(پوۆەست)

تولعان ايدى توڭكەرىپ تاستاپ، ەرتىستىڭ توڭازىعان بەتىنە قىپ-قىزىل قىنا شاشىپ، كۇندىز-ءتۇنى قالانىڭ قارا ءتۇتىنىن ءۇن-ءتۇنسىز جۇتىپ جاتقان مومىن قاراعايلاردىڭ باسىنا شاپشاڭ ورمەلەپ شىققان كۇننىڭ شاپاعى ەڭسەلى ءۇيدىڭ ۇلكەن-ۇلكەن تەرەزەلەرىنە كىرپىكتەرىن جەبەدەي قادادى دا، مامىقتاي ۇلپىلدەگەن اق جىبەك پەردەنىڭ ساقينا كوزدەرىنەن تامىپ-تامىپ تۇسكەن ۇساق ساۋلەلەر تۇنەمەلدىڭ بۇرىش-بۇرىشىنا سىناپتاي سىرعىپ كەپ، توسەكتە ۇيىقتاپ جاتقان سۇلۋ كەلىنشەكتىڭ بۇلدە جامىلعىسىنا جابىستى دا، بۋعا اينالىپ كوتەرىلە بەردى...

بولمە ءىشى ءاپ-ساتتە اعاراڭداپ بارا جاتتى. كەرىلگەنمەن، كوزىن اشپاعان كەلىنشەك سۇيرىك ساۋساقتارىن سوزىپ ماڭايىن سيپالاي باستادى. ەسىكتى اقىرىن اشىپ، اياعىن بىلدىرمەي باسىپ كەلە جاتقان كۇيەۋى تىزەسىن ورىندىققا سوعىپ الدى. گاۋھار كوزىن اشتى:

- نە بولدى؟

- ۇيىقتا. ۇيىقتاي عوي، - جانىنا كەلىپ وتىرعان كۇيەۋى قۇشاقتاپ، اپپاق تاماعىنان ءسۇيىپ، قاپ-قارا شاشىن تارامداپ قويدى. - ۇيىقتا، جانىم...

- ؟

- قازىر مەن جۋىنىپ الايىن. كوفە ىشەسىڭ بە، الدە شاي ما؟

- ا، نە ىشسەم ەكەن؟ – دەدى گاۋھار ەركەلەپ.

- دەمالا عوي، مەن قازىر.

- مۋزىكا قويشى.

كۇيەۋى بولمەدەن شىعىپ بارا جاتىپ مۋزىكا قوسىپ كەتتى.

سەكەن تۇرىسبەكوۆتىڭ «كوڭىل تولقىنى».

(پوۆەست)

تولعان ايدى توڭكەرىپ تاستاپ، ەرتىستىڭ توڭازىعان بەتىنە قىپ-قىزىل قىنا شاشىپ، كۇندىز-ءتۇنى قالانىڭ قارا ءتۇتىنىن ءۇن-ءتۇنسىز جۇتىپ جاتقان مومىن قاراعايلاردىڭ باسىنا شاپشاڭ ورمەلەپ شىققان كۇننىڭ شاپاعى ەڭسەلى ءۇيدىڭ ۇلكەن-ۇلكەن تەرەزەلەرىنە كىرپىكتەرىن جەبەدەي قادادى دا، مامىقتاي ۇلپىلدەگەن اق جىبەك پەردەنىڭ ساقينا كوزدەرىنەن تامىپ-تامىپ تۇسكەن ۇساق ساۋلەلەر تۇنەمەلدىڭ بۇرىش-بۇرىشىنا سىناپتاي سىرعىپ كەپ، توسەكتە ۇيىقتاپ جاتقان سۇلۋ كەلىنشەكتىڭ بۇلدە جامىلعىسىنا جابىستى دا، بۋعا اينالىپ كوتەرىلە بەردى...

بولمە ءىشى ءاپ-ساتتە اعاراڭداپ بارا جاتتى. كەرىلگەنمەن، كوزىن اشپاعان كەلىنشەك سۇيرىك ساۋساقتارىن سوزىپ ماڭايىن سيپالاي باستادى. ەسىكتى اقىرىن اشىپ، اياعىن بىلدىرمەي باسىپ كەلە جاتقان كۇيەۋى تىزەسىن ورىندىققا سوعىپ الدى. گاۋھار كوزىن اشتى:

- نە بولدى؟

- ۇيىقتا. ۇيىقتاي عوي، - جانىنا كەلىپ وتىرعان كۇيەۋى قۇشاقتاپ، اپپاق تاماعىنان ءسۇيىپ، قاپ-قارا شاشىن تارامداپ قويدى. - ۇيىقتا، جانىم...

- ؟

- قازىر مەن جۋىنىپ الايىن. كوفە ىشەسىڭ بە، الدە شاي ما؟

- ا، نە ىشسەم ەكەن؟ – دەدى گاۋھار ەركەلەپ.

- دەمالا عوي، مەن قازىر.

- مۋزىكا قويشى.

كۇيەۋى بولمەدەن شىعىپ بارا جاتىپ مۋزىكا قوسىپ كەتتى.

سەكەن تۇرىسبەكوۆتىڭ «كوڭىل تولقىنى».

«مىڭ ميلليون القىزىل گۇلدەر، گۇلدەردەن دە كوپ اپپاق كوبەلەكتەر. اقىرىن-اقىرىن جەل سوعىپ تەربەلىپ-تەربەلىپ كەتكەندە، كوبەلەكتەر دە عايىپ بولىپ كەتتى. گۇلدەردىڭ باسى ۇزىلەردەي قالت-قالت ەتىپ، دالا ورتەنىپ جاتقانداي، ءدال قازىر كۇيىپ كەتەتىندەي، ەندى تىرشىلىك ۇزىلەتىندەي، جوق-جوق مۇلدەم ولاي ەمەس، جەل كەنەت تىنا قالىپ، سول كەزدە كوبەلەكتەر قايتادان گۇلدەرمەن ساعىنىسىپ قاۋىشىپ، تىرشىلىك سىيلاعان الەمگە قۋانىپ، شاتتانىپ ءومىر ءبيىن بيلەپ بارا جاتقانداي...»

- كومپوتتى جىلىتىپ اكەلدىم، - دەپ جارتى ساعاتتان كەيىن كۇيەۋى كەلدى.

- نەگە مۇزداي سۋىق اكەلمەدىڭ؟ - دەپ گاۋھار كۇيەۋىنە مەيىرلەنە كۇلدى.

- ءيا، ساعان سۋىق اكەلەمىن. ويىڭدا بار ما، دەليگە بارعاندا، سۋىق سۋ ىشەمىن دەپ قالاي اۋىرعانىڭ؟ – دەدى.

- ؟

- مەن جۇمىسقا بارا بەرەيىن، شەتەلدىكتەر- مەن كەلىسسوز جۇرگىزۋىم كەرەك. قازىر مەرۋەرت كەلەدى. تاڭعى استارىڭدى ىشكەن سوڭ ەسەپ- قيسابىڭدى جاقسىلاپ قاراپ شىعارسىڭ. كەشكە قوناقاسىدان كەشىكپەسسىڭ.

گاۋھار اقىرىن جىميىپ قويدى.

- تەرەزەنى اششى.

كۇيەۋى جاتىن بولمەدەن شىعىپ بارا جاتىپ ۇلكەن تەرەزەلەردىڭ پەردەلەرىن ىسىردى. جاپ- جارىق...

گاۋھار توسەكتەن سەرگەك تۇردى دا، جۋىنىپ اۋلاعا شىقتى. باقشا ىشىندەگى گۇلدەر مەن قايىڭ، شىرشالاردى ءدال بۇگىن العاش رەت كورگەندەي قاراپ تۇرىپ قالدى.

بۋىرقانىپ - شىمىرلانىپ فونتان اتقىلاي باستادى. «ۆاسيا اعاي، مولودەتس، ايتەۋىر، مەنىڭ كوڭىلىمدى تاۋىپ وتىرادى»، - دەپ ىشتەي باعبان شالعا ريزا بولدى.

- قايىرلى تاڭ! – دەدى كۇتۋشى ايەل مول دەنەسىن بۇرىپ. – تاڭعى استى قاي جەرگە اپارايىن؟

- باقشادا ىشەيىن، تاڭقۋرايدىڭ جانىنا اپارىڭىزشى.

- قۇداي-اي، – دەدى كۇتۋشى ايەل اشۋلانعان بولىپ. – قازىر كورەسىڭ، سەنىڭ مازاڭدى انا قاقپاس الىپ، شايدى دا ىشە الماسسىڭ...

- مەرۋەرت كەلۋشى ەدى، كۇزەتشىلەرگە ايتارسىز، قاقپانىڭ الدىندا تۇرىپ قالماسىن.

كۇتۋشى ايەل مايماڭداپ ۇيگە قاراي كەتتى.

- قىزىم، جاقسى ۇيىقتادىڭ با؟ – دەپ ايقايلاي سويلەدى باعبان شال. گاۋھار وعان قولىن بۇلعاپ، التى قانات كيىز ءۇيدىڭ ورنىنداي اينالدىرا وتىرعىزىلعان تاڭقۋرايدىڭ ورتاسىنداعى دوڭگەلەك ساكىگە بارىپ وتىرىپ ەدى، تۇمسىعىن شيقىلداتىپ سۇر ءتيىن كەلە قالدى. «قاپ، كونفەتتىڭ بولماي قالعانىن قاراشى، تۋنا اپاي»، - دەپ ايقايلاپ قالىپ ەدى، قۇيرىعىن سۇيرەتكەن كىشكەنتاي ءتيىن اعاش باسىنا بىراق ورمەلەپ شىقتى.7

تيىنگە قاراپ وتىرىپ، حاينان ارالىندا پالما اعاشىنىڭ باسىنا ورمەلەپ شىققان ارىق قىتايدىڭ كوكوستى ءۇزىپ الىپ اكەپ بەرەتىنى ەسىنە ءتۇستى. قولىنا جيىرما دوللار ۇستاتا سالىپ ەدى، قايتادان پالما باسىنا ورمەلەپ، تاعى بىرەۋىن اكەپ بەرىپ، تۇرا قاشتى. ەشتەڭەنى تۇسىنبەي قالعان گاۋھارعا الان كۇلىمسىرەپ «ول سەن تاعى ءبىر جيىرما دوللار بەرە مە؟» دەگەنى عوي.

- اقشادان قاشىپ بارا ما؟

- ءيا، حانىم، ەلدىڭ ءبارى سەنىڭ كۇيەۋىڭ عوي دەيسىڭ بە، اقشادان قاشپايتىن؟ - دەگەن الاننىڭ داۋىسى سۋىق شىعىپ ەدى.

- اپاي، قايىرلى تاڭ! – دەپ ۇستىنە ادەمى كوكشىل كويلەك كيگەن مەرۋەرت كەلدى. كوڭىلدى. كوزدەرى كۇلىمسىرەپ تۇر. – اپاي، قالايسىز؟

- وي، ميكا، سەن قانداي ادەمىسىڭ...

- سىزگە ەلىكتەگىمىز كەلەدى، اپاي... اينۇر مەنەن دە ادەمى...

- ءسوز جوق، ءسوز جوق، پرەكراسنو! - دەپ گاۋھار الاقانىن شاپالاقتادى. – ەكەۋىڭ دە پرينتسەسساسىڭدار...

- راحمەت! – دەدى سۇلۋ قىز كۇلىمسىرەپ.

- كەلگەنىڭ جاقسى بولدى، جانىم، قازىر تاڭعى استى بىرگە ىشەتىن بولدىق. وسى مەن كوپتەن ويلاپ ءجۇرمىن، اينۇر ەكەۋىڭدى ستامبۇلعا ءبىر جىلعا دوستارىمىزعا ايتىپ، سول جاققا جۇمىسقا ورنالاستىرعىم كەلىپ ءجۇر.

- ويباي، اپاي، - دەدى مەرۋەرت كوزى باقىرايىپ.

- ءبىز ول جاقتا نە ىستەيمىز؟ الدە ءبىز سىزگە ۇناماي ءجۇرمىز بە؟

- جوق، جوق، و نە دەگەنىڭ، سەندەردەن اينالايىن. جالپى، ساۋدا مادەنيەتىن تۇرىكتەردەن ۇيرەنۋ كەرەك. ەۋروپانىڭ قاي قالاسىنا بارساڭ دا، ءبىزدىڭ تۇرىك تۋىسقاندارىمىزداي جوعارعى دەڭگەيدە قىزمەت كورسەتە المايدى.

- اا، مەن شوشىپ كەتسەم، اپاي. قۇجاتتاردى قاراي بەرەسىز بە؟ مەرۋەرت سومكەسىنەن شاعىن نوۋتبۋك الىپ شىقتى.

- مىنە، ەلەكتروندىق نۇسقالارى.

وسى كەزدە كۇمىس پودنوستى تولتىرىپ كۇتۋشى ايەل كەلدى.

- استارىڭىز ءدامدى بولسىن!

- سىزگە راحمەت، شايدى ءوزىم قۇيارمىن.

كۇتۋشى ايەل تەز باسىپ كەتىپ قالدى.

- ءدام الا وتىر.

- راحمەت، اپاي، ەسەپ-قيساپتى قاراي وتىراسىز با؟

- كەرەگى نە، ساعان سەنەمىز عوي...

باعبان شال ءشوپ شاباتىن اگرەگاتتى ءارى-بەرى دىرىلداتىپ توقتاماي ءجۇر.

كۇتۋشى ايەلدى شاقىردى.

- تىڭداپ تۇرمىن، - دەدى ەنتىگىپ.

- اقساقالعا ايتشى، ءبىز شاي ءىشىپ العانشا، قويا تۇرسىن.

- مەنى تىڭداعىسى كەلمەيدى قىرسىق شال. بۇگىن نەمەرەسىنىڭ تۋعان كۇنى ەكەن، ەرتەرەك قايتقىم كەلىپ تۇر دەيدى. جاڭا ءبىر ءتيىندى ۇستاپ العان ەكەن نەمەرەسىنە، قايتادان بوساتىپ جىبەردىم. گاۋھاردىڭ ويىنا باعبان شالدىڭ كۇندە تاڭەرتەڭ كەلىپ، ءار گۇلدىڭ مىنەزىن ايتىپ، ءبىراز اڭگىمە ايتاتىنى ەسىنە ءتۇستى. «ە، ە، اتامىز تاڭ اتپاي ءىشىپ العان ەكەن عوي».

- ماعان كونۆەرتكە سالىپ ءۇش ءجۇز دوللار اكەپ بەرىڭىزشى، - دەپ كۇتۋشى ايەلگە كۇلىمسىرەي قارادى.

- نە، بازارعا بارماقسىز با؟ الان راحمەتوۆيچ بىلسە، مەنى ولتىرەدى... – دەپ، كۇتۋشى ايەلدىڭ كوزى شاراسىنان شىعىپ كەتتى.

- وتىنەمىن، اپاي. مەن جوعارىعا كوتەرىلىپ، سەيفتى اشپاي-اق قويايىن، - دەدى گاۋھار ەركەلەپ.

باعبان شال رەزەڭكە ەتىگىمەن جەر تەپكىلەپ، اگرەگاتتى قاقالتىپ-شاشالتىپ ءارى-بەرى ءجۇر. گاۋھاردىڭ ەسىنە زيرات باسىنان كەلگەننەن كەيىن ەسىكتىڭ الدىندا تۇرعان شەشەسىنىڭ ەتىگىن باۋىرىنا باسىپ، قۇشاقتاپ تۇرىپ جىلاعانى ءتۇستى. «اناشىم، اناشىم، كەلەسى جىلى مەكتەپكە اپارام دەپ ەدىڭ عوي، وسىنداي ادەمى ەتىكتى ماعان دا اپەرەمىن دەپ ەدىڭ عوي... مەن قايدا قالدىم، ماما-اۋ، ماما-اۋ...»

- اپاي، - دەدى مەرۋەرت ونىڭ ويىن ءبولىپ، - تاڭعى شايىڭىزعا راحمەت، مەن جۇمىسقا بارايىن.

- ا، ءيا، ايتپاقشى، مەن دە بىرگە بارايىن. تاعى نە شارۋا بار؟

- كەلەسى ايدا باۋىرىم ۇيلەنۋشى ەدى، كرەديتكە كوستيۋم-شالبار، قالىڭدىق كويلەگىن السام دەپ ەدىم...

- ءوز دۇكەنىڭنەن ءوزىڭ كرەديت الاسىڭ با؟

- ەندى، اپاي...

- ديما، ماشينانى دايىندا، - دەدى.

- قايسىسىن؟

- ءدجيپتى.

ۇزىن بويلى وققاعار جىگىت گاراجعا قاراي كەتتى.

- مەن قازىر، - دەپ گاۋھار ۇيگە كىرىپ كەتتى.

مەرۋەرت ساكىدە وتىر. كۇتۋشى ايەل مەن باعبان شاڭق-شۇڭق ەتىپ ۇرىسىپ الدى. شال قاقپادان شىعىپ بارا جاتىپ كۇتۋشى ايەلدى وڭدىرماي بالاعاتتادى:

- ستارايا كارگا...

وسى كەزدە ۇيدەن اياعىنا اق كروسسوۆكا، بوزعىلت دجينسى كيگەن گاۋھار شىقتى. قاپ-قارا كوزاينەگىن ءبىر الىپ، ءبىر كيدى.

- ديما، دايىنسىڭ با؟

«Lexus»-ءتىڭ جانىندا تۇرعان ديما باسىن يزەدى.

- گاۋھار ومىرزاقوۆنا، انا قاقپاستان ءجۇز دوللاردى قايتارىپ الدىم. ولارعا ەكى ءجۇز دە كوپ، القاش، وڭباعان! ەرتەڭ كورەسىز، اراق ءىشىپ جۇمىسقا شىقپايدى...

- نەمەرەسىنە سىيلىق رەتىندە بەرىپ ەدىك قوي...

- ول قاقپاسقا...

- ەندى مۇندايدى قايتالاماڭىز، سول اقشانى ءوزىڭىز الىڭىز...

- و نە دەگەنىڭىز، وتىنەمىن، ءسىزدىڭ ەسەبىڭىزگە جازىلعان، مىنە، قايتارامىن، - دەپ كوك قاعازدى گاۋھارعا بەردى.

كۇتۋشى ايەلگە ديما قاباعىن ءتۇيىپ ەدى، مايماڭداپ قازاندىق جاققا قاراي كەتتى.

- ديما، انداعى راتسياڭدى مەن ۇستاي تۇرايىن، جاڭا تاڭعى شاي ىشكەن جەرىمدە ۇيالى تەلەفونىم قالىپ قويىپتى.

- قازىر.

- تەز ماشيناعا وتىر، - دەدى مەرۋەرتكە.

- ؟..

ءوزى ارباڭداپ كەتىپ بارا جاتقان وققاعارعا قاراپ-قاراپ قويدى. ديما ۇستەلدىڭ جانىنا كەلىپ، اينالاسىنان ۇيالى تەلەفوندى ىزدەپ جاتقاندا، دجيپ قاقپادان شىعىپ ۇلگەردى.

- وسى ۇيدەن شىقسام بولدى، ءوزىمدى سونداي جاقسى سەزىنەمىن. اعالارىڭ دا مىنا وققاعاردى مەنىڭ جانىما بايلاپ قويدى. ۋھ، ارەڭ دەگەندە قۇتىلدىق قوي...

اپپاق دجيپ اسپالى كوپىردىڭ ۇستىمەن ويناقتاپ، ترامۆاي جەلىسىن ءبىر كەسىپ ءوتتى.

- اپاي، اقىرىن ءجۇرىڭىزشى، - دەدى مەرۋەرت كوزى باقىرايىپ. – نەگە سونشا قاتتى جۇرگىزەسىز؟

- الگىدەن قاشقان ءتۇرىم عوي. – تەرەزەنى اشتى دا، راتسيانى اسفالتقا لاقتىرىپ جىبەردى. – پالە بولدى عوي مىناسى...

ولار ءۇش قاباتتى ساۋدا ءۇيىنىڭ الدىنا كەلىپ ءبىر-اق توقتادى.

- ال، ميكا، ءۇشىنشى قاباتقا ەشكىمنىڭ كوزىنە تۇسپەي كوتەرىلىپ كەتەيىك.

- وندا قىزمەتتىك ليفتىمەن كوتەرىلەيىك، مەندە كارتوچكا بار عوي، - دەدى مەرۋەرت كۇلىپ.

- اينالايىن! (گاۋھار مارجانداي تىستەرىن كورسەتىپ كۇلدى.) – ماعان ءبىر دەمالىس سىيلايتىن بولدىڭ... باۋىرىڭ مەن بولاشاق كەلىنىڭدى شاقىرىپ قويساڭشى، وزدەرى تاڭداپ السىن.

- اپاي، مەن تەك كرەديتكە عانا الامىن.

- مەنى رەنجىتپەشى، اينالايىن. ايتپاقشى، الگى ديما بۇكىل قالانى شۋلاتىپ ىزدەپ جاتقان شىعار، - دەدى ليفتىگە كىرىپ جاتىپ.

- اعاي رەنجىپ جۇرمەسە... – دەدى مەرۋەرت.

- رەنجىمەيدى، اعالارىڭ كۇلەدى دە قويادى.

ولار ءۇشىنشى قاباتتاعى جاس جۇبايلارعا ارنالعان سالونعا كەلدى. كەلۋشىلەردىڭ قاراسى كوپ ەمەس ەكەن. ساتۋشى قىزدارمەن گاۋھار جىلى امانداسىپ جاتىر.

- حالدەرىڭ قالاي، قىزدار؟

- جاقسى، اپاي، - دەدى ءبارى. - ءوز ءحالىڭىز قالاي؟

- راحمەت!

- قانە، ميكا، باۋىرىڭا تەلەفون شال، تەزىرەك كەلسىن.

مەرۋەرت ۇيالى تەلەفونىن الىپ، باۋىرىمەن سويلەسە باستادى.

- اپاي، وتكەن ايىمىز تابىستى ءوتتى، - دەدى اكىمشى قىز اينۇر. – وسى ماۋسىمدا عانا ەلۋ جۇپقا توي كيىمدەرىن ساتتىق. تەك مىنا تىگىن تسەحىنا ءبىر-ەكى ماشينا الماساق بولماس، كليەنتتەرىمىزدىڭ شالبارلارىنىڭ بالاعىن، كويلەگىنىڭ جەڭىن قىسقارتۋعا ۇلگىرمەي جاتىرمىز. الان راحمەتوۆيچكە جازباشا حابارلاما سالعانمىن.

- اعالارىڭنىڭ قولى تيە بەرمەيدى، ماعان ايتقاندارىڭ جاقسى بولدى. قانە، يتاليادان اكەلگەن كوستيۋمدەردى كورسەتشى؟ ەل الىپ جاتىر ما؟

- ارينە، تۇرىك ونىمدەرىنە قاراعاندا، سۇرانىس باعاسىنىڭ قىمباتتىعىنا بايلانىستى ءسال ازداۋ.

- اينۇر، وسى سەنى كىمگە ۇقسايدى دەسەم، ءانشى ماقپال ءجۇنىسوۆادان اۋمايسىڭ عوي، - دەپ ازىلدەدى.

- ءبارى سولاي دەيدى، - دەپ اينۇر كۇلدى.

- سەن ءوزىڭ قاي جەردەن ەدىڭ؟

- ءۇرجاردان.

- وسى ءسىڭلىم نەتكەن سۇلۋ دەسەم، بال مەن الما جەپ وسكەن ەكەن عوي، - دەپ كۇلدى.

- راحمەت، گاۋھار ومىرزاقوۆنا، ءسىز دە سونداي ادەمىسىز.

«ساتۋشى، مۇندا كەلىڭىزشى» دەگەن ايەلدىڭ داۋىسى شىقتى. اينۇردىڭ توپ-مودەلدەر سياقتى جۇرىسىنە قاراپ: «ناعىز سۇلۋلىق ەتيكاسى، ءبىزدىڭ قازاقتىڭ قىزدارىنىڭ ءبارى ءجۇرىس-تۇرىسى، مىنەزدەرى وسىنداي بولسا عوي» دەپ ويلادى گاۋھار.

- سىزدەردە ەرەكشە قىمبات ەكەن.

- بىزدە ەكسكليۋزيۆتى تاۋارلار.

- بالامىز ۇيلەنەتىن ەدى. قاتارىنان قالماسىن دەپ ەدىك، ازداپ بولسا دا جەڭىلدىك جاسامايسىڭدار ما؟

- مەن بەس پايىز تومەندەتە الامىن. ال ءسىز ءبىزدىڭ حوزيايكامەن سويلەسىڭىز، ول كىسى تاماشا ادام.

گاۋھار ولاردىڭ داۋىسىن ەستىپ تۇرعانىمەن، ەكى كوزى ورتا بويلى، شاشى بۇيرا جاس جىگىتتە. «قايدان كوردىم بۇل بالانى؟ الدە بىرەۋگە ۇقساتتىم با؟ كىمگە... كىمگە؟..»

- ءوزىڭىز سويلەسىپ كورىڭىز، - اينۇردىڭ داۋىسى انىق ەستىلدى.

- سالەمەتسىز بە؟ – دەپ جانىنا كەلدى ايەل.

- سالەمەتسىزدەر، - دەگەن گاۋھاردىڭ ونە بويىن توك سوعىپ وتكەندەي بولدى. قۇلاعى شىڭىلداپ، سول شاقتا ەشتەڭە ەستىمەگەندەي...

- تىڭداپ تۇرمىن، - دەدى كۇلىمسىرەگەن بولىپ.

- بالامىز ۇيلەنۋشى ەدى، - دەپ تولىقشا كەلگەن كەلىنشەك جارقىلداي كۇلدى. – سىزدەردە ارنايى جەڭىلدىكتەر بولماي ما، تىم قۇرماسا جيىرما پايىز دەگەندەي...

«كىمگە ۇقسايدى مىنا بالا، كىمگە ۇقسايدى؟»

- گاۋھار، سەن بە؟ – دەگەن ەر ادامنىڭ داۋىسىن ەستىپ سەلك ەتە ءتۇستى.

- ءيا، تانىمادىم.

- ومىرزاقوۆنا، مەنى تانىمادىڭ با؟

گاۋھار شاشى اعارىپ، كوزىنىڭ الدى قالتالانعان ورتا بويلى مىعىم جىگىتكە تاڭىرقاي قارادى.

- قايراتپىن عوي...

- نە، نە، وي، قايرات، بۇل سەن بە؟ قانشا جىل بولدى عوي... مەكتەپ بىتىرگەننەن بەرى كورگەنىم وسى، كەشىرەرسىڭ.

- ۇل مىنە، مەنىڭ ۇلىم، جولداسىم التىن. العاشقى قىزىعىمىز عوي، دوس بار، دۇشپان بار دەگەندەي... اسىلبەگىمنىڭ تويىنا دايىندالىپ جاتقان ءتۇرىمىز.

تولىقشا كەلىنشەك تەپسىنىپ، مول دەنەسى ىرك-ىرك ەتىپ، مويىن تامىرى كوگەرىپ، قىستىعىپ سويلەي الماي، كوزى شاراسىنان شىعارداي ىزاعا بۋلىعىپ ءاپ-ساتتە وزگەرىپ شىعا كەلدى.

- و، سەنىڭ ۇلىڭ بولسا، نە كەرەكتەرىڭنىڭ ءبارىن سىيعا تارتامىن. بالا كەزدەن بىرگە وسكەن دوسىمسىڭ عوي...، - دەدى گاۋھار قايراتقا كۇلىمسىرەي قاراپ.

- ءبىز قايىرشى ەمەسپىز، كىم دەپ جۇرسىڭدەر... مەن بار-جوعى سكيدكا سۇراعانىم با؟ – دەپ، كۇيەۋىنىڭ قولىنان جۇلقىلادى.

- كەشىرەرسىز، اپاي، ءسىز ءوزىڭىز كىممەن سويلەسىپ تۇرعانىڭىزدى بىلەسىز بە؟ – دەدى اينۇر داۋىسىن قاتتىراق شىعارىپ. – اقىرىن سويلەڭىز.

- بىلەم، بىلەم. ال سەندەر كىمنىڭ كىم ەكەنىن بىلمەيسىڭدەر. جۇرىڭدەر، - دەپ دولدانعان ايەل كۇيەۋى مەن بالاسىن جۇلقىلاپ ءجۇر.

- كەشىرەرسىڭ، - دەدى قايرات قۇلاعىنا دەيىن قىزارىپ.

- وحرانانى شاقىرايىن، - دەپ اينۇر قولىن سوزا باستاپ ەدى، گاۋھار ونىڭ بىلەگىنەن ۇستادى:

- قويا عوي...

- نە دەگەن مادەنيەتسىز ايەل!

- ؟..

گاۋھاردىڭ تاماعىنا وكسىك تىعىلدى.

بۇلاردىڭ جانىنا قايتادان كەلگەن مەرۋەرت اڭ-تاڭ بوپ قالدى.

- اينۇر، نە بولدى؟

- ءاي، ءبىر جىندى قاتىن...

- باۋىرلارىڭ كەلە مە؟ – دەدى گاۋھار بويىن تەز جيناپ. – اينۇر، مەنىڭ اتىما 3000 دوللار تاۋار چەگىن جازارسىڭ، اعاڭ ەكەۋمىزدىڭ جاس جۇبايلارعا سىيلىعىمىز بولسىن.

- راحمەت، اپاي! - دەپ مەرۋەرت ۇيالىڭقىراپ قالدى.

- اپاي، - دەدى گاۋھاردىڭ جانىنا قايتادان كەلگەن اسىلبەك سوڭىنا ءبىر قاراپ قويىپ. – ماماما رەنجىمەڭىزشى، سىزدەرگە سالماق سالمايىن دەگەنى عوي.

- و نە دەگەنىڭ، اينالايىن. پاپاڭنىڭ دەنساۋلىعى قالاي؟ – دەپ سۇراپ قالعانىن ءوزى دە بىلمەي قالدى.

- وتكەن جىلى ءبىر ينفاركتەن قالدى، ايتەۋىر.

- ؟..

- ءسىز سونداي ادەمىسىز، اپاي، بىزگە رەنجىمەڭىزشى، - دەپ اسىلبەك قوشتاسىپ كەتىپ قالدى.

- مىناداي مادەنيەتتى جىگىتتىڭ شەشەسى انا كوكبەت ايەل ەكەنىنە سەنە الماي تۇرمىن، - دەدى اينۇر ونىڭ سوڭىنان قاراپ تۇرىپ.

- اپاي، دەگەنمەن كرەديتكە السام، دۇرىس بولار ەدى...

- ميكا! – گاۋھاردىڭ داۋىسى قاتتى شىققانى سونشالىق، ەكى قىز سەلك ەتە ءتۇستى.

اينۇردىڭ كوزى باقىرايىپ كەتكەن.

- اپاي، - دەدى ەكەۋى قوسارلانا.

- مەنى ليفتىمەن تومەن ءتۇسىرىپ جىبەرىڭدەر، كافەدە وتىرامىن. ءبىرازدان سوڭ كەلىڭدەر...

مەرۋەرت قولدارى دىرىلدەپ، كارتوچكانى قۇربىسىنا ارەڭ بەردى.

كافەگە قىزمەت بولمەسى جاعىنان كىرگەن كەزدە، قىزدار وعان جاپا-تارماعاي امانداسىپ قارسى الدى. گاۋھار اس ءمازىرىن سۇرادى دا، شەتكى ورىندىققا بارىپ وتىردى.

- نە قالايسىز؟

- قىزىل شاراپ، تاتتىلەردەن بولسا. جو-جوق، تۇرا تۇر، ءجۇزىم بولسا.

داياشى قىز ونىڭ شاراپ سۇراعانىنا تاڭىرقاعانىن بىلدىرمەي بارعا قاراي بۇرىلدى.

گاۋھار ءبىر بوتەلكە فرانتسۋز شارابىن ءاپ- ساتتە ورتالاپ تاستادى. «قايرات، سەنىمەن وسىلاي كەزدەسەمىن دەپ ويلادىم با...»

- ءسىزدىڭ مۇنىڭىز نە؟ مەن ءبارىن شەفقا ايتامىن. – ديما توبەسىنەن ءتونىپ تۇر.

- ايتساڭ ايت، سەنىڭ قولىڭنان ودان باسقا نە كەلەدى؟ بار ايت، سودان بىردەڭە شىقسا. ال مەن بولسام، سەنىڭ ماعان ەكى جىل بويى بەس مىڭ دوللاردى قايتارماي جۇرگەنىڭدى ايتامىن.

- كەش-ءى-ءرى-ءڭىز، - دەدى ديما تۇتىعىپ. – مەنىڭ ايەلىم اۋرۋ عوي...

- مەن دە اۋرۋمىن، - دەدى گاۋھار ىزالانا كۇلىپ.

- ءسىز بە؟ – دەدى ديما تاڭىرقاپ. – مۇنداي سوزبەن قالجىڭداۋعا بولمايدى.

- بار، مەرۋەرتتى ماعان شاقىرىپ كەل!

تەلەفون شىرىلدادى.

- اللو.

- جانىم، - دەدى كۇيەۋى، - بۇگىنگى كۇندى ەركەلىكپەن باستاعانىڭا ريزامىن. كەشكى بانكەتكە كەشىكپەسەڭ بولدى. سەنى سۇيەمىن...

- ؟..

گاۋھار ۇندەمەدى. كۇيەۋى تاعى دا ءبىراز جىلى- جىلى سوزدەرىن ايتىپ جاتىر.

تىڭداعىسى دا، ەستىگىسى دە كەلمەيدى.

ول قايراتتى ويلاپ وتىر...

«قايرات، قانشاما جىل وتكەن سوڭ وسىلاي كەزدەستىك پە؟..»

باردا جۇرگەن قىز مۋزىكا قوستى.

كۇيەۋى جىلى-جىلى سوزدەرىن ايتىپ جاتىر. ول ەستىپ تۇرعانمەن، ەشتەڭە ۇققان جوق. تەك قايراتتى ويلاپ وتىر. «قايرات، قانشاما جىل وتكەن سوڭ كەزدەسكەنىمىزدە، اڭگىمەلەسە دە المادىق قوي...»

- مۇعالىم، مۇعالىم، - دەدى گاۋھار، - ۇيىقتاپ قالدىڭىز با؟ قاقپانى بىرەۋ قاعىپ تۇر.

- نە؟ – الان ورنىنان ارەڭ تۇردى. – قورىقپا، قازىر.

كيىنىپ سىرتقا شىعىپ كەتتى. سول ساتتە گاۋھار ورنىنان نەگە تۇرعانىن ءوزى دە بىلمەيدى. بويىنان قورقىنىش جوعالىپ كەتتى. سۇپ-سۋىق ەدەندى جالاڭاياق باسىپ ەسىككە جاقىندادى.

- سەن قايدان ءجۇرسىڭ؟ – دەدى الاننىڭ داۋىسى.

- مۇعالىم، تىڭداڭىزشى مەنى، مەن گاۋھارمەن سويلەسۋگە كەلدىم.

- كەت، وڭباعان! ەششە ءىشىپ العانسىڭ، سەنى سوتتاتپاعانىمىزعا ايتقان راحمەتىڭ بە؟!

- مۇعالىم، مەن ەمەسپىن. قۇداي ءۇشىن گاۋھارمەن تىلدەسەيىنشى.

- ول ۇيدە جوق.

- ونىڭ ۇيدە ەكەنىن جۇرەگىم سەزەدى، مەن ونى سۇيەمىن...

- ءما ساعان، ءيتتىڭ بالاسى!

- ۇرىڭىز، ۇرىڭىز، مۇعالىم، ءولتىرىپ تاستاڭىزشى مەنى! مەن گاۋھاردى سۇيەمىن.

- ءما، ساعان، ءيتتىڭ بالاسى!

گاۋھار توسەگىنە بارىپ جاتقانىن ءوزى دە بىلمەيدى. جىلاعان جوق.

سول ءتۇنى گاۋھاردىڭ كوزىنەن جاس شىقپادى.

جۇرەگى جىلاعان ەدى...

مەرۋەرت كەلدى. ەكى كوزى قىپ-قىزىل. جىلاعانى كورىنىپ تۇر.

- اينۇر جۇمىستان شىعا المادى.

- وتىرا عوي، اينالايىن، سەن ماعان رەنجىپ قالدىڭ با؟

- جوعا، - دەدى مەرۋەرت جىلامسىراپ، - سىزگە رەنجىمەيمىن. كەلمەي جاتىپ الدەن وسىنداي، بىزگە قانداي كەلىن بولماق؟ اكە-شەشەسىنە دە كيىم-كەشەك الماق، ونىمەن قويماي «ءبىر بولمەلى پاتەرىڭىزدى بىزگە سىيعا بەرەتىن شىعارسىز» دەيدى. ول ايتپاسا دا، ىنىمە ءوزىم دە بەرەتىن ەدىم، ەندى بەرمەيتىن بولدىم.

- ءيا، قازىرگى جاستار...

- باۋىرىممەن بۇگىن جاقسىلاپ سويلەسپەسەم بولماس. الدەن بۇلاي بولسا، بارا-بارا نە بولماق؟

- قايتەسىڭ، جاستاردىڭ اراسىنا ءتۇسىپ، ۋاقىت وتە كەلە ءبارى ورنىنا كەلەدى...

- ءسىز سولاي ويلايسىز با؟ الان راحمەتوۆيچ ەكەۋىڭىز ۇيلەنگەن كەزدە سىزدەردە وسى دۇنيەنىڭ ءبارى بار ما ەدى؟

- ءبىز ۇيلەنگەندە مە؟ – دەپ گاۋھار تەرەزەگە قاراپ كەتتى. ەسىنە... ەسىنە...

...قۋانىشى قوينىنا سىيماي سىرتقا شىقسا، مۇعالىمى كۇتىپ تۇر ەكەن. قولىندا ەكى ۇلكەن چەمودان. ءوزى سونداي كوڭىلدى.

- گاۋھارجان، ديپلومىڭ قۇتتى بولسىن! – دەپ بەتىنەن ءسۇيدى. ونە بويىن توك سوعىپ وتكەندەي بولدى. ءتورت جىل ءبىر ۇيدە، ءبىر بولمەدە تۇرسا دا، قولىنان ۇستاپ كورمەگەن ەر ادامنىڭ كۇتپەگەن جەردەن بەتىنەن سۇيگەنىن نەگە جورىرعا بىلمەي، ەكى بەتى قىپ-قىزىل بوپ كەتتى.

- اعاي...

- اينالايىن، ەندى ءبىز جالداپ العان پاتەرگە بارمايمىز.

- ەندى قايدا بارامىز؟

- ءبىزدىڭ، تو ەست سەنىڭ ءوز ءۇيىڭ بولادى.

- قالاي-قالاي؟

- جۇرە عوي، - دەدى مۇعالىم كۇلىپ. – باياعىدا بىرەۋ ايتىپتى عوي «لاشىق بولسا دا، ءوز ءۇيىم، كەڭ سارايداي بوز ءۇيىم» دەپ. كەتتىك.

ولار جولاي دۇكەننەن ءبىر شامپان، ونى-مۇنى الىپ، ترامۆايعا وتىرىپ قالانىڭ شەتىندەگى زاتون اۋدانىنا كەلدى...

- اپاي، اپاي! – دەپ مەرۋەرت ساۋساقتارىن جازىپ، ونىڭ كوز الدىنا شەڭبەرلەپ ءوتتى.

– مەنى ەستىپ وتىرسىز با؟

- ا، - دەپ گاۋھار كۇلدى. – ءيا، ءيا، نە ايتىپ وتىر ەدىك؟

- سىزدەر ۇيلەنگەندە...

- ءا، قۋ قىز، ءبارىن ءبىلىپ الماقسىڭ عوي. ودان دا ءوزىڭ قاشان تۇرمىس قۇرماقسىڭ؟

- و، اپاي! – مەرۋەرت اپپاق تىستەرىن كورسەتىپ كۇلدى. – سۋرەتشى جىگىتىمىز ءالى ءوزىنىڭ ۇلى تۋىندىسىن سالىپ بىتكەن جوق.

- ءيا، - دەدى گاۋھار كۇلىپ، - اقبەرەن دوسىڭ مەنىڭ پورترەتىمدى سالىپ، ءجۇزىمنىڭ جارتىسىن قاپ-قارا قىلىپ قويىپ ەدى عوي... وي، سوندا اعاڭنىڭ اقشاسىن تولەۋىن تولەپ الىپ، سول كۇنى- اق وتقا جاعىپ جىبەرگەنى...

مەرۋەرت قىزاراقتاپ تومەن قارادى.

- شاراپ ىشەمىسىڭ؟ – دەدى گاۋھار ونىڭ ىڭعايسىزدانىپ وتىرعانىن بايقاپ.

- جوق، اپاي، جۇمىس كوپ قوي. ءسىز دە ىشپەي- اق قويىڭىز، باستىق بىلسە، ۇرسادى. ول كىسىنىڭ ىشكەنىن كورمەپپىز...

- ميكاجان-اي، اعالارىڭ التىن ادام عوي. ماعان ەشقاشان ۇرىسقان ەمەس، بىراق مەن ساعان ءبىر قىزىق ايتايىن با؟ – دەپ گاۋھار جان-جاعىنا قاراپ الدى.

- ايتىڭىز، - دەدى مەرۋەرت.

- وسى ساۋدا ءۇيىن اشقان جىلى بولار، ءمارمار تەڭىزىندە دەمالدىق قوي. كەشكىسىن رەستوراندا ۆيسكيدەن ءبىر-ەكى ۇرتتاپ ەدى، «گۇزال، گۇزال» دەپ تۇرىكتىڭ ءبيشى قىزىنىڭ ارتىنان قالماي قويماسى بار ما!

- قويىڭىزشى، اپاي، ءبىزدىڭ باستىقتى مازاقتاماڭىز. يا ۆام نە ۆەريۋ.

- شىن ايتام، - دەپ كۇلدى گاۋھار. – ەرتەڭىندە اعالارىڭ مەنەن ۇيالىپ تىعىلعانىن كورسەڭدەر، اياپ كەتتىم. ءارتىس بولىپ، «جانىم، كۇنىم» دەپ سول كۇننەن باستاپ سويلەي باستادىم. نەگە ەكەنىن بىلمەيمىن، ادەت بولىپ كەتتى. جانىم، كۇنىم دەمەسەم، اعاڭمەن اڭگىمەم جاراسپايتىن سياقتى، - دەپ كۇلگەن بولدى.

مەرۋەرتتىڭ ەسىنە داۋىس كوتەرىپ سويلەگەن ايەل ءتۇستى.

- باعاناعى كليەنتتەردى تۇسىنبەي قالدىم عوي...

جاڭا عانا كۇلىمسىرەپ وتىرعان گاۋھاردىڭ ءوڭى ءاپ-ساتتە بوزارىپ كەتتى. ءۇن-ءتۇنسىز وتىردى دا:

- ديمانى شاقىر، ۇيگە قايتامىن، - دەدى. مەرۋەرت ونىڭ ءتۇرىن كورىپ شوشىپ كەتتى.

- قازىر، اپاي، - دەپ ورنىنان تەز كوتەرىلدى.

«سول ءتۇن بولماعاندا...» - گاۋھاردىڭ تىنىسى تارىلدى.

ەنتىگىپ وققاعارى كەلدى. مەرۋەرتتىڭ كوزى باقىرايىپ، نە بولىپ قالعانىن تۇسىنبەي تۇر.

- اپاي، مەن ارتىق بىردەڭە ايتىپ قويدىم با؟

- جوق، - دەدى تىنىسى تارىلىپ گاۋھار. – سول ءتۇن بولماعاندا عوي...

- نە دەيسىز، سول ءتۇن؟ ۇقپادىم.

گاۋھار وعان جاۋاپ بەرگەن جوق.

- مەنى ۇيگە تەز جەتكىز، - دەدى وققاعارعا قاراپ.

...توسەگىنە قۇلاپ ءتۇستى. وكسىپ-وكسىپ جىلادى. ىقىلىق اتىپ جاتىپ ۇيىقتاپ كەتىپتى.

ويانا الماي قينالدى. قينالدى.

- جانىم، تۇرشى، ساعان نە بولدى؟ – دەدى كۇيەۋى.

«سول ءتۇن بولماعاندا عوي...»

ىستىعى كوتەرىلىپ، كۇيىپ-جاندى.

- قازىر، قازىر، دارىگەر شاقىرامىن.

«سول ءتۇن بولماعاندا عوي...»

دارىگەر كوپ بوگەلمەدى. شىنىسى قالىڭ كوزاينەگىن الدى دا، جاساۋراعان كوزىن ءسۇرتتى.

- جىگىتىم، قورقىنىشتى ەشتەڭە جوق. جۇبايىڭىزدىڭ جۇيكەسى توزعان، - دەدى.

- نە دەيسىز؟

- جۇيكەسى توزعان. جاقسىلاپ تىنىقسىن، باسسەينگە بارسىن، تازا اۋاعا شىقسىن، ءتىپتى مونشاعا تۇسكەندە، قايىڭ سىپىرتقىسىن پايدالانعانى دۇرىس.

- ءسىز نە ايتىپ تۇرسىز؟ – دەدى الان ءتۇرىن سۋىتىپ. – جۇيكەسى توزعان دەگەن نە ءسوز؟ ءسىز... ءسىز كىمنىڭ ۇيىندە تۇرعانىڭىزدى بىلەسىز بە؟ بۇل ايەلدىڭ جۇيكەسىن توزدىراتىن نە جاعداي بار؟..

- باۋىرىم، - دەدى، وڭاشا سويلەسەيىك دەگەندەي قولتىعىنان ۇستاعان دارىگەر تۇك باسقان قاباعىن كەرىپ. – ءسىز بىلەسىز بە؟..

- ءيا؟

- ومىردە، - دەدى سىبىرلاپ، - ادام بالاسىنا دارىدەن دە ءبىر اۋىز جىلى ءسوز قاجەت بولاتىن كەزدەر بولادى. سوندىقتان جۇبايىڭىزعا اندا- ساندا كوڭىل اۋدارىپ قويىڭىز.

- اۆراام يساەۆيچ، تۇك تۇسىنسەم بۇيىرماسىن.

- وندا مەن ءسىزدى ءتۇسىندىم، - دەدى جاسى كەلگەن دارىگەر كۇلىمسىرەي قاراپ. – مەن ءسىزدى ءتۇسىندىم، رەنجىمەسەڭىز شىعارىپ سالاسىز با؟

قاقپادان دارىگەردى شىعارىپ سالىپ، ويلانىپ تۇرىپ قالدى. ويىنا كەلگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەگەندەي، ەڭسەلى ءۇش قاباتتى ۇيىنە قارادى. تەرەزەسى جارقىراپ تۇر. ءۇنسىز ساكىگە بارىپ وتىردى. ويلاندى. «نە جەتپەيدى، جۇيكەسى توزعانى قالاي؟ الدە ءبىر جەرى اۋىرا ما؟ مەنەن نە جاسىرىپ ءجۇر؟..»

تىقىر-تىقىر ەتكەن اياق دىبىسىنا جالت قاراسا، ديما كەلە جاتىر.

- الان راحمەتوۆيچ، باعبان شال كەلىپ تۇر، ىشكە كىرگىزەيىن بە؟

- نە بوپ قالدى تاعى ەكى كەشتىڭ اراسىندا، بۇلاردا ءتارتىپ بار ما ءوزى؟.. كىرگىز.

ديما ءپۋلتتى باستى. ەسىك اشىلدى. ءبىر سەبەت القىزىل گۇلدەردى كوتەرىپ باعبان شال كەلدى.

- مىناۋ نەنىڭ قۇرمەتىنە؟

- گاۋھار ومىرزاقوۆنا اۋىرىپ قالدى دەپ ەستىدىم. ەم بولسىن دەگەنىم...

الان مىرس ەتىپ كۇلدى. «بار، ءوزىڭ تاپسىر» دەگەندەي يشارا ءبىلدىردى.

شال جوعارى كوتەرىلىپ بارادى. قولىندا ءبىر سەبەت گۇل ەمەس، توپ-تولىق ايدى يىعىمەن مىقشىڭداپ كوتەرىپ بارا جاتقان سياقتى. بويى قۇنىسىپ، اياعىن باسقان سايىن شىقىر-شىقىر ەتكىزىپ، تەڭسەلىپ جوعارى كوتەرىلىپ بارادى. بۇكىرەيگەن باعبان شالدىڭ سوڭىنا قاراپ تۇرعان الاننىڭ كوز الدىنا وزىنەن ۇلكەن اسقاباقتىڭ ءدانىن كوتەرىپ بارا جاتقان قۇمىرسقا ەلەستەدى. «بەيشارا» دەپ داۋىستاپ ايتىپ قالعانىن بايقاماي قالدى.

- نە، نە دەيسىز؟ - دەدى ديما.

الان ۇندەمەدى. وسى كەزدە قۇيىنداتىپ جەل سوعىپ ءوتتى، جاپىراقتار ۇشىپ، ولاردىڭ ءۇستىن جاۋىپ كەتتى. قاۋدىرلاعان جاپىراقتاردى سىلكىپ جاتىر ەدى، اسپاندا قيقۋلاعان تىرنالار اي بەتىن شيماي-شيماي قىلىپ، تۇنگى اسپانمەن ۇشىپ بارادى. ديما جوعارى قاراپ تۇرىپ:

- ۋجە لەتايۋت جۋراۆلي. مەن بولسام ءالى مۇندا ءجۇرمىن. شىركىن، ايەلىم جازىلىپ كەتسە. ك چەرتوۆوي ماتەري، كالينينگراد كايداسىڭ دەپ كەتەر ەدىم. ەح، بالتىق جاعالاۋى، ساعىندىم عوي سەنى، - دەدى.

الان ونىڭ ءسوزىن ەستىسە دە ەستىمەگەن بولىپ، ۇيگە كىرىپ كەتتى.

- وي، قانداي ادەمى گۇلدەر! – دەدى گاۋھار.

- قىزىم، وزىڭە ادەيى اكەلدىم، ەرتەڭگە قالدىرۋعا شىدامادىم، - دەدى باعبان شال.

ولاردىڭ ءسوزىن باسپالداقپەن كوتەرىلىپ كەلە جاتىپ ەستىدى. ءبىر بۇيىردەن تاباعىن كوتەرىپ كۇتۋشى ايەل شىقتى.

- اپاي، بايقاڭىز، ۆاسيا دوسىڭىز بار.

- نە دەيدى، قۇدايىم-اۋ، مەزگىلسىز ۋاقىتتا ول قاقپاسقا بۇل ۇيدەن نە كەرەك؟

كۇتۋشى ايەلدىڭ تاڭىرقاعان ءتۇرىن كورىپ الاننىڭ كۇلكىسى كەلدى. «وسى ەكى قارياعا نە جەتپەيدى ءوزى؟».

- ءسىز شاقىردى دەيدى، - دەپ كۇلكىسىن ارەڭ جاسىردى.

- ول قاقپاستى ما، باياعى ءبىر شولمەك دامەتىپ جۇرگەن شىعار.

- جوق، جىلىجايدان كەلە جاتىر ەكەن.

كۇتۋشى ايەل ەسىكتى قاقپاستان ىشكە كىردى.

- گاۋھارجان...

ءبىر سەبەت گۇلدى كورىپ تاڭىرقاپ قالدى دا، بويىن تەز جينادى.

- سەن بار، شىعا تۇر، گاۋھارجانعا ىستىق سورپا اكەلدىم. بوگەت جاساما...

- اپاي، كوردىڭىز بە، ۆاسيا اعاي ماعان گۇل اكەلدى، - دەدى گاۋھار.

- بۇعان ونداي اقىل قايدان كەلسىن، ديما ايتقان شىعار...

باعبان شال ميىعىنان ءبىر كۇلىپ الدى دا:

- گاۋھارجان، بۇل اپاڭا ءومىرى ەشكىم گۇل سىيلاماعان عوي، ءىلتيپاتتىڭ نە ەكەنىن قايدان ءبىلسىن، - دەدى.

- ماعان با، ماعان گۇل سىيلاماق تۇگىلى، بي كەشىندە مەن ءۇشىن جىگىتتەر توبەلەسىپ قالاتىن. فوكستروت، تۆيست دەگەن بيلەر بىزدەن قالعان، - دەپ ەتجەڭدى كۇتۋشى ايەل ىرعالىپ-ىرعالىپ قويدى. گاۋھار كۇلىپ جىبەردى.

- قانە، قانە، تاعى بيلەشى، - دەدى باعبان شال.

وسى كەزدە بولمەگە الان كىردى.

- باسەكە، مىنا كەمپىردىڭ ءبيىن كورىڭىزشى، - دەپ باعبان شال ىرجالاقتادى.

- نەسى بار، جاپ-جاقسى. اپاي، جالعاستىرا بەرىڭىز، - دەدى الان كۇلىمسىرەپ.

كۇتۋشى ايەل بەتىن ءبىر شىمشىپ، بولمەدەن شىعىپ كەتتى.

- سىزگە راحمەت، ۆاسيا اعاي، گۇلدەرىڭىز ادەمى ەكەن. وسى ءۇيدىڭ اۋلاسىندا نەگە وسىرمەي ءجۇرسىز؟

- بۇل الجير گۇلدەرى، بەس جىل بولدى، ارەڭ جەرسىندىرىپ كەلە جاتىرمىن. اللا بۇيىرتسا، ونشاقتى كوشەتتى وسىندا اكەلمەكپىن.

- ۆاسيا اعاي، - دەدى گاۋھار، - سوندا قالاي، ءبىزدىڭ اۋلاعا بىردەن وتىرعىزسا وسپەي مە؟

- قىزىم، بۇل پياز ەمەس قوي. بۇل گۇلدىڭ ەرەكشەلىگى – ادام بويىنداعى كەسەلدى ءوزىنىڭ بويىنا سىڭىرەدى. وتە نازىك گۇل، بۇلاردىڭ ءوز جۇرەگى بار...

باعبان شالدىڭ ءبىر سويلەسە ۇزاققا كەتەتىنىن بىلەتىن الان ونى ارقاسىنان قاعىپ:

- ۆاسيا اعاي، الەمدە سىزدەي باعبان ادام جوق شىعار. ال قازىر گاۋھار ومىرزاقوۆنا دەمالسىن، - دەدى.

- ءيا، ءيا، جاقسى، دەمالىڭىز، تەز ساۋىعىڭىز، - دەپ باعبان شال بولمەدەن شىعىپ كەتتى.

- ۋھ! – دەدى الان. – وسى سەنىڭ كەمپىر- شالدارىڭنان ابدەن جالىقتىم. سوزدەرى كوبەيىپ بارادى، مۇمكىن، بۇلاردىڭ ورنىنا باسقا بىرەۋلەردى الارسىڭ...

- جو-جوق، ولاي دەمەشى، ونسىز دا بۇگىن ولە سالعىم كەلدى... – دەپ، الاقانىمەن اۋزىن جابا قويدى.

- نە؟

- ؟..

الان كەلىنشەگىنىڭ جانىنا كەلىپ وتىردى. ماڭدايىنان سيپادى. بەتىنەن ءسۇيدى.

- جانىم، ولە سالعانى نەسى؟..

- جاي ايتا سالعانىم عوي، وسى ۇلكەن كىسىلەرگە باۋىر باسىپ قالدىم...

- ول اڭگىمەنى ەندى قوزعامايىق، - دەپ الان كۇلدى دە، جامىلعىسىنان شىعىپ قالعان كەلىنشەگىنىڭ باقايىن باس سالدى. گاۋھار اياعىن تارتا قويدى. كۇيەۋىنە ەركەلەي قارادى... سول ساتتە تەلەفون شىرىلدادى.

- اللو! – دەدى الان. – تىڭداپ تۇرمىن... ءيا، ءيا، نە دەيسىڭ، فينپول؟ نەگە، نەگە؟ بىردەڭەسىن بەرمەدىڭدەر مە؟ المايدى؟ وندا ءوزىم بارارمىن.

گاۋھاردىڭ كوزى باقىرايىپ كەتتى.

- الاڭداما، - دەدى كۇيەۋى. – مەن كۋرچاتوۆ قالاسىنا بارىپ كەلەيىن. ءبىزدىڭ ۆاگونداردى فينپولدىڭ جىگىتتەرى جىبەرمەي تۇر ەكەن...

- شارشادىڭ عوي، ەرتەڭ بارساڭشى.

- ەرتەڭگە قالدىرۋعا كەلمەي تۇر عوي.

- مەن كيىمدەرىڭدى دايىندايىن.

- جو-جوق، اۋرە بولما، جانىم. كۇرتەشەنى السام بولدى، قۇداي بۇيىرتسا، تەز قايتامىن.

- بايقاشى، سەن ۇيدەن شىعىپ كەتسەڭ، الاڭدايمىن.

- ؟..

الان كەلىنشەگىنىڭ ماڭدايىنان سيپاپ، ەرنىنەن ءسۇيدى.

- شاشىڭ اعارىپ بارادى عوي، جانىم، - دەدى گاۋھار ونىڭ شاشىن ساۋساقتارىمەن سالالاپ.

- مەن جۇرەمىن، سەن الاڭداماي ۇيىقتا.

گاۋھار كۇيەۋىنىڭ يىعىن، بىلەۋ-بىلەۋ بۇلشىق ەتتەرىن سيپالاپ قويدى.

- بايقاپ ءجۇرشى...

- الاڭداما، - كۇيەۋى بولمەدەن اسىعىس شىعىپ كەتتى.

گاۋھار تەلەفوننىڭ تۇيمەسىن باستى.

- تۋنا اپاي، باسەكە جول ءجۇرىپ بارادى. ەكى تەرموس شاي، ونى-مۇنى سالىڭىزشى، - دەپ ترۋبكانى قويدى دا، ورنىنان تۇردى.

ەسىك پەن توردەي سۇلىك قارا «Toyota-40» سىرعىپ كەپ ەسىكتىڭ الدىنا توقتادى. ديماعا كۇيەۋى بىردەڭە ايتىپ جاتىر. گاۋھار ەكىنشى قاباتتىڭ تەرەزەسىنەن ءبارىن كورىپ تۇر.

- شەف، حوزيايكا تەرەزەدەن...

الان ارتىنا بۇرىلمادى، ديماعا اقىرىن سىبىرلاپ سويلەي بەردى:

- سەن ماعان حوزيايكاڭنىڭ بۇگىن قايدا بارعانىن، كىممەن سويلەسكەنىن انىقتاپ بەر.

ديما باسىن يزەدى.

«جاستىق سالۋ كەرەك ەدى عوي، جول بويى ۇيىقتاپ بارادى عوي...»

گاۋھار تەرەزەنى اشقانشا، «Toyota» لىپ ەتىپ قاقپادان شىعىپ كەتتى.

«ەندى نە ىستەدىم، «Hummer»-گە نەگە وتىرمادى ەكەن؟..»

كۇيەۋىنە تەلەفون شالدى. ۇز-ا-اق. جاۋاپ جوق. تاعى شالدى.

- نە بولدى؟

- جانىم...

- ءبىز قالادان شىعىپ كەتتىك. ۇيىقتا! - كۇيەۋىنىڭ داۋىسى ءامىرلى شىقتى. – شارشادىم.

گاۋھاردىڭ ونەبويى مۇزداپ كەتتى. «رەنجىتىپ الدىم-اۋ».

جارىقتى ءسوندىرىپ، توسەگىنە جاتتى. كىرپىگى ايقاسپادى. وي، وي، وي. كوز الدىنا نەبىر ەلەستەر كەلدى.

«سول ءبىر ءتۇن بولماعاندا...»

مىڭ-مىڭ مارتە قايتالادى. ويلاندى.

ءۇن-ءتۇنسىز ەكى يىعى سەلكىلدەپ جىلادى.

كەمسەڭدەپ جاتىپ ۇيىقتاپ كەتىپتى.

- قىزىم، تۇرا عوي، ءتۇس بولدى عوي، - دەپ كۇتۋشى ايەل ەكىنشى قايتالاعاندا كوزىن اشتى. – ءتۇس بولدى، قىزىم، سەنى وياندى ما دەپ الانجان ءۇش رەت قوڭىراۋ شالدى.

باسى مەڭ-زەڭ. ورنىنان تۇرىپ، جۋىناتىن بولمەگە قاراي بارا جاتىر ەدى...

- قىزىم، مىنانى قارا، - دەدى كۇتۋشى ايەل. – گۇل ەمەس، سىپىرتقى عوي مىناسى، قاقپاس شال- اي، ءالجيردىڭ گۇلى دەپ قويادى، جولدىڭ شەتىنەن جۇلىپ العان شىعار...

گاۋھار تاڭعالدى. اپپاق گۇل قۋراپ، قارايىپ جۇدەگەن. سولعان.

- اپىر-اي، ءا! ۆاسيا اعاي كەشە كەشكىسىن عانا اكەلىپ ەدى عوي...

- وسى گۇل سولعانشا، ۆاسيا اعاڭنىڭ ەكى اياعى كوكتەن كەلمەيدى ەكەن.

گاۋھار باسىن شايقاپ كۇلدى دە، جۋىناتىن بولمەگە كىرىپ كەتتى.

كوبىك شاشقان دجاكۋزي جانىنا بارىپ وتىردى. ۇز-ا-اق ويلاندى. «قايرات، سەنى ۇمىتىپ ەدىم عوي... جو-جوق، ۇمىتقانىڭ نە، سەنى ۇمىتايىن دەپ الاسۇرىپ ءجۇرمىن عوي... ىشتەي ويلاپ... قانشاما كۇندەر-تۇندەر ازاپ كورگەنىمدى بىلسەڭ عوي...»

- قىزىم، – دەپ داۋىستاپ كۇتۋشى ايەل ەسىكتى قاقتى، – ءوزىڭ جاقسى كورەتىن سۇلگىڭدى اكەلدىم.

- كيىم ىلگىشكە ىلە سالىڭىز.

ەسىك اشىلدى دا جابىلدى. بۇلك-بۇلك ەتكەن كەڭ دجاكۋزيعا ءبىر سۇڭگىپ الدى. اينانىڭ بەتىن ءسۇرتىپ ەدى، جالاڭاش يىعىنا قارا شاشى توگىلگەن ءوز بەينەسىن كوردى. ۇپ-ۇساق تامشىلار كىرپىكتەرىن ءيىپ جاتىر. ۇساق-ۇساق تامشىلار...

گاۋھاردىڭ ەسىنە ەڭ العاشقى زاتونداعى لاشىق ۇيلەرى ءتۇستى.

...تابالدىرىقتان اتتار-اتتاماستان جاعىم- سىز ءيىستى سەزىپ تۇرىپ قالعان.

- گاۋھارجان، بۇل ءۇي سەنىڭ ديپلومىڭا كورىمدىگىم بولسىن... جەرى دە بار ءتورت سوتىق. بىرگە باۋ-باقشا دا ەگەرمىز...

- مۇعالىم، نە عوي...

- اينالايىن، سەن ەندى بۇگىننەن باستاپ مەنى مۇعالىم دەپ ايتپايتىن بولاسىڭ.

گاۋھار بۋىن-بۋىنى دىرىلدەپ، ۇندەمەي قالعان...

دۋش قابىلداپ شىقتى. اقىرىن باسىپ تۇنەمەلگە بارا جاتقان ونى كۇتۋشى ايەل كورىپ قالىپ، جانىنا جەتىپ كەلدى.

- قانە، قانە، داستارحانعا ءجۇر، تاۋىقتىڭ ەتىن اسىپ، كەسپە كوجە جاساپ قويدىم.

- كيىنىپ الايىن.

- حالاتپەن ءجۇرسىڭ، ەشتەڭە ەتپەيدى، ەكەۋىمىز عانامىز عوي...

كاميننىڭ جانىنداعى كرەسلوعا وتىرعان ونىڭ بويى بىردەن جىلىندى. ءبىر شارا كەسپە كوجەنىڭ ءيىسى بۇرقىراپ، تابەتىن اشىپ جىبەردى.

- اپاي، راحمەت.

- قىزىم-اۋ، دەنساۋلىعىڭدى كۇتسەڭشى، - دەپ ءسوزىن باستاپ كەلە جاتتى دا، ەسىنە الدەنە ءتۇستى مە، تومەنگى قاباتقا كەتتى.

شىتىر-شىتىر ەتىپ جانعان اعاشتىڭ جىلۋى مەن ىستىق تاماق جانىن راحاتقا بولەدى. ءاپ- ساتتە ماڭدايى تەرلەپ، دەنەسى بۋساندى. كۇتۋشى ايەل كەشىرىڭكىرەپ بارىپ شاي مەن تاتتىلەرىن كوتەرىپ كەلدى.

- قالايسىڭ، قىزىم؟

- وتە ءدامدى بولدى، اپاي، راحمەت سىزگە...

- كەل، شاي ىشەيىك، مىنا شايدى ارنايى دەمدەدىم. جەتى ءتۇرلى شايدان جەتى قاسىق جانە سونشا قاسىق ءشوپ بار.

حوش ءيىستى ىستىق شايدان ءبىر ۇرتتاعان گاۋھار كۇلىپ جىبەردى.

- شايلاردى ينديادان، شوپتەردى ۆاسيا اعايدان العان شىعارسىز...

- وي، جىندى قىز-اي، تاڭ اتپاي سەن ءۇشىن اۋرە بوپ جۇرسەم، ۆاسيا قاقپاستى ايتادى عوي، – دەپ جورتا بۇرتيدى.

- قايدان بىلەيىن، باعبان شالدى اۋزىڭىزدان تاستامايسىز...

- قايتەم ول قاقپاستى؟

كۇتۋشى ايەل ەكەۋى شايدى ازىلدەسىپ وتىرىپ ءىشتى. ىدىس-اياقتى جيناي قويعىسى كەلمەگەندەي اڭگىمەسىن جالعاستىردى.

- قىزىم، - دەدى ءسال كۇرسىنىپ الىپ، – ءوزىڭدى ويلاساڭشى. سەن ايەلسىڭ، مىنە وتىزدان اسىپ كەتتىڭ. بالا كوتەرۋىڭ كەرەك، قۇدايعا شۇكىر، ءبارى جەتكىلىكتى ەمەس پە..

- ءيا، اپاي، بار عوي...

- وزگەرىپ باراسىڭ... ىشىڭدە نە شەر بار، قىزىم؟.. اقتارساڭشى. كەرەك بولسا جىلاپ ال. بىراق ىشتەن تىنبا. ەركەككە ايتاتىن شىندىق تا، ايتپايتىن شىندىق تا بولادى، بايقايمىن، كۇيەۋىڭە ايتا الماي جۇرگەن ءبىر اڭگىمەڭ بار سياقتى...

- ءسىز ونى قايدان بىلەسىز؟

- مەن دە ايەلمىن عوي، قىزىم، نەگە بىلمەيمىن؟ ءوزىڭدى-ءوزىڭ قيناي بەرمەي، سىرىڭدى اقتار، الانجان تۇسىنىگى مول ادام عوي...

- كۇيەۋىم كەرەمەت ادام، ونى ءوزىڭىز بىلەسىز.

- ال، قىزىم، سەن باسىڭداعى باعىڭدى باعالاي ءبىل، ەركەك ءۇشىن ايەلدىڭ ادالدىعى ازدىق ەتەدى.

- وي، تۋنا اپاي، ءسىز... – دەپ ۇندەمەي قالدى دا، لوندوندا وزىنە ىرىمداپ العان بويتۇماردى فرانتسۋز ايەلىنە سىيلاپ جىبەرگەنى ەسىنە ءتۇستى.

- ءيا، ءيا، تۋنا اپايىڭ وسال ەمەس، - دەپ ونىڭ ويىن بولگەن كۇتۋشى ايەل، كۇرسىنىپ الىپ ءسوزىن جالعادى. - سولداتتان گەنەرال جاساعان قاتىن كوپ شىعار، ال مەن پراپورششيكتەن پولكوۆنيك جاسادىم، ون جىلدىڭ ىشىندە، اتتەڭ ءومىرى قىسقا بولدى. ايتپەسە، و دۇنيەگە لامپاس كيىپ كەتەر ەدى.

- نۋ، اپايكا، دايوتە، - دەپ كۇلدى.

- ال قازىر ءسال دەمالىپ ال دا، تومەنگە ءتۇس، كۇيەۋىڭە ءوز قولىڭمەن تاماق ىستە، ءتۇبىن كۇيدىرسەڭ دە، نيەتىڭمەن جاساساڭ، ەركەكتىڭ جۇرەگىن جاۋلايسىڭ.

- ءيا، ءيا.

كامينگە مول قىلىپ اعاش سالىپ جىبەرگەنىن ءوزى دە بىلمەي قالدى. وت جانىپ جاتىر. ويلاندى. «سول ءتۇن بولماعاندا عوي، سول ءتۇن بولماعاندا عوي... سول ءتۇن، قارعىس اتقىر سول وقيعا». كوزىنەن ءمولت-ءمولت ەتكەن قوس تامشىنى وتتىڭ قىزۋى قۇرعاتىپ جىبەردى.

گاۋھار ورنىنان تۇردى.

باسپالداقتان تومەن ءتۇسىپ كەلە جاتقان ونى كورىپ كۇتۋشى ايەل كۇلىپ جىبەردى.

- قىزىم-اۋ، مىنا كيىم كيىسىڭدى ءۇيدى قاعىپ- سىلكەتىن ادامعا ۇقساتامىن، - دەدى تاڭىرقاپ.

- وسى سىزگە ۆاسيا اعاي ەكەۋمىز جاقپاي-اق قويدىق قوي، ا، تۋنا اپاي...

- سەنىڭ ءبىر تال شاشىڭنان ساداعا كەتسىن ول قاقپاس، ال، نە ىستەيمىز، نە بۇيىراسىڭ؟..

- ماعان ءبىر تاۋىق، ءۇش-ءتورت الما، ەكى پوميدور، دامدەۋىشتەر، سارىمساق، ءتورت كارتوپ، مايونەز بەرىڭىز.

كۇتۋشى ايەل سۇراعانىنىڭ ءبارىن الدىنا قويدى دا، گاۋھاردىڭ نە ىستەيتىنىن باقىلاپ تۇردى.

برويلەردى مۇشەلەپ بۇزىپ، بارلىعىن جاقسىلاپ ارالاستىردى. مايونەزدى كوپ سالدى. تۇز-بۇرىشتى دا ايامادى. فولگانى ءدال قىرىق قاباتتاي قىلىپ ورادى.

- قىزىم-اۋ، مىناۋىڭ بوتقا بولدى عوي، ەندى نە ىستەمەكسىڭ؟

- اۋلاعا شىعىپ وت جاعامىن دا، شوققا وراپ تاستايمىن.

- جو-جوق، اتاي كورمە، دالا سۋىق، اۋىرىپ قالاسىڭ...

- وندا مەن، – دەدى گاۋھار كۇلىپ، – كاميندە پىسىرەمىن.

- و توبا، و زامان دا بۇل زامان كامينگە تاماق پىسىرگەندى كىم كورگەن؟

- مەن دايىندايمىن.

گاۋھار جوعارىعا قىرىق قاباتشا ورالعان فولگانى كوتەرىپ كەتتى.

- قوي، كارى كەمپىر جاستارمەن جاس بولما، ودان دا تاماق ازىرلەۋگە كىرىسەيىن، - دەپ وزىمەن- ءوزى كۇبىرلەپ ءجۇر ەدى، تەلەفون شىرىلدادى.

- اللو، تۋنا اپاي، بۇل ۇيدە مەنى ويلايتىن ادام بار ما ءوزى؟!

- و نە دەگەنىڭ، الانجان، ساعان الاڭداپ وتىرمىز... ءيا، تۇستە تۇردى. ۇيقىسى قانباعان با، ەسىنەي بەرەدى، وزىڭە ارناپ كامينگە تاماق ءپىسىرىپ جاتىر... ءيا، ءيا، سونى ايتامىن-اۋ، كورەرمىز نە بولاتىنىن. جو، و، نە دەگەنىڭ، مەن ەمەس، ءوزىڭسىڭ ەركەلەتىپ جىبەرگەن.

گاۋھار فولگاعا ورالعان تاماقتى شوققا كومىپ تاستادى. قىپ-قىزىل شوقتار. زاتونداعى ءۇيدىڭ اۋلاسى ەسىنە تۇسەدى.

وت جاعىپ، ەكەۋى ۇزاق اڭگىمەلەسەتىن.

- اينالايىن، ءالى كورەرسىڭ، ءوزىمىزدىڭ كەرەمەت ءۇيىمىز، كاسىبىمىز بولادى.

- سەنبەيمىن، ەسكى ءۇيدىڭ اۋلاسىنا مىنا ءۇيدى ارەڭ سالدىق.

- جانىم، ماعان سەنبەگەن ادامدى جەك كورەمىن، ەسىڭدە بولسىن...

قىپ-قىزىل شوقتار.

كوزى جاساۋراپ وتىرىپ، قالعىپ كەتىپتى. ەسىك قاعىلدى. قاراسا، ىرجيىپ ديما تۇر. كۇتۋشى ايەل ونى ىشكە كىرگىزدى.

- تۋنا اپاي، تو ەست، ماماشا زولوتايا.

- قارنىم اشتى دەشى.

- ءيا.

- ءاي، وڭباعان-اي، قولىڭدى جۋ دا وتىر، باستىق كەلە جاتىر.

- بىلەمىن.

- سەنىڭ بىلمەيتىنىڭ بولساشى، - دەپ كۇتۋشى ايەل وعان ۇلكەن كەسە كەسپە كوجە قۇيىپ بەردى.

- تۋنا اپاي، ءبىزدىڭ شاحينيا، تو ەست حوزيايكا تاماق ءىشتى مە؟

- ارينە، ونى قايتەيىن دەپ ەدىڭ؟ جاپ-جاس بولىپ وسى سەنىڭ تىمىسكىلەنىپ جۇرەتىنىڭ نە وسى...

- ءجۇز گرامم ءىشتى مە دەگەنىم عوي، – دەپ وڭەشىن سۇق ساۋساعىمەن شەرتىپ قالدى.

- نە، نە؟ - كۇتۋشى ايەلدىڭ ءتۇسى بوزارىپ كەتتى.

- ءدارى، سيروپ ءىشتى مە دەگەنىم عوي، - دەپ قۋلانا كۇلدى وققاعار جىگىت. - ايتەۋىر، ۆاسيا اعاي ەكەۋىڭە جاقپاي-اق قويدىم عوي، – دەپ جورتا وكپەلەدى.

- جارايدى، جارايدى، انا قاقپاستى اۋىزدارىڭا الماساڭدار بولماي ما؟ مەن جوعارىعا بارايىن. ءبىزدىڭ قۋ قىز نە ىستەپ جاتىر ەكەن...

كۇتۋشى ايەل ەنتىگىپ جوعارى كوتەرىلىپ بارا جاتقاندا، ديما ۇيالى تەلەفونىن قولىنا الدى. «001-شەف» ءنومىرىن تەردى... جاۋاپ جوق. شەگىر كوزدەرى اسپانداعى ايعا ءتۇستى. «ءبىزدىڭ شەفقا نە بولعان ءوزى؟»

تاس جولعا باۋىرى تيەر-تيمەستەن زۋلاپ كەلە جاتقان قارا كولىكتىڭ ارتقى ورىنتاعىندا وتىرعان الاننىڭ كوزى ءىلىنىپ بارا جاتىر ەدى، تەلەفونى بەزىلدەي جونەلدى. ءتىپتى، قويار ەمەس. ۇيقىسى اشىلدى. بەلگىسىز ءنومىر. بويىن ءالسىز ءدىرىل بيلەپ ءوتتى.

- اللو.

- قالايسىڭ، باۋىرىم؟

- ا-ا، - دەدى داۋىسىن بىردەن تانىپ. – شەف، ءوزىڭىزدىڭ ارقاڭىزدا ءجۇرمىز عوي، تىنىشتىق پا؟

- كۋرچاتوۆتان كەلە جاتىرسىز با؟ – دەدى قارلىققان داۋىس.

- ءيا، ءيا، ءبىز جولدامىز، ءسىز قايدان ءبىلدىڭىز؟ – دەدى تاڭىرقاپ.

- ءبارىن بىلەمىز. ەشتەڭەگە الاڭداما، سەنىڭ ءبىر اي ۋاقىتىڭ بار، كەتپەيسىڭ بە انا جەردەن؟ لوندوندا كىشكەنە بولسا دا باسپاناڭ بار... ونى- مۇنى قاعازدارىڭدى جوندەۋگە مىقتى نوتاريۋس پەن يۋريست جىبەرەمىن...

الاننىڭ جۇرەگى توقتاپ قالا جازدادى. قولىن سەرمەپ جۇرگىزۋشىگە توقتا دەگەن بەلگى بەرىپ ۇلگەردى.

- ەي، تى گدە؟

- مەن، مەن... – دەدى داۋىسى دىرىلدەپ، - تىڭداپ تۇرمىن.

- ۋداليس وت چۋجيح گلاز!

ول ماشينا ىشىنەن سۇيرەتىلىپ شىقتى. ەسىكتى اشىپ تۇرعان وققاعارىن ىمداپ ىشكە كىرگىزدى. ونشاقتى قادام ارتقا كەتتى.

- نە بولدى؟ – دەپ سۇرادى رۋلدە وتىرعان.

- بىلمەيمىن. دەگەنمەن، ساق بولايىق. چتو تو سلۋچيلوس؟.. – وققاعار «ۋزي» اۆتوماتىن وڭ جاعىنا قاراي ىڭعايلاپ قويدى.

جارتى ساعات ەكەۋى كولىك ىشىندە وتىرىپ باستىقتارىن سىرتتاي باقىلادى. ءارى-بەرى وتكەن ءبىر دە ءبىر كولىك دىبىسى ەستىلمەيدى.

اي جارىق. جاپ-جارىق.

الان ءىلبي باسىپ كولىگىنە قاراي كەلە جاتىر. ەكەۋى دالاعا اتىپ-اتىپ شىقتى.

كولىكتىڭ جانىنا كەلە سالا كىشى دارەت سىندىردى.

- سۋ بەر، - دەدى وققاعار جۇرگىزۋشىگە سىبىرلاپ، - قولىن شايسىن.

الان قولىن جۋدى دا، سۇلگىنى قولىنا ۇستاپ، ويلانىپ ءبىراز تۇردى.

- باۋىرىم، - دەدى جۇرگىزۋشىگە قاراپ، - ىشەتىن بىردەڭە بار ما؟ شامپان دەگەندەي...

ەكەۋى اي جارىعىندا ءبىر-بىرىنە تاڭىرقاي قارادى. شوپىر لىپ ەتىپ ارتقى قوراپتى اقتارىپ ءجۇرىپ، بۇيەندەي ءبىر ۆيسكي الىپ كەلدى.

- اعا، ۆيسكي بار ەكەن، - دەدى داۋىسىنداعى تاڭىرقاۋدى جاسىرا الماي.

- اكەل.

تۇرەگەپ تۇرىپ قىلقىلداتتى. تولعاي جۇتتى.

- شەف، اۋىرىپ قالاسىز، - دەدى وققاعار جىگىت داۋىسى گۇر ەتىپ.

- ءيا، ءيا، - دەپ الان بوتەلكەنى اسفالتقا لاقتىردى.

شوتلاندىق ۆيسكيدىڭ ءيىسى بۇرق ەتتى. بىت- شىت.

جارىق اي...

اي استىندا ورنىنان جەڭىل قوزعالعان «Toۋota» سىرعىپ كەلەدى. قوس جاستىقتى ءارى- بەرى مىجعىلاپ جايعاسىپ وتىرعان الاننىڭ ماڭدايىنان جىلى تەر شىقتى.

- مۋزىكا قويشى، - دەدى جۇرگىزۋشىگە.

ريچارد كلايدەرمان. «ايلى ءتۇن سوناتاسى».

وي ءيىرىمى. وي. وي. ۇزاق ويعا كەتتى...

تۇماندى ءتۇن ەدى عوي. لوندون. ءتۇن جارىم. ەكەۋى بيزنەس ورتالىعىنىڭ «ليمۋزينىنە» مىنبەي قويعان. اۋدارماشى جىلارمانداي بولدى. «سىزدەر نەتكەن ادامسىزدار، تۇسىنبەيمىن. پوست-سوۆەتتىڭ مەنتاليتەتىنەن ايىرىلۋ كەرەك قوي... دۇنيە وزگەردى، ال سىزدەر وزگەرمەيسىزدەر. باعانا سىزدەرگە پاتەر الىڭدار دەگەن ۇسىنىسقا ۇندەمەي قالعاندارىڭىزدا ۇياتتان جەرگە كىرىپ كەتە جازدادىم...»

ەكەۋى قول ۇستاسىپ تۇماندى كوشەدە ءجۇرىپ، شاعىن رەستورانعا كىردى. ادام قاراسى كوپ ەمەس ەكەن. ءبارى وتە سىپايى باس يزەپ امانداستى.

شەتكى ۇستەلگە كەپ جايعاسقان. داياشىنىڭ ءبىر جاقسىسى – نەگر قىزى اق تىستەرىن كورسەتىپ ورىسشا امانداستى. اڭ-تاڭ بولعان. «موسكۆادا وقىعانمىن»، - دەپ تەز-تەز تاپسىرىستارىن جازىپ الىپ، كەتىپ قالدى.

- وسى كۇنگە دە جەتتىك قوي، - دەدى گاۋھار كوزى بوتالاپ. الان كۇلگەن بولدى.

گاۋھار ساۋساقتارىن سوزىپ كۇيەۋىنىڭ قولىنان ۇستادى. سۇپ-سۋىق.

- توڭىپ قالىپسىڭ عوي...

- جوق، ونى قايدان شىعاردىڭ، جانىم؟ بۇگىنگى كەزدەسۋدە سونداي قينالدىم، ەلگە امان-ەسەن جەتكەن سوڭ اعىلشىن ءتىلىن ۇيرەنەيىك.

- جارايدى، مۇعالىم.

ەكەۋى كۇلىپ جىبەردى. زالدا وتىرعاندار مويىندارىن بۇرىپ جاراسىمدى جۇپقا قاراپ، جىلى جىميدى.

ىستىق كوفەگە ەرىندەرى تيگەنى سول ەدى، شاعىن پودنوستى كوتەرىپ نەگر قىزى كەلدى.

- سىزدەرگە ەرلى-زايىپتى فرانتسۋزداردان سىي- سياپات، - دەپ سىرىڭكەنىڭ قورابىنداي بىردەڭەنى الدارىنا قويدى.

ولار اڭ-تاڭ بولىپ داياشىعا قارادى.

- سىزدەرگە قۇرمەتى، جىميىپ باس يزەڭىزدەر. بۇل ولاردىڭ ۇلتتىق برەندتەرىنىڭ ءبىرى...

- ءبىز ولاردىڭ داستارحانىن كوتەرىپ الايىق.

- قۇداي ءۇشىن ولاي ىستەي كورمەڭىزدەر، - دەدى داياشى سىبىرلاپ. – بۇل موسكۆا ەمەس، سىزدەر لوندوندا جۇرسىزدەر.

- قازىر مەن كورەيىن، - دەپ گاۋھار قول سومكەسىنە ءۇڭىلىپ، بالانىڭ الاقانىنداي كىشكەنتاي تۇماردى الىپ شىقتى. قازاقتىڭ ۇلتتىق ويۋىمەن كەستەلەنگەن، كوزدىڭ جاۋىن الادى.

داياشى «گولليۆۋدتىق» كۇلكىسىنە باسىپ، فرانتسۋزدارعا قاراي كەتتى.

- وتە دۇرىس ىستەدىڭ، - دەدى الان.

- الماتىدا اەروپورتتان الىپ ەدىم...

- مەرسي، - ەگدە ايەل ءىلتيپات ءبىلدىردى.

گاۋھار جىميدى. الان باسىن يزەدى.

- ەرتەڭ ءۇي ساتىپ الامىز، - دەدى كۇيەۋى. – ونى سەنىڭ اتىڭا وفورميت ەتەمىز.

- كەرەگى نە؟ ءوزىڭنىڭ اتىڭا جازارسىڭ، ماعان ءۇش ەتاجدى ءۇيدى جازدىڭ عوي.

- ساۋدالاسىپ وتىرايىق، - دەدى الان اشۋلانعان بولىپ.

- رەنجىمەشى ەندى، لوندوننان ءۇي الىپ بەر دەدىم بە ساعان؟ وداندا ەكەۋمىز ەرلى-زايىپتى بولىپ نەكەگە نەگە تۇرمايمىز؟

الاننىڭ ءوڭى بوزارىپ بارىپ، كوزى جارق ەتتى.

- گاۋھارجان، جاڭا عانا نەگر قىزى ايتتى عوي، «سىزدەر ماسكەۋدە ەمەس، لوندوندا وتىرسىزدار» دەپ. كوردىڭ بە، ءومىر قالاي وزگەرەدى؟ ماسكەۋدەن باسقا الەمدە كەرەمەت جەرلەر بار ەكەن... سول سوۆەت وكىمەتىنىڭ زاڭدارىن قايتەمىز؟.. انا ەگدە تارتقان ەرلى-زايىپتى فرانتسۋزدار سياقتى بىرگە قارتايمايمىز با؟! – دەپ ارتىنا بۇرىلىپ قاراپ ەدى، ەرلى-زايىپتى فرانتسۋزدار كورىنبەدى...

- ۋھ، اللا-اي! – دەپ ەكىنشى قاباتقا كوتەرىلگەن كۇتۋشى ايەل ءسال دەمىن الدى دا: - قىزىم، قايداسىڭ؟ – دەپ داۋىستادى.

ءۇن جوق. كرەسلودا ءبۇرىسىپ گاۋھار ۇيىقتاپ جاتىر. كۇتۋشى ايەل ورنىندا تۇرىپ قالدى.

- ۇيىقتاپ جاتىرسىڭ با، قاراعىم؟..

- ؟

- ءاي، قىزىم-اي، - دەپ جامىلعىمەن قىمتاپ قويدى. كوزى شوققا كومكەرىلگەن فولگاعا ءتۇستى. ءيىس. «كۇيىپ كەتپەسە مۇنىسى، ءتاتتى عوي...»

قويۋ قارا شاشتارى يىعىنا توگىلىپ تۇسكەن، ۇزىن كىرپىكتەرى جۇمىلعان گاۋھار الاڭسىز ۇيقىعا كەتكەن. كۇتۋشى ايەل وعان قاراپ تۇرىپ: «شىركىن-اي، ءبىر شارانا كوتەرسەڭ عوي، ۋايىم- قايعىڭدى ۇمىتار ەدىڭ» دەپ ويلادى ىشتەي. جارىقتى ءوشىرىپ، تومەن ءتۇسىپ كەلە جاتىر ەدى، ەسىكتىڭ قوڭىراۋى سوعىلدى. «قازىر، قازىر» دەگەنشە، ديما جۇگىرىپ بارىپ ەسىكتى اشتى. قوجايىن كەلىپتى.

- جانىم! - كوزىن اشقان گاۋھار كۇيەۋىنىڭ موينىنا اسىلدى. - امان-ەسەن كەلدىڭ بە؟ الاڭدادىم عوي...

- شارشادىم، جۋىنىپ الايىن، - دەدى كۇيەۋى.

- مەن، مەن...

- الانجان، گاۋھار ومىرزاقوۆنا وزىڭە ارناپ كۇنى بويى تاماق ىستەدى، - دەدى كۇتۋشى ايەل ونىڭ شارشاعان تۇرىنە ءبىرتۇرلى كۇدىكتەنە قاراپ. 

- كورىنىپ تۇر، كۇنى بويى تاماق ىستەپ شارشاعانى، - دەپ قىسقا قايىردى.

كۇتۋشى ايەل ونىڭ داۋىسىنداعى سالقىندىقتى سەزىپ، نە ىستەرىن بىلمەي ءبىر ورىندا سىلەيىپ تۇرىپ قالدى. «ويباي، مۇنىڭ مۇنداي مىنەزى جوق ەدى عوي».

- اپاي، نە ىستەيمىز؟ – دەپ جانىنا گاۋھار كەلدى. – وسى كاميننىڭ جانىندا وتىرىپ تاماق ىشسەك...

- ءوزىڭ ءبىل، قاراعىم، مەن تۇشپارا دايىنداپ قويعانمىن. ءجۇر، باۋىرساقتى تەزدەتىپ ءپىسىرىپ جىبەرەيىك.

ول جۋىناتىن بولمەدەن شىققاندا، جۋرنال ۇستەلىنىڭ ءۇستىن ەكى ايەل جايناتىپ جىبەردى.

- و، ءدامدى تاماقتىڭ ءيىسى مۇرنىمدى جارىپ بارادى عوي... قانە، كورەيىك.

ايەلدەر ءبىر-بىرىنە قاراپ كۇلىپ قويدى.

- تاك، كورەيىك. ىستىق باۋىرساق، و، سىرنە جاساعانسىڭدار ما؟

- مەن تۇشپارا جاسادىم، مىنا فولگاداعى تاماقتى گاۋھارجان جاسادى.

- و، كەرەمەت! – الان ەكى الاقانىن شارت ەتكىزىپ ءبىر-بىرىنە سوقتى. – قانە، اس يەسىمەن ءتاتتى دەگەن، كەلىڭدەر.

- قالاي ەكەن؟ – دەدى كۇتۋشى ايەل ونىڭ تاماقتى سۇيسىنە جەپ وتىرعانىنا قاراپ.

- كەرەمەت. ءسىز نەگە ءدام اۋىز تيمەي وتىرسىز؟

- مەن بۇگىن، رۇقسات بولسا، ۇيگە بارسام.

- ارينە، ارينە، - دەدى بارماقتارىن جالاپ قويىپ. – قازىر ديما ءسىزدى اپارادى.

- ءوزىم قايتا بەرەم عوي. كەزەكشى ماشينا بار ەمەس پە...

- ديمو-اۋ، قايداسىڭ؟

وڭكىلدەپ جۇگىرىپ وققاعار جىگىت كەلدى.

- سلۋشايۋ ۆاس، شەف.

- ديمون، تۋنا اپايدى ۇيىنە اپاراسىڭ، ءوزىڭ دە بۇگىن دەمال. تى زاسلۋجيل سەگودنيا وتدوحنۋت.

كۇتۋشى ايەل راحمەت ايتىپ، كەتىپ بارا جاتىپ ءوز-وزىنەن كۇبىرلەدى: «قۇدايىم، ءوزىڭ ساقتاي گور».

- تۋنا اپاي، - دەدى تومەنگە تۇسكەن سوڭ وققاعار جىگىت، - ءسىزدىڭ ءدامدى تۇشپاراڭىزدان كەلىنشەگىمە الا بارسام، الدە ۆاسيا اعايعا قالدىردىڭىز با؟

- ءاي، وڭباعان، ادال اسپەن بىرگە ونىڭ اتىن اتاۋشى بولما!

- قويدىم، قويدىم، - دەپ ىرجالاقتادى وققاعار. كۇتۋشى ايەل كۇڭكىلدەپ ءجۇرىپ بانكىگە تۇشپارا قۇيدى دا، ديماعا بەردى.

- ۇيگە بارعان سوڭ ءسال-ءپال قىزدىرىپ بەرەرسىڭ. كەلىنشەگىڭ قالاي؟

- ەپتەپ جۇرە باستادى، بىراق ءالى قايدا... – دەدى وققاعار كۇرسىنىپ...

تارس-تۇرس ەسىك جابىلدى.

- تۋنا اپاي ۇيىنە بارماعانىنا ءبىر جۇما بولىپ ەدى، قۋانىپ كەتتى عوي، - دەپ كۇلدى گاۋھار.

- تاماعىڭ ءدامدى بولدى. قازىر، قولىمدى جۋىپ كەلەيىن، - دەپ ورنىنان تۇرا بەرىپ ەدى...

- وتىرشى، جانىم. قازىر، قازىر، - دەپ گاۋھار سۇلگىنى ىستىق سۋعا ءبىر شىلاپ الىپ كەلدى دە، كۇيەۋىنىڭ ساۋساقتارىن ءبىر-بىرلەپ سۇرتە باستادى.

- ىشەتىن بىردەڭە بار ما؟ شارشادىم.

- نە؟ – گاۋھار كۇيەۋىنە تاڭىرقاي قارادى. ويتكەنى كۇيەۋى بۇرىن-سوڭدى ىشىمدىك سۇراپ كورمەگەن.

- جوق الدە، ساعان عانا ىشۋگە بولا ما؟..

باردان ءبىر بوتەلكە «ۆيسكي» الىپ جاتىپ ءسال كىدىردى. «اح، ديما، سەنى مە!»

- وزىڭە نەگە قۇيمايسىڭ؟ – دەدى كۇيەۋى.

- ىشپەيمىن. مەن تومەننەن بارىپ مۇز الىپ كەلەيىن.

- كەرەگى جوق. – الان حرۋستال بوكالدىڭ تۇبىندە ءبىر تامشى قالدىرماي ءبىر-اق تارتتى. گاۋھاردىڭ كوزى باقىرايىپ كەتتى. - شارشادىم، جانىم، ءبىر-ەكى جۇماعا دۋبايعا بارىپ كەلەيىكشى، الدە كاتونقاراعاي جاققا بارامىز با؟ سۋىق ءتۇسىپ كەلە جاتىر عوي، دۋباي دۇرىس شىعار.

- ءوزىڭ ءبىل... – دەدى گاۋھار.

الان قالعان «ۆيسكيدى» قۇيدى دا، قىلقىلداتىپ جۇتا باستادى. گاۋھار ونىڭ بىلەگىنەن سيپادى.

- جانىم، اۋىرىپ قالاسىڭ عوي، ىشپەشى ەندى.

- جارايدى، بولدىم، باسىم شىڭىلداپ كەتتى... كەلشى جانىما، ءبىر-دە-ڭە ايتشى ماعان، - دەگەن كەزدە گاۋھاردىڭ تاماعىنا وكسىك تىعىلدى. كوزىنە جاس كەلدى. كۇيەۋىن قۇشاقتاپ ءۇنسىز جىلادى.

«سول ءبىر قارعىس اتقىر ءتۇن...»

كۇيەۋى جوتەلدى.

- جانىم، ەسىمنەن كەتپەيدى، ۇمىتا الار ەمەسپىن. مەن... مەن ءوزىڭ بولماساڭ، الدەقاشان ولەر ەدىم عوي... قارعىس اتسىن سول ادامدى، قارا جەر قالاي كوتەرەدى سونداي جىرتقىشتى...

كۇيەۋىنىڭ يىعى سەلك-سەلك ەتتى. گاۋھار باسىن جۇلىپ الدى.

- نە بولدى، جانىم؟

- تۇك ەمەس، - دەگەن كۇيەۋى قولىن سوزىپ وزىنە «ۆيسكي» قۇيدى دا، ءىشىپ سالدى.

- جانىم-اۋ، ىشپەشى. مۇنداي ادەتىڭ جوق ەدى عوي. سول كۋرچاتوۆقا بەكەر باردىڭ.

- ولار، - دەدى الان ءتىسىن شىقىرلاتىپ. – تۇككە تۇرمايتىن ون ميلليون دوللار ءۇشىن مەنى تۇرمەدە شىرىتپەك. شەف ماعان ءبارىن ءوزى ۋلاديت ەتەمىن دەدى. ول دا ماعان سەنبەي. مەن وزىمە سەنبەگەن ادامدى جەك كورەمىن عوي. ولتىرە سالعىم كەلەدى.

- ونداي ءسوز ايتپاشى، جانىم، - دەدى گاۋھار جىلامسىراپ.

- ال، ساعان نە جەتپەيدى؟

- تالاي جىل بويى سول وقيعانى ۇمىتا المايمىن، مەنى قالاعا الىپ كەتپەگەندە، ميليتسياعا بارعانىمدا، مۇمكىن، تابىلار ما ەدى...

- حا، حا، حا!..

كۇيەۋى قارقىلداپ كۇلدى. گاۋھار اڭ-تاڭ.

- ءاي، اقىماق-اي، ول مەن عوي.

- نە، نە، ونداي ءازىل بولمايدى. و نە دەگەنىڭ، ول قاراقشى...

- حا، حا، حا!.. سەن سۇلۋ ەدىڭ، ونىڭ ۇستىنە انا سۇمەلەك سەنىڭ سوڭىڭنان ءبىر ەلى قالمايدى، امالسىز سولاي ىستەدىم.

- نە، نە؟ – گاۋھار ورنىنان اتىپ تۇردى. قالش- قالش ەتىپ، بوتا كوزدەرىنەن جاس مونشاقتارى دومالاپ جاتىر. – مۇمكىن ەمەس، مەن سەنبەيمىن!..

- ماعان سەنبەيسىڭ بە؟

- سەنبەيمىن، مۇمكىن ەمەس...

- كەشە بالا ماحاببات سۇمەلەگىڭ ساۋدا ۇيىنە ىزدەپ كەلدى عوي... سوعان سەنەسىڭ، ءالى ۇمىتا الماي ءجۇرسىڭ...

- سەن بە مەنى زورلاعان؟ سەنبەيمىن، قالاي، قالايشا، مۇمكىن ەمەس...

- بىلاي، - كۇيەۋى جۇدىرىعىن سىلتەگەندە گاۋھاردىڭ كوزىنىڭ وتى جارق ەتىپ، ەدەنگە قۇلاپ ءتۇستى. – بىلاي، بىلاي، - كۇيەۋى ونىڭ كيىمدەرىن جىرتىپ، زورلاۋعا كىرىستى.

- ...مۇعالىم، - دەدى گاۋھاردىڭ داۋىسى ارەڭ شىعىپ، - ءسىز... ءسىز...

كۇيەۋى القىنىپ جاتىر.

گاۋھاردىڭ كوز الدى قاپ-قارا بولىپ بارا جاتتى...

قانشا ۋاقىت وتكەنىن بىلمەيدى. ول ءبىر كەزدە كوزىن اشسا، ۇستىندەگى كيىمى جۇلىم-جۇلىم، جىرتىلماعان جەرى قالماپتى. كۇيەۋى قور- قور ەتىپ ۇيىقتاپ جاتىر. تەك تەرەزەدەن تۇسكەن ساۋمال جارىقتان ماڭايىن اقىرىنداپ بايقاپ قالدى. ەسىك اشىق. ورنىنان سۇيرەتىلىپ تۇردى. تىلەرسەگى دىرىلدەدى. اجەتحاناعا بارىپ قۇسىپ- قۇسىپ جىبەردى، سۋىق سۋمەن بەتىن جۋدى. اينادان ءوز ءتۇرىن كورىپ شوشىپ كەتتى... اقىرىن-اقىرىن باسىپ شاعىن بولمەگە كەلدى. كەشەگى ءوزى كيگەن سۇرعىلت ءدجينسيى مەن ونى-مۇنى كيىمدەرىن كوردى. اياعىنا شۇلىقسىز كروسسوۆكاسىن تەز-تەز كيدى. تىڭ تىڭدادى. باسپالداقتان اقىرىنداپ ءبىرىنشى قاباتقا ءتۇستى. ءدىر-ءدىر ەتكەن ساۋساعىنىڭ ۇشىمەن پەردەنى سىرىپ، اۋلاعا قارادى. كۇزەتشىلەر كورىنبەيدى. سۇق ساۋساعىمەن سىرتقى قاقپانىڭ ءپۋلتىن باستى دا، قاقپاعا قاراي جۇگىردى دەرسىڭ... شارت ەتىپ اشىلىپ، سارت ەتىپ جابىلعان قاقپادان شىعىپ ۇلگەرگەن گاۋھار بەتالدى جۇگىرە بەردى. جۇگىرە بەردى. ءسۇرىنىپ قۇلادى. باسىن كوتەرمەي، جان-جاعىنا الاق- جۇلاق قارادى. ەشكىم كورىنبەيدى. ورنىنان تۇرىپ، ءىلبىپ جۇرە بەردى... ۇزاق-ۇزاق ءجۇردى. كۇن كوتەرىلە ەرتىستى جاعالاپ، قالانى بەتكە الدى. باسىنا ەشقانداي وي دا كەلمەدى، بويىنداعى باعاناعى قورقىنىش تا جوعالا باستاپ ەدى. «ەندى ماعان ءبارى-ءبىر!»

ەرتىستىڭ جاعاسىندا قىدىرىپ جۇرگەن ادامدار تابيعات ەرەكشە سۇلۋ جاراتقان مۇڭلى كەلىنشەكتىڭ جانىنان ءارى-بەرى وتسە دە، نازار اۋدارا قويماعان. گاۋھار مىنا جالعان دۇنيەدە ادام بالاسىمەن تىلدەسكىسى كەلمەدى مە، ءۇن-ءتۇنسىز اعىپ جاتقان ۇلى ەرتىسپەن ىشتەي سىرلاسقىسى كەلدى.

«قايران، ەرتىس وزەنىم، سەنىڭ قانشا جىل، قانشا عاسىر بويى اعىپ جاتقانىڭدى بىلمەيمىن. بىلەتىنىم مەنىڭ كوز جاسىما سەنىڭ كۋا ەكەنىڭدى، سەن مەنىڭ قۇربىمسىڭ. ولاي دەيتىنىم، ستۋدەنت كەزىمدە لەكتسيادان كەتىپ قالىپ، وزىڭە عانا بار سىرىمدى ايتۋشى ەدىم عوي، كوز جاسىمدى توگۋشى ەدىم عوي...»

ەرتىستىڭ كەۋدەسى اۋىر قوزعالىپ، بەتى كوگەرىپ، تىنىسى ءالسىن-ءالسىن شىعىپ، ەش جاۋاپ قاتا الماي ءۇن-ءتۇنسىز اعىپ بارادى.

جاۋاپ جوق.

گاۋھار سويلەپ وتىر. ىشتەي.

«ەرتىس، سەن ايتشى، العاشقى ماحابباتىم قايراتىمدى شىن سۇيەمىن. جۇرەگىم قانجىلاپ وتىرىپ، تالاي رەت وزىڭە عانا ايتتىم عوي. سەن كۋاسىڭ مۇڭىما دا، سىرىما دا. سول ءبىر قارعىس اتقىر تۇندەگى تولىقسىعان اي دا كۋا».

وسى كەز ەرتىستىڭ بەتى شۇپىرلەپ، اعاشتاردىڭ جاپىراقتارى سىتىر-سىتىر ەتىپ، ءبىر شۋلى وزىنە جاقىنداپ كەلە جاتقانداي بولدى. تۋ سىرتىنان ءان ەستىلدى. اقبوتانىڭ سىڭعىرلاعان عاجاپ داۋسى ەستىلدى.

اي بوپ ىزدەپ كۇندى،

تاڭ بوپ ىزدەپ ءتۇندى.

ساعىنامىن الدەكىمدى،

ارماندايمىن اڭساپ.

جاۋىننان قاشقان ەكى عاشىق گاۋھاردىڭ جانىنان جۇگىرىپ ءوتىپ بارا جاتىر. بۇرىمدى قىز سىقىلىقتاپ كۇلدى دە:

- اپاي، جاڭبىردىڭ استىندا قالىپ قويماڭىز! بىزبەن ءجۇرىڭىز، - دەدى.

گاۋھار سەلقوس وتىرا بەردى. اقبوتانىڭ سىڭعىرلاعان ءانى ءۇزىلىپ-ءۇزىلىپ جەتتى.

كەلەم دەشى، كۇنىم،

كەلەم دەشى بۇگىن...

جاڭبىردىڭ شۋى. سۇپ-سۋىق تامشىلار. گاۋھار ورنىنان تۇردى. مىنا ءون بويىنا بىتىراداي تيگەن كۇمىس تامشىلاردىڭ اراسىنان وسى ءبىر سۇلۋ ءاندى قايراتىنا ارناعانداي، ءتىپتى ءوزى ورىندايتىنداي ىزدەپ بارادى. ىزدەپ بارادى. جاڭبىر شۋىلى. سۇلۋ ءان ءۇزىلىپ... سۇلۋ ءان ءۇزىلىپ-ەستىلىپ... جاقىنداي بەردى. جاقىنداي بەردى. مالمانداي سۋعا مالىنىپ، ءسال كۇڭگىرتتەۋ كافەنىڭ ىشىنە كىردى دە تۇرىپ قالدى. جاڭبىر شۋىلى جوق. اقبوتانىڭ ءانى.

جان سىرىمدى ايتسام،

تەك جۇلدىزدار ءبىلسىن.

ايتشى، جانىم، قايدا ءجۇرسىڭ؟

ءتاتتى مۇڭعا باتىپ،

سەنى كۇتۋ باقىت.

ءوتسىن مەيلى قانشا ۋاقىت.

كۇڭگىرت كافەنىڭ ىشىنە كوزى ۇيرەنە باستادى. جان-جاعىنا قاراسا، ەكى-ءۇش ەركەك سىرا ءىشىپ وتىر ەكەن. قوس الاقانىمەن ومىراۋىن جابا قويدى.

- قوش كەلدىڭىز! - دەدى داياشى جىگىت جىميىپ، - جاۋىننىڭ استىندا قالىپ قويدىڭىز با؟

- ؟

كەلەم دەشى، كۇنىم،

كەلەم دەشى بۇگىن...

- سەن بىلەسىڭ بە؟ مىنا ءاننىڭ ءسوزىن كىم جازعانىن بىىلەسىڭ بە؟

- جوق -, دەدى، يىعىن قوزعاپ.

- ءوزىمىزدىڭ ورازعالي اعانىڭ ءىنىسى رينات.

- قوي، ەي. اۋىلداعى جۇمباق ايتىستىڭ شەبەرى ورەكەڭنىڭ باۋىرى ما؟ وي، اللاي-اي، قانىنا تارتىپ تۇرعان ۇل دەسەڭشى. 50

- كەل، الىپ قويايىق.

- جەڭگەي وسى ءانشى اقبوتادان كەرەمەت قىزعانادى عوي ءسىزدى.

- وي، سەنىڭ جەڭگەڭ بار بولسىن. تەلەۆيزورداعى ءانشى قىزدان قىزعانعانى نەسى. ونى مەن تىرىدەي كورگەن دە ەمەسپىن. داۋىسى ۇنايدى ماعان...

گاۋحار ولاردان الىستاپ تەرەزەنىڭ الدىندا بوس تۇرعان ورىنعا بارىپ وتىردى. داياشى جىگىت شيراق قيمىلداپ، اس ءمازىرىن الدىنا ۇسىندى. گاۋھار ساسقالاقتاپ، ءدجينسيىنىڭ قالتاسىنا قولىن سالىپ ەدى، ابدەن دىمقىلدانعان ءجۇز دوللار شىقتى. بۇل كەشەگى ۆاسياعا بەرمەكشى بولعان ءۇش ءجۇز دوللاردىڭ بىرەۋى ەدى. داياشى جىگىت دىمقىل قاعازدى ءارى-بەرى قاراپ: - قازىر كۋرس 120 تەڭگەدەن عوي، مەن ءجۇز وننان الايىن، - دەدى.

- ءبارىن الا بەرىڭىز، - دەدى گاۋھار.

ونى-مۇنى داستارحان ۇستىنە قويىپ جاتقان جاس جىگىت ءبىر ۋىس ۇساق تەڭگەلەردى الدىنا قويا سالدى. ليمون سالىنعان قارا شايدان ەكى ۇرتتاپ، بويى جىلىنىپ قالدى. تەرەزەدەن سىرتقا كوز تاستادى. جاڭبىر شەلەكتەپ قۇيىپ تۇر. بايعۇس تورعاي باسىن قورعاپ، جاقتاۋدى پانالاپ، كىشكەنتاي تۇمسىعىمەن كومەك سۇراعانداي سۋ شايىپ جاتقان تەرەزەنى تىق-تىق ەتكىزدى. ابدەن سۋلانعان شاشىن ساۋساعىمەن تارامداپ وتىرعان ۇزىن بويلى، جىڭىشكە جىگىت جانىنداعى سۇلۋ قىزعا جىميىپ ءبىر قارادى دا: «تورعايدىڭ تىرلىگىن قاراشى» دەگەندەي يەگىنەن ۇستاپ قويدى.

- باۋكا، باۋكا، بارىپ الىپ كەلەيىكشى، - دەدى سۇلۋ قىز.

شاشىن ءبىر سىلكىگەن جىگىت اقىرىن جىميدى دا، كافەدەن شىعىپ، بەيشارا تورعايدى الىپ كەلدى. – بوتاگوز، مىنا تورعايدى بىردەمەگە ورايىقشى. ەكەۋى داستارحاننىڭ شەتىن بۇكتەپ، تورعايدى وراپ قويدى.

گاۋھار جاۋىن باستالعان كەزدە جۇگىرىپ بارا جاتقان قوس عاشىقتى ەندى تانىدى. «قايرات ەكەۋىمىز دە وسىنداي ەدىك قوي. قۇدايىم-اۋ، قۇدايىم! قايراتىم قايدا ءجۇر ەكەن؟»

- تاعى نە قالايسىز؟ - دەدى داياشى جىگىت. – ءتىپتى شايدى دا ىشپەي وتىرسىز عوي، ىستىقتاي اكەلەيىن بە؟

- ؟

گاۋھار قالىڭ ويعا شومىلدى. قارعىس اتقىر سول ءبىر ءتۇندى ويلادى. سوڭعى قوڭىراۋ سوعىلعان كۇن ەدى عوي. مامىر ايىنىڭ سوڭعى كۇندەرى، ابدەن تولىقسىعان تولعان اي. جۇپ-جۇپ بولىپ تاراسقان جاستار. ءتۇن اۋىپ ەدى.

«گاۋكا، بەتىڭنەن ءبىر سۇيەيىنشى»، - دەدى قايرات.

«ۇيات بولادى».

«كىمنەن، جانىم؟»

«كوردىڭ بە؟» - دەدى گاۋھار اسپانداعى ايدى نۇسقاپ. قايرات ارتىنا جالت بۇرىلعاندا، بويجەتكەن تۇرا قاشىپ، ارىقتان ءوتىپ كەتىپ ەدى. بوزبالا قۋىپ جەتتى.

«كانە، كانە، ايتشى؟ ايدان ۇيالىپ تۇرسىڭ با؟ ايدا كوز دە، ءتىل دە جوق. تەك مەنىڭ جۇرەگىم عانا سويلەپ تۇر عوي، گاۋكا».

«راس پا؟» - دەدى قىز سۇلۋ كوزىن توڭكەرىپ. «راس، جانىم، راس. شىن سەنى عانا سۇيەمىن. ءومىر بويى سەنى الاقانىما سالىپ، ايالاپ وتەمىن. ون بالامىز... جو-جوق... ون بەس... جو-جوق... جيىرما بالامىز بولادى. ون ۇلىمىز ماعان تارتادى. ون قىزىمىز ساعان تارتادى».

بويجەتكەن قولىمەن بەتىن باسىپ: «ۇيالمايسىڭ با سەن سونداي ءسوز ايتۋعا؟ ەكەۋىمىز وقۋىمىز كەرەك. ال سەنىڭ ويىڭ بولسا...» دەپ وكپەلەي سويلەدى.

«رەنجىمەشى، گاۋكا، رەنجىمەشى. ەكەۋىمىز جۇمىس تا ىستەيمىز، ءۇيىمىز دە بولادى. تەك سەن ماعان سەنشى. مەن سەنى ەشقاشان رەنجىتپەيمىن. تەك ماعان سەنسەڭ بولدى. سەنەسىڭ عوي، ءيا؟»...

اي جارىعى توگىلگەن عاجاپ ءتۇن ەدى بۇل. سول ءتۇنى گاۋھار ۇيالا-ۇيالا تۇڭعىش رەت جىگىتكە موينىنان قۇشاقتاتىپ، بالعىن ەرىنەن العاشقى رەت سۇيگىزىپ ەدى. باسى اينالىپ كەتكەن. اي دا شىر كوبەلەك اينالعان. توقتاۋسىز اينالعان. جىلدام-جىلدام اينالعان.

اينالعان...

قيماي-قيماي ەكەۋى قوشتاسقان. ەكەۋىنىڭ اراسىن ءبولىپ تۇرعان ارىق قانا بولاتىن. ءتىپتى ەلەۋسىز ەدى. سول كۇنى ولار ءومىر-وزەننىڭ ەكى جاعىنا اجىراپ كەتكەندەرىن بىلمەگەن، ءتىپتى دە ويلاماعان ەدى عوي...

... كۇن دە كوتەرىلىپ، بۇكىل اۋىل مالدارىن ورىسكە ايداپ، ابىر-سابىر بولىپ جاتقان كەز. ارىقتىڭ بويىندا كيىمى جىرتىلعان، ەس- ءتۇسسىز جاتقان سۇلۋ قىزدى اۋەلى اۋىلدىڭ ويىن بالالارى بايقاپ قالعان. «انە، انە، انا جەردە بىرەۋ ولگەلى جاتىر». «جو-جوق، ءولىپ قالىپتى»، - دەدى ەكىنشىسى. قازان وشاقتىڭ ماڭىندا جۇرگەن ءبىر-ەكى ايەل: «ويباي، ويباي، مىناۋ الگى جەتىم قىز عوي»، - دەپ، بەتتەرىن شىمشىپ ەكەۋى ەكى جاققا جۇگىرىپ كەتكەن. ءبىر سۇمدىقتىڭ بولعانىن بايقاپ قالعان ەر-جىگىتتەر بويجەتكەننىڭ بالعىن دەنەسىن كورگەننەن كەيىن تەرىس اينالعان. «بۇل سۇمدىقتى كىم ىستەدى؟ كىم ىستەسە دە، قۇداي اتسىن». كەمسەڭ-كەمسەڭ ەتىپ جىلاعاندارى دا بولدى. گاۋھار ەس-ءتۇسسىز ەدى. اۋىلدا قاي ءبىر ميليتسيا بولا قويسىن. سەلسوۆەت تە جوق ەكەن. اۋىل ادامدارى شاراسىزدىقتان نە ىستەرلەرىن بىلمەي تۇرعان. سول كەزدە مەكتەپتە فيزكۋلتۋرادان ساباق بەرەتىن الان دەگەن جىگىت جەتىپ كەلىپ، «سەندەرگە بۇل نە؟ تسيرك پا؟ تاراڭدار! ءبارىن ءوزىم رەتتەيمىن. بۇل مەنىڭ پەداگوگتىق پارىزىم. كانە، تاراڭدار!» - دەپ ۇستىندەگى جەيدەسىن شەشتى دە، شالا جانسار جاتقان قىزدى وراپ، ۇيىنە قاراي الىپ كەتتى. جينالعان جۇرت قاراپ تۇر.

بويجەتكەننىڭ اپپاق، توپ-تولىق بالتىرى قىپ-قىزىل قان ەدى...

- ويباي، مىنانى قارا، - دەگەن داۋىستان ويى ءبولىنىپ كەتتى. جان-جاعىنا قاراسا، باعاناعى تورعاي شيق-شيق ەتىپ كافەنىڭ ىشىندە ۇشىپ ءجۇر. – بالەسىن قاراشى، جىلى جەردە ابدەن كەپتىرىپ العان سوڭ ۇشا باستادى، ءا، - دەدى جىگىت.

- ۇشسىن. تورعاي ەكەش تورعاي دا ۇشۋ ءۇشىن جاراتىلعان، - دەدى سۇلۋ قىز.

گاۋھار از-كەم جان-جاعىنا قاراپ وتىردى. كوزى ءبىر ءسات كافەنىڭ قابىرعاسىندا تۇرعان شاشىن جايىپ جىبەرگەن سۇلۋ قىزدىڭ بەينەسى بەينەلەنگەن كارتيناعا ءتۇستى. ءدال ماڭدايىنان بولىنگەن بەتىنىڭ ءبىر جاعى اق، ءبىر جاعى قاپ- قارا...

«مەنىڭ سۇرعىلت ويلارىمنىڭ ىشىندە،

جىلاپ وتىر جارالانعان پەرىشتە».

اقبەرەن، - دەگەن جازۋدى اپ-انىق وقىعان گاۋھاردىڭ جۇرەگى ءدىر-ءدىر ەتىپ كەتتى. تەرەزەدەن قاراسا، جاڭبىر دا باسەڭدەپ قالىپتى. ورنىنان تۇردى. ەش ءسوز ايتپاستان قىز بەن جىگىتتىڭ جانىنا كەلدى. سوناۋ ءبىر جىلدارى كۇيەۋى سىيلاعان جۇزىكتى ساۋساعىنان شەشتى دە، ەكى جاستىڭ ورتاسىنا قويدى.

- بۇل نە، اپاي؟ – دەدى بوتاگوز.

- سەندەرگە سىيلىعىم بولسىن.

- جو-جوق، اپاي، - دەدى باۋىرجان. - بىزگە ەشقانداي سىيلىقتىڭ كەرەگى جوق.

وسى كەزدە ولاردىڭ جانىنا كەلگەن داياشى جىگىت گاۋھارعا قالدىرىپ كەتكەن اقشاسىن بولماي العىزدى.

- اپاي، - دەدى بوتاگوز كۇلىمسىرەپ. - سىيلىعىڭىزدى قابىل الا المايمىز ءبىز، تەك رەنجىمەڭىزشى.

- راس ايتاسىڭ، ءسىڭلىم، - دەدى كۇرسىنىپ. – بۇل جۇزىك ماعان دا باقىت اكەلمەگەن، سەندەرگە ءوز جۇزىكتەرىڭ باقىت اكەلسىن.

- راحمەت، اپاي.

- مۇمكىن، بىزبەن وتىرىپ شاي ىشەرسىز، - دەدى باۋىرجان.

- ؟

گاۋھار كوزدەرى بوتالاپ، ەكى جاسقا قاراپ، ءۇن-ءتۇنسىز كافەدەن شىعىپ كەتتى. تورعاي شىرىلدادى.

دالاعا شىعا سالىپ كەڭ تىنىس العاندا، اسپان الا تاقيالانىپ، كوك كويلەگىنىڭ ەتەگى كورىنىپ قالىپتى. جەلكەم جەل دىم بۇركەدى. «ۋھ» گاۋھار توبىعىمەن سۋ كەشىپ ءجۇرىپ كەلە جاتىپ، قولىنداعى جۇزىكتى لاقتىرا سالدى. قانشا ۋاقىت جۇرگەنى بەلگىسىز. اۆتوبۋستاردىڭ ايالداماسىنا كەلدى. ايالدامانى پانالاعان ادامدار وتە كوپ ەكەن.

«نوۆوسترويكا – اەروپورت!»

«بازار – وبلبولنيتسا!»

«باراحولكا – ساياحات!»

«ستەكليانكا – ۆوستوچنىي!» دەپ ايقايلاعان داۋىستارعا جالت قاراسا، بەس- التى ميكرواۆتوبۋستار تۇر ەكەن. ەلەۋسىز كەلدى دە، بىرەۋىنىڭ ىشىنە وتىرا سالدى. توپىرلاپ ادامدار ءمىنىپ جاتىر. كوپ ۇزاماي اۆتوبۋس ورنىنان قوزعالدى. ىعى-جىعى. ءبىر كەزدە ولار قالا سىرتىنا شىقتى. اۆتوبۋس ىشىندەگى ادامدار سيرەي بەردى. ونىڭ جانىنا ون ءتورت-ون بەس جاسار ادەمى بالا كەلىپ وتىردى.

- ءاي، - دەدى بەس-التى فلياگتىڭ ورتاسىندا تۇرعان ايەل. - سەن قىمىز اپارىپ جۇرەتىن تۋنا اپايدىڭ حوزيايكاسى ەمەس پە؟ ءوزى ءىشىپ العان با، نەمەنە؟

- ەسىڭ دۇرىس ەمەس، سەنىڭ! شىرىگەن بايدىڭ قاتىنى ەمەس پە؟ ولار اۆتوبۋسقا مىنبەيدى. قايسى-قايسى دەيسىڭ ءوزى؟ - دەپ موينىن سوزىپ قويادى.

- انە، ون ءبىرىنشى مارشرۋتكاعا ءمىندى.

قاقالىپ، شاشالىپ، قايىقتاي شايقالىپ، اق «گازەل» ورنىنان قوزعالىپ كەتتى.

- اپاي، ءسىز جەتىنشى داچاعا بارا جاتىرسىز با؟ - دەدى جانىنا وتىرعان بالا.

گاۋھار ۇندەمەدى.

- ااا، - دەدى بالا. - ءسىز ستارايا كرەپوستقا بارا جاتىرسىز عوي. ول جاقتا بۇلدىرگەن كوپ وسەدى، ءيا، اپاي؟ بىزدەن ارى قاراي جەتى وستانوۆكا جەر عوي.

- ءيا، - دەدى بالانىڭ كوڭىلىن قيماي. – ءوزىڭ قايدا باراسىڭ؟

- اتام، اپام ۇشەۋىمىز جەتىنشى داچاعا بارامىز. مەنىڭ كوگەرشىندەرىم بار. قالاساڭىز، ءسىزدىڭ دە نەمەرەڭىزگە بەرەيىن. مەنىڭ ەسىمىم ماعجان.

گاۋھاردىڭ باسى شىڭىلدىپ، جۇرەگى سولق- سولق ەتتى. «قاراعىم-اۋ، قايداعى نەمەرە؟ مەندە بالا دا جوق قوي. مەندە ەندى ەشتەڭە دە جوق. قايراتىم دا جوق. مەن ءبارىن دە جوعالتتىم. مەن ەندى ءتىرى ولىكپىن. اسپان دا، جەر دە ەندى مەنىكى ەمەس. مەن سورلى ءبىر ايەلمىن. ون ەكىدە ءبىر گۇلى اشىلماعان بويجەتكەن ەدىم. ەندى مىنە...» تەرەزەگە قاراپ كەتتى. كۇن ەرتىسكە قاراي ەڭسەسىن ءتۇسىرىپ كەلە جاتىر ەكەن.

- اپاي، اپاي، - دەدى ماعجان ونىڭ بىلەگىنەن تارتىپ. – ءسىز بىلەسىز بە؟ مەنىڭ اتام جازۋشى بولعان كەزىندە. بىراق مەن كىتاپتارىن وقىعان جوقپىن. بالكىم ءسىز وقىعان شىعارسىز. اپام ءبارىن ورتەپ جىبەرىپتى. مۇمكىن، ءسىز ونىڭ «ءپاريجدىڭ عاجاپ ءاتىرى» دەگەن العاشقى كىتابىن وقىعان شىعارسىز. ونى قايدان تابۋعا بولادى، ا؟ ەگەر تاۋىپ جاتساڭىز، ءبىز جەتىنشى داچادا تۇرامىز. كوگەرشىن اسىرايتىن ماعجان دەسەڭىز، ەلدىڭ ءبارى بىلەدى. ءسىزدىڭ نەمەرەڭىزگە ەڭ تاڭداۋلى كوگەرشىندەرىمدى بەرەم. تەك اتامنىڭ سول كىتابىن تاۋىپ بەرىڭىزشى. اتام سوعان اشۋلانىپ كەشكە شەيىن اراق ىشەدى. ءوزى ماعان ۇيات ەكەن. «قويساشى، اتا»، - دەسەم، «كىتابىمدى تاۋىپ بەرشى»، - دەپ جىلايدى.

گاۋھار بالانىڭ باسىنان مەيىرلەنە يىسكەدى. «امان ءجۇر، بالاقاي».

- ااا، اپاي، - دەدى ماعجان كۇلىمسىرەپ. – نەمەرەڭىز الىستا عوي، ءسىز ونى ساعىندىڭىز عوي.

- ءيا، قاراعىم، مەن ولاردى وسى ۋاقىتقا دەيىن كوپ كۇتتىم، ەندى ماڭگى ساعىناتىن بولام.

- نە؟ – دەپ ماعجان شوشىپ كەتتى. الدەنەگە ىڭعايسىزدانعانداي ەكى بەتى دۋ-دۋ ەتىپ قىزاردى. باسىن قاسي بەردى.

وسى كەزدە جاندارىنا تىزەسى شىققان تريكو كيگەن، شولاق جەڭ جەيدەسى، ابدەن توزعان، كوز الدى كولك-كولك ەتكەن، باسىندا شي قالپاعى بار ماعجاننىڭ اتاسى كەلدى.

- ماكس، باعاناعى اپاڭنان تىققان شوتەشكە قايدا؟ اكەلشى، ءبىر ۇرتتاپ جىبەرەيىن.

بالا ۇيالعاننان بەتىن باسا قويدى. – اتا، اتا، ۋيدي، پوجالۋيستا.

- ماكس، ماكس، قۇلىنىم، بەرشى، ءبىر-اق رەت ۇرتتايىن. بالا اتاسىنىڭ كەتپەيتىنىن ءبىلدى مە، قولىنداعى پاكەتىنەن اقىرىن قۇتىنى شىعاردى. شال تىزەرلەپ وتىرا قالدى دا، قىلق- قىلق ەتكىزدى. قولدارى دىرىلدەپ، قۇتىنىڭ اۋزىن جاپتى دا: - كەشىرىڭىز، قارىنداس، - دەدى.

گاۋھار ۇندەمەدى. تەرەزەدەن ەرتىس جاققا قارادى. سيرەك قاراعايلاردىڭ اراسىنان جالت- جۇلت ەتىپ ءبىر ساۋلە كورىنىپ قالادى. اۆتوبۋس توقتادى. جەتىنشى ساياجاي، - دەپ وڭەشىن سوزىپ قويدى تولىقشا كەلگەن كوندۋكتور كەلىنشەك. جولاۋشىلار ءتۇسىپ جاتىر.

- ساۋ بولىڭىز، اپاي، - دەدى ماعجان باسىن قاسىپ. – بىزگە قوناققا كەلىڭىز. كوگەرشىن اسىرايتىن ماعجان دەسەڭىز، ءبارى تانيدى. اتامنىڭ كىتابىن ىزدەستىرە ءجۇرىڭىزشى، ءيا، اپاي.

گاۋھار قولىن سوزىپ، بالانى وزىنە تارتتى دا، بالانىڭ ماڭدايىنان مەيىرلەنە يىسكەپ- يىسكەپ الدى. بىراق ءبىر اۋىز ءسوز ايتپادى. ايتا المايتىن دا ەدى.

«ءتىل-كوزدەن امان ءجۇر، بالاپانىم».

- مەن ءسىز جايلى كەرەمەت پوۆەست جازام، قارىنداس. ەسىڭىزدە بولسىن. سوسىن بىرگە وتىرىپ ۆيسكي ىشەمىز.

- ءادىرام قالعىر، قاقپاس، قايداعى پوۆەست جازعان ساعان. الدىمەن باسىڭدى جازىپ الساڭشى. تاڭەرتەڭ كارتوشكا قازساڭ، ءجۇز گرامىڭدى بەرەم.

- شىنىمەن ءجۇز گرامم بەرەسىڭ بە؟

- ءتۇس دەدىم عوي، شىق، شىق، - دەدى بايبىشەسى.

شال جەرگە ءتۇستى.

- قارىنداس، مەنى ۇمىتپاي ءجۇرىڭىز. مەن ءسىز جايلى پوۆەست جازام.

- اپاي، ساۋ بولىڭىز، - دەپ قولىن بۇلعادى ماعجان.

- ءسىز تۇسپەيسىز بە؟ – دەدى ەتجەڭدى كوندۋكتور ايەل.

- مەن ستارايا كرەپوستقا بارام، - دەدى بار كۇشىن جيىپ الىپ.

كوندۋكتور ايەل وعان تەسىلە قاراپ الىپ:

- ءسىزدى بۇرىن-سوڭدى كورمەپ ەدىم عوي. تۋىستارىڭىزعا بارا جاتىرسىز با؟

گاۋھار ءۇنسىز باسىن يزەدى. جۇرەگى شانشىپ: «قايداعى تۋىس مەندە، قۇدايىم-اۋ؟! قايداعى تۋىس؟ جەر جاھاندا جالعىز قالدىم عوي. جالعىزبىن. جالعىزبىن. جالعىزبىن».

اۆتوبۋس تاس جولدا تاسىرقاماي كەلەدى. گاۋھاردىڭ كوزى قىپ-قىزىل بوپ، ەرتىسكە باتىپ بارا جاتقان كۇنگە ءتۇستى. شوپىر جىگىت ماگنيتوفوندى ىسكە قوستى. داۋىسىن كۇشەيتكەنى سونشالىق سالوننىڭ ءىشى جاڭعىرىپ كەتتى.

كىنالاما، كىنالاما مەنى،

مۇڭايا دا، قۋانا دا بىلەم.

تامشى بولىپ جەسىر قاتقان گۇلدەگى،

ۇمىتىمنەن تايىپ-قۇلاپ جۇرەم.

«كىنالامايمىن جانىم سەنى، قايرات! سەن مەنى ىزدەپ كەلدىڭ عوي. سول كۇنى تەرەزەدەن سەكىرىپ تۇسسەم، ماڭگى سەنىمەن بىرگە بولاتىن ەدىم عوي. كىنالامايمىن سەنى، قايراتىم-اۋ، كىنالامايمىن!!!

كىنالامايمىن» دەپ ايقايلاپ جىبەرگەنىن ءوزى دە بايقاماي قالدى.

- اقىرىنداتشى، اقىرىنداتشى، - دەدى كوندۋكتور كەلىنشەك كۇيەۋىنە.

مۋزىكا اقىرىندادى. – مەن سىزگە سداچاڭىزدى قايتارىپ بەرگەنمىن، - دەدى. گاۋھار كۇرەڭىتكەن ەرتىسكە قاراپ وتىرا بەردى. كوندۋكتور ايەل سۇق ساۋساعىن شەكەسىنە اپارىپ اينالدىرىپ قويدى. «ەسى قۇرىس ەمەس قوي دەيمىن.»

ءومىرىم مەنىڭ سۇراقتاردان قۇرالعان،

كوڭىلىمدە مۇڭ، مۇڭسىز ءومىر سۇرە المان.

سەنىمىم مەنى شىراق جاعىپ تۇر الدان،

ۇسىنۋمەن تاعى ءبىر ارمان.

«شىركىن-اي، - دەدى شوپىر جىگىت. – مايكل دجەكسون، مايكل دجەكسون دەيدى ءبارى. ءان ايتسا، وسى مەيرامبەكتەي كەلتىرىپ ايتپاي ما؟»

«ءيا، - دەدى كوندۋكتور كەلىنشەك. - باياعىدا ستۋدەنت كەزىمىزدە وسى مەيرامبەك قۇرتاقانداي بالا «بوزتورعاي» دەپ ءان ايتقاندا جىلاۋشى ەدىك قوي».

«ەسىمدە بار، - دەدى شوپىر جىگىت. ستۋدەنت كەزىمىزدە سەنى سوناۋ كامەنكادان لەنين سارايىندا بولعان «تاماشاعا» اپارىپ ەدىم عوي. اكەڭنىڭ، بوستان بوسقا نارحوزدا وقىدىم. سەن دە بەس جىل جەنپي-دە بوسقا وقىپسىڭ».

«شۇكىر دە، شال-اۋ، شۇكىر دە! بالالار جەتسىن، قولىمىز بوسايدى».

«قايداعى بوساعان؟ سەن قاتىن دا قايداعىنى ايتادى ەكەنسىڭ!».

وسى كەزدە اۆتوبۋستىڭ الدىنا كەلىپ، ءبىر دجيپ پەن مەرسەدەس كەپ توقتاي قالدى. وڭكەي قارا كوستيۋم كيگەن، ەڭگەزەردەي بەس-التى جىگىت كەلىپ جەتتى.

- ويباي، قاتىن، رەكەت كەلدى!

- اقشانى تىق، اقشانى تىق. قۇداي-اي، رەكەت دەگەن جوعالىپ ەدى عوي. بۇل قايدان شىعا كەلدى؟ ميليتسياعا زۆوندا، ميليتسياعا!

ەڭگەزەردەي ديما ەسىكتىڭ ەكى ەزۋىن ەكى جاققا ايىرىپ جىبەردى دە، ىشكە كىردى. گاۋھار ايقايلاپ جىبەردى: - جوق! جوق! - قولىمەن ورىندىقتىڭ تەمىرىنەن مىقتاپ ۇستاپ العان. – جوق! جوق! بارمايمىن!

الان ەكى وققاعارىمەن ول دا اۆتوبۋستىڭ ىشىنە كىردى. كىردى دە، گاۋھاردى وتىرعان ورىندىعىمەن قوسا، قوپارىپ جۇلىپ الدى. گاۋھار ونىڭ بەتىن قان-جوسا عىپ تىرنالاپ ءجۇر. سوندا دا قارامادى. كوندۋكتور ايەل ايقايلاپ سويلەپ كەلە جاتىر ەدى. ءبىر وققاعار پيستولەتىن شىعارىپ، ۇندەمە دەگەندەي بەلگى بەردى.

- ءاي، ءاي، - دەدى شوپىر جىگىت. – ءبىز بۇل اۆتوبۋستى ارەنداعا العانبىز. حوزياينعا قالاي تولەيمىز بۇنى؟

- ۋبەري، - دەدى پيستولەت ۇستاعان جىگىتكە الان. – ال ءسىز، براتان، ءبىزدى كورگەن جوقسىز. اقشا كەرەك پە سىزگە، - دەپ ءار قالتاسىنان ءبىر-ءبىر پاچكا كوك دوللاردان ۇستاتا سالدى. – بۇل مەنىڭ سىزدەردەن كەشىرىم سۇراعانىم. يگىلىگىڭىزگە جۇمساڭىز. ەش سۇراۋى جوق بۇنىڭ.

ولار گاۋھاردىڭ ايقايلاپ جىلاعانىنا قاراماستان، ونى اۆتوبۋستان الىپ ءتۇسىپ كەتتى.

شوپىر مەن كوندۋكتور ايەل ءبىر ساتكە ءۇنسىز ورىندارىندا سىلەيىپ تۇرىپ قالدى. جاڭاعىلاردىڭ كولىكتەرىنىڭ شۋىلى ءبىراز ەستىلىپ بارىپ باسىلدى.

- الگىلەر كەتتى مە؟-دەدى كۇيەۋى سىبىرلاپ.

- نە؟ قورقىپ تۇرسىڭ با؟ – دەپ ايەلى مىرس ەتە ءتۇستى.

- جوعا، جوعا، مىنا اقشانى نە ىستەيمىز دەگەنىم عوي.

- ول اقشا ەندى سەنىكى.

- قايتىپ كەپ، اكەڭ، پروتسەنتىمەن قايتار دەمەي مە؟

- سەن دە قايداعىنى ايتاسىڭ-اۋ. ولارعا اقشا كەرەك جوق. سەنى دە، مەنى دە، ەشكىمدى دە ىزدەمەيدى. ولاردىڭ جوعى باسقا.

- ءاي، ءپالساپاڭدى سوقپاشى. ءىشىم جانىپ بارا جاتسا، قايدان بىلەسىڭ؟ بۇل پوستانوۆكا شىعار. نە دەگەن بايلىق شاشىلىپ جاتقان؟ ونداي بولسا، انا ەرىككەن قاتىن ءبىزدىڭ اۆتوبۋستا نەعىپ ءجۇر؟

- ول ەرىككەن ايەل ەمەس. ول ناعىز باقىتسىز ايەل ما دەيمىن.

- ءاي، مىنانداي اقشامەن ادام باقىتسىز بولا مە ەكەن؟ – دەدى كۇيەۋى ۋىسىنداعى اقشانى سىلكىپ-سىلكىپ. ايتارىن ايتسا دا، ءون-بويىنداعى قورقىنىشتان ارىلار ەمەس. ءبىر ورىندا سىلەيىپ ءالى تۇر.

- سەن دە ايتاسىڭ-اۋ. سەن بە ايەلدىڭ جانىن تۇسىنەتىن؟ بىلەم عوي مەن سەنى. ءومىر بويى بىرگە كەلە جاتىرمىز عوي، - دەپ تەرەڭ كۇرسىندى. كوزىنە جاس الدى.

قاراڭعى ءتۇسىپ كەلە جاتىر ەدى. قاراڭعى.

قاراڭعى...

سول قاراڭعىنىڭ قۇشاعىندا گاۋھار دا بار ەدى. كەڭ توسەككە اكەپ جاتقىزىپ، بىلەگىنەن، ءار-ءار جەرىنەن ۋكول سالعان. سويلەي دە الماي، قىستىعىپ جىلاي الماي، سۇلىق ءتۇسىپ جاتا بەردى.

قول-اياعى ۇيىپ بارادى. اي ساۋلەسى مولىنان توگىلىپ تۇر. بىراق گاۋھاردىڭ كوز الدى سوناۋ ءبىر قارعىس اتقىر تۇندەگىدەي قاپ-قارا بولىپ كەتتى. قۇلاعىنا ءان ءۇزىلىپ جەتتى.

كەلەم دەشى، كۇنىم،

كەلەم دەشى بۇگىن...

كۇن كوزىن اشىپ العان. توڭىرەك اق قاناتتانىپ، تۇنەمەلدىڭ ىشىندە ءار-ءار جەردەن كۇمىس شىرشىقتار ويناي باستاعان.

- دارىگەر، دارىگەر، وياندى، وياندى، - دەدى كۇتۋشى ايەل.

گاۋھار كوزىن ءسال اشىپ: - مەن قايدامىن، تۋنا اپاي؟ – دەدى.

- قۇدايعا شۇكىر، ۇيدەسىڭ، ءوز ۇيىڭدەسىڭ. اقىلىڭ بار عوي سەنىڭ، اينالايىن.

- بەكەر بولدى، اپاي، بەكەر عوي. بەكەر! ايقايلاي الماي، قايتا تالىقسىپ كەتتى.

سول جاتقاننان گاۋھار كەلەسى كۇنى تۇستە بىراق كوزىن اشقان. بۇل جولى سەرگەك، ءتىپتى ەشتەڭە بولماعانداي، قايراتتانىپ ءوز اياعىمەن تۇرعان. بويىنا ءبىر كۇش بىتكەندەي. ەسىك اقىرىن اشىلدى. ءبىر سەبەت گۇل كورىندى. ۆاسيا اعاي ەكەن.

- اينالايىن، قىزىم، سەنى وياتىپ جىبەردىم با؟ – دەدى وزىنشە سابىرلى بولعانسىپ.

گاۋھار جاۋاپ قاتپاي تەرەزە جاققا موينىن بۇرىپ ەدى. ەكى دارىگەر كەلىنشەك ۇيىقتاپ جاتىر ەكەن. ۇستىلەرىندەگى اق حالاتتارىن دا شەشپەپتى.

- قىزىم، - دەدى ۆاسيا داۋىسى دىرىلدەپ. – مىناۋ، وزىڭە اكەلگەن گۇلىم. ءتورت جىل باپتاپ ءوسىرىپ ەدىم. سەن بۇل ۇيدەن كەتسەڭ، مەن دە كەتەم. ءبىر كۇن دە تۇرمايمىن، - دەپ كەمسەڭ-كەمسەڭ ەتىپ جىلاپ جىبەردى. – اينالايىن، قىزىم، وسى ۇيدە ماعان دۇرىس قارايتىن سەن عاناسىڭ. سەن كەتسەڭ، مەن جەتىم شال بولىپ قالامىن عوي.

گاۋھار ۇندەمەي كەلىپ قۇشاقتادى. شالدىڭ سەلكىلدەگەن ەكى يىعىنان سيپادى. جىلاعىسى كەلدى. جىلاي المادى. كوز جاسى سۋالعان.

- ءسىز شىعىڭىز! شىعىڭىز! – دەدى ويانىپ كەتكەن دارىگەر. شالدىڭ جەڭدەرىنەن تارتقىلاپ.

- جوق! جوق! - دەدى گاۋھار تىستەنىپ. – سەندەر وزدەرىڭ شىعىڭدار!

- گاۋھار ومىرزاقوۆنا، - دەدى ەگدەلەۋ كەلگەن بىرەۋى. – ءسىزدىڭ قان قىسىمىڭىزدى ولشەۋىمىز كەرەك.

- مەن شىعايىن، قىزىم. بۇلار دارىگەرلەر عوي. ابدەن قارالىپ الشى، بالاپانىم، - دەپ شال شىعىپ كەتتى.

ەكى دارىگەر ەكى جاقتاپ قان قىسىمىن ولشەپ الەك بوپ جاتىر.

- سىزدەر مەنى اۋرەلەمەڭىزدەرشى. جاتىپ دەمالايىن، - دەدى گاۋھار.

ەكى دارىگەر ءبىراز قاراپ تۇردى. گاۋھار جامىلعىسىن بۇركەنىپ ورنىنا بارىپ جاتىپ قالدى. جىم-جىرت. ەسىك سارت ەتىپ جابىلدى. قانشا جاتقانى بەلگىسىز. ديمانىڭ جوتەلگەنى ەستىلدى. جامىلعىنى سىرىپ قاراسا، ەڭگەزەردەي وققاعار تەرەزەنىڭ الدىندا تۇر ەكەن.

- ءاي، سكوتينا! - دەدى گاۋھار ىزالانىپ. – كو منە!

ديما ەكى-ءۇش اتتاپ جاقىنداپ كەلدى. بەت- اۋزى تىرنالعان، جوسا-جوسا.

- سەن مەنەن ەكى جىل بۇرىن بەس مىڭ دوللار اقشا الدىڭ با؟

- ءدال سولاي.

- سول اقشا وزىڭە قالسىن. بىراق ءبىر ۋسلوۆيام – ەشكىمگە بىلدىرتپەي ماعان ۋ اكەپ بەرەسىڭ. ەگەر دە اكەلمەسەڭ، باقشانىڭ ىشىنە باسىڭا دەيىن كومىپ، ۆاسيا اعاي اۋزىڭا ءۇش مەزگىل سۋ تامىزىپ وتىراتىن بولادى. ەسلي س گولوۆى كايراتا ۋپادەت حوت ۆولوسوك، يا تەبيا ۋنيچتوجۋ! بۇنىڭ ءبارىن ىستەگەن سەنسىڭ! زا ۆسە تەپەر بۋدەش وتۆەچات!

- دا ۆى چتو؟! – دەپ ديمانىڭ كوزى باقىرايىپ كەتتى.

- بار، ۋ تاۋىپ اكەل ماعان!

ءبىرىنشى قاباتتا الان ون شاقتى نوتاريۋس پەن زاڭگەرلەردى جيناپ تاڭەرتەڭنەن بەرى وتىر ەدى. كوڭىلى الاڭ. ديمانىڭ توبەسى كورىندى. الانننىڭ بويى مۇزداپ كەتتى. «تىنىشتىق پا؟» دەگەندەي وققاعارعا سۇراۋلى كوزبەن قارادى. ءداۋ ديما باسىن يزەدى.

- ال، مىرزالار، - دەدى الان ماڭايىنداعىلارعا شولىپ قاراپ. – ءبارى رەتتەلدى ما؟

- «گلوبۋس» كەنورنىن ءسىزدىڭ جۇبايىڭىزدىڭ اتىنا جازۋ ءۇشىن ديرەكتورلار كەڭەسىنىڭ جيىنى مىندەتتى تۇردە قاجەت. بۇل ماسەلەنى ەرتەڭ- بۇرسىگۇنگىگە قالدىرايىق، - دەدى باس زاڭگەر.

- يت جەسىن ول «گلوبۋستى»! ولارعادا، يت- قۇستارعا دا بىردەڭە قالدىرۋىمىز كەرەك قوي.

- الان راحمەتوۆيچ، كەشىرىڭىز، مەن ۇيگە بارماسام بولمايدى. ايەلىمنىڭ ءدارى-دارمەكتەرى تاۋسىلىپ كالىپتى.

- ا، ساعان اقشا كەرەك پە؟ – دەپ قالتاسىنان ءبىر ۋىس كوك قاعازدى ۇستاتتى. -ال، ال، قىسىلما. بۇگىن ۇيىڭدە بول. بۇرسىگۇنى گاۋھاردىڭ تۋعان كۇنى. كۇزەتتى باقىلارسىڭ. بار سەنەرىم سەنسىڭ، ديما.

وققاعار ۋىسىنداعى اقشانى قاتتى قىستى دا، ميىعىنان ءبىر كۇلىپ، ۇيدەن شىققاندا، كۇننىڭ ساۋلەسىنە قاراي الماي، كوزىن جۇمىپ تۇرىپ قالدى. «نادوەلي، ۆى بوگاتىە!» جالعىز كۇننىڭ جىلى ساۋلەسى كەرەۋەتتە جاتقان گاۋھارعا دا ءتۇسىپ ەدى. ول دا كىرپىكتەرى دىرىلدەپ، كۇنگە قارسى قاراي المادى. ويلاندى. ۇزاق. وي ۇستىندە ەدى. اۆتوبۋستا كورگەن جازۋشى ويىنا ورالا كەتتى. ادەبي كەش بولعان. ورتا بويلى، جىڭىشكە كەلگەن، كوزى دوڭگەلەنگەن، شاشى بۇيرا، «ءپاريجدىڭ عاجاپ ءاتىرى» كىتابىنىڭ اۆتورى ستۋدەنتتەرمەن كەزدەسۋگە كەلگەن. ساتى-ساتى ورىندىقتاردا وتىرعان ستۋدەنتتەر ورىندارىنان تۇرىپ قول سوققان. گاۋھار قوزعالمادى. جازۋشى دا، وقىرماندار دا سويلەپ جاتىر. گاۋھارعا ءبارى-ءبىر. «ادام تاعدىرى، ادام تاعدىرى دەپ قويادى عوي مىنا جازۋشى. ادام تاعدىرىن قايدان ءبىلسىن ول؟» ءبىر كەزدە. ءبىر كەزدە... گاۋھاردىڭ داۋىسى قاتتى شىعىپ كەتتى. – ادام تاعدىرىن قايدان بىلەسىڭ؟!

- نە؟ – دەدى جازۋشى كۇلىمسىرەپ قاراپ. – ماعان بىردەڭە دەدىڭىز بە؟

گاۋھاردىڭ ەكى بەتى قىپ-قىزىل بوپ دۋىلداپ كەتىپ ەدى...

ەسىك تىقىلدادى دا، ءدال ءبىر جاس جۇبايلارعا ۇقساپ تۋنا مەن ۆاسيا اعاي كىرىپ كەلدى. قولدارىندا شاعىن تاباق.

- گاۋھارجان، - دەپ كۇلىمسىرەي سويلەدى. – مىنا ۆاسيا اعايىڭ اقىلدى جىگىت ەكەن. كەشە تاڭەرتەڭ قولىمدى سۇراي كەلىپتى. گاۋھارجانعا سارجالدىڭ جاقسى ءبىر قىمىزىن اكەپ بەر، ونى قىزىم ەكى-ءۇش كەسەسىن ىشسە، سەنەن باسقا ەشكىمدى ليۋبيت ەتپەيمىن. سولاي عوي، ۆاسيلي يۆانوۆيچ؟ – دەپ سىقىلىقتاپ كۇلدى.

- تاك توچنو، مادام ۆۋال-ليا!

گاۋھار كۇلگەن بولدى.

- كانە، كانە، قىزىم، - دەپ تۋنا ۇلكەن ءبىر توستاعان قىمىزدى ءوز قولىمەن گاۋھاردىڭ ەرنىنە تاقادى.

بەتى كوپىرشىكتەنگەن، حوس ءيىستى، بالداي قىمىزدى توقتاماي سىمىرگەنىن ءوزى دە بايقاماي قالدى. قىستىعىپ تۇرعان كەۋدەسى كەڭىپ سالا بەردى. ماڭدايىنان شىپ-شىپ تەر شىقتى.

- زاگس-كە كەتتىك پە؟ – دەپ باعبان شال كۇتۋشى ايەلگە قۋلانا ءبىر قاراپ قويدى.

- كەت ءارى، قاقپاس.

- نە دەيسىز، اپاي؟ – دەدى گاۋھار.

- ويباي، ويباي، كەلشى ۆاسيلي يۆانوۆيچ، جاڭاعى سۋىق قازىمىز قايدا؟ گاۋھارجان ءدامىن تاتسىن. مىنە، ىستىق باۋىرساق. زاگس تە، مىنا قاقپاس تا قايدا قاشار دەيسىڭ؟ سەن تاماقتانىپ الشى.

گاۋھار تاعى ءبىر كەسە قىمىز ءىشىپ، باۋىرساق پەن قازىدان ءبىراز جەدى.

- وي، اپاي، شارشادىم. ۇيقىم كەلىپ تۇر، - دەپ ەسىنەدى.

- ۇيىقتا، ۇيىقتا، قۇلىنىم. كانە، جامىلعىڭدى جاۋىپ بەرەيىن.

ەسىنەدى كەلىپ. اشەيىندە كۇنىنە قىرىق رەت قىرقىساتىن باعبان مەن كۇتۋشى ايەل ىدىستارىن كوتەرىپ شىعىپ كەتتى. ولاردىڭ ءارتىس بوپ ويناپ جۇرگەنىن گاۋھار سەزگەن جوق. گاۋھار جالعىز. ەسىنەدى. كىرپىكتەرى ايقاسا بەردى. تەرەزە جاقتاۋىندا گۇر-گۇر ەتىپ، قاناتتارى ساتىرلاپ، «بولمەڭە كىرگىزشى» دەگەندەي ەكى اق كوگەرشىن كورىندى. گاۋھاردىڭ مويىلداي قارا كوزدەرىنە ءبىر ساتكە قۋانىش ۇيالاعانداي بولدى. «مىناۋ كەشە اۆتوبۋس ىشىندە كەزدەسكەن سۇيكىمدى بالانىڭ كوگەرشىندەرى عوي. اتى كىم ەدى؟ ماع... ءيا، ءيا، ماعجان. مەن قازىر ورنىمنان تۇرامىن دا، وسى قارعىس اتقىر ۇيدەن ەشتەڭە الماستان، جەتىنشى داچادان سەنى تاۋىپ الامىن، بالاقاي. اپاڭ مەن اتاڭا ايت سەنىڭ جازۋشى اتاڭدى بىلەمىن. ستۋدەنت كەزىمدە كورگەنمىن. تاعدىر دەگەن وسى ەكەن عوي؟

ەسىك اشىلى، ەڭسەسى ءتۇسىپ كەتكەن، ساقال-مۇرتى وسكەن الان كىردى. قاسىندا ەكى نوتاريۋسى بار.

- گاۋھارجان، - دەدى مىڭگىرلەپ. – بارلىق يمۋششەستۆانى سەنىڭ اتىنا جازدىم. مىنە قاعازدارى، - دەپ جانىنا اكەپ قويدى.

كەلىنشەگى ورنىنان اتىپ تۇردى. قالش-قالش ەتىپ:

- جوعال، حايۋان!

قاعازداردى بەتىنە لاقتىرىپ جىبەردى. نوتاريۋستەر جەردەگى پاراقتاردى جيناپ جاتىر.

- شىق، ءيتتىڭ بالاسى! شىق! جولىما تۇرما، كەتەم مەن بۇل ۇيدەن!

توسەگىنە ەتبەتىمەن ءتۇسىپ، ۇزاق جىلادى، توقتاي الماي جىلادى. كوز الدى قاراۋىتىپ بارادى. قاراڭعى. قاراڭعى.

قۇر سۇلدەرى شىققان الان باسى اينالىپ، باسپالداققا وتىرا كەتتى. ەكى شەكەسى سولق-سولق ەتەدى. كوزدەرى قانتالاعان. توردەگى جابىلماعان تەرەزەدەن توپ-تولىق اي ءتونىپ كەلە جاتتى.

«سول ءبىر ءتۇن، - دەپ ويلادى. – سول ءبىر ءتۇن...»

ءتۇنجارىمدا ەسىك قاعىلعان.

- الانجان، مەن عوي، - دەپ ءار جاقتاعى داۋىس سىبىرلاي سويلەدى. – سىرتقا شىعىپ كەتشى.

الان قايراتتىڭ اكەسىنىڭ داۋىسىن بىردەن تانىدى. بويىن تەز جيناپ الدى.

- نە كەرەك سىزگە؟

- اقىرىن، اقىرىن، الانجان، اقىرىن سويلەسەيىكشى، ازاماتسىڭ عوي...

- ءيا، ازاماتپىن. مەن ەرتەڭ اۋدانعا ميليتسياعا بارامىن، تەك گاۋھار ەسىن جيناپ، سويلەسۋگە شاماسى كەلسىن دەپ وتىرمىن.

- سەن، باۋىرىم، شۋلاتايىن دەپ تۇر ەكەنسىڭ عوي، - دەدى قايراتتىڭ اكەسى تىستەنىپ. – ودان نە شىعادى، مەن ۇلىمدى سوتتاتپايمىن. «زاگوتكونتوردىڭ» باستىعى ەكەۋمىز ءبارىن شەشىپ قويعانبىز. ءبىزدىڭ 

ايتقانىمىز بولادى. ءتىپتى بولماسا، موينىنا الاتىن ادامىمىزدى دايىنداپ قويدىق. ءوزىڭ ۇرگەن يت سياقتى دالادا قالاسىڭ، وداندا كەلىسىمگە كەلەيىك...

الان ونىڭ ءسوز توركىنىن بىردەن ۇقتى.

- مەن ءسىزدى سىيلايمىن عوي.

- ە، مۇنىڭ ءجون، باۋىرىم، - دەپ قايتادان سابىرمەن سويلەي باستادى. – ەرتەڭ انا قىزدى ال دا، قالاعا كەت. جۇمىسىڭدى، تۇراتىن جەرىڭە جەتەتىن اقشاڭدى بەرەمىز. ءبىزدىڭ زاگوتكونتوردىڭ جىگىتتەرى ءبارىن وزدەرى جوندەيدى. سودان كەيىن ءبىز سەنى، سەن ءبىزدى كورمەيسىڭ... قىزدى وقۋعا تۇسىرەسىڭ بە، ءوزىڭ ءبىل، تەك مەنىڭ ۇلىمنان اۋلاق اكەتسەڭ بولدى، ءبىر ايدان كەيىن ونى ۇيلەندىرەمىن...

اي ءدال وسىنداي توپ-تولىق، جاپ-جارىق ەدى...

ديما باسپالداقپەن تومەن ءتۇسىپ بارا جاتىر. ارتىنا بۇرىلىپ قاراعان دا جوق. «ءاي، ديما-اي، - دەدى ىشتەي، - سەن ماعان وكپەلىسىڭ عوي، بىلەمىن، باسقالارعا ءبىر-ءبىر ماشينا بەرگەندە، ماعان قايدا دەيتىن شىعارسىڭ... شەتەلگە سەنىڭ ايەلىڭدى ەمدەتۋگە اپارامىز دەپ شىقپايمىز با مىنا ەلدەن...

تەرەزەدەن اي جارىعى توگىلىپ تۇر.

وققاعار ارتىنا بۇرىلىپ قارامادى.

گاۋھار كوزىن اشتى. اق ساۋلە قۇيىلىپ تۇر. كەڭ تەرەزەگە قارادى. «بۇل قارعىس اتقىر ءۇي مە؟ مەن قايتادان كەلگەنمىن بە؟» دەپ بويىن قورقىنىش بيلەپ كەتتى. كوزىن جۇمدى. ەسىك قاعىلىپ:

- قىزىم، قالايسىڭ، اينالايىن؟ – دەگەن كۇتۋشى ايەلدىڭ داۋىسى شىقتى.

تاڭعالدى. كوزى شاراسىنان شىعىپ، باسىن كوتەرىپ الدى. ادەمى كيىنگەن ۆاسيا اعاي مەن تۋنا تۇر. ەرەكشە ءبىر سالتاناتقا باراتىنداي ساندەنىپ كيىنىپ الىپتى. ۇڭىلە قارادى. «سىزدەر ما؟» - دەپ داۋسى قۇمىعىپ شىقتى.

- ءبىز، ءبىز، بالام، - دەدى ۆاسيا. – Happy birthday!

- ونىڭ نە ءسوز، ءاي، قاقپاس...تو ەست ۆاسيلي يۆانوۆيچ.

- مادام ۆۋال-ليا، بۇگىن گاۋھارجاننىڭ تۋعان كۇنى ەمەس پە؟

- ءيا، ءيا، سول ءۇشىن كەلىپ تۇرمىز عوي. ايتساڭشى قىزىما. تۇنىمەن ەكەۋىمىز ۇيىقتاماي، جىلىجايدا گۇل تەردىك ەمەس پە؟

- مىنە، شەتەلدىكتەر سالتى بويىنشا بەس سانتيمەتر ءبۇر جارعان گۇلدى اكەلدىك. ءبىزدىڭ بولاشاق سەميامىزدىڭ اتىنان قابىل الىڭىز. سولاي ەمەس پە، تۋنا.

- كومۋ تۋنا، كومۋ تولەۋگايشا گازيزوۆنا. ۆدوۆا پولكوۆنيكا.

جاسى كەلگەن ەكى ادامنىڭ ءدال ءبىر كاسىپقوي اكتەرلارداي ويناپ تۇرعاندارىن بىلمەگەن، گاۋھار كۇلىپ جىبەردى.

- مەنىڭ جانىمدى ۇعاتىن اينالايىن سىزدەردەن. ورنىنان اتىپ تۇرىپ، ەكى قاريانى قۇشاقتادى. ەڭكىلدەپ جىلاي الماي قينالدى.

- قوي، قويا عوي، - دەدى كۇتۋشى ايەل ارقاسىنان قاعىپ. – ۆاسيا اعاڭ مىنە، ءبىر سەبەت اس اكەلدى. وسى جەردە وتىرىپ، ۇشەۋدەن-ۇشەۋ تاماقتانامىز. كەشكە قوناقتار كەلەدى. بىراق ءبىز سەنىمەن بىرگەمىز، سەن كەتسەڭ، ءبىز دە كەتەمىز بۇل ۇيدەن، - دەپ كوز جاسىن ءبىر سىعىپ الدى. باعبان شال تەز- تەز شاعىن ۇستەلدىڭ ءۇستىن جايناتىپ جىبەردى. ورتاعا فرانتسۋز شارابىن قويدى. سالفەتكامەن ورالعان ادەمى ءۇش فۋجەردى دە قويدى.

- ال، قىزدار، - دەدى ەكى الاقانىمەن شارت ەتكىزىپ. – تويدى باستاپ جىبەرەيىك.

- قۇيساڭشى ەي، قاقپاس. وي، وي، وي، ۆاسيلي يۆانوۆيچ...

- جارايدى، قاقپاس بولايىن، باعبان بولايىن. مەن گاۋھارجاننىڭ اكەسىمىن. ءيا، قىزىم؟

- ءيا، ءيا، ۆاسيا اعاي، - دەپ ءبىر ءسات گاۋھار كۇلىمدەگەندەي بولدى. باعبان شالعا شىنىندا ريزا بوپ قالىپ ەدى.

- ۆاسيلي يۆانوۆيچ، ا نۋ-كا نالەي، دجەنتلمەن موي.

باعبان شال فۋجەرلەرگە ءيىسىن بۇرقىراتىپ فرانتسۋز قىزىل شارابىن قۇيدى. ۇشەۋى ءبىر- بىرىنە قاراپ كۇلىمسىرەپ، ءۇنسىز قولدارىنداعىنى ىشە باستادى. گاۋھار ەرنىن تيگىزىپ ۇرتتاپ قويدى. بويى جىلىندى. بىرەسە باعبان شالدىڭ يىعىنا، بىرەسە كۇتۋشى ايەلدىڭ كەۋدەسىنە باسىن قويىپ، ەركەلەي باستادى. تۋنا ەڭكىلدەپ جىلاپ-جىلاپ جىبەردى.

- قوي، اپاي، جىلاماڭىز، - دەپ ايتىپ قالعانىن ءوزى دە بايقاماي قالدى.

- جىلامايمىن، قىزىم، جىلامايمىن. سەنىڭ تۋعان كۇنىڭە قۋانىپ وتىرعانىم عوي. قۇداي قولداپ قىرىق جاسقا دا تولدىڭ با؟

- ءيا، قايرات ەكەۋىمىز ءبىر كۇنى تولدىق قوي. ول قايدا ەكەن قازىر؟ قايدا ەكەن؟ بوتا كوزدەرىنە ءمولت-ءمولت ەتىپ جاس كەلدى.

- تاك، قىزدار، - دەدى باعبان شال ولاردىڭ كوڭىلىن اۋلاپ. – مەنىڭ دەنساۋلىعىم ءۇشىن، مەنىڭ گۇلدەرىم ءۇشىن الىپ قويايىق.

- ادىرەم قالعىر، سەنىڭ سىپىرتقىلارىڭ كىمگە كەرەك؟ ەرتەڭ-اق قۋراپ قالادى.

- نۋ، مادام ۆۋال-ليا.

- اپاي، اپاي، - دەدى گاۋھار ونىڭ بىلەگىنەن ۇستاپ الىپ. – ۆاسيا اعايدى رەنجىتپەيىكشى. ونىڭ ادەمى گۇلدەرى ءۇشىن! فۋجەرلەر قوڭىراۋداي سىڭعىر-سىڭعىر ەتتى.

گاۋھار وسى جولى تاۋىسىپ ءىشتى. - كەشكە قوناقتار كەلسە، سىزدەر نە ىستەيسىزدەر؟

- نە ىستەسە، ونى ىستەسىن. ءبىز سەنىڭ جانىڭدا بولامىز. تەك مادام ۆۋال-ليا ساعان ءبىر دارىگەر الىپ كەلىپ ەدى. كىشكەنە قاراسىنشى، قىزىم.

- مەن اۋرۋ ەمەسپىن عوي. سىزدەر نەگە تۇسىنبەيسىزدەر؟

- اۋىرمايتىنىڭدى بىلەمىز، شارشادىڭ عوي، اينالايىن، - دەدى كۇتۋشى ايەل. – دارىگەر بولعاندا، ول ەكستراسەنس. بەس-ون مينۋت قانا وزىڭنەن الىستا تۇرىپ قولدارىن جايىپ تۇرادى. باسقا ەشتەڭە ىستەمەيدى. كوزىڭدى جۇمساڭ بولدى.

گاۋھار ءۇنسىز كەلىستى. ەسىك اشىلىپ، الا شاپان كيگەن، ۇزىن بويلى ەركەك كىردى. جىميىپ امانداستى. گاۋھارعا جۇعىمدى ادام بولىپ كورىندى. ءىشى جىلىپ قالدى. قولدارىن الدىعا سوزىپ، ايتقاندارىن ىستەپ تۇر. ءۇش رەت گاۋھاردى قۇلاتقان كەزدە كۇتۋشى ايەل مەن باعبان شال باسىن جەرگە تيگىزبەي قاعىپ الىپ تۇردى. سالدەن سوڭ ەكستراسەنس ەكى الاقانىمەن ەكى يىعىنان سوققان كەزدە دەرەۋ ەسىن جيىپ الدى. «سۋف، سۋف» - دەپ قولدارىن اۋادا وسقىلاپ الدى دا، - مىنا ەكى جاناشىر ادامىڭا سەنەسىڭ بە؟ – دەدى. گاۋھار «ءيا» دەگەندەي باسىن يزەدى. گاۋھار باعبان شال مەن كۇتۋشى ايەلمەن ۇزاق وتىردى. باسىنا ەشقانداي وي كەلمەي قويدى. ءتىپتى، وتكەن ءومىرىن دە ەلەستەتە المادى.

- ءجۇر، قىزىم، قوناقتارعا بارايىق. كەش بوپ قالىپتى.

- اپاي، مەن قانداي كويلەك كيەمىن؟ – دەپ قالاي ايتقانىن بايقاماي قالدى.

- ءبارى دايىن عوي، دايىن. ءاي، قاقپاس، شىعا تۇر سەن. قىزىمىز كيىنسىن.

- نە دەيسىز؟ قاقپاس دەيسىز بە؟ – دەپ سىقىلىقتاپ كۇلىپ ءجۇرىپ كيىندى.

ەكەۋىنە ەرىپ استىعا ءتۇستى. ەشكىمدى بايقامايدى. وزىنەن-ءوزى سىقىلىق-سىقىلىق ەتىپ كۇلىپ قويادى. ات شاپتىرىم ۇستەل باسىندا قالانىڭ بارلىق ىعاي مەن سىعايلارى وتىر ەدى. ولارعا ءتىپتى امانداسپادى. قاقپا اشىلىپ، گيتارا مەن سكريپكالارىن ويناتىپ ءبىر تابىر سىعاندار كىردى.

- اي، اي، اي! ايەلدەر ەتەكتەرىن جەلبىرەتىپ.

- تسوپ، تسوپ، - دەپ ەركەكتەر الاقاندارىن سوعىپ.

سكريپكانىڭ ۇزىك-ۇزىك داۋىسى كەلدى قۇلاعىنا. مول داستارحاندا، شىنى ىدىسقا قۇيىلعان قىمىزعا كوزى ءتۇسىپ ەدى. جەلكەسىندە تۇرعان داياشى قىز بايقاپ قالدى دا، الدىنداعى ىدىسقا تولتىرىپ قىمىز قۇيىپ بەردى. گاۋھار تولعاي ءىشتى. تاعى ءىشتى. تاعى ءىشتى...

اينالاسىنا قاراپ وتىر. بۇلدىر-بۇلدىر. كوز الدىنا بىرەۋدىڭ انىق بەينەسى كەلمەي قويدى. «بۇلار كىمدەر؟» - دەدى ىشتەي. ويلاۋعا عانا شاماسى كەلدى. لوقسىپ قۇسا باستادى داستارحان باسىندا. تۋ سىرتىنان قاپسىرا قۇشاقتاعان تەمىردەي قولدار ءوزىن تىك كوتەرىپ، باقشانىڭ ورتاسىنا الىپ باردى. گاۋھار قايتادان لوقسي بەردى. مۇزداي سۋدى ەكى الاقانىنا تولتىرىپ بەتىن جۋدى. قايتا-قايتا جۋدى. ءبىر كەزدە باسىن كوتەرىپ قالسا، ەڭگەزەردەي ديما تۇر ەكەن.

- اح، تى، سكوتينا! - دەدى گاۋھار تىستەنىپ.

وققاعار سەلك ەتە ءتۇستى. قولدارى ءدىر-ءدىر ەتتى.

- اح، تى...

- ششاس، ششاس، - دەپ قالتاسىنان شيەدەي عانا قىزىل قۇتىنى ۇستاتتى.

- پوشەل ۆون! – دەدى گاۋھار.

وققاعار ىعىسىپ قالدى. جان-جاعىنا قاراپ ەدى. كۇيەۋى دە، ەشكىم دە كورىنبەدى. سىعاندار شۋلاپ جاتىر.

باسپالداقپەن جەڭىل كوتەرىلدى. تۇنەمەلگە كەلدى دە، اي جارىعىن بۇركەمەلەپ تۇرعان پەردەنى ىسىرىپ-ىسىرىپ جىبەردى. توپ-تولىق تولعان اي. كەڭ تەرەزەگە بەتىن توسەپ كەلە جاتىر. كەلە جاتىر...

«ءبىز تاعى دا جۇزدەستىك پە، جارىق اي؟ سول ءبىر قارعىس اتقىر تۇندە قايرات العاش رەت ەرنىمنەن ءسۇيىپ، ماڭگىلىككە اجىراپ كەتكەنىمىزگە سەن عانا كۋاسىڭ عوي. مەنىڭ دە، قايراتتىڭ دا ەش كۇناسى جوعىنا سەن عانا كۋاسىڭ، جارىق اي».

گاۋھار جان-جاعىنا قارادى. كوزى شاراپتىڭ ۇزىن موينىنا ءتۇستى. توڭكەرىپ ەدى فۋجەردىڭ تۇبىنەن ءسال استى. ەش قينالماستان قۇتىنىڭ اۋزىن اشىپ، ون شاقتى تامشىنى سىلكىپ- سىلكىپ قۇيدى. جان-جاعىنا قارادى. ۇستىندەگى كويلەگىن شەشىپ، انادان تۋعانداي تىر جالاڭاش بولدى. تابانى سۋىق ەدەنگە ءتيىپ-ءتيىپ تەرەزەگە جاقىندادى. تولىقسىعان ايعا قاراپ تۇرىپ قالدى. ويلاندى. «قايرات، قايرات جانىم، العاشقى ماحابباتىم! مەن قازىر ايدىڭ انا بەتىندەگى اناما اتتانامىن. جازعىرا كورمە. جارىق دۇنيەگە دە ءدال وسىلاي كەلدىم عوي. پاك ەدىم عوي، قايراتجان-اۋ... بۇل ومىردە سەنى عانا سۇيەمىن، ءسۇيىپ وتەمىن. مەنىڭ ەش كىنام جوق قوي، قايراتجان-اۋ...»

جارىق اي قول سوزىمداي جەردە قالعانداي ەدى. فۋجەر ۇستاعان قولىنان بىرەۋ شاپ بەردى.

- ىشپە، ىشپە، دەنساۋلىعىڭدى قۇرتاسىڭ عوي. كەشىرشى مەنى، قالاساڭ بۇل قالادان كەتەيىك. مىنا دۇنيەنىڭ ءبارى سەنىكى، - دەدى الان.

- كەرەك ەمەس دۇنيەنىڭ! اكەل، ىشەم...

كۇيەۋى قوس قولداپ ۇستاپ، سىندىرارداي وزىنە قاراي تارتىپ، قىلق-قىلق ەتكىزىپ جۇتىپ الدى. قولىنداعى فۋجەردى سىندىرىپ جىبەردى. الدىعا ءبىر-ەكى ادىم جاساپ، سىرىلعان پەردەنى جۇلا- مۇلا جالاڭاش گاۋھاردى وراعان بولدى. ەزۋىنەن قان اقتى. تەڭسەلىپ-تەڭسەلىپ تۇرىپ، جەرگە گۇرسەتىپ قۇلادى. گاۋھار جەردە كوزى شاتىناپ، و دۇنيەگە اتتانعان كۇيەۋىنىڭ باسىن ۇستاپ، ايعا قاراپ جىلاي باستادى. اۋلادا سىعاندار اندەتىپ جاتىر. گاۋھار ايقايلاپ جىلادى.

جىلا. جىلا. جىلا.

بەتىندە داعى بار اي دا تەرەزەدەن كەتپەي تۇر.

جىلا، گاۋھار. جىلا...

سەنىڭ كوز جاسىڭ جۇرەگىڭدەگى تالاي جىلدان بەرى جۇرگەن قايعى-مۇڭىڭدى، ۇيقىسىز وتكەن تۇندەردەگى جانىڭدى ازاپقا سالعان ويلاردىڭ مۇزىن جىبىتەر.

گاۋھارىم مەنىڭ، جىلا...

جىلا...

10.08.2011 – 15.08.2011 ج.ج.

ۇلى – سەمەي

Abai.kz