باسى: مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: مارگاريتا ريۆچاچەنكو

جالعاسى: مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: وكسانا رۋبانياك

جالعاسى: مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: الەكساندرا

جالعاسى:  مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: قارلىعاش

جالعاسى: مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: يرينا تسىبۋح

جالعاسى: مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارى: كريستينا بوگاتچۋك

مايدانداعى ۋكراينا ارۋلارىنىڭ كەلەسى كەيىپكەرى – اسكەري پسيحولوگ ۆيكتوريا كراۆچەنكو. اسكەري شەنى – مايور. ۋكراينا قارۋلى كۇشتەرى قاتارىنا 2008 جىلى قوسىلعان.

– 24 اقپاندا تاڭەرتەڭ كوزىڭىزدى اشقاندا ەڭ ءبىرىنشى نە ويلادىڭىز، نە ىستەدىڭىز؟

– باسىما نەشە ءتۇرلى وي كەلدى. «بۇل تەك قانا قورقىنىشتى ءتۇس»، «بالامنىڭ وسىندا بولماعانىنا شۇكىر»، «حاركوۆتەگى اكەم امان قالسا ەكەن»، «شەشەمدى قۇشاقتاسام عوي»، «اقىلىمنان اداسپاسام بولدى»، «ەندى كۇنىمىز نە بولادى» دەگەن ويلار ميىمدى شىرماپ الدى. ومىرىمدە ءبىرىنشى رەت وسىنداي قاتتى قوبالجۋ مەن قورقىنىشتى سەزدىم. قولدارىم قالتىراپ، ەڭىرەپ جىلادىم. بىراق ءوزىمدى قولعا الۋ كەرەكتىگىن ءتۇسىندىم. پاتەردى جيناپ، جۇكتەرىمدى سالا باستادىم. ازداپ سابىرعا كەلدىم. مەنىڭ جولداستارىمنىڭ ءبىرى كەلىپ، ەكەۋمىز اسكەري بولىمگە باردىق. ارى قاراي اسكەري قىزمەتشى رەتىندە نە ىستەۋىمىز كەرەك تۋرالى تاپسىرما الدىق.

– سوعىسقا بارۋ تۋرالى شەشىمدى قالاي قابىلدادىڭىز؟

– مەن ۋكراينا قارۋلى كۇشتەرىندە 2008 جىلدان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلەمىن. 16 جاسىمدا ۋكراين حالقىنا ادال بولۋعا انت قابىلدادىم. مەن ءوزىمنىڭ سانالى تاڭداۋىمدى سول كەزدە جاسادىم جانە تاڭداعان ماماندىعىمنىڭ قانداي-قاۋىپ قاتەرى بولۋى مۇمكىن ەكەنىن ءبىلدىم.

ءوز قىزمەتىمنىڭ ماڭىزىن 2014 جىلى رەسەي ەلىمىزدىڭ اۋماعىنا باسىپ كىرە باستاعاندا ءتۇسىندىم. مەن اسكەري پسيحولوگپىن. سوندىقتان وسىلاي بولارىن سەزدىم. مەنىڭ ءبىر عانا ماقساتىم بولدى: ارميادا قىزمەت ىستەگەن بارلىق جىلدار ىشىندە العان ءبىلىمىمدى اسكەرلەرىمىزگە جانە مۇقتاج جاندارعا كومەكتەسۋ ءۇشىن ءىس جۇزىندە قولدانۋ.

– بۇل جەردەگى قىزمەتىڭىز قانداي، كۇنىڭىز قالاي وتەدى؟

– مەنىڭ ءبىر كۇنىم ەكىنشى كۇنىمە ۇقسامايدى. مەنىڭ الدىمدا ءارتۇرلى مىندەتتەر تۇر، سولاردىڭ بارىنە ۇلگىرۋگە تىرىسامىن. مەنىڭ وقۋىم بار، عىلىممەن اينالىسۋعا تىرىسامىن، ويتكەنى وتكەن جىلى اديۋنكتۋراعا ءتۇستىم. الدىمدا ديسسەرتاتسيا جازۋ مىندەتى تۇر. بىراق ءدال قازىر وعان قارايتىن مۇمكىندىك.

تاپسىرما بويىنشا مەن الدىڭعى پوزيتسيالارعا جانە جاۋىنگەرلەردى دايارلاۋ ورتالىقتارىنا بارامىن، وندا اۋىر پسيحيكالىق جاعدايلار تۋىنداعان كەزدە العاشقى پسيحولوگيالىق كومەك كورسەتۋ بويىنشا قورعاۋشىلارىمىزبەن پسيحوەدۋكتسيالىق ەكسپرەسس-ساباقتار، اسكەري قىزمەتشىلەردىڭ پسيحيكالىق دەنساۋلىعىن ساقتاۋ جانە قالپىنا كەلتىرۋ بويىنشا ساباقتار، وزىنە-ءوزى كومەك كورسەتۋ جانە ءوزىن-ءوزى رەتتەۋ ادىستەرىنە بايلانىستى دارىستەر وتكىزەمىن . ارينە، مەن قاجەت بولعان جاعدايدا، ادامدارمەن جەكە اڭگىمەلەسۋ جۇرگىزەمىن.

سونداي-اق اسكەري بولىمشەلەر مەن بەيبىت تۇرعىندارعا ەرىكتى كومەك كورسەتۋمەن اينالىسامىن.

ەگەر بوس بولىپ جاتسام، وتباسىممەن ۋاقىت وتكىزەمىن نەمەسە اتپەن سەرۋەندەيمىن.

– ءسىزدىڭ بولىمشەڭىزدە گەندەرلىك كەمسىتۋشىلىك بار ما؟

– جوق، مەن قىزمەت ەتكەن اسكەري بولىمشەلەردىڭ ەشقايسىسىنان گەندەرلىك كەمسىتۋشىلىك كورگەن جوقپىن. مەنىڭ ويىمشا، ادامنىڭ جىنىسىنا، گەندەرىنە قاراماستان اينالاسىنداعىلاردىڭ وعان دەگەن قارىم-قاتىناسى تەك ادامنىڭ وزىنە بايلانىستى

– قانداي قيىندىقتاردى باستان كەشتىڭىز؟

– كۇن سايىن قانداي-دا ءبىر قيىندىقتى جەڭۋىمە تۋرا كەلەدى. مەن قازىر كەيبىر قيىندىقتاردى سىزبەن بولىسە المايمىن. ۋاقىتى كەلگەندە ايتا جاتارمىن.

ءدال قازىر مەن ءۇشىن ەڭ اۋىر تاقىرىپ – مەنىڭ بالام. ۇلىم مارك ءتورت ايدان بەرى مەنىڭ قاسىمدا. بىراق ونى قۇشاقتاپ، جانىندا بولا المايمىن (قۇدايعا شۇكىر، كۇيەۋىم ەكەۋمىز ونى ءۇش ايلىق سوعىستان كەيىن كەم دەگەندە ەكى رەت كورۋگە مۇمكىندىك الدىق). بالامنىڭ قالاي ءوسىپ، ەرجەتىپ كەلە جاتقانىن بىلمەيمىن. سوعان ءوزىمدى كىنالى سەزىنەمىن. سونداي كەزدە ءوزىمىنىڭ ۋكراينانىڭ قارۋلى كۇشتەرى قۇرامىندا نە ءۇشىن جۇرگەنىمدى ەسكە الىپ، جىگەرلەنەمىن. مەن ۋكراينانىڭ تەز جەڭىسكە جەتۋى ءۇشىن بارىمدى سالامىن. ءار بالا تەزىرەك اتا-اناسىنىڭ قۇشاعىنا ورالۋ ءۇشىن ايانبايمىن.

– تولىققاندى سوعىس كەزىندە ءسىزدى نە تاڭعالدىردى؟

– شىنىمدى ايتسام، كۇن سايىن ءبىر نارسە تاڭ قالدىرادى. مەنى، اسىرەسە، مىقتى، جىگەرلى، كۇشتى، ەركىن ۋكراين حالقى تاڭعالدىردى. مۇنداي حالىقتىڭ بوستاندىعى ءۇشىن قاجەت بولسا ءومىرىمدى قۇربان ەتۋگە دايىنمىن.

مەنى ءوز جەرىن، ەگەمەندىگىن، وتباسىن قورعاۋ ءۇشىن بارىن سالعان الدىڭعى قاتارداعى اسكەرلەرىمىز تاڭعالدىرادى. ولاردىڭ ارقايسىسى باتىر. ولار قىين كەزدە جاسىرىنباي، ءبىزدىڭ جەڭىسىمىز ءۇشىن قولىنان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساۋعا بەل بۋا كىرىستى.

– قازىر ءسىزدىڭ رۋحىڭىزدى تۇسىرمەي تۇرعان نە؟

– مەنىڭ وتباسىم. ۇلىمنىڭ «زۇلىم ايداھاردى» جەڭەمىز دەگەن كىرشىكسىز سەنىمى. ءىسساپارلار كەزىندە مەن سويلەسەتىن اسكەرلەردىڭ العىسقا تولى جانارى. اۋەلى كوزىڭە تىك قاراي المايتىن، مايداننان ورالعان جاۋىنگەر، اڭگىمەلەسۋدەن كەيىن بەتىمە كۇلىمسىرەپ قارايدى. وسىنداي كەزدە قۋانىشتان كوزىمە جاس كەلەدى. ءوزىمنىڭ كەرەك كەزدە، كەرەك جەردە جۇرگەنىمدى تۇسىنەمىن. بۇل ماعان كۇش بەرەدى، شابىتتاندىرادى.

– ۋكراينانىڭ بولاشاعىنان قانداي پەرسپەكتيۆالاردى كورەسىز؟

– كەرەمەت نارسەلەردى عانا كورەمىن. مەنىڭ ويىمشا، قازىر الەمدەگى حالقى ەڭ كۇشتى، قۇدىرەتتى ەل – ۋكراينا. بۇعان ءبارى كۋا. سوڭعى ايلاردا بارلىق سالالاردا كوپ وزگەرىس بولدى. ءبىزدى بولاشاقتا تەك جاقسىلىق كۇتىپ تۇر.

– سوعىستان كەيىن ومىرىڭىزدەگى نە نارسەنى ماڭگىلىككە وزگەرتەسىز؟

– ومىرىمدە ەشتەڭەنى كەيىنگە قالدىرمايمىن. وتباسىممەن بىرگە الەمدى ارالايمىن. جاقىندارىم مەن تۋىستارىما كوبىرەك ۋاقىت بولەمىن. ءار اتقان تاڭىم ءۇشىن شۇكىرشىلىك ايتامىن.

ارينە، جاۋىنگەرلىك دايىندىعىمدى ءاردايىم جەتىلدىرەمىن. ءبىز جەڭىسكە جەتكەننەن كەيىن دە، وكىنىشكە وراي، ءوزىمىزدى 100% قاۋىپسىز سەزىنە المايمىز. سوندىقتان ءار سانالى ۋكراينالىق ۇنەمى دايىن ءجۇرۋى كەرەك دەپ ويلايمىن. سودان كەيىن، ارينە، ۇلىما ۋاقىتىمدى ارنايمىن. قازىر وعان كوڭىل بولە الماي ءجۇرمىن، سونىڭ وتەۋىن بەرەمىن. سوسىن دۇنيەگە قىز اكەلەمىن. بىرەۋ عانا ەمەس (كۇلدى).

– ۋكراينالىقتار مەن الەمگە نە ايتاسىز؟

– سوعىس ءجۇرىپ جاتىر. ۇمىتپاڭىزدار، سوعىس ءالى اياقتالعان جوق. بوساڭسىماڭىزدار. ۋكراينانىڭ جەڭىسى ءۇشىن كۇرەسىڭىزدەر. قولدارىڭىزدان كەلگەنىن اياماڭىزدار. سىزدەردەن وتىنەم، بەي-جاي قاراماڭىزدار.

ارقاشان ادام بولىپ قالىڭىزدار. ءبىزدىڭ بالالارىمىزدى ءولتىرىپ جاتقاندارعا ۇقساماڭىزدار. وزدەرىڭىزدى ساقتاڭىزدار. ءار كۇنىڭىزگە شۇكىرشىلىك ايتىپ ءومىر سۇرىڭىزدەر.

ءبىزدى قولدايتىن، جەرىمىزگە كەلگەن زۇلىمدىقتى جەڭۋگە كومەكتەسەتىن الەمنىڭ بارلىق ەلدەرىنىڭ وكىلدەرىنە شىن جۇرەكتەن العىس ايتقىم كەلەدى. سىزدەردىڭ باعا جەتپەس قولداۋلارىڭىزعا راقمەت. ءار ۋكراين جاساعان جاقسىلىقتارىڭىز ءۇشىن سىزدەرگە شەكسىز ريزا.

تاعى ايتارىم، ءبىر-ءبىرىمىزدى قولدايىق! ءبىز بىرىكسەك – كۇشتىمىز. ءبىز مىندەتتى «زۇلىمدىق ايداھارىن» جەڭەمىز. ورىستىڭ زۇلىمدىعىنان ەلىمىزدى تازارتامىز.

ايجان تەمىرحان

Abai.kz