15 ماۋسىم كۇنى الماتى قالاسىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ كورنەكتى اسكەري جانە قوعام قايراتكەرى – گەنەرال-مايور توگىسوۆ امىربەك ءانۋارۇلىنا ارنالعان مەموريالدىق تاقتانىڭ اشىلۋ ءراسىمى ءوتتى. شاراعا امىربەك انۋارۇلىمەن قىزمەتتەس بولعان دوس-جاراندارى، تۋعان تۋىستارى كورشىلەرى مەن باق وكىلدەرى قاتىستى.

قر ۇلتتىق ۇلانى №5571  اسكەري بولىمىنەن قۇرالعان وركەستر مەملەكەتتىك ءانۇراندى ورىنداعاننان كەيىن، باتىردىڭ بىرگە وسكەن قارىنداسى اعاسىنا دەگەن قۇرمەتى مەن ساعىنىشىن بىلاي جەتكىزدى: «اعام وتە كەرەمەت ادام بولعان. وسى كۇنگە دەيىن مەنى قۇشاعىنا قىسقانىنىڭ ءوزى ەرەكشە ەدى. مەن سول كەزدەردى قازىر دە ۇمىتا المايمىن، ءالى كۇنگە دەيىن اڭسايمىن. امىربەككە ءبىز دە قاراپ وستىك. ءوزىنىڭ جاراتىلىسى دا، تەگى دە وزگەلەرگە ۇقسامايدى. ادامنىڭ كورسەتكەن ۇلگىسى ارتىنداعى ۇرپاعىن تاربيەلەيدى. ءبىز كۇنى بۇگىنگە دەيىن وسى ۇلگىمەن كەلە جاتىرمىز. ارتىنداعى ۇرپاق امىربەك اعامنىڭ اتىنا كىر كەلتىرمەيدى دەپ ۇمىتتەنەمىن. ەڭبەگى ەلەپ-ەسكەرىلىپ، مىناداي ەسكەرتكىش تاقتا ورناتىلعانىنا كوڭىلىمىز تاسىپ، قۋانىپ تۇرمىز»، – دەپ، كوزىنە جاس الدى.

امىربەك ءانۋارۇلى بۇكىل سانالى عۇمىرىن بۇرىنعى كەڭەس وداعىنىڭ ىشكى اسكەرىنە، كەيىننەن  تاۋەلسىز قازاقستاننىڭ قاۋىپسىزدىگىنە ارناعان. ول ەلىمىزدىڭ ىشكى اسكەرى مەن قارۋلى كۇشتەرىنىڭ قالىپتاسۋىنا، دامۋىنا تىكەلەي اتسالىستى. سونداي-اق، جاستاردى اسكەري-پاتريوتتىق رۋحتا تاربيەلەۋ جۇيەسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلاردىڭ ءبىرى بولدى.

«تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىنگى اۋمالى-توكپەلى زاماندا، ەل ەسىن جيىپ بولماعان كەزدە، ىرگەمىز ءالى بەكىمەي تۇرعان كەزدە ارميانىڭ ءىشى-سىرتى رەتتەلمەي جاتقان كەزەڭدە ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىكتى موينىنا العان ساناۋلى قازاقتىڭ قاداۋ-قاداۋ ازاماتتارىنىڭ ءبىرى وسى ءبىزدىڭ امىربەك بولاتىن. باسشىلاردىڭ دا، حالىقتىڭ دا ىستىق ىقىلاسىنا بولەندى. كىسىلىگى، ادامگەرشىلىگى، ەڭبەكقورلىعى، بىلىمپازدىعى، ۇساق-تۇيەكتى قالت جىبەرمەيتىنى، حالىققا دەگەن قۇرمەتى، جاستارعا دەگەن تاربيەسى قاشان دا ونەگە بولىپ قالا بەرمەك! باۋىرىمىزدىڭ جانا ءجانناتتا بولسىن!»، –  دەدى قازاقستاننىڭ  ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى، فيلوسوفيا عىلىمىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور، قر ۇلتتىق جاراتىلىستانۋ عىلىمدارى اكادەمياسىنىڭ اكادەميگى ۇلىقپان ەسىلحانۇلى.

قاراپايىم ساربازدان گەنەرال-مايور دارەجەسىنە دەيىن كوتەرىلگەن قايراتكەر قىزمەت جولىندا ماگادان، امۋردەگى كومسومول، قاراعاندى، گۋرەۆ، ماسكەۋ، الماتى جانە استانا قالالارىندا اسكەري مىندەتىن ابىرويمەن اتقاردى. امىربەك توگىسوۆ فەرعانا وڭىرىندە، تاۋلى قاراباق پەن بالتىق جاعالاۋىنداعى ايماقتاردا بولعان توتەنشە جاعدايلاردا قوعامدىق ءتارتىپتى ساقتاۋ شارالارىنا دا قاتىسقان.

1992 جىلى ماسكەۋدە، كسرو ىشكى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ ىشكى اسكەرلەر باس باسقارماسىندا قىزمەت ەتىپ ءجۇرىپ، تۋعان ەلىنە قايتا ورالدى. قازاقستان رەسپۋبليكاسى ىشكى اسكەرى قولباسشىسىنىڭ ورىنباسارى بولىپ قىزمەت اتقاردى. 1996 جىلعا دەيىن اتالعان قۇرىلىمدى قالىپتاستىرۋ مەن دامىتۋعا بەلسەنە اتسالىسقانى ءۇشىن وعان 1996 جىلى گەنەرال-مايور اسكەري اتاعى بەرىلدى.

1997 جىلى پرەزيدەنت جارلىعىمەن قازاقستان رەسپۋبليكاسى قورعانىس ءمينيسترىنىڭ ورىنباسارى بولىپ تاعايىندالدى. امىربەك توگىسوۆ بۇل قىزمەتتە ءجۇرىپ، ەلىمىزدىڭ حالىقارالىق اسكەري ارىپتەستىگىن نىعايتۋعا ەلەۋلى ۇلەس قوستى. 2000 جىلى اسكەري قىزمەتىن اياقتاعاننان كەيىن، «قازاقالتىن» كونتسەرنىندە قىزمەت اتقارىپ، كەيىن الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى شەشۋگە باعىتتالعان قوعامدىق كەڭەس مۇشەسى رەتىندە قوعامدىق ىستەرگە ارالاستى.

شارا سوڭىندا ارتىندا قالعان جۇبايى تاتيانا توگىسوۆا جينالعان قاۋىمعا، ۇيىمداستىرۋ جۇمىستارىنا قول ۇشىن سوزعان جاندارعا ەرەكشە العىسىن ءبىلدىردى.

قاجىرلى ەڭبەگى ءۇشىن بىرنەشە مەدالدار مەن «ايبىن» وردەنىنىڭ يەگەرى اتانعان گەنەرال-مايور امىربەك ءانۋارۇلى توگىسوۆكە مەموريالدىق تاقتا اشۋ – مەملەكەت پەن قوعام الدىنداعى زور ەڭبەككە كورسەتىلگەن لايىقتى قۇرمەتتىڭ بەلگىسى.

دانا سادىرقان،

ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ، جۋرناليستيكا فاكۋلتەتىنىڭ ستۋدەنتى

Abai.kz