ەندى جارتى ايعا جۋىق ۋاقىتتان سوڭ (17 كۇننەن سوڭ), 10 قاڭتاردا قازاقستاندا كەزەكتى رەت پارلامەنت سايلاۋىن وتەدى، بىلەسىزدەر. بۇعان دەيىن پارلامەنت سايلاۋىنا قاتىستى ەل ىشىندە ءارتۇرلى بولجامدار ايتىلدى. الەۋجەلىدەگى اجىك-گۇدىك اڭگىمەلەرگە سالساق، بۇل سايلاۋ بىلتىر ءوتۋى كەرەك-ءتى. ساياسي ساراپشىلاردان تارتىپ، جەلىدەگى جۇرت: «پرەزيدەنت سايلاۋىنان سوڭ، ىلە-شالا پارلامەنت سايلاۋى وتەدى»، - دەپ بولجاعان. راس، پارلامەنت سايلاۋى مەرزىمىنەن بۇرىن ءوتۋى دە مۇمكىن ەدى. ويتكەنى، وسىعان دەيىن بىرنەشە مارتە كەزەكتەن تىس پارلامەنت جانە پرەزيدەنت سايلاۋلارىن وتكىزگەن ەدىك. بىراق، ولاي بولماي شىقتى. ول بولەك اڭگىمە...

تاۋەلسىزدىكتىڭ 29 جىلىندا قازاقستاندا 7 رەت پارلامەنت سايلاۋى وتكەن ەكەن. جانە ونىڭ كوبى وكىلەتتىگى اياقتالماي جاتىپ تارقاتىلعان. قاڭتارداعى سايلاۋ 8-ءشى سايلاۋ.

پرەزيدەنت پارمەن بەرىپ، ناۋقان باستالعالى بەرى وسك رەسمي تىركەلگەن دەپ تانىعان التى ساياسي پارتيا دوداعا تۇسەتىندەرىن رەسمي جاريالادى. كەيىن، قازاقستانداعى جالعىز «وپپوزيتسيالىق پارتيا» دەگەن اتى بار جسدپ سايلاۋعا بايكوت جاريالاپ، ناۋقاننان باس تارتتى. قالعان پارتيالاردى وسك تىركەپ، سايلاۋالدى ۇگىت-ناسيحات جۇمىستارى باستالدى.

بەسەۋدىڭ باسەكەسى

«نۇر وتان» - بيلىك پارتياسى. پارتيانىڭ نەگىزى 1999 جىلى قالانعان. اۋەلدە «وتان» پارتياسى بولىپ قۇرىلعان ەدى. 2006 جىلى سەز ءوتىپ، پارتيانىڭ اتاۋى «نۇر وتان» بولىپ وزگەردى.  پارتيانىڭ توراعاسى – نۇرسۇلتان نازارباەۆ. 900 مىڭعا جۋىق مۇشەسى بار. ماجىلىستەگى 107 ورىننىڭ 84-ءى وسى پارتياعا تيەسىلى.

«اق جول» پارتياسى 2002 جىلى قۇرىلعان. 260 مىڭعا جۋىق مۇشەسى بار. ماجىلىستەگى 107 ورىننىڭ 7-ەۋى وسى پارتيانىڭ وكىلدەرىنە تيەسىلى. اق جول – ليبەرالدار پارتياسى سانالادى. يدەولوگياسى – دەموكراتيالىق ەل، الاش يدەياسىن ناسيحاتتاۋ ءھام انتيكوممۋنيزم يدەياسى.

ماجىلىسكە ءۇش مارتە وتكەن. پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا ەكى مارتە ۇمىتكەر ۇسىنعان. 2005 جىلى ءاليحان بايمەنوۆ 1,61 پايىز داۋىس السا، 2019 جىلى دانيا ەسپاەۆا 5,05 پايىز داۋىس جيناعان.

«قازاقستاننىڭ حالىقتىق پارتياسى» - 2004 جىلى قۇرىلعان پارتيا. بۇرىنعى كوممۋنيستىك پارتيا. كەي مالىمەتكە سۇيەنسەك، 105 مىڭنان استام مۇشەسى بار. ماجىلىستەگى 107 ورىننىڭ 7-ەۋى «كوممۋنيستەرگە» تيەسىلى. ءدال سايلاۋدىڭ قارساڭىندا پارتيا باسشىلارى رەبرەندينگ جاساپ، ات اۋىستىرعان. كوممۋنيستىك دەگەن اتاۋمەن قوش ايتىسقان...

ماجىلىستەگى ءۇش پارتيا وسى، مىنە. بۇلاردان وزگە رەسمي تىركەۋدەن وتكەن تاعى ەكى ساياسي پارتيا بار. ەندى سولار تۋرالى از كەم ايتا كەتەيىك...

«اۋىل» پارتياسى 2002 جىلى تىركەۋدەن وتكەن. ال 2003 جىلى قايتا تىركەۋگە تۇردى. ونىڭ توراعاسى ءالي بەكتاەۆ قازىر سەنات دەپۋتاتى. 2007 جىلى ءماجىلىس سايلاۋىنا قاتىسقان. 1,51 پايىز داۋىس الىپ، پارلامەنتكە وتپەي قالدى. ال 2011 جىلعى پرەزيدەنتتىك سايلاۋعا بۇل پارتيا ۇمىتكەر شىعارعان جوق. 2012 جىلى دا ءماجىلىس سايلاۋىنا تۇسكەن. ول جولى 1,19 پايىز داۋىس جينادى.

«ادال» پارتياسى. دالىرەك ايتساق، بۇرىنعى «بىرلىك» پارتياسى 2013 جىلى تىركەۋدەن وتكەن. بۇل پارتيا تۋرالى ماعلۇمات وتە از. ءدال سايلاۋدىڭ الدىندا ات اۋىستىرىپ، دوداعا ءتۇستى. قۇرامىنا ەسىم-سويى ەلگە بەلگىلى ازاماتتاردى تارتىپ، ۇمىتكەرلەر تىزىمىنە قوستى. بۇل پارتيا 2016 جىلى ءماجىلىس سايلاۋىنا قاتىسقان. 0,29 پايىز داۋىس جيناپ، پارلامەنتكە وتكەن جوق.

دەبات: 5 پارتياعا 1 ساعات از با، كوپ پە؟

ۇگىت-ناسيحات دەدىك قوي. سول ناۋقاننىڭ ەڭ قىزدى-قىزدى كەزەڭى ساياسي پارتيالاردىڭ تەلەەفيردەگى ءسوزسايىسى ەكەنى بەلگىلى. 22 قازان كۇنى دەبات ءوتتى. وعان 5 بىردەي ساياسي پارتيا قاتىستى. «قازاقستان» ارناسى ەنشىلەپ تاراتقان تەلەدەبات 1 ساعات 5 مينۋتتا اياقتالدى. ونىڭ العاشقى 6 مينۋتىن «اشىق الاڭنىڭ» جۇرگىزۋشىسى  پارتيالار مەن دەبات ەرەجەسىن تانىستىرۋعا جۇمسادى. قالعان ۋاقىت پارتيالارعا بەرىلدى. بۇل از با، كوپ پە؟ اۋەلگى گاپ وسى!

«قازاقستان» ارناسى – بۇل مەملەكەتتىك تەلەارنا. ونىڭ مەنشىك يەسى – قر ۇكىمەتى! بۇل ارنا قازاقستانىڭ بۇكىل اۋماعىنا تۇگەل تارالادى. ءتۇرلى ءازىل-ىسقاق باعدارلامالار مەن وتاندىق جانە شەتەلدىك تەلەسەريالدارعا ساعاتتاپ ۋاقىت بولەتىن مەمارنانىڭ ەلىمىزدىڭ باستى ساياسي وقيعاسى – پارلامەنت سايلاۋىنىڭ دەباتى ءۇشىن 1 ساعاتقا جەتەر-جەتپەس ۋاقىت بولگەنى كوپتىڭ كوڭىلىنەن شىقپاعانى جانە راس. مۇنى الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى پىكىرلەردەن دە انىق بايقاۋعا بولادى. ءبىر ايتا كەتەتىنى – تەلەدەبات باستان-اياق مەملەكەتتىك تىلدە، ياعني قازاق تىلىندە ءوتتى!

ءجا، سونىمەن تەلەدابات ءوتتى. وعان بەس پارتيانىڭ وكىلى كەلىپ قاتىستى. اينالدىرعان 1 ساعاتتا كىم نە ايتتى؟ كىمنىڭ ءسوزى وتكىر بولدى؟ كىم سوزدەن جىعىلدى؟ رەت-رەتىمەن جازايىق...

بۇل جولعى دەباتقا بەس پارتيا قاتىستى. ولار جوعارىدا اتالعان: «نۇر وتان»، «اق جول»، «اۋىل»، «ادال» جانە «قازاقستاننىڭ حالىقتىق پارتياسى».

ناۋقانعا قىزۋ ارالاسىپ، ماجىلىسكە بارۋعا نيەتتى بەس پارتيانى ايتتىق. بۇل جولعى تەلەەفيردەگى سوزسايىسقا وسى بەس پارتيا كىمدەردى قاتىستىردى؟ ەندى سول تۋرالى جازايىق...

«نۇر وتان» ۇمىتكەرى – ايدوس سارىم. جاسى – 45-تە. ساياساتتانۋشى. قازاق قوعامىنا ەسىم-سويى ەتەنە تانىس ايدوس سارىم وسىعان دەيىن ءتۇرلى مەملەكەتتىك جانە مەملەكەتتىك ەمەس ۇيىمداردا قىزمەت ىستەگەن. قر پرەزيدەنتى جانىنان قۇرىلعان ۇلتتىق كەڭەستىڭ مۇشەسى. «نۇر وتان» قاتارىنا بيىل قاراشادا عانا قوسىلعان.

«اق جول» ۇمىتكەرى – بەرىك دۇيسەمبينوۆ. جاسى – 49-دا. زاڭگەر، تاريحشى. 2016 جىلدىڭ ناۋرىزىنان بەرى ءماجىلىس دەپۋتاتى. پارلامەنتكە «اق جول» پارتياسىنىڭ تىزىمىمەن وتكەن.

وسىعان دەيىن قازاق قوعامىندا قىزۋ تالقىلانعان باستامالارىنىڭ ءبىرلى-جارىمى:

«25 ادام كوشەگە شىقسا، 250 پوليتسيا جۇرەدى»،

«تاۋىق قورا مەن شوشقا قورادان شىر اينالىپ شىعا الماي ءجۇرمىز. نەگە؟»،

«اشارشىلىقتى «گەنوتسيد» دەپ مويىنداتاتىن ۋاقىت جەتتى!».

ەسكەرە كەتەتىن تاعى ءبىر جايت – دەباتقا قاتىسقان بەسەۋدىڭ ىشىندە دەپۋتاتتىق تاجىربيەسى بار جالعىز ۇمىتكەر - بەرىك دۇيسەمبينوۆ بولدى.

«اۋىل» ۇمىتكەرى – داۋلەتكەرەي كاپۇلى. جاسى – 43-تە. اقىن. قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى. حالىقارالىق «الاش» ادەبي سىيلىعىنىڭ يەگەرى. «دارىن» مەملەكەتتىك جاستار سىيلىعىنىڭ لاۋرەاتى. ەكى دۇركىن مەملەكەتتىك ستيپەنديا يەگەرى. قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ باسقارما مۇشەسى، حالىقارالىق ايتىس اقىندارى مەن جىرشى-تەرمەشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى.

«حالىقتىق پارتيا» ۇمىتكەرى – عازيز قۇلاحمەتوۆ. بۇل ازامات تۋرالى اقپارات جوقتىڭ-قاسى. پارتيالىق تىزىمدەگى مالىمەت بويىنشا شىمكەنتتەگى «قاراتاۋ» جشساكىمشىلىك-شارۋاشىلىق باسقارماسىنىڭ ديرەكتورى. «Facebook» جەلىسىندەگى پاراقشاسىن ورىس تىلىندە جۇرگىزەدى ەكەن.

«ادالدىڭ» ۇمىتكەرى – ماقسات تولىقباي. تەلەجۇرگىزۋشى. پارتيا قاتارىنا بيىل عانا قوسىلعان. ايتپاقشى، جاڭاعى پارتيالاردىڭ تەلەدەباتى وتكەن «اشىق الاڭ» باعدارلاماسىنىڭ بۇرىنعى جۇرگىزۋشىسى وسى ماقسات تولىقباي ەدى.

رەگلامەنتتەلگەن تەلەدابات

تەلەدەبات رەگلامەنتتەلگەن تارتىپپەن ءوتتى. ۇمىتكەرلەردىڭ پىكىر-تالاستىرعان تاقىرىبى: «ۇلتتىق قۇندىلىقتار جانە يدەولوگيا» بولعان. ءار پارتيا وكىلىنە اتالعان تاقىرىپتى اشۋعا 2 مينۋتتان ۋاقىت بەرىلدى.

ادىلدىك ءۇشىن ايتا كەتۋ كەرەك، «ۇلتتىق قۇندىلىقتار جانە يدەولوگيا» تاقىرىبىن تولىق اشا بىلگەن ءۇش پارتيا بولدى. ولار: «نۇر وتان»، «اق جول» جانە «اۋىل». وسى اتالعان پارتيالاردىڭ سپيكەرلەرى ناقتى تاقىرىپتى 60-70 پايىزعا قامتىدى. ال قالعان ەكەۋى جولاي سىرعىتىپ وتە شىقتى، الەۋمەتتىك-ەونوميكالىق تاقىرىپتاردى ءسوز ەتتى.

جەردى ساتۋ – اناڭدى ساتۋمەن تەڭ!

«قازىرگى الەمدە مادەنيەتتەردىڭ تەكە-تىرەسى ءجۇرىپ جاتىر. مادەني جانە اقپاراتتىق ەكسپانتسيا سوعىستان دا قاۋىپتى. سوندىقتان رۋحانياتتىڭ تۇپ-تامىرى اۋىلدا جاتىر» دەپ، سويلەگەن داۋلەتكەرەي كاپۇلى جەر ماسەلەسىن تالقىعا سالىپ: «ءبىز يتتەن تۋىپ، ىننەن شىققان جوقپىز. جەردى ساتۋ – اناڭدى ساتۋمەن تەڭ! جەردى ساتۋدى جانە جالعا بەرۋدى تۇبىرىمەن توقتاتىپ، ماراتوري اياقتالعانشا زاڭمەن شەگەلەپ الۋىمىز كەرەك» دەدى.

اينالىپ كەلگەندە ەل بىرەۋ، مەملەكەت بىرەۋ!

ال ايدوس سارىم: «ءبىز مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن قازاقپىز. مىڭ ءولىپ، مىڭ تىرىلگەن قازاقپىز دەسەك تە، الداعى سىناقتا ءبىزدىڭ ۋاقىتىمىز بار ما؟ تاريح بىزگە ۋاقىت بەرە مە؟ ءبىز كوپتەگەن دۇنيەگە نارازى بولۋىمىز ىقتيمال. كوپ نارسەگە كوڭىلىمىز تولماۋى زاڭدى. بىراق، اينالىپ كەلگەندە ەل بىرەۋ، مەملەكەت بىرەۋ! ءبىز ۇلكەن رەفورماعا كىرىپ بارا جاتىرمىز» دەپ سويلەدى.

الاش يدەياسى قازاقتىڭ ۇلتتىق يدەياسى بولۋعا تولىق قۇقى بار!

ال «اق جول» ۇمىتكەرى بەرىك دۇيسەمبينوۆ: «ءبىزدىڭ پارتيانىڭ باعدارلاماسىنىڭ سۇبەلى بولىگى ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىنە جانە الاش يدەيالارىنا ارنالعان. الاش كوسەمى ءاليحان باكەيحان: «مەملەكەتتىگى جوق ەل جەتىم»، - دەگەن. سوندىقتان ءبىزدىڭ تاۋەلسىزدىگىمىز – باستى بايلىعىمىز. ەلىمىزدىڭ تاۋەلسىزدىگى ءوز باستاۋىن الاشتان الادى. قازاقتىڭ جەرىندەگى ءاربىر تاسى قازاقتىڭ كەۋدەسىنە تۇيمە بولىپ قادالۋى كەرەك. قازاقتىڭ جەرىندە وندىرىلگەن ءبىر ۋىس ءجۇن قازاقتىڭ يىعىنا شەكپەن بولىپ جابىلۋى كەرەك.

«ءبىز بىرەۋدەن كەم بولماۋىمىز ءۇشىن، ءبىلىمدى، باي ءھام مىقتى بولۋىمىز كەرەك»، دەپ ەلدى بىرلىككە، ەكونوميكالىق تاۋەلسىزدىككە شاقىرعان الاش يدەياسى بۇگىنگى كۇنى قازاقتىڭ ۇلتتىق يدەياسى بولۋعا تولىق قۇقى بار» دەدى.

وسى تۇستا مودەراتوردىڭ: «اق جولدىڭ دەكوممۋنيزاتسيا تۋرالى باستاماسى پوپۋليزم ەمەس پە»، دەگەن سۇراعىنا بەرىك دۇيسەمبينوۆ: «كوممۋنيستىك يدەيانىڭ ءوزى جەكە مەنشىككە، كاسىپكەرلىككە قارسى يدەيا. ەستەرىڭىزدە بولسا، سوۆەت وكىمەتىنىڭ كەزىندە قانشا ادام الىپساتار دەپ ايىپتالىپ، سوتتالىپ كەتتى.

تاريحقا كوز جۇگىرتسەڭىز، قازاق نەگىزگى تىرەگى، قامقورشىسى، ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ نەگىزى بولعان قازاق بايلارىن كامپەسكەلەپ، ونىڭ سوڭى ۇلى اشتىققا ۇلاسىپ، 4 ميلليون جازىقسىز قازاقتى جەر بەتىنەن جويىپ جىبەرگەن وسى كوممۋنيزم يدەياسى بولاتىن. قىزىل قىرعىننىڭ قۇربانى بولعان اتا-بابالارىمىزدىڭ سۇراۋىن سۇراپ، تاريحي ادىلدىكتى تالاپ ەتۋدى ءسىز پوپۋليزم دەپ سانايسىز با؟» دەپ، ادەمى جاۋاپتادى.

«ءبىز حالىق، جەر، قوعام پروبلەمالارىن كوتەرىپ جۇرگەن پارتيامىز» دەپ، ءسوز باستاعان «حالىقتىق پارتيا» ۇمىتكەرى عازيز قۇلاحمەتوۆ ءارى قاراي پارتيا باعدارلاماسىندا جازىلعان 10 تاراۋدى وقىپ بەردى. وندا: حالىق دەنساۋلىعى مەن ءبىلىمى، باسپانا ماسەلەسى، ازىق-تۇلىك قاۋىپسىزدىگى، نەسيەلىك امنيستيا مەن زەينەت جاسىن تومەندەتۋ ت.ب. الەۋمەتتىك ماسەلەلەر قامتىلعان ەكەن.

«ادالدىڭ» سۋ-جاڭا مۇشەسى ماقسات تولىقباي دا ءوز سوزىندە الەۋمەتتتىك پروبلەمالاردى كوتەردى. سونىڭ ىشىندە، ءمامس-ءتى (مەديتسينالىق قوردى) تاراتۋ، بيۋدجەتتىك سالا ەڭبەكاقىسىن 200 مىڭعا، ەڭ تومەنگى كۇنكورىس دەڭگەيىن 60 مىڭعا كوتەرى، كەپىلسىز باسپانا، نەسيەلىك جەڭىلدىك ت.ب. ماسەلەلەر قامتىلعان.

ءار پارتيا جەتەكشىلەرى 2 مينۋتتان كوسىلىپ بارىپ توقتاعان سوڭ، كەزەك ءسوز-جارىسقا بەرىلدى. بۇل كەزەڭدە پارتيا وكىلدەرى ءبىر-بىرىنە سۇراق قويىپ، ءساتى كەلسە سوزدەن جىعۋعا تىرىستى. وسى كەزەڭنىڭ تالىقىلانار تۇستارى ءھام وتكىر سوزدەرى تومەندەگىدەي بولدى:

ايدوس سارىم:

«20 جىلدا «نۇر وتان» ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى تۇگەندەۋدە نە ءبىتىردى؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ:

«بۇگىندە ۇلكەن باستاما باستالدى. ول – پرەزيدەنتتىڭ تاپسىرماسىمەن قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىن رەابليتاتسيالاۋ. وسى ارقىلى ءبىز اشارشىلىق كەزىندەگى، سوعىس كەزىندەگى قازا تاپقان ازاماتتارىمىزدىڭ ءاربىرىن تاۋىپ، وعان بەلگى قويىپ، سول ارقىلى ءبىز جيىرماسىنشى عاسىرمەن قوشتاسۋىمىز كەرەك. «سوعىستىڭ سوڭعى سولداتى ولگەنشە سوعىس اياقتالمايدى» دەيدى. ەندەشە، ءبىزدىڭ ەلدە اشارشىلىق تا، ازامات سوعىسى دا، وتان سوعىسى دا اياقتالعان جوق».  

بەرىك دۇيسەمبينوۆ:

«الاش يدەياسى مەن ەۋروقۇندىلىقتاردى قالاي بايلانىستىراسىزدار؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ:

«قازاقتا ۇيرەن دە جيرەن» دەگەن ءسوز بار. بىزگە كەرەگى – ەۋروپانىڭ تەحنولوگياسى، عىلىمى. جاستاردىڭ كوبى اۋا كوشىپ سول جاقتا وقىپ جاتىر. وقىپ قانا جاتقان جوق، سول جاقتا قالىپ قويىپ جاتىر. ەۋروپالىق ءومىر دەڭگەيىن نەگە وسى قازاقستانعا اكەلمەسكە؟ نەگە ەۋروپا ءبىزدىڭ جەمقورلاردىڭ قولى عانا جەتەتىن جەر؟ وسى جەردەگى ءبىلىمنىڭ، مەديتسينانىڭ، وسى جەردەگى ءومىر دەڭگەيى ەۋروپامەن بىردەي بولۋى كەرەك!».

عازيز قۇلاحمەتوۆ:

«سىزدەردى پارلامەنتكە اكەلگەن كوممۋنيزم يدەياسى ەدى. ودان باس تارتتىڭىزدار. ەندى سىزدەر كوممۋنيسسىزدەر مە، جوق الدە ۇلتشىلسىزدار ما؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ:

«كوممۋنيزمنىڭ نەگىزگى ميسسياسى تاپسىز قوعام قۇرۋ، جەكە مەنشىكتەن باس تارتۋ ەدى. قازىرگى ۋاقتا مۇنداي ۇرانداردى ىسكە اسىرۋ مۇمكندىگى جوق ەكەنىن جاقسى تۇسىنەمىز. ءبىز سوتسيالدىق يدەيالارىمىزدى ساقتاپ قالامىز. دەكوممۋنيزاتسيالانۋ، رەبرەندينگ جاساۋ بىزگە قانداي مۇمكىندىكتەر اشتى؟ وسى ۋاقىتقا دەيىن كوممۋنيستىك پارتياعا كوپتەگەن جاقسى يدەياسى بار ازاماتتار كەلە الماي وتىردى. ولار وزدەرىن كوممۋنيستەرمەن بايلانىستىرعىسى كەلگەن جوق.  ال قازىر سونداي ازاماتتار بىزگە كەلىپ جاتقانى جاسىرىن ەمەس».

وسى جەردە ءبىر ايتا كەتەتىن ماسەلە – وسىعان دەيىن اتالعان پارتيانىڭ مۇشەسى، دەپۋتات جامبىل احمەتبەكوۆ پارتياداعى رەبرەندينگكە قاتىستى ايتقان پىكىرىندە: «پارتيا اتى وزگەرگەنمەن، كوممۋنيستىك يدەولوگيادان باس تارتپايمىز» دەپ، سويلەگەن ەدى.

ماقسات تولىقباي:

«انا مەن بالا زورلىعى قىلمىستارىمەن كۇرەستە سىزدەردىڭ پارتيا نە ۇسىنادى؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ:

«پاندەميا كەزىندە بۇل كورسەتكىش كوبەيگەنىن كورىپ وتىرمىز. بۇل قىلمىستاردىڭ كوبى – جۇمىسسىزدىقتان بولادى. تاعىدا سول  الەۋمەتتىك پروبلەمالارعا كەلىپ ترىلەدى. ءوندىرىس كەرەك، شيكىزاتتان ارىلۋ كەرەك. ەكىنشىدەن، ماسەلە زاڭنىڭ ءادىل سويلەمەيتىنىندە».

داۋلەتكەرەي كاپۇلى:

«جاعدايى جوق ادام تەاترعا بارا ما؟ اۋىلدى قالاي كوركەيتەمىز؟» دەگەن سۇراققا جاۋاپ:

«ءبىز ەرتەڭ پارلامەنكتە وتسەك، اۋەلى «قازاقستان اگرارلى ەل» دەگەن باعدارلامانى زاڭمەن بەكىتۋىمىز كەرەك.  اۋىلشارۋاشىعىنا بەرىلەتىن سۋبسيديا بەلگىلى ءبىر توپقا عانا ارنالعان».

ءتورتىنشى كەزەڭ: جەلى قولدانۋشىلارىنىڭ سۇراقتارىنا جاۋاپ

ايدوس سارىم:

«مودە قاعاننىڭ كەزىنەن بەرى باسقانىڭ ءبارىن بەرسەك تە، جەردى بەرمەۋىمىز كەرەك دەپ سانايمىز! جەر باستى قۇندىلىعىمىز!».

بەرىك دۇيسەمبينوۆ:

«ەردەن ەردىڭ نەسى ارتىق، سوزدەرىنەن ءىسى ارتىق» دەيدى. ءبىزدىڭ ارتىمىزدا 18 جىلدىق ءجۇرىپ وتكەن تاريحىمىز تۇر. ءۇش شاقىرىلىمدا جيناعان تاجىربيە بار. كاسىپكەرلىكتىڭ قولداۋشىلارى كوپ بولسا، ەلىمىز باي بولادى».

عازيز قۇلاحمەتوۆ:

«حالىق نەسيەنى جەتىسكەننە المايدى. 42500-گە 4,5 ميلليون ادام ءوتىنىش بەرگەن. وسىنىڭ وزىنەن اق كورمەيسىز بە؟».

ماقسات تولىقباي:

«جەردى ساتۋعا تۇبەگەيلى قارسىمىز!».

داۋلەتكەرەي كاپۇلى:

«ۇلتتىق قۇندىلىقتى توي-تومالاقپەن ولشەمەۋ كەرەك!».

جالپى وتكەندەگى پارتيالاردىڭ تەلەەفيردەگى ءسوزسايىس، وي جارىسىنىڭ جالپى مازمۇنى وسى بولدى. بۇل ءسوزسايىستا قويىلعان سۇراقتارعا ناقتى ءارى دايەكتى جاۋاپ بەرۋ جاعىنان ۇزدىك ۇشتىك: ايدوس سارىم، بەرىك دۇيسەمبينوۆ جانە داۋلەتكەرەي كاپۇلى بولدى (رەداكتسيانىڭ سبەكتيۆتى پىكىرى).

ايتا كەتەيىك، پارلامەنت سايلاۋى 2021 جىلدىڭ 10 قاڭتارىندا وتەدى. وعان جوعارىدا اتالعان بەس ساياسي پارتيا دا قاتىسۋدا. 2007 جىلدان باستاپ ءماجىلىس پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا جاساقتالادى. 107 دەپۋتاتتان تۇرادى. ونىڭ 9-ى اسسامبلەيا دەيتىن ۇيىمنان. قالعانى سايلاۋدا 7 پايىزدىق مەجەنى ەڭسەرگەن پارتيالاردىڭ پارتيالىق ءتىزىم بويىنشا ىرىكتەلەدى.

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz