باسى: ويدان تويعا دەيىن

جالعاسى: تۇڭعىشتىڭ قىزىعى مەن قيىندىعى

جالعاسى: ساياساتتىڭ سالقىنى: ءىى چەمپيونات. 1934 جىل. يتاليا

جالعاسى: پوتستسونىڭ قايتالانباس قولتاڭباسى

جالعاسى: تۇتاس ۇلتتى قايعىرتقان گول

جالعاسى: ءالپى ەتەگىندەگى اۋلا فۋتبولى

جالعاسى: ۇلى جاڭالىقتار ۋاقىتى

جالعاسى: گاررينچانىڭ چەمپيوناتى

جالعاسى: ۇرلانىپ-تابىلعان كۋبوك

جالعاسى: 1970 جىل. قوش، «التىن نيكە»!

X چەمپيونات. 1974 جىل. گەرمانيا

الەم چەمپيونى – گەرمانيا
التىنداتىلعان جۇلدەنىڭ يەگەرى – گوللانديا
كۇمىس جۇلدەگەر – پولشا
قولا جۇلدەگەر – برازيليا

«التىن نيكەنىڭ» ورنىنا – «فيفا الەم كۋبوگى»

ح جانە ءحى چەمپيوناتتار ءسال بولەكتەۋ فورمۋلامەن وتكىزىلدى: ءتورت توپقا بولىنگەن 16 كوماندانىڭ 8 ۇزدىگى بۇرىنعىداي بىردەن پلەي-وفف ساتىسىنا شىقپاي، ءتورت-تورتتەن تاعى دا ەكى توپقا جىكتەلدى. «جارتىلاي فينالدىق كەزەڭ» دەپ اتالعان بۇل ەكى توپتا ءبىرىنشى ورىن العاندار بىردەن فينالعا شىقتى، ال ەكىنشى تۇعىردا قالعاندار ءوزارا قولا جۇلدەنى ساراپقا سالدى.

1970 جىلى ءۇشىنشى رەت چەمپيون اتانعان برازيليا قۇراماسى «التىن نيكەنى» ماڭگىلىككە يەلەنگەن سوڭ، فيفا الەمدىك بىرىنشىلىكتە ساراپقا سالىناتىن جاڭا جۇلدەنى جاساۋعا بايگە جاريالادى. ناتيجەدە يتاليان ءمۇسىنشىسى سيلۆيو گادزانيگگا جاساعان «فيفا الەم كۋبوگى» دەپ اتالاتىن التىن كۋبوك جەڭىپ شىقتى. قازىر كۇللى الەمنىڭ فۋتبولشىلارى ءار ءتورت جىل سايىن سالماعى 5 كەلىگە جۋىق وسى جۇلدە ءۇشىن تالاسادى.

1974 جىلعى چەمپيونات سوعىستان كەيىنگى كەزەڭدەگى تىم ساياسي رەڭك بەرىلگەن العاشقى تۋرنير بولدى. سودان ەكى جىل بۇرىن ميۋنحەندە وتكەن جازعى وليمپيادادا ءيزرايلدىڭ بىرنەشە سپورتشىسى لاڭكەستەردىڭ قولىنان قازا تاۋىپ، ءتاپ-ءتاۋىر ۇيىمداستىرىلعان جارىستىڭ شىرقى بۇزىلعان ەدى. سونداي جاعدايدىڭ قايتالانۋىنا جول بەرمەس ءۇشىن باتىس گەرمانيا وكىمەتى قاۋىپسىزدىك شارالارىن ودان بەتەر كۇشەيتتى. بۇعان دەيىن دە، بۇدان كەيىن دە بىردە-ءبىر حالىقارالىق سپورت جارىسى اسكەر مەن پوليتسيانىڭ ءدال مۇنداي اۋقىمداعى كومەگىنە سۇيەنبەگەن بولار، ءسىرا. چەمپيوناتقا قاتىسۋشى كوماندالار ورنالاسقان مەيمانحانالاردى اۆتومات اسىنعان جاۋىنگەرلەر كۇزەتىپ تۇردى. فۋتبولشىلار مىنگەن اۆتوبۋستاردى برونمەن قاپتالعان اسكەري ماشينالار قورعاپ ءجۇردى. ۇيىمداستىرۋ كوميتەتىنىڭ مۇشەلەرى مەن تورەشىلەردى ستاديونعا... تىكۇشاقتارمەن اكەلىپ جاتتى. ويىن كەزىندە سول تىكۇشاقتار الاڭنىڭ ۇستىندە ۇشىپ، تىنىشتىقتى قاداعالاپ ءجۇردى.

ساياساتتىڭ سالقىنى ىرىكتەۋ سىنىندا-اق بايقالدى. ەۋروپانىڭ 9-توبىنىڭ جەڭىمپازى (كسرو قۇراماسى) وڭتۇستىك امەريكانىڭ 3-توبىنىڭ جەڭىمپازىمەن (چيلي) فينالدىق تۋرنيرگە بەرىلەر سوڭعى جولدامانى ساراپقا سالۋعا ءتيىس ەدى. ماسكەۋدە وتكەن العاشقى ماتچتا ەسەپ اشىلمادى، ال قارىمتا كەزدەسۋ... وينالماي قالدى. سودان ءبىر اپتا بۇرىن چيليدە بولعان مەملەكەتتىك توڭكەرىستى سەبەپ ەتىپ، كەڭەس وداعى باسشىلارى فۋتبولشىلاردى ول ەلگە جىبەرمەۋدى ۇيعاردى. «تالاي جازىقسىز ادامنىڭ قانى توگىلگەن سانتياگوداعى ستاديوننىڭ الاڭىنا ءبىزدىڭ ويىنشىلار ەشقاشان اياق باسپايدى» دەپ كەسىپ ايتتى ولار. الايدا فيفا پرەزيدەنتى ستەنلي روۋز ولاردىڭ ءۋاجىن ورىنسىز دەپ تاپتى دا، كسرو قۇراماسىنا تەحنيكالىق جەڭىلىس جاريالادى.

قوس گەرمانيا: شىن مانىندە كىم جەڭدى؟

بىراق «ا» توبىنا تۇسكەن چيليلىكتەر باتىس گەرمانيادا بىردە-ءبىر ويىندا جەڭىسكە جەتە العان جوق. ەسەسىنە ساياسي «شەرۋلەر» ولاردىڭ اۆستراليامەن كەزدەسۋىندە دە جالعاستى. ماتچ باستالا بەرە الاڭعا ون شاقتى چيليلىك جانكۇيەر جۇگىرىپ شىعىپ، الىپ پلاكاتقا جازىلعان ءCHىLE دەگەن ءسوزدى جايىپ سالدى. الايدا ولاردى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى دەرەۋ الاڭنان الىپ كەتكەندىكتەن، جۇرت الگىلەردىڭ مۇنىمەن نە ايتقىسى كەلگەنىن (ديكتاتور پينوچەتتىڭ رەجيمىن قولداۋ ما، الدە وعان قارسىلىق پا؟) ۇقپاي قالدى.

وسى ويىنداعى تاعى ءبىر كۇلكىلى جاعدايدى دا ايتا كەتەيىك. 10-مينۋتتا يراندىق تورەشى نامدار اۆستراليالىق ريچاردسقا قارسىلاسىن شالىپ جىققانى ءۇشىن سارى كارتوچكا كورسەتكەن بولاتىن. ەكىنشى تايمنىڭ ورتا شەنىندە ريچاردس ودان دا دورەكى قىلىق تانىتتى. تورەشى، ارينە، ونى تاعى دا سارى قاعازبەن جازالادى. فۋتبولشىنىڭ ءبىر ويىندا العان ەكىنشى ەسكەرتۋى بىردەن قىزىل كارتوچكاعا اينالىپ، ونىڭ الاڭنان قۋىلاتىنى بارىمىزگە بەلگىلى عوي. بىراق نامدار وعان... قىزىل كارتوچكا كورسەتۋدى ۇمىتىپ كەتتى! ءسويتىپ، اۆستراليالىق جارتىلاي قورعاۋشى الاڭدا قالدى. تەك ارادا ون مينۋتتاي ۋاقىت وتكەن كەزدە قاپتالداعى قازى نامداردى شاقىرىپ الىپ، بىردەڭەنى ۇزاق ءتۇسىندىردى. ەكەۋارا «اڭگىمەدەن» كەيىن بارىپ، يراندىق تورەشى ريچاردسقا سالتاناتتى تۇردە قىزىل كارتوچكا كورسەتتى. قىزۋ ويىن بارىسىندا ارىپتەستەرىنىڭ ءبىرىنشى تايمدا العان العاشقى ەسكەرتۋىن ۇمىتىپ ۇلگەرگەن اۆستراليالىق فۋتبولشىلار تۇككە تۇسىنبەي، اشۋعا ءمىندى. راسىندا دا، ولار ءۇشىن ريچاردس جازىقسىزدان جاپا شەگىپ تۇرعانداي ەدى. «بۇزاقىنى» الاڭنان شىعارىپ جىبەرۋ ءۇشىن تاعى دا ون مينۋت ابىگەرگە تۇسۋگە تۋرا كەلدى. اقىرى 64-مينۋتتا قىزىل كارتوچكا الۋعا ءتيىس ويىنشى... 83-مينۋتتا عانا الاڭنان كەتتى! راس، نامدار ويىنشىلارعا جاساعان ەسكەرتۋلەرىنىڭ كوپتىگىنەن شاتاسىپ كەتكەن شىعار دەپ تە توپشىلاۋعا بولار ەدى. بىراق ول بۇل ويىندا ريچاردستان باسقا بىردە-ءبىر ادامعا سارى قاعاز كورسەتپەگەن-ءدى!

ءۇشىنشى تۋردا تۇڭعىش رەت قوس گەرمانيا ءوزارا كەزدەستى. ماتچ الدىندا گفر قۇراماسى ء(بىز ونى قازىرگى قالىپتاسقان ادەتپەن گەرمانيا دەپ اتاي بەرەيىك) – 4, ال گدر كومانداسى 3 ۇپايعا يە ەدى. بىراق 1-ورىن العان كوماندا كەلەسى كەزەڭدە برازيليا، گوللانديا سياقتى مىقتىلارمەن بەلدەسىپ، 2-ورىندا قالعانى شۆەتسيا، يۋگوسلاۆيا ءتارىزدى ورتاشالاۋ قارسىلاستارعا تاپ بولاتىنىن الدىن الا سەزگەندەي باپكەر حەلمۋت شەن شىعىس نەمىستەرىنەن... ۇتىلعان ءتيىمدى دەپ شەشىپتى. 77-مينۋتتا شپارۆاسسەر سوققان جالعىز دوپ گدر فۋتبولشىلارىنا تاريحي جەڭىس سىيلادى. «كاپيتاليست» باۋىرلارىن تىزە بۇكتىرگەنىن ماقتانىش ەتكەن ولار 1-ورىنعا يە بولىپ، ناتيجەدە ازۋى التى قارىس ارىستانداردىڭ اۋزىنا ءتۇسىپ كەتتى دە، ادەيى ۇتىلعان گفر قۇراماسى ءوزى الىپ جىعا الاتىن قارسىلاستاردى تاڭداپ العانداي بولدى. بۇعان جەڭىلىسپەن بىتكەن ويىننان سوڭ كوماندا كاپيتانى فرانتس بەككەنباۋەردىڭ الاڭنان ەكى قۇلاعى ەكى ەزۋىندە، كوڭىلدى كەتىپ بارا جاتۋى دا ءبىر دالەل سەكىلدى...

Mwepu Ilunga

كورەرمەننىڭ كوڭىلىن كوتەرگەن زاير

«ۆ» توبىنداعى كوماندالاردىڭ تاعدىرىن... زاير فۋتبولشىلارى شەشتى. جوق، ولار قارسىلاستارىنىڭ ءبارىن جايراتىپ سالعان جوق، كەرىسىنشە، ءۇش ويىندا بىردە-ءبىر دوپ سوعا الماي، تاس-تالقان بوپ جەڭىلدى. ال ءوزارا كەزدەسۋلەرىن جاپپاي تەڭ اياقتاعان قالعان قۇرامالار قورىتىندى كەستەدە افريكالىقتاردىڭ قاقپاسىنا قانشا دوپ سوعۋىنا بايلانىستى ورنالاستى: 9:0 ەسەبىمەن ۇتقان يۋگوسلاۆيا 1-ورىن السا، 3 دوپ سوققان برازيليا 2-ورىنعا تابان تىرەدى، ال 2-اق گول ەنگىزە العان شوتلانديا جارىستان شىعىپ قالدى.

بۇل – زاير (بۇگىندە بۇل ەل كونگو دەموكراتيالىق رەسپۋبليكاسى دەپ اتالادى) كومانداسىنىڭ الەم چەمپيوناتىنا العاشقى جانە ازىرگە اقىرعى رەت بارۋى ەدى. فۋتبولدىڭ شەجىرەسىن زەرتتەۋشىلەر دوپ دوداسى تاريحىندا ءدال مۇنداي ەبەدەيسىز ءھام جۇمباق كوماندانىڭ ەشقاشان بولماعانىن ايتادى. جەرەبە بويىنشا افريكالىقتارمەن العاش جولدارى تۇيىسكەن شوتلاندىقتار ءتۇپتىڭ تۇبىندە ءوز تاعدىرىن وسى ويىن شەشەتىنىن بىلگەن جوق. ايتپەسە 2:0 ەمەس، الدەقايدا ءىرى ەسەپپەن ۇتار ەدى. وعان مۇمكىندىك بولدى دا. تەحنيكالىق جاراعى تىم تومەن، تاكتيكالىق بىلىكتەن مۇلدە ماقۇرىم زاير ويىنشىلارى ءتىپتى فۋتبول ەرەجەسىن دە ەمىس-ەمىس قانا بىلەتىندەي اسەر قالدىرعانى راس.

ماسەلەن، شوتلانديامەن ويىننىڭ 10-مينۋتىندا ولاردىڭ قاقپاشىسى كازادي شابۋىلشى دەننيس لوۋدىڭ اياعىنداعى دوپقا... باسىمەن ۇمتىلدى! ءبىراز ۋاقىتقا ەسىنەن تانىپ قالعان بايعۇس اراعا ءتورت مينۋت سالىپ، ارەڭ ورنىنان تۇردى. ال ونىڭ دوپتى ءوز قاقپاسى ماڭىنان تەۋىپ ويىنعا قوسام دەپ قايتا-قايتا قارسىلاستارىنىڭ اياعىنا ءدوپ تۇسىرە بەرۋى جانكۇيەرلەردى قىران-توپان كۇلكىگە باتىردى. بولماعان سوڭ ابدەن ابىرجىگەن قاقپاشىعا قورعاۋشى مۆەپۋ كومەككە كەلدى. ونىڭ سوققىسى كازاديدەن دە اسىپ ءتۇستى: دوپ تۋرا... سول جاق تريبۋناعا قاراي كەتتى! بۇل بۇل ما، وسى ويىننىڭ 15-مينۋتىندا كورەرمەننىڭ كوڭىلى تىپتەن كوتەرىلە ءتۇستى: الىستان ۇشىپ كەلگەن دوپتى كازادي ۇستاي الماي پۇشايمان بولدى. ايىپ الاڭىندا شوتلاندىقتاردان ەشكىم جوق ەدى، سوندىقتان قاقپاشىنىڭ نەدەن ساسقالاقتاعانىن ءتۇسىنۋ قيىن-اق. اۋەلەپ كەلگەن دوپ شورشىپ ءتۇسىپ قايتا جوعارى كوتەرىلەدى، ال كازادي قايتا-قايتا قوس الاقانىمەن اۋانى قارمايدى. اقىرىندا شورشىپ-شورشىپ شارشاعان دوپ دومالاي كەلىپ ءبىر نۇكتەدە دامىل تاپقان كەزدە، زايرلىك قاقپاشى وعان مىسىقشا قارعىپ بارىپ، تاسكەنەدەي جابىستى.

مىنە، وسىنداي وراشولاق كوماندانى ويسىراتا ۇتۋدىڭ ورنىنا شوتلانديا قۇراماسى ەكى دوپتى قاناعات تۇتتى. ەكىنشى تايمدا ۋيليام برەمنەر، پيتەر لوريمەر جانە كەنني دالگليش باستاعان بريتاندىقتار ءتىپتى «قانە، كىمنىڭ جەكە شەبەرلىگى جوعارى؟» دەگەن جارىس ۇيىمداستىرعانداي قارسىلاستارىن شىر كوبەلەك اينالدىرا الداپ، الاڭ ورتاسىندا ءجۇرىپ الدى. ال يۋگوسلاۆيا قۇراماسىنىڭ باس باپكەرى ميليان ميليانيچ دوپ ايىرماسىن جاقسارتۋ ءۇشىن ءزايردىڭ تاپتىرماس «قۇرال» ەكەنىن بىردەن ءبىلدى. ءسويتتى دە، شاكىرتتەرىنە بارىنشا كوپ گول سوعۋدى تاپسىردى. ناتيجە بەلگىلى – 9:0! راس، العاشقى تايمدا-اق افريكالىقتاردىڭ ءبىر ويىنشىسى الاڭنان قۋىلعان بولاتىن. بۇعان قوسا زاير قۇراماسىن يۋگوسلاۆ مامانى بلاگوە ءۆيدينيچتىڭ جاتتىقتىرعانىن ايتا كەتۋ ءلازىم.

ايتپاقشى، يۋگوسلاۆيامەن ويىن اياقتالعان سوڭ ۆيدينيچ ادەتتەگىدەي ءوز جىگىتتەرىنىڭ جانىندا قالماي، قارسى كوماندانىڭ ويىنشىلارىنا بارىپ، قولدارىن قىسىپ قۇتتىقتاۋمەن بولدى. وسىعان وراي كەي ساراپشىلاردىڭ «قوس يۋگوسلاۆ مامانىنىڭ الدىن الا ءوزارا كەلىسۋى دە مۇمكىن-اۋ» دەگەن كۇدىككە بوي الدىراتىنى دا راس. بۇل ابدەن ىقتيمال نارسە، ويتكەنى كەلەسى تۋردا زاير كومانداسى برازيلياعا وتە قاتتى قارسىلىق كورسەتتى. ءۇش دوپ ايىرماشىلىعىمەن ۇتپاسا، ءۇشىنشى ورىندا قالىپ قوياتىنىن ۇققان ماريو زاگاللونىڭ شاكىرتتەرى بارىن سالدى. بىراق 67-مينۋتقا دەيىن ەسەپ 1:0 بوپ تۇردى. روبەرتو ريۆەللينو ەكىنشى گولدى سوققان سوڭ دا افريكالىقتار اق جالاۋ كوتەرە سالعان جوق. الەم چەمپيوندارىن ماسقارادان جوعارىدا اتالعان كازاديدىڭ قاتەلىگى قۇتقارىپ قالدى: وڭ قاپتالدان جەرلەتە پاس تاستاماق بولعان ۆالدوميرونىڭ دوبى شيىرىلا ءسال قيىس كەتتى دە، قاقپانىڭ تۋرا بەر جاق بۇرىشىنا قاراي زىمىرادى – ءوزى دە سول بۇرىشتا تۇرعان زايرلىك قاقپاشىنىڭ بالا دا ۇستاي الاتىن دوپقا قالاي توسقاۋىل بولا الماعانى تۇسىنىكسىز. برازيليا ەكىنشى كەزەڭگە وسىلاي اۋپىرىممەن شىقتى.

اۆتوگولعا دا... اقشا تولەندى

«س» توبىنان كەلەسى كەزەڭگە گوللانديا مەن شۆەتسيا ءوتتى. باس باپكەر رينۋس ميحەلس كىلەڭ «اياكس» پەن «فەيەنوورد» ويىنشىلارىنان قۇرالعان گوللاند كومانداسىن مۇلدە جاڭا تاكتيكالىق تاسىلدەرمەن قارۋلاندىرىپتى. دوپتى ۇيىمداسا تارتىپ الۋ، جاساندى وفسايد، قورعانىستا دا، شابۋىلدا دا ءار فۋتبولشىنىڭ ءبىر-ءبىرىنىڭ ورنىن باسىپ ويناي بەرۋى – باسقالار ءۇشىن ءالى تاڭسىق ەدى. مۇنداي «ۇيىمداستىرىلعان بەرەكەسىزدىككە» قارسى ەشتەڭە جاساي الماي، پۇشايمان بولعاندار شەتىنەن جەڭىلە بەردى. ءسويتىپ، الاڭداعى 11 ويىنشىنىڭ دا قاتىسۋىن قاجەت ەتەتىن «تۇتاسقان (توتالنىي) فۋتبول» دۇنيەگە كەلدى. ماماندار مۇنى «فۋتبولداعى توڭكەرىس» دەپ اتادى.

گوللاندىقتار سول كەزدىڭ وزىندە-اق كەيبىر بۇگىنگى كوماندالاردىڭ دا تاكتيكالىق باعىت-باعدارى سانالاتىن 3-5-2 ۇلگىسىمەن وينادى. ۆيم سۋربيەر قورعانىستىڭ وڭ قاپتالىن قاداعالادى، رۋدي كرول سول قاناتتى تاستاي عىپ بەكىتتى. ورتادا قاجەت كەزدە ولاردىڭ قاتەلىگىن تۇزەتۋگە ءازىر اري حاان ءجۇردى. ورتالىق الاڭداعى ءۇش ۆيم – ۆان حانەگەم، يانسەن جانە رايسبەرگەن تىلدىڭ تىنىشتىعىنا كوبىرەك كوڭىل ءبولدى، ال قوس يوحان – كرويف پەن نەەسكەنس نەگىزىنەن شابۋىلشىلارعا (دجونني رەپ پەن روب رەنسەنبرينك) قول ۇشىن بەرۋشىلەر جانە ويىندى ۇيىمداستىرۋشىلار ەدى.

7 كەزدەسۋدە 15 دوپ سوققان گوللانديا قۇراماسى چەمپيوناتتاعى ەڭ كوپ گول ەنگىزگەن ۇجىمداردىڭ ءبىرى اتاندى. تۋرنير الدىندا ءبىر امستەردامدىق بانك گوللانديا فۋتبولشىلارىنىڭ ءاربىر گولى ءۇشىن 5 مىڭ گۋلدەن (1 مىڭ دوللار، ول زاماندا اجەپتاۋىر مول اقشا) تولەيتىنىن ايتقان-دى. ال بولگاريامەن ويىندا قورعاۋشى كرول بايقاماي... ءوز قاقپاسىنا دوپ سوعىپ الدى. كوماندا مۇشەلەرى بانك باسشىلىعىنان كرولدىڭ گولىنا دا اقشا تولەۋدى تالاپ ەتتى. «ايتقان ءسوز – اتىلعان وق» ەكەنى راس، امال جوق، بانك تالاپتى ورىنداپتى، بىراق بۇدان بىلاي گوللاند فۋتبولشىلارىنىڭ تەك قارسى قاقپاعا ەنگىزگەن دوپتارى ءۇشىن عانا اقشا تولەيتىنىن ناقتى اتاپ كورسەتۋگە ءماجبۇر بولىپتى.

العاشقى «ناشاقور» قولعا ءتۇستى

«D» توبىنان پولشا مەن ارگەنتينا سۋىرىلىپ شىقتى. پولياكتار دا، گوللاندىقتار ءتارىزدى، وسى چەمپيوناتتىڭ اقجولتايلارىنىڭ ءبىرى بولدى. 1972 جىلى وليمپيادا چەمپيونى اتانعان كازيمەج گۋرسكيدىڭ كومانداسى ىرىكتەۋ سىنىندا ازۋى التى قارىس اعىلشىنداردىڭ ءوزىن جولدا قالدىرىپ كەتتى. ورتاشا جاسى 24-تەن ءسال-اق اساتىن جالىنداپ تۇرعان ۇجىم باتىسگەرمان جاسىل الاڭدارىندا دا جاستارعا ءتان جىگەرلى فۋتبول كورسەتتى. كوماندانىڭ ءار شەبىندە دە جەتەكشى ويىنشىلار جەتەرلىك ەدى: قاقپاشى يان توماشەۆسكي، قورعاۋشىلار ەجي گورگون مەن ۆلاديسلاۆ جمۋدا، جارتىلاي قورعاۋشى كازيمەج دەينا... ايتسە دە، پولشا قۇراماسىنىڭ ەڭ كۇشتى شەبى – شابۋىل بولاتىن. مۇنى گجەگوج لياتونىڭ 7, اندجەي شارماحتىڭ 5 دوپ سوعۋىنا قاراپ-اق بايقاۋعا بولادى. ءتىپتى بىردە-ءبىر گول سوقپاعان روبەرت گادوحانىڭ ءوزى تاماشا ويىنىمەن كوزگە ءتۇستى. پولياكتار سوققان 16 دوپتىڭ كەم دەگەندە 10-ى وسى شابۋىلشىنىڭ سول قاپتالدان تاستاعان تاماشا پاستارىنان سوڭ قاقپاعا ەنگەن-ءدى. ياعني گادوحانىڭ گول سوقپاي-اق چەمپيوناتتىڭ سيمۆوليكالىق قۇراماسىنا ەنۋىنە تاڭ قالۋدىڭ ءجونى جوق.

كەرىسىنشە، وسى توپتاعى يتاليا قۇراماسى ءوز دەڭگەيىندە ونەر كورسەتە المادى. باس باپكەر فەررۋچچو ۆالكارەدجي بۇل دوداعا كىلەڭ 30-دان اسقان «شالداردى» (ماتستسولا، فاككەتتي، ريۆەرا، ريۆا، بونينسەنيا، ت.ب.) الىپ بارعان بولاتىن، ال جاس تولقىن ويىنشىلار ءالى تاجىريبە جيناقتاپ ۇلگەرگەن جوق ەدى. وسى چەمپيوناتتان باستاپ ماتچتان سوڭ ءار كوماندادان ەكى ويىنشىنى تاڭداپ، دوپينگ-تەست وتكىزۋ قولعا الىندى. يتاليا – گايتي كەزدەسۋىنەن سوڭ ونىڭ العاشقى «قۇرباندىعى» دا انىقتالدى: تىيىم سالىنعان مەدپرەپارات قابىلداعانى ءۇشىن گايتيلىك ەرنەست جان-جوزەف چەمپيوناتتان الاستاتىلدى.

پولشا تۇڭعىش رەت جۇلدەگە ىلىكتى

ەكىنشى كەزەڭدە گوللانديا، گدر، برازيليا، ارگەنتينا (1-توپ), گفر، يۋگوسلاۆيا، شۆەتسيا، پولشا (2-توپ) كوماندالارى وينادى. اۋەلگى تورتتىكتە گوللاندىقتارعا تەڭ كەلەر قارسىلاس بولعان جوق. اسىرەسە وڭتۇستىكامەريكالىق قوس مىقتى وڭباي تاياق جەدى. گوللانديا – برازيليا كەزدەسۋىندە الەم چەمپيوندارى ءوز التىن تاجىنەن ايىرىلدى. «چەمپيوندى ەلىنە ەرتەرەك قايتارعاندار – بولاشاق جەڭىمپازدار!» دەپ الدىن الا اسىعىستىق جاساعاندار دا كەزدەستى. راسىندا دا، بۇل ايقاستا ر.ميحەلس شاكىرتتەرى كەرەمەت وينادى. 50-مينۋتتا نەەسكەنس بارىن سالا ۇمتىلىپ، ارىپتەسىنىڭ جەرلەتە تاستاعان دوبىن اياعىنىڭ ۇشىمەن تىك كوتەرىپ جىبەردى – ول قاقپادان ەداۋىر العا شىعىپ كەتكەن ەمەرسون لەاونىڭ ۇستىنەن زۋلاپ ءوتىپ، تۋرا توعىزدىقتان تورعا ءتۇستى. ال ارادا ون بەس مينۋتتاي ۋاقىت وتكەندە كرويف قاپتالدان اۋەلەتە بەرىلگەن دوپتى جەرگە تۇسىرمەستەن قاتتى سوقتى – 2:0! بايگەگە شابار قۇر اتتاي قۋناق گوللاندىقتاردىڭ قارقىنىنا ىلەسە الماعان برازيليالىقتار ءوز دارمەنسىزدىگىنە ىزالانىپ، دورەكىلىككە ۇرىندى. ناتيجەدە لۋيس پەرەيرا الاڭنان قۋىلدى، ەگەر تورەشى ءسال قاتالىراق بولعاندا، تاعى ءبىر-ەكەۋى سونىڭ سوڭىنان كەتۋى دە مۇمكىن ەدى.

ال ەكىنشى توپتا پولياكتار الاڭ يەلەرىمەن سوڭعى مينۋتقا دەيىن الىستى. تەك ماينداعى فرانكفۋرتتا سول كۇنى شەلەكتەپ قۇيعان نوسەردىڭ سالدارىنان ويىن وتەتىن ارەنا الاڭنان گورى سۋارىلعان ەگىس القابىنا كوبىرەك ۇقساپ كەتكەندىكتەن، شابۋىلداۋعا ءتيىس كازيمەج گۋرسكيدىڭ جىگىتتەرى قايتا-قايتا كىبىرتىكتەۋمەن بولدى. ويىن سوڭىندا گەرد ميۋللەر سوققان جالعىز دوپ تارتىستى كەزدەسۋدىڭ تاعدىرىن شەشتى. پولشا فۋتبولشىلارى سوندا دا ەڭسە تۇسىرمەي، 3-ورىن ءۇشىن تالاستا برازيليانى جەڭىپ، قولا جۇلدەگە قول جەتكىزدى، ال شابۋىلشى لياتو 7 دوپپەن چەمپيوناتتىڭ ەڭ مەرگەن ويىنشىسى اتاندى.

عاجايىپ فينال جانە عالامات نەمىس جىگەرى

فينالدا گوللانديا قۇراماسىنىڭ كوز سۇيسىندىرەر كەرەمەت ويىنىنا قاراماستان تەمىردەي تارتىپكە باعىنعان ۇيىمشىل نەمىس كومانداسى جەڭىسكە جەتتى. بۇل ويىننىڭ بەينەتاسپاسىن قايتالاپ كورىپ وتىرىپ، قانداي تاماشا ماتچ بولعانىنا كوز جەتكىزە الاسىز. گوللاندىقتار ءبىرىنشى تايمدا الاڭ يەلەرىنەن الدەقايدا باسىم وينادى. ولار ءتىپتى نەمىستەردىڭ اياعى دوپقا تيمەي جاتىپ-اق ەسەپ اشتى. ويىندى ورتادان باستاعان قىزعىلت-سارى جەيدەلى فۋتبولشىلار ءبىر-بىرىنە 14 ءدال پاس تاستادى، سوسىن 14-ءنومىرلى ويىنشى يوحان كرويف ايىپ الاڭىنا تۇرا ۇمتىلدى. ونى قورعاۋشى بەرتي فوگتس شالىپ جىعۋعا ءماجبۇر بولدى. پەنالتيدى مۇلتىكسىز سوعاتىن نەەسكەنس بۇل جولى دا ءمۇلت كەتكەن جوق. ايتپاقشى، بۇل – فينالدىق ماتچتاردا بەلگىلەنگەن تۇڭعىش 11 مەترلىك ەدى.

بۇدان كەيىن دە گوللاندىقتار ەسەپتى ەسەلەي تۇسۋگە تالاي رەت مۇمكىندىك الدى. قورعانىستىڭ ماقتاۋلى بەككەنباۋەر باستاعان مىقتىلارى جاسىل الاڭدا ويناق سالعان كرويف پەن ونىڭ ارىپتەستەرىن ءوز قاقپاسىنا قاراي ءجيى-ءجيى وتكىزىپ الۋمەن بولدى. بىراق قاقپاشى زەپپ مايەر بۇل كەزدەسۋدە تاماشا وينادى. ونىڭ ۆولفگانگ وۆەرات جانە پاۋل برايتنەر سەكىلدى سەرىكتەرى ەڭسەسى باسىلىپ قالعان كوماندانىڭ جىگەرىن قايتا جانۋعا بارىن سالدى. قولدان سۋسىپ كەتە بارعان ويىن تىزگىنىن قايتا ۇستاۋعا وسى ويىنشىلار، سونداي-اق راينەر بونحوف كوپ ۇلەس قوستى. كوپ ۇزاماي يان يونگبلاد قاقپاسىنىڭ ماڭىندا دا قاۋىپتى جاعدايلار كوبەيە ءتۇستى. سونداي ءساتتىڭ بىرىندە ايىپ الاڭىنا اندىزداي ۇمتىلعان بەرند حەلتسەنبايندى يانسەن شالىپ قۇلاتتى: برايتنەر 11 مەترلىكتى ءدال سوعىپ، تارازى باسىن تەڭەستىردى.

ەسەپ تەڭەسكەن سوڭ، ويىن دا تەڭ دارەجەدە ءوربي باستادى. ءبىرىنشى تايمنىڭ بىتۋىنە ەكى مينۋت قالعاندا گەرد ميۋللەر ءوزىنىڭ قۇراما ساپىنداعى سوڭعى، 68-گولىن سوقتى – 2:1. كەزدەسۋدىڭ ەكىنشى بولىگى دە الما-كەزەك شابۋىلدارمەن ءوتتى. ويىننىڭ سوڭى قاقپاشى مايەردىڭ بەنەفيسىنە اينالدى. اقىرى گوللاندىقتاردىڭ بۇكىل شابۋىلىنا تويتارىس بەرە العان گەرمانيا قۇراماسى ەكىنشى رەت الەم چەمپيونى اتاندى.

ويىن ناتيجەلەرى

فينالدىق تۋرنيرگە 16 كوماندا قاتىستى.

38 ويىن وتكىزىلدى، 97 دوپ سوعىلدى (ورتا ەسەپپەن 2,55 گول).

«ا» توبى

گەرمانيا – چيلي – 1:0, اۆستراليا – گدر – 0:2, گەرمانيا – اۆستراليا – 3:0, چيلي – گدر – 1:1, اۆستراليا – چيلي – 0:0, گەرمانيا – گدر – 0:1

«ۆ» توبى

برازيليا – يۋگوسلاۆيا – 0:0, شوتلانديا – زاير – 2:0, يۋگوسلاۆيا – زاير – 9:0, برازيليا – شوتلانديا – 0:0, يۋگوسلاۆيا – شوتلانديا – 1:1, برازيليا – زاير – 3:0

«س» توبى

گوللانديا – ۋرۋگۆاي – 2:0, شۆەتسيا – بولگاريا – 0:0, گوللانديا – شۆەتسيا – 0:0, ۋرۋگۆاي – بولگاريا – 1:1, گوللانديا – بولگاريا – 4:1, ۋرۋگۆاي – شۆەتسيا – 0:3

«D» توبى

يتاليا – گايتي – 3:1, ارگەنتينا – پولشا – 2:3, پولشا – گايتي – 7:0, يتاليا – ارگەنتينا – 1:1, ارگەنتينا – گايتي – 4:1, يتاليا – پولشا – 1:2

ءبىرىنشى جارتىلاي فينالدىق توپ

گوللانديا – ارگەنتينا – 4:0, برازيليا – گدر – 1:0. گوللانديا – گدر – 2:0, برازيليا – ارگەنتينا – 2:1, گوللانديا – برازيليا – 2:0, گدر – ارگەنتينا – 1:1

ەكىنشى جارتىلاي فينالدىق توپ

گەرمانيا – يۋگوسلاۆيا – 2:0, شۆەتسيا – پولشا – 0:1, يۋگوسلاۆيا – پولشا – 1:2, گەرمانيا – شۆەتسيا – 4:2, گەرمانيا – پولشا – 1:0, شۆەتسيا – يۋگوسلاۆيا – 2:1

3-ورىن ءۇشىن ماتچ

پولشا – برازيليا – 1:0

فينال

گەرمانيا – گوللانديا – 2:1

7 شىلدە. ميۋنحەن. «وليمپياشتاديون». 77 833 كورەرمەن. تورەشى تەيلور (انگليا).

گەرمانيا: مايەر، فوگتس، شۆارتسەنبەك، بەككەنباۋەر، برايتنەر، ۋ.حەنەسس، بونحوف، وۆەرات، گرابوۆسكي، گ.ميۋللەر، حەلتسەنباين.

گوللانديا: يونگبلاد، سۋربيەر، حاان، رايسبەرگەن (دە يونگ، 68), كرول، يانسەن، ۆان حانەگەم، نەەسكەنس، كرويف، رەپ، رەنسەنبرينك (ر.ۆان دە كەركحوف، 46).

گولدار: نەەسكەنس، 2, پەنالتيدەن (0:1), برايتنەر، 25, پەنالتيدەن (1:1), گ.ميۋللەر، 43 (2:1).

ەسكەرتۋ العاندار: فوگتس، ۆان حانەگەم، نەەسكەنس، كرويف.

سۇرمەرگەندەر

لياتو (پولشا) – 7 دوپ، نەەسكەنس (گوللانديا), شارماح (پولشا) – 5 دوپتان.

ساكەن سىبانباي

Abai.kz