جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 3927 0 پىكىر 8 اقپان, 2012 ساعات 11:07

سماعۇل ەلۋباي. اۋەزوۆ اماناتى

1961 جىل. قوڭىر كۇز. جات قيىردى جارتى عاسىر شيىرلاپ ءبىزدىڭ اۋىل، مىنەكەي، اقىرى كەلىپ ات باسىن اتاجۇرتقا تىرەدى. ون تورتتەگى بالامىز. بارىنە تاڭىرقاپ، بارىنە جاتىرقاي قارايمىز. اناۋ اق تەلپەكتى تاۋ شىڭدارى، مىناۋ كوسىلگەن كەڭىستىك. جاتباۋىر بولعان بىزدەرگە اتاجۇرت ءبىر الىس قياندا، قول جەتپەس قيالداي كورىنەتىن. ەندى، مىنە، سول ەرتەگىدەي بولعان تۋعان جەر تابانىمىزدا جاتىر. قالاي تاڭ قالماسسىڭ! بارىنە باجايلاي قارايمىز. جۇرت جۇرەگىنىڭ دۇرسىلىنە، دالا جەلىنىڭ ىڭىلىنا قۇلاق  تۇرەمىز. سوندا نەنى ەستىپ، نەنى سەزدىڭ دەيسىز عوي؟ سوندا الىس- جاقىن بەلدەن، ۇلبىرەي ەسكەن جەلدەن ءبىر سارىن سەزدىك. دالا كۇرسىنگەندەي مۇڭ سارىن. قالاي قۇلاق تۇرسەڭ دە دالا ۋىلىندە جوقتاۋ بار، اۋەزوۆتى جوقتاۋ بار. وسىدان نەبارى بىرەر اي بۇرىن عانا اۋەزوۆ وتكەن ەكەن دۇنيەدەن. بۇعان دەيىن تۇرىكپەن مەكتەبىندە وقىعان ءبىزدىڭ قولىمىزعا اۋەزوۆ كىتاپتارى تۇسپەگەن. ياعني، ءبىز ونى بىلمەۋشى ەدىك. دەرەۋ اۋىلداعى جالعىز كىتاپ دۇكەنىنە باس سۇقتىق. «جازۋشى اۋەزوۆتىڭ كىتاپتارى بار ما؟» دەپ سۇرادىق. ساتۋشى كىتاپ سورەسىنەن اق سارى مۇقابالى «اباي جولى» اتتى اۋىر كىتاپتى الىپ بەردى.

1961 جىل. قوڭىر كۇز. جات قيىردى جارتى عاسىر شيىرلاپ ءبىزدىڭ اۋىل، مىنەكەي، اقىرى كەلىپ ات باسىن اتاجۇرتقا تىرەدى. ون تورتتەگى بالامىز. بارىنە تاڭىرقاپ، بارىنە جاتىرقاي قارايمىز. اناۋ اق تەلپەكتى تاۋ شىڭدارى، مىناۋ كوسىلگەن كەڭىستىك. جاتباۋىر بولعان بىزدەرگە اتاجۇرت ءبىر الىس قياندا، قول جەتپەس قيالداي كورىنەتىن. ەندى، مىنە، سول ەرتەگىدەي بولعان تۋعان جەر تابانىمىزدا جاتىر. قالاي تاڭ قالماسسىڭ! بارىنە باجايلاي قارايمىز. جۇرت جۇرەگىنىڭ دۇرسىلىنە، دالا جەلىنىڭ ىڭىلىنا قۇلاق  تۇرەمىز. سوندا نەنى ەستىپ، نەنى سەزدىڭ دەيسىز عوي؟ سوندا الىس- جاقىن بەلدەن، ۇلبىرەي ەسكەن جەلدەن ءبىر سارىن سەزدىك. دالا كۇرسىنگەندەي مۇڭ سارىن. قالاي قۇلاق تۇرسەڭ دە دالا ۋىلىندە جوقتاۋ بار، اۋەزوۆتى جوقتاۋ بار. وسىدان نەبارى بىرەر اي بۇرىن عانا اۋەزوۆ وتكەن ەكەن دۇنيەدەن. بۇعان دەيىن تۇرىكپەن مەكتەبىندە وقىعان ءبىزدىڭ قولىمىزعا اۋەزوۆ كىتاپتارى تۇسپەگەن. ياعني، ءبىز ونى بىلمەۋشى ەدىك. دەرەۋ اۋىلداعى جالعىز كىتاپ دۇكەنىنە باس سۇقتىق. «جازۋشى اۋەزوۆتىڭ كىتاپتارى بار ما؟» دەپ سۇرادىق. ساتۋشى كىتاپ سورەسىنەن اق سارى مۇقابالى «اباي جولى» اتتى اۋىر كىتاپتى الىپ بەردى.

كىتاپ   - اۋىل بالاسىنىڭ ول كەزدەگى ۇلكەن ەرمەگى. قىزىق رومان قولعا تۇسسە ودان اسقان باقىت جوق. سودان اقسارى مۇقابالى «اباي جولى» اتتى قالىڭ كىتاپ الەمىنە قويدىق تا كەتتىك. العاشقى پاراقتاردان باستاپ-اق الدىمىزدان قازاق ساحاراسى سويلەپ قويا بەردى، سايراپ قويا بەردى، ساحارانىڭ يۋ-قيۋ تىرلىگى جامىراپ، مىڭ قۇبىلا ءتىرىلىپ، ءورىپ جۇرە بەردى. ءبىز اتاجۇرتتىڭ شىن الىپ كەلبەتىن كورمەگەن ەكەنبىز، شىن تەرەڭدە بۇققان جان جاۋھارىن بايقاماعان ەكەنبىز. سونى ەندى كورە باستادىق، ەندى سەزە باستادىق. اق پاراق بەتىنەن الدىمىزدا كيىز تۋىرلىقتى كوشپەلى ەلدىڭ ەپيكالىق الەمى ايقارا اشىلدى. ەرتەگىدەي  ولكەدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان عاجايىپ حالىق، داناسى مەن بالاسى، كەمپىرى مەن شالى، ازاماتى مەن ارۋى، ىڭىردە پەرى كوشكەندەي كوز الدىمىزدا سىڭسىپ تولىقسىپ ورە باستادى. كەشە عانا كوشپەلى اۋىلدان كەلگەن ءبىز ءۇشىن مىنا كىتاپ جىرلاعان ەل تۇرمىسى، تىرناداي تىزىلگەن كوش، اشىق اسپان استىنداعى دىردۋلى ءسان-سالتانات، ءتىل بەزەگەن شەشەندەر، توپ تارقاتقان كوسەمدەر، جۇردەك اتپەن جاپان كەزگەن جولاۋشى، اق بوز ءۇي سىرتىندا اياعىن ەرىنە باسقان ارۋ قىز ارقاسىندا لىقسىعان شولپى بىلدىرى تانىس، ەتەنە جاقىن، بالا كۇننەن جۇرەك قىلىن دىڭىلداتقان ىڭكار الەم، ىنتىق الەم. ءبىر جاعىنان سودان دا بولار، ءبىز الىس قالعان ەرتەگى الەم، جۇرەككە ىستىق بالالىق شاعىمىزبەن قۇشاق جايىپ قايتا قاۋىشقانداي الاساپىران اسەر ايدىنىندا مالتىدىق. كوشپەلى ءومىر كورىنىسى سونشالىقتى شىنايى جىرلانعان مىنا تاڭعاجايىپ كىتاپتان ءبىز بىرنەشە كۇن قاتارىنان كوز الماي قادالدىق. ءسوز سيقىرىنا اربالدىق. وزگە تىرلىك ادىرا قالدى. ءبىز اۋەزوۆ جىر ەتكەن اباي زامانىنا كىرىپ كەتىپ، سول الەمدى بىرنەشە كۇن قاتارىنان كوز ىلمەي سابىلىپ ارالاۋمەن بولدىق. تەك ارالاپ قانا قويماي، اباي كۇرسىنسە بىرگە كۇرسىنىپ، قۋانسا بىرگە قۋانىق. اباي سۇيگەن سۇلۋلاردى بىرگە ءسۇيىپ، اباي كۇيگەن دالا وتىنا بىرگە كۇيدىك. اسىرەسە، اۋەزوۆ جىرلاعان ساحارا سۋرەتتەرىنە اۋزىمىزدىڭ سۋى قۇرىپ تامساندىق. دالانى ءبىر كىسىدەي بىلەمىز بە دەۋشى ەدىك. بەكەر ەكەن. سۋرەتكەر  عالامات شەبەرلىكپەن ساحارا سۇلۋلىعىنا كوزىمىزدى قايتا اشقانداي. «اباي جولىنان» كەيىن كۇندە كورىپ جۇرگەن ءوز دالامىزدى قايتا تانىدىق.  بۇرىن ءبىز بايقاماعان، تاسادا قالىپ كەلگەن تالاي تاڭسىق قاسيەتىنە ءتانتى بولدىق. دالاعا ەندى اۋەزوۆ كوزىمەن قارادىق.  قاراڭىزشى، قازاق دالاسىن اۋەزوۆ قالاي كورگەن!

«...جۇرگىنشىنىڭ قارسى الدىنان شىڭعىستىڭ جەلى ەستى. الىستا، ساحارانىڭ عاجايىپ ەرتەگىسىندەي بوپ سۇلۋ ساعىم تولقىندانادى. نەشە الۋان بەينەلەر، ەلەستەر شىعىپ، بادىرايا ءتۇسىپ ەرەۋىلدەپ قويادى. كەيدە ولار كوك مۇنار ىشىندە قالقىپ، كوتەرىلىپ، جەردەن ءۇزىلىپ، اسپانداپ كەتەدى.»
«...ۇزارىپ وسكەن سارى سەلەۋ، وڭنان سوققان باياۋ جەل استىندا تىنىمسىز قوزعالادى. كۇمىس تولقىن بەتىندەي بوپ كەيدە جىلتىراي ءتۇسىپ،  ءسال سىبىرلاي عانا، بولىمسىز جىبىر قاعادى. كوزگە ىلىنەر-ىلىنبەس ءجيى تولقىن. جاڭا جىبەك جۇزىندەي ۇنەمى تىنىمسىز قۇبىلعان اق تەڭىزدىڭ ءجۇزى جاتىر».
«اباي جولى» ايدىن شالقار تەڭىزدەي تۋىندى ەكەن، ءبىر شەتىنەن كىرىپ، قۇلاشتاي ءجۇزىپ ەكىنشى شەتىنە شىققاندا اجەپتاۋىر ەسەڭگىرەپ قالدىق. بۇل ەسەڭگىرەۋ شارشاۋدان ەمەس ەدى، بۇل ەسەڭگىرەۋ  وسىناۋ ۇلان-عايىر ۇلتتىق ەپوپەيانىڭ ەلگەزەك وقىرمانىن ءىلىپ اكەتىپ، تولقىننان-تولقىنعا، بىرەسە تەرەڭگە باتىرىپ، بىرەسە قاقپاقىل ويناپ اسپانعا اتىپ سىلىككەننەن كەيىنگى ەسەڭگىرەۋ ەدى. بۇل ەسەڭگىرەۋ ەلگەزەك وقىرمان ساناسى باستان كەشكەن سول شالقار ەپوپەيا ايدىنىن ءجۇزىپ وتكەننەن كەيىنگى كۇرت قۇلپىرۋ، رۋحاني تۇلەۋ، جاڭعىرۋ نەمەسە بالداي ءتاتتى «ەسەيۋ سىرقاتى» ەدى.
اۋەزوۆ وربىتكەن الاپات ءسوز بورانى بوزبالا وقىرمان جانىن ءسۇزىپ ءوتتى. نەمەسە بوزبالا جانى سول ءسوز بورانىن كوكتەي تۇيرەپ ءسۇزىپ وتكەندەي. ءون بويىمىزدا سول ءسوز بورانى شايماعان، الاستاماعان جاسۋشا، ساڭىلاۋ قالماعانداي. تاڭدايىمىزدا ەرىگەن شۇرايلى ءتىل ءدامى. تامساناسىز. ويتكەنى، بۇل ءسات، شاكىرت بالا ءۇشىن عاجايىپ قازاق ءتىلىنىڭ، قازاق قارا ءسوزىنىڭ ءشاربات- شىرىنىن سىمىرە جۇتىپ تۇڭعىش تۇشىنۋ ءساتى ەدى. بالعىن سانا، ءسويتىپ، ومىردە تۇڭعىش رەت ادەبي ءتىل الەمىنىڭ ايدىنىندا ءجۇزدى. تۇڭعىش رەت جازۋ مادەنيەتى جانە ونىڭ شىرقاۋ پاراسات بيىگىنە كوزى ءتۇسىپ تاڭىرقاي شوشىدى.

شاكىرت بالا «اباي جولى» الەمىمەن وسىلاي قاۋىشتى. سودان بەرى دە جىلجىپ قىرىق بەس جىل ءوتىپتى. بىراق سول اسەر، اۋەزوۆ الەمىنىڭ ەستەتيكالىق الەمەت اسەرى ءالى كۇنگە ساتكە ۇزىلگەن ەمەس. ول اسەر ويعا سىڭگەن، بويعا سىڭگەن، قانعا سىڭگەن، ءسويتىپ، بولمىسقا اينالعان. وسى ارادا ادام ومىرىندەگى كىتاپ ءرولى جايلى ەرىكسىز وي كەلەدى. ۇرپاق تاعدىرى، ۇلت تاعدىرىنداعى ادەبيەت ءرولى جايلى وي كەلەدى. جاقسى كىتاپتىڭ جانىڭا قالدىرعان ءىزى وشپەيتىنى ەسكە ورالادى. ساناڭدا سايراعان سول ءىز - سەنىڭ ماڭگىلىك عۇمىرلىق سەرىگىڭ. رۋحاني قازىناڭ. سارقىلماس بايلىعىڭ. قاراڭعىدا اداسساڭ، اياق استى جولىڭا جارىعى تۇسەر قولىڭداعى شامشىراعىڭ. ءجون سىلتەر توبەڭدەگى جۇلدىزىڭ. ادامدىعىڭ ءۇشىن سەن ەڭ الدىمەن عۇمىرلىق جان جولداسىڭ - جاقسى كىتاپتارعا قارىزسىڭ. مارقۇم ءبىزدىڭ اتا-انامىز، حات تانىمايتىن قاراپايىم جاندار، اياق استىندا جاتقان كىتاپقا كوزى تۇسسە كوتەرىپ الىپ، قۇرانداي قاستەرلەپ جوعارى اپارىپ قويار ەدى. حالقىمىزدىڭ كىتاپقا دەگەن قۇرمەتى عوي... وسى ارادا بۇگىندە كىتاپتا، كىتاپقا دەگەن كوزقاراس تا سۇيىلىپ بارا ما دەگەن وي مازالايدى...

«اباي جولى» - ويلاپ تۇرساق، قازاق جولى. قيىر جايلاپ شەت قونعان كيىز تۋىرلىقتى ەل ءوزىنىڭ بارلىق بولمىس ءبىتىمى مەن كوركەم پولوتنوعا اينالعان. قاراپ تۇرساق، بۇل كەزدەيسوقتىق ەمەس، زاڭدىلىق ەكەن. الىمساقتان دالا جايلاپ، مال باققان كوشپەلىلەر ءوزىنىڭ تاريح ساحناسىنان كوشەر ساتىندە، نەمەسە ءوزىنىڭ مىڭداعان جىلدىق كوشپەلى سالتىمەن قوشتاسار تۇسىندا اۋەزوۆ اۋەزىمەن ءوزىنىڭ سوڭعى ارمان ءانى - اققۋ ءانىن سالعانداي. وسىعان دا شۇكىر. ۇلى دالا ۇزاق تولعاتقان ۇلى شىعارمانىڭ قاعاز بەتىنە قونعانىنا شۇكىر. ەپيكالىق شىعارمالاردىڭ قاي-قايسىنىڭ دا باستى كەيىپكەرى - حالىق. «اباي جولى» تولعاۋىنىڭ دا كەيىپكەرى - حالىق. قازاق حالقى. كەشەگى ەۋرازيا كەڭىستىگىن ات جالى، اتان قومىندا دۇبىرلەتكەن كوشپەلىلەر. الايدا مۇنداعى حالىق كەشەگى دۇنيەنى دۇبىرلەتكەن، دۇنيەنى دۇبىرلەتىپ قانا قويماي، دۇنيەنى مويىنداتقان قۇر اساۋ داڭقتى كوشپەلىلەر ەمەس. سولاردىڭ ۇرپاعى. مويىنىندا سالپاقتاعان بوداندىق قامىتى. باس بوستاندىعىنان ايىرىلىپ، وزگەنىڭ ايتقانىنا كونىپ، ايداعانىنا جۇرە باستاعان كونبىس قازاق. ياعني،    ءحىح عاسىردىڭ ەكىنشى جارتىسىنداعى قازاقتار. مۇنداعى قازاقتار كۇنى كەشە التىن ورداداي الىپ يمپەريا قۇرىپ، اتىنىڭ باسىن ادريات تەڭىزىنە جەتىپ ءبىر-اق تارتقان قاھارلى اتا-بابالارعا ۇقسامايدى، نەبارى سولاردىڭ كولەڭكەسىندە كۇيبەڭ-كۇيبەڭ كۇيكى تىرلىك كەشىپ جاتقان قازاقتار. ەركىندىگىنەن ايىرىلعان حالىق ەلدىگىنەن دە ايىرىلا باستايدى. نانباساڭىز، «اباي جولىندا» توبە كورسەتكەن ەلگە تۇتقامىز دەپ ەدىرەيگەن ەل اعالارىنا قاراڭىز! سونىڭ ءبىرى - قۇنانباي. ءال-قاۋقارى تەك توڭىرەگىندەگى قازاق كەمباعالدارىن ەكى بۇكتەپ ءبىر شايناۋعا عانا جەتەدى. قوداردى كۇلگە اۋناتىپ، قورلاپ ءولتىردى. وزىنە قارسى كەلگەن بوجەيدى قازىق قىپ جەرگە قاقتى. قۇنانباي - ءوز زامانىنىڭ شىنجىر بالاق، ءشۇبارتوسى. ازۋىن ايعا بىلەگەن جۋانداردىڭ جيىنتىق بەينەسى. بىراق قانشا مىقتى بولسا دا، بۇل جۋاننىڭ جۋاندىعى تەك اۋىل اراسىنداعى جۋاندىق. قازاققا قارسى باعىتتالعان جۋاندىق. وتارشىعا نە كەرەك؟ قۇلاقكەستى قۇل حالىق كەرەك. قۇلاق كەستى قۇل كوسەمدەر كەرەك. ءبىر كوسەم ەمەس، قۇل كوسەمدەر كەرەك. بۇل كوسەمدەر كۇنى كەشەگى يساتاي، ماحامبەتتەي، كەنەسارى، ناۋرىزبايداي جەلبىرەتە تۋ بايلاپ، جەلكىلدەتە ات سايلاپ، ۇلت ازاتتىعى جولىندا ازۋىن ايعا بىلەي المايدى، وعان شاماسى كەلمەيدى. كۇللى حارەكەتى وتارشىعا جاعىنۋ. ويتكەنى، كۇللى كۇش سو جاقتا. وتارشى ورىس ۇلىعى قۇل كوسەمدەردىڭ قولىنا «اعا سۇلتان»، «بولىس» دەگەن كىشكەنتاي بيلىك توقپاقتارىن ۇستاتىپتى. قولىنا سول ۇلىق ۇستاتقان توقپاعى بار قۇل كوسەمدەر ەندى ەلىن قاسقىرشا تاقىمداپ، قويداي بورلىكتىرۋگە كىرىسكەن.  قايدا قاراساڭ دا، ءبىرىن-ءبىرى ەكى بۇكتەپ ءبىر شايناپ جاتقان قازاق.  قايدا قاراساڭ دا، «باس-باسىنا بي بولعان وڭشەڭ قيقىم، كەتىردى عوي بۇگىندە ەلدىڭ سيقىن» دەپ اباي قارعاعان «يگى جاقسىلار».

بۇ زامان باياعى سىپىرا جىراۋ جىرلاعان باتىرلىق، ەرلىك، ەلدىك زامانى ەمەس. ول زامان كۇندەي كۇركىرەپ الدەقاشان وتكەن. تىپتەن «ەڭكۋ - ەڭكۋ جەر شالعان، تەبىنگى تەرگە شىرىگەن» ماحامبەتتەردىڭ دە زامانى ەمەس. قانعا بوگىپ ول زامان دا وتكەن. بۇ زامان قازاقتىڭ توبىرعا اينالىپ توپىرلاي باستاعان، بەرەكە-بىرلىگى كەتە باستاعان، مۇلدەم قۇلقى بولەك ىدىراۋ، سەتىنەۋ زامانى. بۇ زامان - قازاق الپاۋىتتارىنىڭ سىرتقى جاۋدى جىلى جاۋىپ قويىپ، ەندى ءوزارا قىرىقپىشاق قىرقىسقا كىرىسكەن زامانى. قولىنان كەلگەنى ءبىر-ءبىرىنىڭ ۇستىنەن ورىس ۇلىعىنا دومالاق ارىز دومالاتۋ. ماقسات: ءبىرىن-ءبىرى مۇقاتۋ، ءبىرىن-ءبىرى بارسا- كەلمەسكە ايداتۋ. مەتروپولي بولسا وسىنىڭ ءبارىن سىرتتاي باقىلاپ، قازاق ىدىراۋى دەگەننىڭ قولتىعىنا سۋ بۇركىپ، مۇرتىنان كۇلىپ وتىر.

قازاق جۋاندارىنىڭ شەن-شەكپەنگە ساتىلعىش قۇلقىنىن ءبىلىپ العان.  ول قۇلىقتى  قوزدىرۋدىڭ جولىن تاپقان. اۋىل الپاۋىتتارىنىڭ اراسىنا «سايلاۋ» دەگەن سۇيەك تاستاپ قويىپ قىرىلىستىرعان. قازاقتى تىشقانمەن ويناعان مىسىقتاي قاقپاقىلعا اينالدىرعان. ودان ارمەن توزدىرا تۇسكەن، ازدىرا تۇسكەن. باسىنان ەركى كەتكەن ەل، ءسويتىپ وتارشىلدىق ويىنشىعىنا اينالعان. كۇننەن-كۇنگە ۇساقتاپ، توزعىنداپ، تۇياق سەرىپپەس توبىرعا اينالا باستاعان. ءبىر ورتالىققا باعىنعان بيلىگى جوق ەلدىڭ بىرلىگى قايدان بولسىن. قورالى قويداي قاۋقارسىز. كوپتىگىنەن قايىر جوق. بولشەكتە دە، بيلەي بەر. بۇل - وتارشىلار ارمانى. ەرتەڭ ەلىنە قول سالساڭ دا، جەرىنە قول سالساڭ دا، تىلىنە قول سالساڭ دا، دىنىنە قول سالساڭ دا، مىڭق ەتپەس قويداي مومىن پاقىرلار. تەك اشتان ولمەسەم بولدى دەر. ويلاعانى قارىن قامى. باس كوتەرگەندەرى بولسا ەل ازىپ بارادى دەپ باس قاتىرماق ەمەس. اباي ءومىر سۇرگەن ءداۋىر، ءحىح عاسىر اياعى، مىنە، وسىنداي، رەسەي يمپەرياسىنىڭ قازاق دالاسىنداعى دەگەنى بولىپ، ءبىر ورتالىققا باعىنعان حان بيلىگىن جويىپ، قازاقتىڭ ساناسىن بوجىراتىپ، حالقىن قوجىراتىپ، ەلىن، جەرىن بولشەكتەپ، بيلەي باستاعان زامانى.

ۇلكەن رومان - قاشاندا ۇلت ءومىرىنىڭ ايناسى. ەندەشە، «اباي جولى» - اباي ءومىر سۇرگەن ءداۋىر ايناسى. سول اينادان نە كوردىك؟ سول اينادان ءبىز قازاقتىڭ جوعارىداعىداي كىسى شوشىرلىق كەلبەتىن كوردىك. سول بەينەنى كوزى اشىق اباي دا كورگەن. كورگەن دە، قۇسالىقپەن ءومىر سۇرگەن. كۇڭىرەنىپ ولەڭ جازعان. كۇن-ءتۇن دەمەي قازاق ءجايىن ويلاعان. «مىڭمەن جالعىز الىسىپ»، قاراڭعىدا جول تابا الماي قارمانعان. قازاق ءۇشىن بۇل تىعىرىقتان شىعار جولدى اعارتۋ دەپ بىلگەن. حالىقتى اعارتۋ. اق قاعازعا جۇرەك قانىمەن ولەڭ جازعان. ول جىرلارى تۇنەكتى سەرىپكەن شىراقتاي جىلتىراپ قاراڭعى دالاعا ساۋلە سەپكەن. اقىن كەنەسارى، ناۋرىزبايدان، ماحامبەت پەن يساتايداي ات جالىن تارتىپ ءمىنىپ قولعا  قارۋ المادى، ءبىلىمدى مىڭدى جىعادى دەپ قولعا قالام الدى. كۇرەستىڭ جاڭا زاماناۋي ءتۇرىن تاڭدادى. ءسويتىپ، كۇرەستىڭ جاڭا زاماناۋي تۇرىمەن اباي دا حالقى ءۇشىن كۇرەستى باستاعان. باسقاشا كۇرەستى باستاعان. قازاق ءۇشىن كۇرەستىڭ بۇل جاڭا ءتۇرىن حح عاسىر باسىنداعى قازاق قالامگەرلەرى ءىلىپ اكەتىپتى. سونىڭ ءبىرى - اباي شاكىرتى مۇحتار. كۇرەسكەر كەمەڭگەر اباي ولەڭدەرىمەن كوز اشقان شاكىرت مۇحتاردىڭ قالامىنان تۋعان تۇڭعىش اڭگىمەسى - «قورعانسىزدىڭ كۇنى». اۋەزوۆ شۋ دەپ قولعا قالام العاننان وتارشىلداردىڭ ەل اراسىنداعى وكىلى اقان بولىستىڭ حايۋاني بەتپەردەسىن سىپىرعان. وتارشىلدارعا قىزمەت ىستەگەن «يگى جاقسىلاردىڭ» ءوز ەلىنە، قورعانسىز حالقىنا دەگەن جاۋىزدىق، جىرتقىشتىق مورالىنە قارسى قالام سىلتەگەن. ۇلىققا سۇيەنىپ ۇلتىن قورلاعان بولىستى كوك ەسەككە تەرىس وتىرعىزعان. «قورعانسىزدىڭ كۇنىن» وقىعان قازاق ءوز حالقىنىڭ گۇلىن سولدىرعان حايۋان بەينەلى بولىس اقانعا قارعىس ايتادى. ۇلت قوزعالىسى الاشوردانىڭ ءبىر يدەولوگى بولعان جاس قالامگەردەن بۇدان وزگە قيمىلدى كۇتۋ مۇمكىن ەمەس ەدى. «قورعانسىزدىڭ كۇنى» - جاس اۋەزوۆتىڭ كەمباعال بولعان حالقىنا تۇسكەن اراشاسى، الەمدى جاڭعىرتقان اششى ايقايى. جاۋىزدىقتىڭ جاعاسىن جىرتىپ، قالامگەر كۇرەسكەر ۇلدىڭ قورعانسىزداردى قورعاپ ىزگىلىك ءۇشىن، ادىلەت ءۇشىن ازۋ ءتىسى اقسيعان جاۋىزدىققا، قورلىق، زورلىق-زومبىلىققا قارسى مايدان اشۋى، ۇلت ءۇشىن ۇستاسۋى. قازاق ءۇشىن باستاعان قايتپاس كۇرەسىنىڭ باسى. ۋىز جاس اۋەزوۆ ۋىتى بولەك وسىناۋ تۇڭعىش اڭگىمەسىنىڭ وزىمەن-اق ومىرگە ۇلى گۋمانيست كۇرەسكەر قالامگەردىڭ كەلگەنىن پاش ەتتى. «قورعانسىزدىڭ كۇنىن» جازعاندا اۋەزوۆ نەبارى جيىرماعا تولعان جاس ەكەن. وسىناۋ اسىرە ۋىتتى اڭگىمەنىڭ العاشقى پاراعىن اشا باستاعاندا-اق كىسى قۇيقاسى شىمىرلاپ ۇلانعايىر ەپيكالىق ۇسكىرىك تىنىسى سەزىلەدى. ءوز جۋاندارى مەن ورىس جۋاندارىنان ەكى جاقتى ەزگى  كورگەن، زورلىق، قورلىق تابانىندا يلەنگەن حالىق شەرى، قورعانسىزدار گوي-گويى جاۋار بۇلتتاي تۇيىلە باستايدى، تۇنەرە باستايدى.
«س. قالاسىنىڭ وڭتۇستىگىن جايلاعان ەلدىڭ قالاعا قاتىناساتىن قارا جولىنىڭ ۇستىندە ارقالىق دەگەن تاۋ بار. دالانىڭ كوڭىلسىز ۇزاق جولىندا قاجىپ كەلە جاتقان كەرۋەنگە ارقالىق الىستان كورىنىپ، دامەلەندىرىپ تۇرادى.
...ارقالىقتىڭ جول اشاتىن كەزەڭى كۇشىكپاي كەزەڭى دەپ اتالادى.»

وسىلايشا، ءحىح عاسىر سوڭىمەن، حح  عاسىر باسىنداعى قازاق زيالىلارى قازاق ءۇشىن كۇرەستىڭ جاڭا ءتۇرىن، حالىق اعارتۋ ءتۇرىن تاڭدادى. ۇلت ساناسىن وياتىپ، ۇلتتى ءوزى ءۇشىن ءوزى كۇرەسەر جولعا  شاقىردى. ءاربىر قازاق قازاق ءۇشىن قورعان بولار كۇندى كوكسەدى. الاشوردا ۇكىمەتى ومىرگە كەلگەن 1917 جىلدىڭ جەلتوقسانىنان باستاپ ۇلتتىق  ۇرانعا اينالعان بۇل ۇندەۋ، بۇل الاۋ 1929 جىلى ۇلت زيالىلارىن توپىرلاتىپ تۇرمەگە قاماسا دا، ءبىرجولا باتىر جۇرەكتەردەن سونبەدى. سونبەدى. سول تۇرمەدە ۋىز جاس اۋەزوۆ تە وتىردى. الايدا ۇلتىنا ادال ۇلى تۇلعا ەندى كۇرەستىڭ سىرت كوزگە بايقالماس، تەرەڭ تۇرىنە دەن قويدى. ىسقىرعان رەپرەسسيا وعى جان-جاعىنداعى قاندىكويلەك دوستارىن ءبىر-بىرلەپ جالماپ جاتسا دا،  ۇلى كۇرەسكەر العان بەتىنەن قايتپايدى. قازاق ءۇشىن كۇرەسكەر العان بەتىنەن قايتپايدى. قازاق ءۇشىن كۇرەستىڭ ەندى ۇلت ساناسىن وياتار، ۇلت «مەنىن» وياتار ەڭ كۇردەلى دە قيىن مايدانىنا كىرىستى. قازاق ءۇشىن كۇرەسكەر كرەيسەر، ۇلتتىڭ رۋحاني «اۆروراسى» - «اباي جولىن» جازۋعا وتىردى. ۇلى كۇرەسكەر ىسقىرعان رەپرەسسيا وعى استىندا وتىرىپ جۇمىس ىستەپ، ۇلتى ءۇشىن ماڭگى ولمەس، ماڭگى وشپەس ۇلان-عايىر ەرلىك جاسايدى. ۇلتىنىڭ ۇلىلىعىن پاش ەتەر، عاسىرلار بويى قۇل بولعان قازاق ساناسىن سىلكىپ وياتار، ەڭ باستىسى، قازاقتىڭ جوعالا باستاعان ءوز-وزىنە دەگەن سەنىمىن وياتار ۇلى ەپوپەياسىن اياقتايدى. دالا كەمەڭگەرى ءوز كەيىپكەرى ءارى رۋحاني ۇستازى اباي ۇنىمەن، اباي شەرىمەن وزىنەن كەيىنگى ۇرپاققا وشپەس وسيەت تاستادى. جان-جاقتى قوپارىلا سۋرەتتەلگەن قازاقتىڭ قاسىرەتى مەن قاسيەتى وسى... جاقسىسىنان ۇيرەن دە، جامانىنان جيرەن... حالقىڭ وسى، بارى دا جوعى دا وسى... وسىدان باسقا حالقىڭ جوق... ادامىن ايالا، ارامىن اياما... دەگەن ماڭگى وسيەتىن اق قاعازعا قاشاپتى. ارتىنا ولمەس ءسوز قالدىرىپتى. ول - «اباي جولى». ونى وقي ءبىلۋ، ۇلى ەپوپەيا استارىن اشا ءبىلۋ بىزگە بۇگىنگى، ەرتەڭگى ۇرپاققا پارىز. سونىمەن، بوراعان رەپرەسسيا وعى استىندا وتىرىپ كەمەڭگەر ەلىنىڭ كەشەگىسىن ەكشەلەپ، ەلەكتەن وتكىزە وتىرىپ تاپقان كوز جاۋىن الارداي جاۋھارلارىن قازىنالى كەبەجە كىتاپ - «اباي جولىنا» سالا بەرگەن. سالا بەرگەن. ءسويتىپ، وسىناۋ قازىنالى كىتابىن، بولاشاققا امانات ەتكەن.

اۋەزوۆ اماناتى. نەمەسە ۇلى ۇستازبەن ونىڭ «اباي جولى» ارقىلى قايتا تىلدەسۋدەن كەيىن تۋعان تۇيىندەر. ەتەگىنە ءسۇرىنىپ ەلبەڭ-ەلبەڭ  جۇگىرگەن ەلگەزەك بالا مۇحتار ەڭ الدىمەن قۇلاعىنا حالقىنىڭ قۇنارلى قارا ءسوزىن قۇيا بەرىپتى. كوكىرەككە توقي بەرىپتى. ءسوز قادىرىن ۇعا ءبىلىپتى. قاسيەتتى قارا ءسوز بولاشاق جازۋشىنىڭ كوز قاراشىعىنداي ساقتاعان كيەلى قازىناسىنا اينالىپتى. سول قازىنا، ۇلتتىق ءسوز ونەرىنىڭ مول قازىناسى، اللا بۇيرىعىمەن اۋەزوۆ قولعا قالام العاننان باستاپ اق قاعاز بەتىنە اقتارىلعان. ءتىل كەمەڭگەردىڭ باستى بايلىعىنا اينالعان. سيىنارى دا سۇيىنەرى دە - قازىنالى قازاق ءتىلى. سول ءتىل، اۋەزوۆ اسپەتتەگەن قازاق ءتىلى كەمەڭگەردىڭ قاي  شىعارماسىن الساق تا اتويلاپ الدىڭنان ءورىپ شىعادى. جامىراپ شىعادى. سول ءسوز، قاسيەتتى قارا ءسوز اق سەلەۋلى اتىراپتى بويلاپ كوز قۋانتىپ، كۇمىس تولقىن بوپ جۇگىرەدى، ءسۇت جارىق ايلى تۇنگى ءان بولىپ اۋەدە قالىقتايدى، اق بۇعاعى بۇلكىلدەگەن جاس سۇلۋدىڭ سىڭعىر كۇلكىسىنە اينالىپ جۇرەگىڭدى قىتىقتايدى، اتانىڭ ابزال اقىلى بوپ اساۋدى قۇرىقتايدى، انانىڭ مول مەيىرىم نۇرى بوپ سۋسىنىڭدى قاندىرادى. وسىناۋ ءتىلدى، قازاقتىڭ عاجايىپ ءتىلىن، ۇلت بايلىعىن جيناپ-تەرىپ اۋەزوۆ بىزگە، بولاشاققا امانات ەتىپتى. شاشپاي-توكپەي، قازاقتىڭ باستى شارتى - انا ءتىلىمىزدى اۋەزوۆشە ايالاپ بولاشاققا جەتكىزۋدى امانات ەتىپتى. وكىنىشكە قاراي، ميلليونداعان قازاق بۇگىندە «اباي جولىن» كوكىرەككە توقىماق تۇرماق، ونى قولعا الىپ وقي المايتىن حالگە جەتتى. ولار - كەشەگى قازاقتى كەمسىتۋمەن جۇيەلى تۇردە اينالىسقان قياناتشىل قوعامنىڭ بەل بالالارى. بۇل ومىردە «اباي جولىن»، ءوز ادەبيەتىن اۋەزوۆ تىلىندە وقۋ مۇمكىندىگىنەن اجىراعان ورىستانعان ۇرپاق. بۇل ۇرپاق، ورىستانعان ۇرپاق، تۇپنۇسقادا وقي الماعاننان كەيىن ۇلتتىق ادەبيەتىن كەمسىتۋدەن ءالى تىيىلعان جوق. ءوز انا ءتىلىن كەمسىتەدى. ءوز ءتىلىن ۇيرەنۋگە ءالى دە قۇلقى جوق تاسكەرەڭ حالدە.  تۋعان تىلىنە تۇمسىق شۇيىرە قارايتىندار، انا تىلىنەن اجىراپ قالعاندار، اقىلعا كەلىڭدەر! ايتپاعىمىز اۋەزوۆ اماناتىنا ادال بولىڭدار! اباي دا اۋەزوۆ تە سىزدەرگە انا ءتىلىڭدى مانسۇقتاپ ورىس بول دەمەگەن، ورىستىڭ ءبىلىمىن ۇيرەنىپ وزگە ەلمەن تەڭ بول، كەم بولما دەگەن. اۋەزوۆتىڭ ابايى ميحايلوۆ ءتارىزدى قازاققا تەڭ قارايتىن ورىسقا دوس بولعان. قازاققا قىرىس قارايتىندارعا قىرىس قاراعان. باس يگەنگە باس ءيىپ، شالقايعانعا شالقايعان. جانە وسى مادەنيەتتى بىزگە، بولاشاققا «اباي جولى»، اۋەزوۆ جولى ۇلگى ەتەدى.

سودان كەيىن اۋەزوۆ ۇلى ابايدىڭ كىسىلىك، ازاماتتىق الەمىن اشادى. اباي الەمى. حالقى ءۇشىن كۇرەسكەر كوزى اشىق قازاق تاعدىرى. ادىلەتسىزدىككە توزبەگەن  ادىلەتشىل ازامات تۇلعاسى. ادىلەتسىزدىك تىپتەن اپەرباقان اكەدەن كەلسە دە قارشاداي بالا بولا تۇرا قايمىقپادى-اۋ! قودارعا جاسالعان قيانات تۇسىندا، بوجەيگە جاسالعان وزبىرلىق تۇسىندا اعا سۇلتان اكەسى بولسا دا قارسى شىقتى-اۋ! ويتپەسە، ول اباي بولار ما؟! ويتپەسە، ول حالىق ۇلى ەمەس، قۇنانباي ۇلى بولىپ قالار ەدى عوي.  ابايدىڭ وسى كۇرەسى ارقىلى اۋەزوۆ ۇلتىنا ادىلەت جولىن، يماندىلىق جولىن  ۇلگى ەتەدى. ماڭگى  وسيەت ەتەدى. قياناتقا قارعىس ايتادى. كىسىلىگىن ساقتاپ اللا جولىن ساتپاعاندارعا العىس ايتادى. بۇل بىزگە ۇلت  ۇستازى وسيەت ەتكەن جول. اۋەزوۆ جولى. ايتپاعىمىز، وسىنى ۇق، جاس ۇرپاق، الاش ۇرپاعى!

«اباي جولىندا» بار بولا تۇرا، باي بولا تۇرا ۇلى اقىن بارىنەن دە جوعارى ءبىلىمدى، مادەنيەتتى، رۋحاني بايلىقتى قويادى. شەنەدى، شەڭگەلدى اكەگە باس ۇرماعان ۇلى تۇلعا، ونەر، ولەڭ-جىر، وسيەتتىڭ وزىندەي بولعان اقىن بايتاس، شوجە اقىن، سال بىرجانعا باس يەدى. ۇلگى تۇتادى. ۇستاز تۇتادى. تۋعان ايداي تولىقسىعان توعجانعا، ايگەرىمگە ونەرى ءۇشىن، انشىلىگى ءۇشىن ىنتىق بولادى، تابىنادى. كىتاپ، ونەر، ءبىلىم، مادەنيەتكە ۇمتىل دەپ زارلاپ وتەدى. اباي، اۋەزوۆ كەمەڭگەرلەر. ايتپاعىمىز، وسى ۇلگىنى سىزدەرگە دە وسيەت ەتكەن، بۇگىنگى ۇرپاق، بولاشاق ۇرپاق!
«اباي جولى» سونداي-اق كەيىنگى قازاق ۇرپاعىنا ۇلگى بولارلىق ۇل مەن قىزداردى العا تارتادى. زيالىلىق ۇلگىسى ءبىر اباي باسىنا جيناقتالعان. قاي زاماندا دا قازاق زيالىلارىنىڭ اۋەزوۆ سومداعان ابايدان ۇيرەنەرى مول. ەر جىگىتتەرگە مارقاسقا بازارالىنى ۇلگى ەتەدى. قىزدارىمىزعا توعجان، ايگەرىم، سالتانات ۇلگى. انالارىمىزعا زەرە، ۇلجان ۇلگى. ايتپاعىمىز، جاس ۇرپاق، كەمەڭگەر كەڭەسىنە قۇلاق سال!

وتارشىل جۇيە سەنىڭ جەرىڭە قول سالدى، تىلىڭە قول سالدى، دىنىڭە قول سالدى. وتكەنىڭە سەنىڭ ءوز قولىڭمەن كۇل شاشتىردى. وتارشىل يدەولوگياعا سەنسەك، قازان توڭكەرىسىنە دەيىن سەندە ەشتەڭە بولماعان. حان دا جوق، قارىپ تە جوق، تاريح تا جوق، قالا دا جوق، دانا دا جوق. ءبىر سوزبەن ايتقاندا، وتكەندە سەن جارماساتىن تۇك تە جوق. ودان دا تاريحى 17-ءشى جىلدان باستالاتىن ءتىلى ورىس سوۆەت حالقى بول! قازاق بولما! مىنە، وسىنى استىرتىن ۇران ەتكەن وتارشىل جۇيە ۇدەپ تۇرعان تۇستا، ءوز ەلىنىڭ وتكەنى جايلى ايتقىسى كەلگەن قازاق شەتىنەن اتىلىپ جاتقان تۇستا، ۇلى اۋەزوۆ ۇلتىن ۇلىقتايتىن ۇلى ەپوپەيا ءۇشىن ءباسىن بايگەگە تىككەن، ارپالىسقان. ارپالىسىپ ءجۇرىپ ۇلى رومانىن ومىرگە الىپ كەلدى. «اباي جولى» كوشپەلىلەر مادەنيەتى دەگەنگە كۇلە قارايتىن كۇللى كوزقاراستارعا كۇيرەتە سوققى بەردى. سونى سەزگەن، ياعني، اۋەزوۆتىڭ ءالى دە ۇلتىن ساتپاي، بۇل شىعارماسىندا دا قازاقشىلدىعىمەن قالعانىن سەزگەن كوممۋنيست يدەولوگتار، دالىرەك ايتقاندا، قۇل قازاقتار، بارلىق ءباسپاسوز بەتتەرىنە ارتيللەريا ورناتىپ، اۋەزوۆتى اتقىلاعانىن بىلەمىز. الايدا «اباي جولىن» مويىنداماۋ ءۇشىن توباناياق بولۋ كەرەك ەدى. «اباي جولىنا» لەنين اتىنداعى باس بايگەنى بەرگەن ورىس ينتەلليگەنتسياسى وندايلار ساناتىندا ەمەس ەدى. ولار - تاڭداۋلى ورىس جازۋشىلارى ەدى. «اباي جولى» الەمدى شارلاپ كەتتى. دۇنيەنىڭ ءتورت بۇرىشىنا جول تارتىپ تەك قازاقتىڭ عانا ەمەس، بەرىسى - كۇللى كوشپەلىلەر وركەنيەتىنىڭ بەدەلىن بيىكتەتىپ، ارىسى - ازيا ابىرويىن اسقاقتاتتى. ۇلت رەتىندە قازاقتاردىڭ ەشكىمنەن كەم ەمەس، ىرگەلى ەل ەكەنىن كورسەتتى. سوندىقتان دا نەمىستىڭ ءبىر ايتۋلى جازۋشىسى اننا زەگەرس: «اۋەزوۆ اۋەزىمەن جىرلانعان حالىق قانداي باقىتتى!!!» -  دەيدى. ايتپاعىمىز، «اباي جولى» - قازاقتىڭ ۇلتتىق رەنەسسانسىنىڭ باسى. قازاق ساناسىنىڭ قايتا ورلەۋىنىڭ باسى. سول تۇستا تاريحي سانا قايتا تۇلەدى. ءسويتىپ، حح عاسىردىڭ ەكىنشى جارتاسىنداعى قازاق ادەبيەتى اۋەزوۆ شەكپەنىنەن شىقتى. «اباي جولى» قازاقتى، قازاقتىڭ كوشپەلى كەشەگىسىن كەمسىتپەك بولعان استامشىل، وتارشىل كوزقاراستارعا وسىلايشا كۇيرەتە سوققى بەردى. «اباي جولى» حالقىنا اراشا ءتۇستى. استامشىل كوزقاراستان الاشتى اراشالادى. اسىعىس، اپىل-عۇپىل اۋدارماسىنىڭ وزىمەن-اق ورمانداي ورىس وقىرماندارىن مويىنداتتى. بۇگىندە ەپوپەيانىڭ ءبىرىنشى كىتابى اسا تالانتتى ورىس جازۋشىسى اناتولي كيمنىڭ اۋدارماسىمەن   «جىبەك جولى» باسپاسىنان جارىق كوردى. بۇرىنعى ۇجىمدىق اۋدارمامەن سالىستىرعاندا كيم اۋدارماسى كوش ىلگەرى، ءساتتى، تۇپنۇسقاعا مەيلىنشە جاقىن. ياعني، «اباي جولىن» قازاقتان وزگە الەم ەندى قايتا تاني باستاماق. وزگە تىلدەر ورىسشادان اۋداراتىن بولعاندىقتان، ورىسشاداعى ورا شولاقتىقتار سول قالپىندا وزگە تىلدەرگە اۋىسقانى حاق. مۇنداي ۇلت پاسپورتىن، ۇلتتىق تۋىندىنى ەندى الەم تىلدەرىنە قايتا اۋدارۋ كەرەك. بۇل - قازاقستان ۇكىمەتى قولعا الار ۇلاعاتتى ءىس. جارىق دۇنيەگە مىڭ جىلدا ءبىر كەلەر دالا دانىشپانى حح عاسىردىڭ ءبىرىنشى جارتىسىندا ءومىر ءسۇردى. ارامىزدان كەتكەنىنە دە جارتى  عاسىرداي. اتى اڭىزعا اينالعان الىپتى ءبىز كورە المادىق. ارماندا قالدىق. اۋەزوۆ فەنومەنى - ۋاقىت كەرۋەنى ۇزاعان سايىن، سالماعى مەن سيقىرى تەرەڭدەي تۇسەدى، جۇمباعى قيىنداي تۇسەر قۇبىلىس. سەبەبى، اۋەزوۆپەن بىرگە كەلمەسكە ول ءومىر سۇرگەن ورتا   - كوشپەلى قازاق تۇرمىسى، جالپى كوشپەلى وركەنيەت كوتەرىلە كەتتى. ول سول وركەنيەت تۋدىرعان قۇبىلىس ەدى. دالا مەن اۋەزوۆ ءبىرتۇتاس. ونى اجىراتا المايسىز. اۋەزوۆتىڭ دالادا، قازاقتىڭ كيىز ۇيىندە ومىرگە كەلمەگەندە، ەپيكالىق كوشپەلى ءومىر سالتىن باستان كەشپەگەندە، ول مىڭ جەردەن تالانت بولعانىمەن، «اباي جولى» ءتارىزدى كوشپەلى  وركەنيەتتىڭ اققۋ ءانىن تۋدىرا الماس ەدى. بۇگىنگى قازاق كۇندەلىكتى تىرلىكتە، وكىنىشكە قاراي، اۋەزوۆ قولدانعان قازاق ءتىلىنىڭ  جارتىسىن دا قولدانبايدى دەۋگە بولادى. اۋەزوۆ قولدانعان قازاق تىلىمەن سالىستىرعاندا بۇگىنگى حالىقتىق ءتىلىمىز تىم كەدەي، قارادۇرسىن، تىم جاداعاي. قايدا كەتتى سول ءتىل، سول قازىنا؟ زامانالار سۇرلەۋىندە قازاق كوشى العا قاراي قوزعالعان سايىن تەسىك قالتادان تامشىلاعان داندەي ءتىل بايلىعىمىز جولشىباي ءتۇسىپ كەلە جاتقان سياقتى، شاشىلىپ كەلە جاتقان سياقتى. قازاق كوشى العا قاراي قوزعالعان سايىن شاشىلىپ بارا جاتقان جالعىز عانا ءتىلىمىز بە ەكەن...

وسى رەتتە «اباي جولى» - ءتىل مايدانىنداعى بارىمىز بەن جوعىمىزدى اندا-ساندا سالماقتاپ تۇرار «ءتىل بەزبەنى»  دەۋگە لايىق، قازاقتىعىمىزعا سىن كىتاپ. الماعايىپ زامانالار اسۋىندا اداسىپ كەتپەۋ ءۇشىن الاش ۇرپاعى «اباي جولىنا» قاراپ باعىت-باعدارىن تۇزەپ تۇرسا ابزال. ەكى مىڭ جىلداي جەر بەتىندە شاشىراعان ءبىر حالىق: «ءبىزدى جويىلۋدان امان الىپ قالعان سول ءبىر ۇلى كىتاپ»، - دەپ بىلەدى. قازاق ءۇشىن «اباي جولى» دا نەگە سونداي كىتاپ بولماسقا؟! تاريحتىڭ الداعى تالاي «تار جول، تايعاق كەشۋلەرىندە» قولتىقتا جۇرەر كىتاپ بولماسقا؟!
ايتپاعىمىز: الاش جۇرتى، اۋەزوۆ اماناتىنا ادال بولايىق!!!

"قاسىم - اقپارات"

http://qasym.kz

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1581
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2280
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3606