ورىس جانە قازاق تىلدەرىندە ىركىلمەي جازاتىن ازىن-اۋلاق قالامگەرلەردىڭ ءبىرى – بالالار جازۋشىسى زاۋرە تورەحان كەزىندە تاۋپىق رىمجانوۆ نەگىزىن سالعان فەنتەزي جانرىندا ءوزىن تانىتا بىلگەن تاۋەلسىزدىك تۇلەتكەن ءتول ادەبيەتىمىزدەگى ساۋساقپەن سانارلىق ۇكىلەگەن ءۇمىتتى شىعارماشىلىق تۇلعالاردىڭ ءبىرى. اۆتور قالامىنان قازىرگى كەزدە «ءبىزدىڭ سۇيىكتى قالامىز الماتى» جانە «ەل جۇرەگى – اجارلى قالا استانا»،  ايشا ي نەۆيديمىە سوسەدي»، «امينا تۋران ۆ سترانە نومادوۆ» اتتى كىتاپتار ومىرگە كەلىپ، جاس وقىرماندار تاراپىنان ىستىق ىقىلاسقا يە بولدى. «التىن قالام»،  التىن توبىلعى» ۇلتتىق ادەبي الماندارىندا توپ جارعان بالالار جازۋشىسىمەن بولعان سۇحباتتى ادەبيەتسۇيەر قاۋىمىنىڭ نازارىنا ۇسىنىپ وتىرمىز.

- بالالار كىتابىنىڭ ەلىمىزدەگى نارىققا شىقپاي جاتقانىنا نە كەدەرگى؟

- سوڭعى جىلدارى بالالار كىتابى نارىعى ايتارلىقتاي جاندانىپ كەلەدى، وعان سەبەپ جاڭادان اشىلىپ جاتقان كىتاپ باسپالارى. كاسىپكەرلەر دە، قالامگەرلەر دە كىتاپ شىعارۋدى قولعا الىپ، وسى سالادا بەتبۇرىستى وزگەرىستەردى جاساپ جۇرگەنىنە ءبارىمىز كۋامىز. وتانىمىزدىڭ ەڭ ءىرى، بەدەلدى باسپالارىن ايتپاعاندا، مەنىڭ كوزىمە ەرەكشە تۇسكەندەرى: Steppe&World, مازمۇنداما، Qasym باسپا ءۇيى، Amal books, Tentek, Zerde جانە تاعى باسقالارى. ول باسپالاردىڭ بارلىعى ءوز اۆتورىن ىزدەيدى، كىتاپتارىن باسىپ شىعارۋعا ءازىر.

الايدا، ءبارى ويداعىداي، ماسەلە شەشىلدى، اقىن-جازۋشىلار وزدەرىنىڭ كىتابىن ەركىن شىعارا الادى دەپ ايتا المايمىز. ونىڭ سەبەپتەرى كوپ، بىراق ەڭ ەگىزگى ەكى سەبەبىن ايتايىن. الدىمەن، قالاماقىنىڭ ماردىمسىزدىعى نەمەسە مۇلدەم تولەنبەۋى. اۆتورعا قالاماقى ءتيىستى دەڭگەيدە تولەنبەسە، ول ادام قالاي ءومىر سۇرەدى، ءوزىنىڭ قاجەتتىلىكتەرىن قالاي وتەيدى؟ اركىمنىڭ وتباسى، بالا-شاعاسى، زەينەتكەر اكە-شەشەسى بار ەمەس پە، سول سەبەپتى كوپتەگەن تالانتتى، ويلى، ايتارى بار اۆتورلار جان باعۋمەن اينالىسۋعا ءماجبۇر. «ساعات – ۇرى شىقىرلاعان»، ۋاقىت سۋ سياقتى كوزدى اشىپ جۇمعانشا وتەدى دە كەتەدى، جازىلماي قالعان كىتاپتار، كىتاپ وقىماعان ۇرپاق ءوسىپ-ونەدى.

مەنىڭشە، بۇل ماسەلەنىڭ شەشىلۋى ءۇشىن، ەكى جول بار. ءبىرىنشى، كىتاپتاردىڭ ساۋداسىن قىزدىرۋ كەرەك، وليمپبەتتىڭ ورنىنا كىتاپتىڭ جارناماسى ءاربىر جەردەن لاپ ەتىپ، حالىقتىڭ كوزگە كورىنۋ كەرەك. ەكىنشىدەن، تەلەديداردا، باق ءانشى-سپورتشىلارعا دەن قويا بەرمەي، اقىن-جازۋشىلاردىڭ شىعارماشىلىعى تۋرالى كوبىرەك ايتىلۋ كەرەك. سوندا، قالامگەردىڭ اتى دا شىعادى، بەدەلى دە وسەدى، جەكە ءومىر تۋرالى ەمەس، ادامزاتتىڭ، قازاقتىڭ مىزعىماس قۇندىلىقتارى دا ناسيحاتتالادى.

ەكىنشىدەن، قالامگەر مەن باسپانىڭ اراسىن دانەكەرلەيتىن ادەبي اگەنت ينستيتۋتىنىڭ جوقتىعى. ادەبي اگەنت بەلگىلى ءبىر جانر، باعىتتى تاڭداپ، سول سەگمەنتتە شىعارمالارىمەن كوزگە تۇسكەن قالامگەرلەردىڭ شىعارمالارىن وقىپ، وزىنە اۆتورلار پۋلىن جيناۋ كەرەك. وسىلايشا سول اۆتورلاردىڭ شىعارمالارىن ەلىمىزدەگى باسپالارعا، شەتەلگە ۇسىنىپ، اۆتورعا قىزمەت ەتەدى، ال اۆتور ءوزىنىڭ گونوراردان، رويالتيدەن اگەنتكە 20% تولەپ وتىرادى. بۇل ەكى جاققا دا پايدالى، ادەبي اگەنت مەنەدجەر رەتىندە ءوزىنىڭ نانىن تاۋىپ وتىرادى، ال قالامگەر تازا شىعارماشىلىقپەن اينالىسادى.

- ەڭ العاشقى بالالارعا ارناپ جازعان تۋىندىڭىز تۋرالى ايتا كەتسەڭىز؟

- مەنىڭ ەڭ تۇڭعىش كىتابىم «ءامينا تۇراننىڭ كوشپەندىلەر ەلىنە ساياحاتى» اتتى رومان-فەنتەزيىم. ونى 2014 جىلى جازىپ، التىن قالام بايگەسىنىڭ باس جۇلدەسىن الدىم. وسىلايشا الماتىكىتاپ باسپاسىنىڭ كوزىنە ءتۇستىم. ولار مەنى تانىسۋعا شىقىرىپ، ناتيجەسىندە باسپانىڭ تاپسىرىسىمەن بالالارعا ارنالعان ەكى دەرەكتى پوۆەست جازىپ شىعاردىم. ولاردىڭ ءبىرى 2016 جىلى شىققان «ءبىزدىڭ سۇيىكتى قالامىز الماتى»، ەكىنشىسى 2017 جىلى شىققان «ەل جۇرەگى – اجارلى قالا استانا». ەكى كىتاپ تا ۇلكەن تارالىممەن جارىق كورىپ، حالىقتىڭ كوڭىلىنەن شىعىپ، تەز ارادا ساتىلىپ كەتتى. سودان سوڭ 2018 جىلى «امينا تۋران ۆ سترانە نومادوۆ» ورىس تىلىندە، ال 2022 جىلى Steppe&World باسپاسىنان قازاق تىلىندە جارىق كوردى. ۋربان فەنتەزي جانرىندا جازىلعان «ايشا جانە ءۇي پىرلەرى» اتتى كىتابىم 2017 جىلى جازىلعان، بىراق ول كىتاپ، بۇيىرسا، بيىل عانا باسىلىپ شىعادى. «كۇيەكوبەلەكتەر شاھارى» ەرتەگىلەر توپتاماسى وتكەن جىلى ناۋرىزدا، ال تۇرىك تىلىندە ىستامبۇل قالاسىندا قاراشا ايىندا جارىق كوردى. بيىل مازمۇنداما باسپاسىنىڭ تاپسىرىسىمەن امەريكانىڭ اتاقتى Who Q («كىم؟ نە؟ قايدا؟» سەرياسى) اياسىندا «سانجار اسفەندياروۆ كىم؟» دەگەن كىتاپ جارىق كورەتىن بولادى. ول كىتاپتىڭ شىعۋىنا كومەك بەرگەن، ءارى مەنىڭ عىلىمي كەڭەسشىم بولعان بەلگىلى تاريحشى، سانجارتانۋشى الماس ءجۇنىسباي مىرزا.

- قازاق بالالار ادەبيەتى دامىماي قالدى دەگەن پىكىرگە قالاي قارايسىز؟

- «ەلۋ جىلدا – ەل جاڭا، ءجۇز جىلدا – قازان» دەپ ەستىپ وستىك قوي، سول راس ەكەن. وسى دۇنيەدە وزگەرمەيتىن، قاتىپ قالعان ەشتەڭە جوق. وتىز جىلدا تۋرالاپ قالعان بالالار ادەبيەتىندە ەندى-ەندى عانا وڭ وزگەرىستەر بايقالىپ كەلە جاتىر، ودان دا جاقسى بولادى دەپ سەنەمىز، ول ءۇشىن كۇشىمىزدى دە، ۋاقىتىمىزدى دا اياماۋىمىز كەرەك. سەڭ ءجۇردى، ەندى مۇز قۇرساۋىن جارىپ، كادىمگىدەي جۇرگىزىپ اكەتۋ كەرەك. وعان قالامگەرلەر دە، باسپالار دا دايىن، تەك بەلسەندى ءىس-ارەكەت كەرەك. ءالىپتىڭ ارتىن باعايىق!

Abai.kz