سارسەنبى, 9 قازان 2024
بيلىك 189 1 پىكىر 9 قازان, 2024 ساعات 15:07

تمد باسشىلارى جينالدى. پرەزيدەنت توقاەۆ نە دەدى؟

سۋرەتتەر اقوردانىڭ تەلەگرام ارناسىنان الىندى.

ماسكەۋدە تمد باسشىلارىنىڭ كەزەكتى جيىنى ءوتتى. تمد ءسامميتى رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير ءپۋتيننىڭ 72 جىلدىعىن مەرەكەلەۋدىڭ كەلەسى كۇنى ءوتتى.

تمد مەملەكەتتەرى باسشىلارى كەڭەسىنىڭ كەڭەيتىلگەن قۇرامداعى وتىرىسىنا قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆپەن قاتار رەسەي پرەزيدەنتى ۆلاديمير پۋتين, ازەربايجان پرەزيدەنتى يلحام اليەۆ, ارمەنيا پرەمەر-ءمينيسترى نيكول پاشينيان, بەلارۋس پرەزيدەنتى الەكساندر لۋكاشەنكو, قىرعىزستان پرەزيدەنتى سادىر جاپاروۆ, تاجىكستان پرەزيدەنتى ەمومالي راحمون, تۇرىكمەنستان پرەزيدەنتى سەردار بەردىمۇحامەدوۆ, وزبەكستان پرەزيدەنتى شاۆكات ميرزيوەۆ قاتىستى.

كرەملدە وتكەن تمد سامميتىندە سانكتسيالاردى بىرلەسىپ قالاي جەڭۋ كەرەكتىگى ايتىلدى. باتىستىڭ ەكونوميكالىق شەكتەۋلەرى رەسەي مەن بەلارۋسقا قاتىستى، بىراق قايتالاما سانكتسيالاردان كەز كەلگەن ەل زارداپ شەگۋى مۇمكىندىگى ءسوز بولدى.

كرەملدە دوڭگەلەك ۇستەل باسىندا تمد-عا قاتىسۋشى توعىز ەلدىڭ كوشباسشىلارى مەن ۇيىمنىڭ باس حاتشىسى جينالدى. كۇن تارتىبىندە ونداعان ساۋال قارالدى.

پۋتين ارىپتەستەرىنە رەسەي فەدەراتسياسىنان ۇلگى الىپ، جاۋلاردى جەڭۋگە ەرەكشە ۇلەس قوسقان قالالار ءۇشىن ەڭبەك داڭقى قالاسى اتاعىن تاعايىنداۋدى، سونداي-اق ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس مەموريالدىق ورىندارىنىڭ جالپى ءتىزىلىمىن قۇرۋدى ۇسىندى.

سۋرەت اقوردا تەلەگرام ارناسىنان الىندى.

«ەڭ الدىمەن تمد اياسىنداعى ءوزارا ءىس-قيمىل رف سىرتقى ساياساتىنىڭ باستى باسىمدىقتارىنىڭ ءبىرى بولىپ تابىلاتىنىن اتاپ وتكىم كەلەدى. ءبىز ءۇشىن دوستاستىق ەلدەرى - ەڭ جاقىن كورشىلەر، دوستار، ستراتەگيالىق ارىپتەستەر. ءبىز، ارينە، ىنتىماقتاستىعىمىزدى جان-جاقتى نىعايتۋعا نيەتتىمىز. رەسەيلىك توراعالىقتىڭ 2024 جىلعى تۇجىرىمداماسى مەن ءتيىستى ءىس-شارالاردىڭ اۋقىمدى جوسپارى وسىعان باعىتتالعان»، - دەدى ۆلاديمير پۋتين.

بولاشاق اڭگىمەنىڭ تاقىرىپتارى قىسقاشا تالقىلانعاننان كەيىن كۇن ءتارتىبى ءبىراۋىزدان قابىلداندى. ودان ارعى اڭگىمە جابىق ەسىك ارتىندا ءوتتى. ونىڭ ناتيجەلەرى كەڭەيتىلگەن فورماتتاعى وتىرىس كەزىندە ايتىلدى.

سۋرەت اقوردانىڭ تەلەگرام ارناسىنان الىندى.

اتالعان سامميتتە پرەزيدەنت توقاەۆ نە دەدى؟

مەملەكەت باسشىسى 1991 جىلى الماتى دەكلاراتسياسىنىڭ نەگىزىندە قۇرىلعان تمد-نىڭ الەۋەتىن بەدەلدى حالىقارالىق ۇيىم رەتىندە ودان ءارى نىعايتۋ قازاقستان ءۇشىن باستى باسىمدىقتىڭ ءبىرى ەكەنىنە نازار اۋداردى.

– وتكەن عاسىردىڭ 90-جىلدارىندا بالقان تۇبەگىندەگى سەكىلدى كۇردەلى جاعدايلارعا پوستكەڭەستىك اۋماقتا جول بەرىلگەن جوق. مۇندا تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعىنىڭ ۇلەسى زور دەۋگە بولادى. سوندىقتان دوستاستىقتى ساقتاۋ كەرەك دەپ ويلايمىن. وسى ماقساتتا ءوزارا سەنىمدى نىعايتۋدىڭ ەڭ ءتيىمدى شارالارىن قابىلداپ، مەملەكەتتەر باسشىلارى دەڭگەيىندە ءبىر-ءبىرىمىزدى نەگىزسىز سىناپ-مىنەۋدەن اۋلاق بولىپ، ۇستامدىلىق پەن پاراساتتىلىق تانىتقانىمىز ءجون، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

قازاقستان پرەزيدەنتىنىڭ ايتۋىنشا، گەوساياسي تۇراقسىزدىق پەن اۋمالى-توكپەلى حالىقارالىق احۋال جاعدايىندا ءوتىپ جاتقان بۇگىنگى كەزدەسۋ ۇيىم جۇمىسىنا تىڭ سەرپىن بەرۋگە ءتيىس

– ءبىزدىڭ ەل ازەربايجان مەن ارمەنيانىڭ بەيبىت كەلىسىم جاساۋعا دەگەن ۇمتىلىستارىن قۇپتايدى. سونىمەن قاتار ورتالىق ازيا ايماعىنداعى مەملەكەتارالىق شەكارالاردىڭ جەكەلەگەن بولىكتەرىن زاڭدىق تۇرعىدان رەسىمدەۋدى اياقتاۋ ىسىندە ايتارلىقتاي ىلگەرىلەۋ بار، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

پرەزيدەنت تاۋەلسىز مەملەكەتتەر دوستاستىعى جاھاندىق ىنتىماقتاستىق پەن دامۋ ۇدەرىسىنە ەلەۋلى ۇلەس قوسىپ كەلە جاتقان ءتيىمدى وڭىرلىك ۇيىم رەتىندە حالىقارالىق دەڭگەيدە كەڭىنەن مويىندالعانىنا توقتالدى.

– دوستاستىق بۇۇ-نىڭ ءتۇرلى قۇرىلىمىمەن، سونداي-اق باسقا دا كوپتەگەن حالىقارالىق جانە وڭىرلىك ۇيىممەن ۇتىمدى بايلانىس ورناتتى. تمد-نىڭ الەمدىك ارەناداعى بەدەلى ارتىپ كەلەدى. بىلتىر تمد جانىنداعى باقىلاۋشى جانە سەرىكتەس مارتەبەسى بەكىتىلدى. بۇل شەشىم ۇيىمنىڭ كەمەلىنە كەلگەنىن جانە اشىقتىعىن كورسەتەدى. وسى جۇيەلى جۇمىستى جالعاستىرىپ، «تمد +» فورماتىن قۇرۋ تۋرالى ماسەلەنى قاراستىرۋدى ۇسىنامىن. مۇنداي الاڭ دوستاستىقتىڭ وڭىرلىك بايلانىستارىن كەڭەيتۋگە نەگىز بولادى، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستان ءۇشىن تمد نارىقتارى قاشاندا ماڭىزدى ەكەنىن جەتكىزدى. ەلىمىزدىڭ سىرتقى تاۋار اينالىمىنىڭ تورتتەن ءبىر بولىگىنەن استامى وسى نارىقتىڭ ەنشىسىندە.

– 2023 جىلى قابىلدانعان كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ ەركىن ساۋداسى جانە ينۆەستيتسيالاردى جۇزەگە اسىرۋ تۋرالى كەلىسىم ساۋدا-ەكونوميكالىق بايلانىستارىمىزدى جان-جاقتى تەرەڭدەتۋگە ىقپال ەتەتىنىنە سەنىمدىمىن. سونىمەن قاتار ونەركاسىپتىك كووپەراتسيا، كەدەندىك رەتتەۋدى وڭتايلاندىرۋ، جاڭا لوگيستيكا تىزبەكتەرىن قالىپتاستىرۋ، تسيفرلىق تەحنولوگيالاردى ەنگىزۋ ماسەلەلەرى بويىنشا ىقپالداستىقتى كۇشەيتۋ جۇمىستارىن جالعاستىرۋدىڭ ماڭىزى زور. بۇگىندە جارمەڭكە ساۋداسىنا سۇرانىس جوعارى. وسىعان وراي «دوستاستىق جارمەڭكەسى» اتتى مەملەكەتارالىق باعدارلامانى ىسكە قوسۋدى ۇسىنامىن. ونىڭ اياسىندا تمد ەلدەرىنىڭ ءتۇرلى قالالارىندا جىل سايىن ساۋدا-ساتتىقتىڭ كورىگىن قىزدىراتىن ءىس-شارالار وتكىزۋگە بولادى. وعان بۇكىل ەۋرازيا وڭىرىندەگى شەبەرلەر مەن شارۋالاردى دا شاقىرعان ءجون. العاشقى كورمەنى قازاقستاننىڭ ەڭ كونە قالالارىنىڭ ءبىرى – تارازدا ۇيىمداستىرۋعا دايىنبىز. بۇل شاھار ەجەلدە ۇلى جىبەك جولىنىڭ بويىنداعى ماڭىزدى توراپ بولعاندىقتان «كەرۋەنشىلەر قالاسى» دەپ تە اتالعان،– دەدى پرەزيدەنت.

مەملەكەت باسشىسى ساۋدا-ەكونوميكالىق كووپەراتسيانىڭ تيىمدىلىگى كولىك دالىزدەرىنىڭ دامۋىمەن تىعىز بايلانىستى ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار قازاقستان نەگىزگى حالىقارالىق باعىتتارداعى تەمىرجول ينفراقۇرىلىمىن جاپپاي كەڭەيتۋگە كىرىسكەنىن ايتتى.

– بىلتىر تمد-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ اۋماعى ارقىلى وتەتىن كۇرە جولداردى ءوزارا ۇشتاستىرۋ تۇجىرىمداماسىن ازىرلەۋدى ۇسىنعان ەدىم. بۇل جۇمىستى مەيلىنشە تەزىرەك اياقتاۋىمىز كەرەك. جالپى، «ءبىر بەلدەۋ، ءبىر جول»، «سولتۇستىك – وڭتۇستىك»، ترانسكاسپي باعىتى سياقتى جاھاندىق جوبالاردى ءوزارا ۇيلەستىرۋ ەۋرازيا قۇرلىعىنداعى ەكونوميكالىق، ينستيتۋتسيونالدىق جانە كولىك-لوگيستيكالىق دامۋدىڭ بىرىڭعاي تۇجىرىمداماسىن قۇرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ.

قاسىم-جومارت توقاەۆ تمد حالىقتارىنىڭ مادەني جانە رۋحاني بايلانىستارىن نىعايتۋ ماسەلەسىنە باسا نازار اۋداردى

– مادەني-گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىعىمىزدىڭ سالالارى مەن باعىتتارىن ۇنەمى كەڭەيتىپ وتىرعانىمىز ءجون. تاياۋدا استانا قالاسىندا وتكەن دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىندارىنا 85 ەلدەن 2 مىڭنان استام سپورتشى كەلدى. بۇل الەمدە ەتنوسپورت قوزعالىسىنا، بۇرىنعى كوشپەلى حالىقتاردىڭ مادەني مۇراسىنا قىزىعۋشىلىق زور ەكەنىن كورسەتتى، – دەدى قازاقستان پرەزيدەنتى.

قازاقستان پرەزيدەنتى كەلەسى جىلى ۇلى وتان سوعىسىنداعى جەڭىستىڭ 80 جىلدىعىن اتاپ وتۋگە قاتىستى ويىن جەتكىزدى

– بۇل – دوستاستىق ەلدەرىنىڭ بارلىق حالقىن بىرىكتىرەتىن ايتۋلى داتا. ەركىندىك پەن ادىلدىك سالتاناتىنىڭ نىشانىنا بالاناتىن مازمۇندى مەرەكە. ءبىز اكەلەرىمىز بەن انالارىمىزدىڭ، سوعىس ارداگەرلەرى مەن تىل ەڭبەككەرلەرىنىڭ ادامزات تاريحىنداعى وشپەس ەرلىگىن ءاردايىم ەستە ساقتاۋعا ءتيىسپىز، – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

كەلەسى سامميت تاجىكستاندا وتەدى. كەلەسى جىلدىڭ قازان ايىندا دۋشانبە تمد-عا مۇشە مەملەكەتتەردىڭ باسشىلارىن قابىلدايدى.

Abai.kz

1 پىكىر