قازاقستاننىڭ تۇڭعىش رەفورماتورى، سىرتتاي سوتتى بولىپ، قۋعىندالىپ،  10 جىلدان استام ۋاقىت  شەتەلدە تۇرىپ جاتقان اكەجان قاجىگەلديننىڭ 60 جاسقا تولعان كۇنىن  ءبىر توپ قوعام بەلسەندىلەرى اتاپ ءوتتى.

«قازاقستاننىڭ ساياساتى مەن  ەكونوميكاسىن  كەشەگى كۇنى ەمەس، بۇگىنگى كۇنى دە قاجىگەلدين سياقتى تالداي الاتىن ادام جوق، - دەدى 90-جىلدارى قاجىگەلدين قۇرعان  قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقتىق پارتياسى اتقارۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى بولعان كەنجەتاي ءابجاحانوۆ. - ونىڭ ءدال قازىر  ەلگە ورالعانى وتە قاجەت.  قازىر قازاقستاندا اقىلدى، ويلى، زەردەلى ادامنىڭ سانى از. مەن، ءوز باسىم، شەتتە جۇرگەن 10 جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە قاجىگەلدين ەۋروپانىڭ ءىسى مەن تاجىريبەسىن بويىنا سىڭىرگەن تاجىريبەلى ساياساتكەر رەتىندە ەلگە ورالادى دەگەن ويدامىن. ول  دەموكراتيانى قالاي قۇرۋدى نەشە جىلدان بەرى كورىپ، بويىنا سىڭىرگەن ادام رەتىندە پايدالى بولارى انىق».

قازاقستاننىڭ تۇڭعىش رەفورماتورى، سىرتتاي سوتتى بولىپ، قۋعىندالىپ،  10 جىلدان استام ۋاقىت  شەتەلدە تۇرىپ جاتقان اكەجان قاجىگەلديننىڭ 60 جاسقا تولعان كۇنىن  ءبىر توپ قوعام بەلسەندىلەرى اتاپ ءوتتى.

«قازاقستاننىڭ ساياساتى مەن  ەكونوميكاسىن  كەشەگى كۇنى ەمەس، بۇگىنگى كۇنى دە قاجىگەلدين سياقتى تالداي الاتىن ادام جوق، - دەدى 90-جىلدارى قاجىگەلدين قۇرعان  قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ حالىقتىق پارتياسى اتقارۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەسى بولعان كەنجەتاي ءابجاحانوۆ. - ونىڭ ءدال قازىر  ەلگە ورالعانى وتە قاجەت.  قازىر قازاقستاندا اقىلدى، ويلى، زەردەلى ادامنىڭ سانى از. مەن، ءوز باسىم، شەتتە جۇرگەن 10 جىلدان استام ۋاقىت ىشىندە قاجىگەلدين ەۋروپانىڭ ءىسى مەن تاجىريبەسىن بويىنا سىڭىرگەن تاجىريبەلى ساياساتكەر رەتىندە ەلگە ورالادى دەگەن ويدامىن. ول  دەموكراتيانى قالاي قۇرۋدى نەشە جىلدان بەرى كورىپ، بويىنا سىڭىرگەن ادام رەتىندە پايدالى بولارى انىق».

«شىن مانىندە، اكەجان قاجىگەلدين ۇكىمەت باسىنا كەلگەندە، قازاقستان ءالى نارىق دەگەننىڭ نە ەكەنىن ءبىلىپ ۇلگەرمەگەن بولاتىن. ول ۇكىمەت باسقارعان ءۇش جىلعا تولار-تولماس ۋاقىت ىشىندە وتە كوپ قاۋلى-قارار قابىلداندى. ونىڭ ءبارى كەڭەس وداعى ىدىراعاننان كەيىن توقىراپ قالعان وندىرىستەر مەن ونەركاسىپتەردى كوتەرۋگە، ياعني قازاقستان ەكونوميكاسىن نارىققا باعىتتاۋعا ارنالعان بولاتىن. قاجىگەلديننىڭ قازاقستان ەكونوميكاسىنداعى ءرولىن رەسەيدىڭ ءبىر كەزدەگى ستولىپين رەفورماسىمەن سالىستىرۋعا بولادى»، -دەدى ءسوز العان زاڭگەر رۋسلان ساپابەكوۆ.

«قاجىگەلدين - قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ەڭ اۋىر كەزەڭىندە ونى  جولعا سالعان ادام. ول 1998 جىلى «ءادىل سايلاۋ ءۇشىن» قوزعالىسىنا بايلانىستى قۋعىنعا ۇشىرادى. قازاقستانداعى العاشقى ەڭ مىقتى ساياسي پارتيانى قۇرىپ، ونىڭ نەگىزىن قالادى. ەلگە ساياسي رەفورما قاجەت ەكەنىن ءبىرىنشى ايتقان دا قاجىگەلدين. پارلامەنتكە كونستيتۋتسيالىق جوبا دا ۇسىنعان. وعان 150 ميلليون دوللار پارا الدى دەگەن جالا جابىلدى. ول قۋعىندالىپ كەتكەننەن بەرى، ەلدە قانداي دا ءبىر وزگەرىس بولدى ما؟ جوق. قانشا رەت پارلامەنت سايلاۋى، پرەزيدەنتتىككە سايلاۋ ءوتتى، ونىڭ ءبارى وركەنيەتتى ەلدەر مەن ەۋروپالىق قاۋىپسىزدىك قاۋىمداستىعى تاراپىنان ادىلەتسىز وتكەن سايلاۋ رەتىندە باعالاندى. ءبىز بۇگىن ەكونوميكالىق قانا ەمەس، ساياسي داعدارىستى باستان كەشىرىپ وتىرمىز. وعان دالەل - جاڭاوزەن وقيعاسى. حالىقتىڭ قانى توگىلسە دە، بيلىك ەڭ قۇرىعاندا قارالى كۇن دە جاريالامادى. ءدال قازىر قازاقستان ءۇشىن بارلىق كۇشتەر مەن ساياساتكەرلەر ۇلكەن ءبىر ساياسي مامىلەگە كەلۋى كەرەك. شەتتە قۋعىندا جۇرگەن اكەجان قاجىگەلدين، مۇحتار ءابىليازوۆ، عالىمجان جاقيانوۆ جانە وزگە دە تۇلعالار ەلگە ورالىپ، بيلىكتەگى، وپپوزيتسياداعى  تۇلعالار ورتاق ءبىر كەلىسىمگە كەلۋى ءتيىس.  ءبىز بۇگىن قاجىگەلديننىڭ مەرەيتويىنا ورايلاستىرىپ، حالىققا وسىنداي وي ايتىپ وتىرمىز»، - دەدى مارات ۋاتقان.

جۋرناليستەر تاراپىنان قويىلعان ءتۇرلى سۇراقتارعا قاتىستى جاۋاپتار بەرىلگەندە، ونىڭ سوڭىنان ەشقاشان قانداي دا جەمقورلىققا قاتىستى شۋ شىقپاعانى ايتىلدى. «مەن قازىرگە دەيىن قاجىگەلدين ميلليون دوللارلاپ پارا الدى دەگەنگە سەنبەيمىن»، - دەدى رۋسلان ساپابەكوۆ. «قاجىگەلدين بۇگىنگى بيلىكپەن ىمىراعا كەلىپتى دەگەن ءسوز بار؟» دەگەن سۇراققا، مارات ۋاتقان: «ءوزى سىرتتاي سوتتالىپ، قۋعىندا جۇرگەن اداممەن بيلىك كەلىسىمگە كەلگىسى كەلسە، وندا ولار قاجىگەلديننىڭ كىناسىز ەكەنىن مويىنداعانى عوي»، - دەپ جاۋاپ بەردى.

ءباسپاسوز ءماسليحاتىنان سوڭ، وسى باستامانى ۇيىمداستىرۋشى، «جۇمىسشى قوزعالىسى» ۇيىمىنىڭ ءتورايىمى ساقىپ عاليقىزى ءوز پىكىرىمەن بىلايشا ءبولىستى:

«جۇمىسشى قوزعالىسى» ۇيىمى  قاجىگەلدين قۇرعان پارتيامەن سول 90-جىلدارى يدەيالاس بولدى، قويان-قولتىق جۇمىس ىستەدىك. بىزدەردىڭ ماقساتىمىز - بۇگىنگى بيلىك جۇيەسىمەن كۇرەسۋ ەدى. بىزگە بۇل پارتيانىڭ بەلسەندىلىگى، اشىقتىعى ۇنادى. پارتيانىڭ باسشىسى اكەجان ماعجانۇلىنىڭ ءوزى دە اشىق پىكىرگە قاشان دا دايىن بولاتىن. اكەجان ماعجانۇلى سول كەزدە-اق بيلىكتەگى وزگە ادامداردان كوپ قاسيەتىمەن ەرەكشەلەندى - ول وتە مىقتى ساياسي پارتيا قۇرا ءبىلدى. ول دەموكراتيا دەگەندى ءسوز جۇزىندە ەمەس، ءىس جۇزىندە جۇزەگە اسىرۋعا تىرىستى.

ءباسپاسوز ءماسليحاتىن وتكىزۋشىلەر قازاقستاننىڭ قازىرگى جاعدايىندا اكەجان ماعجانۇلى قاجىگەلديننىڭ ەلگە قايتۋى اسا قاجەت ەكەنىن باسا ءسوز ەتتى.

گۇلميرا تويبولدينا،

«وبششەستۆەننايا پوزيتسيا»

(پروەكت «DAT» № 114 (143) وت 28 ناۋرىز 2012جىل