ەلىمىزدىڭ جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەرىندە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن تۇسەتىن ترانسفەرتتەردىڭ ۇلەسى ورتا ەسەپپەن بۇكىل كىرىستىڭ 57.8%-ىن قۇرايدى. 2022 جىلدىڭ قورىتىندىسى وسىنداي ناتيجەنى كورسەتتى. بۇل رەتتە جەتىسۋ، تۇركىستان، قىزىلوردا، جامبىل، اباي، سولتۇستىك قازاقستان جانە اقمولا وبلىستارىندا ولاردىڭ ۇلەسى ءتىپتى 70%-دان جوعارى. ال الماتى مەن اتىراۋ وبلىستارىندا 18%-دان اسپايدى.

«بۇل ارينە، وتە كوپ. وكىنىشكە قاراي وڭىرلەردىڭ كوپشىلىگى ءالى كۇنگە دەيىن ءوزىن-ءوزى قامتاماسىز ەتە الماي كەلەدى. ال قابىلدانعان بيۋدجەتتىڭ شىعىستارىن «اقشا جەتپەدى»، - دەپ، سىزىپ تاستاي المايسىڭ. ولار قاجەتتىلىكتەن تۋعان شىعىندار. سوندىقتان قارجىلاندىرۋ ءۇشىن قوسىمشا قارجى كوزدەرىن ىزدەستىرۋگە تۋرا كەلەدى. سولاردىڭ ءبىرى – رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن تۇسەتىن ترانسفەرتتەر»، - دەيدى Jusan Analytics زەرتتەۋ ورتالىعىنىڭ تالداۋشىسى كلارا سەيداحمەتوۆا.

ونىڭ ايتۋىنشا 2022 جىلى كولەمى جاعىنان ەڭ قوماقتى ترانسفەرت تۇركىستان وبلىسىنا باعىتتالعان – 929.2 ملرد تەڭگە (وبلىس بيۋدجەتى كىرىسىنىڭ 85%-ى). بۇل جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەرگە باعىتتالعان بۇكىل ترانسفەرتتىڭ 16.1%-ىن قۇرايدى. ايتا كەتەلىك، 2021 جىلى تۇركىستان وبلىسىنا باعىتتالعان ترانسفەرتتىڭ ۇلەسى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتىڭ 86%-ىن (757.6 ملرد ت.) قۇراعان بولاتىن. ەسكە سالامىز، ۇلەس جاعىنان دا رەكوردتىق كورسەتكىش وسى تۇركىستان وڭىرىندە 2019 جىلى تىركەلدى – 92% (693.1 ملرد ت.).

«مۇنى تۇسىنۋگە بولادى. ويتكەنى تۇركىستان وبلىسىن الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامىتۋدىڭ 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپارى بەكىتىلگەن. ول 141 ۇيىمداستىرۋشىلىق جانە ىسكە اسىرۋ ءىس-شارالارىنان تۇرادى. ولاردى جۇزەگە اسىرۋعا بولجام بويىنشا 3.5 ترلن تەڭگە جۇمساۋ كوزدەلگەن. مىسالى، وسى ءىس-شارالار اياسىندا ءبىر اۋىسىمدا تۇركىستاندا 500 ادام قابىلدايتىن 3 دەنساۋلىق ساقتاۋ وبەكتىسىن، بالالار اۋرۋحاناسى ءۇشىن 190 توسەك ورىندىق ەمدەۋ كورپۋسىن جانە وبلىس بويىنشا 130 جالپى ءبىلىم بەرەتىن مەكتەپ سالۋ جوسپارلانعان. ەندى بۇل جوسپاردىڭ قالاي جۇزەگە اسىرىلاتىندىعى ۋاقىت ەنشىسىندە، - دەيدى Jusan Analytics تالداۋشىسى.

ەكىنشى ورىندا – جامبىل وبلىسى. بۇل وڭىرگە جولدانعان ترانسفەرت كولەمى 2021 جىلعى كورسەتكىشتى قايتالاپ، وبلىس بيۋدجەتى كىرىسىنىڭ 79%-ىن قۇرادى (438.3 ملرد تەڭگە). ءۇشىنشى ورىندا – شىعىس قازاقستان وبلىسى (361.6 ملرد تەڭگە). ترانسفەرت وبلىس بيۋدجەتى كىرىسىنىڭ 64%-ىنا تەڭ بولدى (2021ج. - 66%). جاڭادان اشىلعان وبلىستاردى قوسپاعاندا ەڭ از ترانسفەرت العان وڭىرلەر: ماڭعىستاۋ جانە اتىراۋ وبلىستارى: سايكەسىنشە 138.2 جانە 124.0 ملرد تەڭگە.

«بۇدان باسقا، 2022 جىلى رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتەن جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەرگە مەملەكەت تاراپىنان 2.0 ترلن تەڭگە سوماسىندا جاردەمقارجى دا بەرىلدى. ەڭ كوپ جاردەمقارجى تاعى دا تۇركىستان (402.3 ملرد تەڭگە) جانە شىعىس قازاقستان وبلىستارىنا (217.0 ملن تەڭگە) جولداندى»، - دەيدى ك. سەيداحمەتوۆا. ونىڭ ايتۋىنشا 2022 جىلى جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەردەن اقشالاي الىنىمدار 490.4 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. اقشا دونور-وڭىرلەردەن الىنادى. بۇل ادەتتەگىدەي اتىراۋ مەن ماڭعىستاۋ وبلىستارى، سونداي-اق  استانا مەن الماتى قالالارى.

ايتالىق، جىل قورىتىندىسى بويىنشا جەرگىلىكتى بيۋدجەتتىڭ ءپروفيتسيتى 213.9 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. كىرىس بۇرناعى جىلمەن سالىستىرعاندا 25.5%-عا، ياعني 11 ترلن تەڭگەگە دەيىن ۇلعايدى (جوسپار 1.2%-عا ارتىعىمەن ورىندالدى). كىرىستەردىڭ ەڭ كوپ وسكەنى الماتى قالاسىندا (+39.8%), سونداي-اق اتىراۋ (+35.7%), پاۆلودار (+30.4%) جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارىندا (+29.7%) تىركەلدى. 2021 جىلمەن سالىستىرعاندا بيۋدجەتتىڭ كىرىس بولىگىنىڭ ازايعاندىعى الماتى (-9.2%) جانە شىعىس قازاقستان وبلىستارىندا (-4.2%) تىركەلدى.

ال بيۋدجەتتىڭ شىعىس بولىگى 21.9%-عا ءوسىپ، 10.4 ترلن تەڭگەنى قۇرادى. شىعىستاردىڭ ەڭ كوپ ءوسىمى استانا قالاسىندا (+39.1%), سونداي-اق پاۆلودار (+30.8%), اتىراۋ (+28.4) جانە ماڭعىستاۋ وبلىستارىندا (+21.9%) تىركەلدى.

2021 جىلمەن سالىستىرعاندا شىعىس بولىكتىڭ قىسقارۋى شىعىس قازاقستان (-23.8%) جانە الماتى وبلىستارىندا (-8.8%) بايقالدى. جاڭا قۇرىلعان وبلىستار بارلىعى بىرگە 679.8 ملرد تەڭگە شىعىنداعان. ولاردىڭ ىشىندە ەڭ كوپ شىعىن جۇمساعانى جەتىسۋ وبلىسى - 333.9 ملرد تەڭگە.

Abai.kz