قر پرەمەر-مينيسترىنە

قر قورعانىس مينيسترىنە!

بۇگىندە ۇشقىشسىز ۇشۋ اپپاراتتارى، ياعني دروندار ازاماتتىق سەكتوردا بەلسەندى قولدانىلىپ، قارقىندى كەڭەيىپ كەلەدى. تاۋارلار تاسىمالداۋ مەن اۋە تاكسيى رەتىندە دامىتۋ الەۋەتى دە جوعارى. سوندىقتان ونىڭ دامۋىن قولداۋ – زامان تالابى.

بۇل زاماناۋي تەحنولوگيا – نانوتەحنولوگيا، جاساندى ينتەللەكت جانە ينكليۋزيۆتى قوعامدى دامىتۋ ۇدەرىسىنىڭ اجىراماس ءبىر بولىگىنە اينالدى. الايدا بۇل قۇرىلعىنىڭ بەيبىت ماقساتتان تىس، قىلمىستىق باعىتتا قولدانىلۋ قاۋپى دە جوق ەمەس.

ەلەستەتىپ كورەيىك، ستاديوندا مىڭداعان ادام فۋتبول ويىنىن نە كونتسەرت تاماشالاپ وتىر. سول ساتتە شاعىن عانا «ويىنشىق» درون اۋەدە قالىقتاپ جۇرەدى. ونىڭ ىشىندە نە بارىن ەشكىم بىلمەيدى. قاۋىپ سول – ول جاي عانا ويىنشىق ەمەس، قىلمىسكەردىڭ قۇرالى بولۋى مۇمكىن.

مۇنداي جاعدايدا ادامداردى جەدەل ەۆاكۋاتسيالاۋ مۇمكىن ەمەس، ال ونىڭ سالدارى ورنى تولماس قايعىعا اكەلۋى ىقتيمال. وسىعان بايلانىستى دروندار ءوندىرىسىن، ساقتاۋ مەن قولدانۋدى قاتاڭ تۇردە رەتتەۋ، ولاردى ەسەپكە الۋ جانە ليتسەنزيالاۋ جۇيەسىن جولعا قويۋ قاجەتتىگى ابدەن ءپىسىپ جەتىلدى.

بۇگىندە كوپتەگەن ەلدەر دروندى باسقا ماقساتتا قولدانۋدىڭ الدىن الۋ بويىنشا ناقتى شارالار قابىلداپ جاتىر. مىسالى، اقش-تا Remote ID جۇيەسى جۇمىس ىستەيدى. وندا سالماعى 250 گرامنان اساتىن كەز كەلگەن درون ءوزىنىڭ سەريالىق ءنومىرىن، ۇشۋ كوورديناتىن جانە وپەراتوردىڭ مالىمەتىن جولدايدى.

سونداي-اق اقش بيلىگى زاڭسىز درونداردى انىقتاۋعا جانە سەرتيفيكاتتالعان ءوندىرىستى ىنتالاندىرۋ بويىنشا مەملەكەتتىك ورگانداردىڭ وكىلەتتىگىن كەڭەيتۋگە كۇش سالىپ وتىر. وسىنداي شارالار، ياعني دروندارعا «قارا جاشىك» ورناتۋ، قۇرىلعىلاردىڭ بولشەكتەرىن تسيفرلىق تاڭبالاۋ، وندىرۋشىلەردى ليتسەنزيالاۋ سياقتى مىندەتتەر ەۋروپالىق وداق ەلدەرىندە، ۇلىبريتانيا، كانادا مەن اۆستراليادا دا قابىلدانۋدا.

قازاقستاندا دا سالماعى 250 گرامنان اساتىن، كامەراسى نەمەسە سەنسورى بار دروندار مىندەتتى تۇردە تىركەلۋى ءتيىس. درونداردى قولدانۋ بويىنشا دا شەكتەۋلەر بار. بىراق بۇل تالاپتار ءىس جۇزىندە تولىق ورىندالىپ جاتقان جوق. كەز كەلگەن ويىنشىق ساتاتىن، جاڭا تەحنولوگيالار دۇكەندەرىنەن سالماعى 15 كەلىگە دەيىنگى دروندى ەش كەدەرگىسىز ساتىپ الۋعا بولادى.

اشىعىن ايتۋ كەرەك، وسى سالاداعى رەتتەۋ شارالارى وزگەرمەلى زامان سۇرانىسىنا تولىق كولەمدە ساي كەلىپ وتىرماعانىن مويىنداعان ءجون. Remote ID جۇيەسىنىڭ بولماۋى، شاعىن درونداردىڭ باقىلاۋعا الىنباۋى، وندىرۋشىلەر ءۇشىن ليتسەنزيالاۋ تالابىنىڭ قويىلماۋى زاڭسىز ءوندىرىس پەن درونداردى قاۋىپتى ماقساتقا پايدالانۋعا ساڭىلاۋ قالدىرىپ وتىر.

جاساندى ينتەللەكتى قولدانۋدىڭ كەڭەيۋىنە وراي كەز كەلگەن دروندى ادامنىڭ قاتىسۋىنسىز زاڭسىز ارەكەتتەر جاساۋعا، قىلمىستىق ىستەردى جۇزەگە اسىرۋعا باعدارلامالاۋعا بولادى.

قىلمىستىڭ الدىن الۋ جانە ەل ازاماتتارىنىڭ قاۋىپسىزدىگىن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا درونداردى ليتسەنزيالاۋ تالابىن كۇشەيتىپ، شاعىن ۇشۋ اپپاراتىن تىركەۋ اياسىن كەڭەيتۋ ماڭىزدى. سونىمەن قاتار بارلىق دروندار ءۇشىن ونلاين رەجيمدە جۇمىس ىستەيتىن ەلەكتروندىق سايكەستەندىرۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ ماسەلەسىن قاراستىرۋ كەرەك.

وسىعان وراي تەز ارادا مىناداي ناقتى شارالاردى قابىلداۋدى سۇرايمىز:

1. سالماعى 250 گراممنان اساتىن بارلىق قۇرىلعىلار ءۇشىن Remote ID ەنگىزۋ.

2. «قارا جاشىكتەردى» مىندەتتى تۇردە ەنگىزۋ ارقىلى ۇشۋ تاريحىن ەسەپكە الۋ جۇيەسىن كەڭەيتۋ، سونداي-اق جاساندى ينتەللەكت ارقىلى جاسالعان دەرەكتى بەرۋ جانە وڭدەۋ.

3. نەگىزگى توراپتاردى مىندەتتى تۇردە تاڭبالاۋ تالابىمەن درون وندىرۋشىلەردى ليتسەنزيالاۋدى ەنگىزۋ.

4. درونداردى زاڭسىز قۇراستىرۋ جانە بۇقارالىق شارالاردى قۇرال رەتىندە قولدانۋ ءۇشىن اكىمشىلىك جانە قىلمىستىق جاۋاپكەرشىلىكتى كۇشەيتۋ كەرەك.

بۇل ۋاقىتىلى جانە جان-جاقتى شارالار تۋىنداۋى مۇمكىن قايعىلى وقيعالاردىڭ الدىن الۋعا جانە ازاماتتارىمىزدىڭ قاۋىپسىزدىك دەڭگەيىن ايتارلىقتاي ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنىنە سەنىمدىمىز.

قر پارلامەنتى ماجىلىسىندەگى «AMANAT» فراكتسياسىنىڭ دەپۋتاتتارى اتىنان

ەلنۇر بەيسەنباەۆ

Abai.kz