قۇرمەتتى ارىپتەستەر.

قارالىپ جاتقان كەزەڭ ءۇشىن "اق جول" سايلاۋشىلاردىڭ مىندەتتەمەسى بويىنشا 42 دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.

پرەمەر-مينيستر و. بەكتەنوۆ پەن باس پروكۋرور ب. اسىلوۆتىڭ دەڭگەيىندەگى مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ءىس-ارەكەتتەرى كەيبىر جاعدايلاردا ناتيجەلى بولعانىن اتاپ ءوتۋ كەرەك.

ماسەلەن، ۇكىمەت «اق جول» فراكتسياسىنىڭ ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتارعا ينۆەستيتسيالىق جوبالاردى ىرىكتەۋ كريتەريلەرى بويىنشا ۇسىنىستارىن قولدادى; سونداي-اق، قتج-نىڭ قازاقستاندىق استىقتىڭ ەكسپورتىن تەجەگەن دوڭگەلەك جۇپتارى جوتالارىنىڭ قالىڭدىعىنا قاتىستى بۇيرىعى دا شۇعىل تۇردە جويىلدى; وڭىرلەردىڭ باسىم كوپشىلىگىندە (الماتىدان وزگە) «اق جول» فراكتسيالارىنىڭ ۇسىنىستارى نەگىزىندە شوب-قا سالىناتىن بولشەك ساۋدا سالىعى تومەندەتىلدى.

سونىمەن قاتار، ءبىزدىڭ ساۋالدارىمىز بويىنشا پروكۋراتۋرا مەركى اۋدانىنداعى «جەمىس-جيدەك» جشس كاسىپكەرلەرىنىڭ زاڭدى قۇقىقتارىن قورعادى; بىرقاتار وڭىرلەردە ەرەكشە تارتىپپەن (كاسىپكەرلەر قولجەتىمدىلىگىن شەكتەۋ ارقىلى) زاڭسىز جۇرگىزىلگەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋلاردىڭ ناتيجەلەرى جويىلدى جانە ت.ب.

ءبىز ۇكىمەت پەن باس پروكۋراتۋراعا تاباندىلىق تانىتىپ، ءادىل نارىقتىق شارتتاردى قامتاماسىز ەتكەنى، وسى جانە باسقا دا وسىعان ۇقساس جاعدايلار بويىنشا بيزنەستىڭ قۇقىقتارىن قورعاعانى ءۇشىن العىسىمىزدى بىلدىرەمىز.

سونىمەن قاتار، كەيبىر جۇيەلىك ماسەلەلەر بويىنشا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ ارەكەتسىزدىگىنەن نەمەسە ماسەلەنىڭ وزەكتىلىگىن تۇسىنبەۋىنەن قايتا ساۋالدار جاساۋعا ءماجبۇرمىز.

اتاپ ايتقاندا، 2024 جىلدىڭ 20 قاراشاسى مەن 18 جەلتوقسانىندا «اق جول» فراكتسياسى رەسەيلىك جانە بەلارۋسيالىق باسەكەلەستەردىڭ جوسىقسىز باسەكەلەستىگىنە تاپ بولىپ، ءوزىمىزدىڭ كولىك مينيسترلىگىنىڭ بەلسەندى ارالاسۋىمەن قازاقستاندىق جۇك تاسىمالداۋشىلاردىڭ مۇددەلەرىنە نۇقسان كەلتىرىلگەنى تۋرالى دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى.

بۇل حالىقارالىق تاسىمالداۋعا رۇقسات بلانكىلەرىن بەرۋدىڭ جاڭا تارتىبىنە، قازاقستان-قىتاي شەكاراسىنداعى ەلەكتروندى كەزەككە، رەسەي فەدەراتسياسى مەن بەلارۋس اۋماعى ارقىلى ءجۇرۋ شارتتارىنا دا قاتىستى (مىسالى، قازاقستاندىق جۇرگىزۋشىلەردى الماستىرۋ، تەك قازاقستاندىق تاسىمالداۋشىلار ءۇشىن جۇكتى تيەۋگە تىيىم سالۋ جانە ت.ب.).

ناتيجەسىندە نارىقتى كورشىلەس ەاەو ەلدەرىنىڭ ءىرى كومپانيالارى جاۋلاپ الىپ، نەگىزىنەن شاعىن جانە ورتا بيزنەس وكىلدەرى بولىپ تابىلاتىن وتاندىق كاسىپكەرلەر بەلسەندى تۇردە ىعىستىرىلىپ، جۇمىسىنان ايىرىلۋدا.  سالدارىنان، ەلىمىزدىڭ ترانزيتتىك ورنالاسۋى مەن باتىس ەۋروپا-باتىس قىتاي جوباسىنا سالىنعان ميللياردتاعان ينۆەستيتسيادان پايدانى قازاقستاندىق تاسىمالداۋشىلار ەمەس، وزگەلەر كورىپ وتىر.

ءبىز ساۋالدارىمىزعا جاۋاپ العانمەن، جاعداي ناشارلاپ بارادى، وعان وسى سالاداعى 400-دەن استام كاسىپكەردىڭ جاقىندا جاساعان جاڭا ۇندەۋى دالەل.

تاعى ءبىر مىسال: 6 قاراشا مەن 26 اقپاندا فراكتسيا مونوپوليست – «جامبىل ەلەكتر جەلىلەرى» جشس قۇدىرەتىن اسىرا پايدالانعانى تۋرالى ساۋال جولدادى، اتالمىش مەكەمە «پوش فابريكا» جشس-نىڭ قوسالقى ستانساسى مەن جەلىلەرى ارقىلى ەلەكتر ەنەرگياسى ءترانزيتىنىڭ سوماسىن قوسالقى ستانتسيانىڭ يەسى مەن باسقا دا تۇتىنۋشىلار ءۇشىن «ءوز» قىزمەتىنىڭ قۇنىنا قوسىپ، ول از بولعانداي، رەيدەرلىك باسىپ الۋدى كوزدەپ كەشەندى وزىنە قايتارىمسىز تۇردە بەرۋدى تالاپ ەتكەن.

ءبىزدىڭ ساۋالدارىمىز بويىنشا مونوپولياعا قارسى اگەنتتىك تە، ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى دە زاڭبۇزۋشىلىقتاردى كورىپ وتىرعان جوق، دەگەنمەن بۇل انىق ەكونوميكالىق نونسەنس: بارلىق قاداعالاۋ ورگاندارى مونوپوليستكە باسقا تۇلعانىڭ كورسەتكەن قىزمەتى ءۇشىن، ونىڭ ىشىندە وسى قىزمەتتى كورسەتەتىن تۇلعانىڭ وزىنەن دە تولەم الۋعا رۇقسات بەرىپ وتىر.

ەنەرگەتيكا مينيسترلىگى كاسىپورىنداردى قورعاۋدىڭ ورنىنا، اتىمەن جوق اينالما جەلىگە قوسىلىپ، قولدا بار پوش فابريكاسىنىڭ ينفراقۇرىلىمىن تەگىن پايدالانۋدىڭ ورنىنا مونوپوليسكە تولەم تولەۋ ءۇشىن ءوز قارجىلارىنا جەلى سالىپ شىعۋدى ۇسىنىپ وتىر.

كاسىپكەرلەر مونوپوليست پەن جەرگىلىكتى مونوپولياعا قارسى كۇرەس ورگاندارىنىڭ انىق ءسوز بايلاسۋى تۋرالى ايتۋعا ءماجبۇر.

6 قاراشادا، 12 اقپاندا جانە 5 ناۋرىزدا ءبىز قر پرەمەر-ءمينيسترى مەن باس پروكۋرورعا كولىك مينيسترلىگىنىڭ جەكە تەمىرجولداردى باسىپ الۋى، جەكە تاسىمالداۋشىلاردى ىعىستىرۋى جانە قتج مەملەكەتتىك مونوپولياسى ءۇشىن عانا ترانزيتتىك تەمىرجول تاسىمالى قۇقىعىن قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى زاڭسىز ارەكەتتەرىنە قاتىستى ساۋالدار جولدادىق.

كولىك ءمينيسترىنىڭ بۇيرىعى مەملەكەتتىك جانە جەكە مەنشىكتىڭ تەڭدىگى مەن تەڭ قورعالۋىن تىكەلەي بەكىتەتىن كونستيتۋتسيادان، ەكونوميكاعا مەملەكەتتىڭ قاتىسۋىن قىسقارتىپ، ادال باسەكەلەستىكتى قامتاماسىز ەتۋ مىندەتىن قويعان پرەزيدەنتتىڭ «ەكونوميكانى ىرىقتاندىرۋ تۋرالى» جارلىعىنان دا كۇشتى مە؟

بۇل جەكەلەگەن جاعداي ەمەس، تۇركىستان وبلىسى سارىاعاش اۋدانىنداعى «التىن بۇلاق» شيپاجايىنىڭ مۇلكىنە قاتىستى بولىپ جاتقانداي، اكىمشىلىك وكىلەتتىكتەردى تابىستى بيزنەستى تارتىپ الۋ ءۇشىن قولدانۋدىڭ ءبىر مىسالى عانا، ول تۋرالى ءبىز ءۇش ساۋال جولدادىق.

مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ فورمالدى جاۋاپتارىنا قاراماستان، «اق جول» فراكتسياسى مۇنداي فاكتىلەرگە قارسى شىعىپ، ادال كاسىپكەرلەر ءۇشىن كۇرەسۋدى جالعاستىرا بەرمەك.

شەنەۋنىكتەردىڭ ءبىزدىڭ ساۋالدارىمىزعا بەرگەن فورمالدى جاۋاپتارى دا «اق جول» فراكتسياسىن سەندىرمەدى:

- 2024 جىلدىڭ 2 قازانى – كونستيتۋتسيادا بەكىتىلگەن مەملەكەتتىڭ ۋنيتارلى سيپاتىن نەگىزگە الا وتىرىپ، سونداي-اق كەز كەلگەن ادامدى تۇرعىلىقتى جەرىنە قاراي، نە وزگە جاعدايلار بويىنشا كەمسىتۋگە تىيىم سالىناتىندىعىن (14 ب.) ەسكەرىپ، رەسپۋبليكانىڭ بۇكىل اۋماعىندا شوب سۋبەكتىلەرى ءۇشىن 2% مولشەرىندە بىرىڭعاي بولشەك سالىق ستاۆكاسىن ەنگىزۋ قاجەتتىگى تۋرالى.

بولشەك ساۋدا سالىعى 4% قۇراپ، ونى 2 ەسەگە تومەندەتىپ، نە جوعارىلاتۋ مۇمكىندىگى بولعان جاعدايدا، كەيبىر وڭىرلەردە سالىقتىق جۇكتەمە وزگە وڭىرلەردەن گورى 4 اۋىر بولۋى ىقتيمال (مىسالى، 2 -ءنىڭ ورنىق 8%).

بۇل ديسكريميناتسيا ەمەس پە؟

"اق جول" دەمپارتياسى ۋنيتارلى مەملەكەتكە ءتان، رەسپۋبليكانىڭ بارلىق اۋماعىندا بولشەك ساۋدا سالىعىن بىرىڭعاي 2% قىلۋدى تالاپ ەتەدى.

-18 جەلتوقسانداعى «اق جول» فراكتسياسىنىڭ جەرگىلىكتى اتقارۋشى بيلىك پەن اكىمدىكتەر اراسىنداعى تەجەۋ مەن تەپە-تەڭدىك بالانسىندا جەرگىلىكتى ءماسليحاتتاردىڭ قۇقىقتارىن كەڭەيتۋ، ولاردىڭ، مىسالى، اكىمدىكتىڭ باسقارما باسشىلارىن تاعايىنداۋدا ءوز بەتىنشە شەشىم قابىلداۋلارى تۋرالى ساۋالىنا ۇكىمەتتىڭ بەرگەن جاۋابى كوڭىلدەن شىقپادى. ءبىز حالىق سايلاعان ءماسليحاتتار شىن مانىندە تاۋەلسىز ءارى ىقپالدى بولىپ، شەنەۋنىكتەر ەسەپ بەرۋى ءۇشىن پرەزيدەنت ق. توقاەۆتىڭ "مىقتى پرەزيدەنت - ىقپالدى پارلامەنت - ەسەپ بەرەتىن ۇكىمەت" ءپرينتسيپىن وبلىستار، قالالار مەن اۋداندار تولىققاندى جۇزەگە اسىرۋدى تالاپ ەتەمىز.

-«اق جول» فراكتسياسى 15 قاڭتارداعى ازاماتتاردىڭ ءموبيلدى اۋدارىمدارىن تولىق باقىلاۋدان باس تارتۋ جانە باسقا ەلدەردىڭ ۇلگىسى بويىنشا وسىنداي مونيتورينگ جۇرگىزۋدىڭ اقىلعا قونىمدى ولشەمدەرىن ەنگىزۋ قاجەتتىلىگى تۋرالى ساۋالىنا بەرىلگەن نەگاتيۆتى جاۋاپپەن دە كەلىسپەيدى (ياعني، ايىنا 3-5 مىڭ تەڭگەدەن باستاپ جانە 1 ميلليون تەڭگەدەن استام سوماداعى تولەمدەردەن باستاپ);  ت.ب.

"اق جول" فراكتسياسىنىڭ وتاندىق زاۋىتتاردىڭ ءوتىنىشى بويىنشا جاسالعان ساۋالدارىنا قاراماستان، ۇكىمەت وتكەن جولداۋىندا پرەزيدەنتتىڭ ءوزى تاپسىرعان ەنەرگەتيكالىق، مۇناي-گاز، تاۋ-مەتاللۋرگيالىق جابدىقتاردى، جول جانە قۇرىلىس تەحنيكاسىن، يريگاتسيالىق جۇيەلەردى وندىرۋگە وندىرىستىك جيناقتاۋ تۋرالى كەلىسىمدى قولدانۋدى سول كۇيى كەڭەيتپەدى.

ءبىز ساۋال جاساعانمەن، رەسەيگە ءونىمىن ەكسپورتتايتىن، الايدا بانكتەردىڭ قايتالاما سانكتسيالارعا ىلىگۋ قاۋپى سالدارىنان توقتاتىلعان ماشينا جاساۋ كاسىپورىندارىن قارجىلاندىرۋ ماسەلەسى ءالى شەشىمىن تاپپادى جانە ت.ب.

وسى جانە باسقا دا ساۋالدار بويىنشا ۇكىمەتتىڭ ۇستانىمى بىزگە تۇسىنىكسىز بولعاندىقتان، ولاردى تالقىلاۋعا قايتا ورالۋدى ءجون دەپ سانايمىز جانە بۇل مالىمدەنەنى اتالعان ماسەلەلەر بويىنشا «اق جول» فراكتسياسىنىڭ قايتا جاساعان ساۋالى رەتىندە قاراستىرۋدى سۇرايمىز.

نازارلارىڭىزعا راقمەت.

Abai.kz