حالىققا قايتارسىن بايلىقتى
قارار
حالىققا قايتارسىن بايلىقتى
دوڭگەلەك ۇستەلگە قاتىسۋشىلاردىڭ قابىلداعان قارارى
نارىقتىق ەكونوميكاعا كوشۋ كەزەڭi باستالعان 1994-98 جىلدارى ەلiمiزدە جۇرگiزiلگەن جەكەشەلەندiرۋ پروتسەسiندە ۇلكەن قاتەلiكتەرگە جول بەرiلدi. قازاقستاندىقتاردىڭ ۇرپاقتان-ۇرپاققا بەرiلiپ كەلگەن ستراتەگيالىق ماڭىزدى نىساندارىن، تاۋ-كەن ونەركاسiبi مەن مەتالل وڭدەۋ ءوندiرiسiن، وتاندىق ونەركاسiپ سالالارىن قازاقستان ۇكiمەتi جەكەمەنشiككە وتكiزiپ جiبەردi. قازاقستانداعى جەكەشەلەندiرۋ ناۋقانى ءۇشiن ارنايى قۇرىلعان وففشورلى كومپانيالار وسى بايلىقتاردىڭ مەنشiكتi قوجاسىنا اينالدى.
بۇلار - ENRC (ەۋرازيالىق توپ), "قازاقمىس", "قازمىرىش", "ميتتال ستيل".
جەكەشەلەندiرۋ ناۋقانى "جەكە جوبا" بويىنشا قىسقا مەرزiم iشiندە جاسىرىن-جابىق كۇيدە جۇرگiزiلدi. تاۋ-كەن ءوندiرiسi سالاسىنا بەدەلدi ءارi تانىمال حالىقارالىق كومپانيالار قاتىستىرىلمادى، وسىلايشا قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق مۇددەسi تيiستi دارەجەدە قورعالمادى. وسىنىڭ وزiنەن-اق بۇل پروتسەستە جەڭ ۇشىنان جالعاسقان جەمقورلىق ورىن الدى دەپ بولجاۋعا نەگiز بار.
قارار
حالىققا قايتارسىن بايلىقتى
دوڭگەلەك ۇستەلگە قاتىسۋشىلاردىڭ قابىلداعان قارارى
نارىقتىق ەكونوميكاعا كوشۋ كەزەڭi باستالعان 1994-98 جىلدارى ەلiمiزدە جۇرگiزiلگەن جەكەشەلەندiرۋ پروتسەسiندە ۇلكەن قاتەلiكتەرگە جول بەرiلدi. قازاقستاندىقتاردىڭ ۇرپاقتان-ۇرپاققا بەرiلiپ كەلگەن ستراتەگيالىق ماڭىزدى نىساندارىن، تاۋ-كەن ونەركاسiبi مەن مەتالل وڭدەۋ ءوندiرiسiن، وتاندىق ونەركاسiپ سالالارىن قازاقستان ۇكiمەتi جەكەمەنشiككە وتكiزiپ جiبەردi. قازاقستانداعى جەكەشەلەندiرۋ ناۋقانى ءۇشiن ارنايى قۇرىلعان وففشورلى كومپانيالار وسى بايلىقتاردىڭ مەنشiكتi قوجاسىنا اينالدى.
بۇلار - ENRC (ەۋرازيالىق توپ), "قازاقمىس", "قازمىرىش", "ميتتال ستيل".
جەكەشەلەندiرۋ ناۋقانى "جەكە جوبا" بويىنشا قىسقا مەرزiم iشiندە جاسىرىن-جابىق كۇيدە جۇرگiزiلدi. تاۋ-كەن ءوندiرiسi سالاسىنا بەدەلدi ءارi تانىمال حالىقارالىق كومپانيالار قاتىستىرىلمادى، وسىلايشا قازاقستاننىڭ ەكونوميكالىق مۇددەسi تيiستi دارەجەدە قورعالمادى. وسىنىڭ وزiنەن-اق بۇل پروتسەستە جەڭ ۇشىنان جالعاسقان جەمقورلىق ورىن الدى دەپ بولجاۋعا نەگiز بار.
كۇنi بۇگiنگە دەيiن وسى ءوندiرiس سالالارىنىڭ باسشىلارى ەشبiر باقىلاۋسىز ەل بايلىعىن ءوز مۇددەسiنە قاراي پايدالانۋدا. قىسقا مەرزiم iشiندە ولار جەراستى بايلىقتارىنىڭ قىمبات باعاسىنىڭ ەسەبiنەن ەكونوميكالىق تابىسقا جەتكەنiن ساراپتاما قورىتىندىسى كورسەتتi. سونداي-اق ونەركاسiپتەردiڭ وندiرiستiك قورلارى بولماشى عانا جاڭارتىلعان، ال ەڭبەك ەتۋ شارتى مەن تەحنيكالىق قاۋiپسiزدiك ماسەلەسi سىن كوتەرمەيتiن جاعدايعا قۇلدىرادى.
سونىمەن قاتار بۇل كومپانيالار ۇزاق ۋاقىت بويى سالىق، كەدەندiك، كولiك جانە قورشاعان ورتاعا تيگiزەر زياندىق جونiندە كوپتەگەن جەڭiلدiكتەرiن نەگiزسiز پايدالانىپ كەلدi. "سامۇرىق-قازىنا" ۇاق-ىن بەتكە ۇستاعان مەملەكەت قىتاي دامۋ بانكiنەن "قازاقمىس" ءۇشiن 2,7 ميلليارد دوللار، "ەۋرازيالىق توپ" قاجەتتiلiكتەرi ءۇشiن 1,5 ميلليارد دوللار نەسيە الۋىنا كەپiل بولدى.
حالىقتىڭ نەسiبەسiنەن قالتاسىن تولتىرعان كومپانيا باسشىلارى قازاقستاندىق جەمقورلىقتىڭ اياسىن كەڭەيتiپ، ەل ەكونوميكاسىن ءوز قۇلقىنىنىڭ قامىنا قاراي پايدالانۋدا. 2001 جىلى جاسىرىن جولمەن جەكەشەلەندiرiلگەن جۇيەقۇراۋشى "حالىق بانكi" وسى ء"داستۇردiڭ" ايقىن كورiنiسi.
مەملەكەتتi ءوز مۇددەلەرiنە قاراي يكەمدەپ، ولار ەكونوميكانىڭ شيكiزاتقا تاۋەلدiلiگiن ارتتىرا تۇسۋدە، يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق دامۋ مەن ديۆەرسيفيكاتسيانى تەجەۋدە، كاپيتالدارىن شەتەل اسىرىپ، مەملەكەتتiڭ تۇبەگەيلi توقىراۋىنا ىقپال ەتۋدە.
150 جىل بۇرىنعى جابايى كاپيتاليزم ءادiسiن قازاقستاندا قايتا جاڭعىرتۋ ارقىلى ولار حالىقتى جاپپاي كەدەيشiلiككە ۇرىندىرۋعا، الەۋمەتتiك قارسىلىقتار تۋدىرۋعا جانە قوعامدى ىدىراتۋعا يتەرمەلەپ كەلەدi.
ءوز بولاشاقتارىن قازاقستانمەن بايلانىستىرمايتىن، قازاقستاندىقتاردىڭ مۇددەسi مەن ماقساتىن ەسكەرمەيتiن ينۆەستورلار ءار كەزدە دە بiزدiڭ مەملەكەتتi پايدا تابۋ كوزi رەتiندە عانا قابىلدايدى.
سوندىقتان دا بiز قازاقستانداعى الەۋمەتتiك-ەكونوميكالىق جانە ساياسي پروبلەمالاردى شەشۋ ءۇشiن ENRC (ەۋرازيالىق توپ), "قازاقمىس", "قازمىرىش", "ميتتال ستيل", "حالىق بانك" اق -ىن مەملەكەت مەنشiگiنە قايتارۋدى تالاپ ەتۋiمiز كەرەك دەپ سانايمىز.
مۇنداي قادام ۇلتتىق ەكونوميكاعا اشىقتىق جانە باسەكەلەستiك ۇعىمدارىن ەندiرiپ، قازاقستاندىقتاردىڭ كوز الدىندا ادiلەتتiڭ ۇستەمدiك قۇرعانىن كورسەتەدi, مەملەكەتتiك بيۋدجەتتi تولتىرۋ جونiندە جاڭاشا پرينتسيپتەگi مۇمكiندiكتەرگە جول اشىپ، الەۋمەتتiك جانە يندۋستريالدى-يننوۆاتسيالىق دامۋ ساياساتىن كۇشەيتەدi, ورتا جانە شاعىن كاسiپكەرلiكتiڭ سالىق جۇكتەمەسiن ازايتىپ، ەلiمiزدiڭ جاڭعىرتىلۋى مەن ءاربiر ازاماتتىڭ لايىقتى ءومiر سۇرۋiنە قاتىستى وزگە دە كوپتەگەن پروبلەمالاردى شەشەدi.
وسى سۇراقتاردى جالپىحالىقتىق رەفەرەندۋمعا شىعارا وتىرىپ، قازاقستاننىڭ بار بايلىعى بەلگiلi بiر توپقا ەمەس، تۇتاس حالىققا تيەسiلi بولسىن دەگەن تالاپ قويامىز.
الماتى، 16 قازان 2012 جىل.
يادرولىق وتىن بانكi مەن اەس قازاقستانعا قاجەت ەمەس
دوڭگەلەك ۇستەلگە قاتىسۋشىلاردىڭ قابىلداعان قارارى
بiزدiڭ ەلiمiزدە اەس پەن ياوب سالۋ ماسەلەسi قوعامدىق تالقىلاۋسىز شەشiلiپ جاتىر. قازاقستان - بiزدiڭ ءوز ەلiمiز، ورتاق مەكەنiمiز. ال مۇنداي ماسەلەلەردi حالىقسىز، ءوز بەتiنشە شەشiپ جاتقان قازiرگi شەنەۋنiكتەر كۇنi ەرتەڭ-اق، ەكولوگيالىق اپات بولسا، قازاقستاننان قاشىپ، شەتەلدەن بiر-اق شىعارى انىق. بۇگiنگi تاڭدا الەمنiڭ پروگرەسسيۆتi ەلدەرi اەس-تەن باس تارتۋدا. گەرمانيا، شۆەيتساريا، بەلگيا، شۆەتسيا، يتاليا، جاپونيا جانە جاقىندا بولگاريا دا جاڭا اتوم ەلەكترستانسالارىنىڭ قۇرىلىسىنا توقتاۋ سالدى. تەك رەسەي عانا 2030 جىلعا دەيiن 30 جاڭا اەس سالۋدى قيالداپ وتىر. بۇعان قىتاي مەن يران دا قوسىلدى. دەموكراتيالىق جانە عىلىمي دامىعان مەملەكەتتەر حالىقتىڭ قاۋiپسiزدiگiن ەسكەرiپ شەشiم قابىلدايدى.
بiزدە كۇن مەن جەلدiڭ، سۋدىڭ قۋاتى جەتكiلiكتi. ححI عاسىردا جاسىل ەنەرگەتيكانى دامىتۋ كەرەك. حيروسيما مەن ناگاساكيدەگi قاسiرەتتەردi باسىنان وتكەرگەن جاپوندىقتاردى قوسقاندا، قازاقستاندىقتار - حح عاسىردا يادرولىق جارىلىستاردان باسقا ەلدەردەن الدەقايدا كوپ زيان شەككەن حالىق. 1949-89 جىلدارى اراسىندا قازاق جەرiندە 500-دەن استام يادرولىق جارىلىستار جاسالدى. كەڭەستiك جۇيە كەزiندە رەسپۋبليكا اۋماعىندا 230 ميلليون توننادان استام راديواكتيۆتi قالدىقتار مەن قوقىستار جينالدى. بۇعان 6 iرi ۋران كەندەرi بار گەولوگيالىق ايماقتار مەن كوپتەگەن ۋران ءوڭدiرiپ جاتقان كەنiشتەردەن بولiنەتiن تابيعي رادياتسيانى جانە تابيعات قورعاۋ ەرەجەلەرi مەن iس-شارالارىن بۇزۋشىلىقتىڭ اسەرiنەن ەسەلەنە تۇسەتiن راديواكتيۆتi قاتەردiڭ ۇلعايعانىن قوسساق، قازاقستاننىڭ ەكولوگيالىق اپاتتى جاعدايىن پايىمدايمىز. بۇلاردان ارىلۋدىڭ ورنىنا يادرولىق قاتەرi بار باستامالار مەن جوسپارلارعا قۇلشىنۋ - جاۋاپسىزدىق ءارi قىلمىس. چەرنوبىلدiڭ، فوكۋسيمانىڭ الاپات اپات اكەلگەنiن كورە تۇرا، رەسەيدiڭ پايداكۇنەم جوبالارىنا جول اشۋ بۇگiنگi بيلiكتiڭ ەل ەرتەڭiن بولجاۋدان قالعانىن كورسەتەدi.
بiز ەلiمiزدi مەكەندەگەن بارشا حالىقتىڭ بۇگiنi, ۇرپاعىمىزدىڭ كەلەشەگi ءۇشiن بiراۋىزدان بىلاي دەپ مالiمدەيمiز: قاۋiپسiز ءارi زيانسىز تابيعي قۋات كوزدەرiن يگەرۋگە باسىمدىلىق بەرiلسiن. قازاقستاندا اەس سالۋعا، ياوب ورنالاستىرۋعا كەلiسپەيمiز! بiز بۇل ماسەلەنi بۇكiلحالىقتىق رەفەرەندۋمعا شىعارۋدى تالاپ ەتەمiز.
الماتى، 16 قازان 2012 جىل.
"جاس الاش" گازەتى
