دومبىرا – قازاق حالقىنىڭ كونە زاماننان كەلە جاتقان كيەلى اسپابى. ول – ۇلتتىڭ رۋحاني جانى، بولمىسىنىڭ ايناسى.

قوس ىشەكتەن توگىلگەن كۇي مەن اۋەن تەك مۋزىكالىق ساز عانا ەمەس، ول – حالىقتىڭ تاريحى، سالت-ءداستۇرى، ارمانى مەن ءۇمىتى، قايعىسى مەن قۋانىشى.

سوندىقتان دا دومبىرانى قازاقتىڭ رۋحاني كودى دەۋگە تولىق نەگىز بار. دومبىرانىڭ ءۇنى دالانىڭ تىنىسىن جەتكىزەدى. بابالارىمىز كوشپەندى ءومىر ءسۇرىپ ءجۇرىپ-اق، وسى اسپاپ ارقىلى ۇرپاعىنا وسيەت قالدىردى، ەلدىڭ بىرلىگى مەن ەرلىگىن دارىپتەدى. ەجەلگى شەجىرەلەر مەن اڭىزدار، باتىرلار جىرى مەن ليريكالىق تولعاۋلار وسى دومبىرانىڭ شاناعىنان سىر شەرتتى. قازاق تاريحىنداعى قورقىت، اسان قايعى، بۇقار جىراۋ، قۇرمانعازى، دينا سياقتى الىپتار دومبىرانى ءومىرىنىڭ سەرىگى ەتتى. ولاردىڭ كۇيلەرى عاسىرلاردان عاسىرلارعا ءوتىپ، ۇرپاققا ميراس بولدى.

دومبىرا – تاربيە قۇرالى. ول — جاستى يماندىلىققا، تارتىپكە، سابىرعا، ەڭبەككە باۋليدى. كۇي تىڭداعان بالا ەلىن، جەرىن سۇيەدى، ۇلكەنگە قۇرمەت، كىشىگە ىزەت كورسەتۋدى ۇيرەنەدى. ويتكەنى كۇيلەردىڭ اربىرىندە ومىرلىك ونەگە مەن تەرەڭ ماعىنا جاتىر. مىسالى، قۇرمانعازىنىڭ «سارىارقا» كۇيىن تىڭداعاندا ەركىندىكتى اڭساعان حالىقتىڭ ءۇنى ەستىلەدى. دينانىڭ «ناۋىسقىسى» ارقىلى كوكتەمنىڭ لەبى مەن جاڭا ومىرگە قۇلشىنىس سەزىلەدى. بۇل – ۇرپاقتى ەستەتيكالىق جانە پاتريوتتىق تاربيەلەۋدىڭ ەرەكشە جولى.

قازىرگى تاڭدا مەملەكەت تاراپىنان ۇلتتىق قۇندىلىقتارعا، سونىڭ ىشىندە دومبىراعا ۇلكەن ءمان بەرىلىپ وتىر. ەل پرەزيدەنتىنىڭ جارلىعىمەن شىلدە ايىنىڭ ءبىرىنشى جەكسەنبىسى «ۇلتتىق دومبىرا كۇنى» بولىپ بەكىتىلدى. بۇل – حالقىمىزدىڭ ۇلتتىق بولمىسىنا، مادەنيەتىنە جاسالعان زور قۇرمەت. ەلدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە دومبىرا شەرۋى، كۇي سايىستارى، ونەر كەشتەرى ۇيىمداستىرىلىپ، جاس ۇرپاققا دومبىرا تارتۋ ونەرى ناسيحاتتالىپ كەلەدى. مەكتەپتەردە دومبىرا ۇيىرمەلەرى اشىلىپ، ءار وتباسىدا ۇلتتىق اسپاپتىڭ قادىرى ارتا ءتۇستى.

دومبىرا – ساندىك بۇيىم ەمەس، ول — جان دۇنيەنىڭ ءتىلى. ءار قازاق بالاسىنىڭ ۇيىندە دومبىرا ءىلۋلى تۇرۋى – ۇلتتىق سانانىڭ بەلگىسى. ول قازاق بولىپ قالۋدىڭ ءبىر جولى. دومبىرا بار جەردە قازاقتىڭ ءۇنى بار، ءتىلى مەن ءدىلى بار، ءدىنى مەن تاريحى بار. سوندىقتان ءبىز دومبىرانى قۇرمەتتەۋ ارقىلى ءوزىمىزدى، ءوز ۇلتىمىزدى قۇرمەتتەيمىز.

قورىتقاندا، دومبىرا – ءبىزدىڭ رۋحاني كودىمىز. ونى ساقتاۋ، ناسيحاتتاۋ – ءاربىر ازاماتتىڭ پارىزى. دومبىرانىڭ ۇنىمەن بىرگە قازاقتىڭ ءۇنى جاساي بەرمەك.

باعلان تاشيموۆ

Abai.kz