى قالاي شەشەمىز؟ بۇل جالعىز ءبىزدىڭ قولىمىزدان كەلمەيدى، اعايىن. الماتى وسى ءتىل ماسەلەسىندە دە ۇلگى بولۋى كەرەك. ءسىز ءسوزسىز ساياسي رينگكتەگى اۋىر سالماقتى بوكسەرسىز. ەندەشە، ۇلتىمىزدىڭ باسىنا تونگەن ءبىر قاۋىپ قاتەرلەر بار. سولاردى دا اۋىر سالماقتى بوكسەر رەتىندە الماتىدا ۇرىپ جىقساڭىز، وزگە ولكەلەر ءبىزدىڭ ىزىمىزگە ەرگەن بولار ەدى. اسىرەسە، ءتىل سالاسىندا نە ىستەيمىز؟ مۇمكىن ءسىز جارتى جىلداي مۇلدە ورىسشا سويلەمەي قويارسىز؟ ۇلگى بولىپ. ءبىزدىڭ ەل باسقارعان ازاماتتار پرەزيدەنتتەرىمىز ەڭ بولماعاندا جارتى جىل ورىسشا سويلەمەي قويسا، باسقالارى دا تۇگەل قازاقشا سايرايدى.

جاقىندا تۇك بىتىرمەگەن ءتىل زاڭىنا وتىز جىل تولايىن دەپ وتىر. تۇك بىتىرمەگەن ءتىل زاڭى. ءبىزدىڭ جانىمىزدىڭ شىرقىراپ تۇرعانى سول.

مەملەكەتتىك ءتىلدى قورعاي المادى، قور قىلدى. ءتىلىمىز تورگە شىقپادى. ءتىلىمىز ءالى بوساعادا ءجۇر. وسىعان ۇلگى كورسەتەتىن ءبىر ادام كەرەك. وسى ۇلگىنى الماتىدان باستاساق، عاجاپ بولار ەدى.

تاۋەلسىزدىكتى نە ءۇشىن جاريالايدى ۇلتتار. قان كەشىپ ءجۇرىپ جاريالايدى. ۇلت ءوزىن-ءوزى ساقتاۋ ءۇشىن جاريالايدى عوي. ال، ءبىز نە ىستەدىك؟ وتىز جىلدىڭ ىشىندە وتىز اۋىز ءسوز ۇيرەنبەگەن قازاقتار تولىپ جاتىر. اۋلاداعى بالالاردى تىڭداپ وتىرساڭىزدار ءبارى ورىسشا سويلەيدى. نە جەتىستىك ءبىز، وتىز جىلدىڭ ىشىندە؟ وسى ما جەتكەن جەتىستىگىمىز؟

تاعى ءبىر ايتارىمىز جاڭاعى ءسىز ايتقان بايقاۋلارعا الدىمەن بالالار ادەبيەتى كىرۋ كەرەك. بولاشاعامىزدى تاربيەلەيىك. بالالارعا ارنالعان اڭگىمەلەر جەتىسپەيدى. بۇگىندە بەردىبەك سوقپاقپاەۆ جەتىسپەيدى. سول ءتارىزدى تالانتتى جاستاردى اشايىق. مەنىڭ ايتپاعىم وسى!

ءتۇيىن. الماتى اكىمى باقىتجان ساعىنتاەۆتىڭ قجو ءماجىلىس زالىندا وتكەن قالامگەرلەرمەن كەزدەسۋىندە كوتەرىلگەن ماسەلەلەردىڭ ءبىر پاراسى وسى بولدى.

كەزدەسۋ بارىسىندا كەزەك-كەزەك ءسوز العان قالامگەرلەر ادەبيەتتىڭ اينالاسىنداعى ماڭىزدى دەگەن ماسەلەلەرگە توقتالدى. سونىڭ ىشىندە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ قولداۋىمەن كەڭ كولەمدە اتالىپ وتىلەتىن حاكىم ابايدىڭ 175 جىلدىعىنا دايارلىق ماسەلەسى دە ءسوز بولدى.

باسقوسۋدى قجو توراعاسى، اقىن ۇلىقبەك ەسداۋلەت قورىتىندىلاپ، ەلدىڭ رۋحاني-مادەني دامۋىنا ۇلەس قوسۋدا قالامگەرلەر قاۋىمىنىڭ دا قالىس قالمايتىنىن ايتتى.

نۇربيكە بەكسۇلتانقىزى

Abai.kz