2026 جىلدان باستاپ رەسەيدە تاكسوپاركتەر ءۇشىن جاڭا ەرەجەلەر كۇشىنە ەنەدى. تاكسي قىزمەتتەرىندە تەك وتاندىق وندىرىستەن شىققان كولىكتەردى پايدالانۋ جانە قايتا تىركەۋ تالابى قويىلادى. مۇنداي جاعداي شەتەلدىك كولىكتەردى كورشى ەلدەر نارىعىنا جاپپاي شىعارۋعا اكەلۋى مۇمكىن. قازاقستاندا وسى ماسەلەگە الاڭداۋشىلار كوبەيدى. ول قانشالىقتى نەگىزدى ەكەنىن BAQ.KZ ماتەريالىنان وقىڭىز.

قازاقستاننىڭ ونەركاسىپ مينيسترلىگىنىڭ مالىمەتىنشە، 2025 جىلدىڭ العاشقى جارتىجىلدىعىندا ەلگە رەسەيدەن 5 145 كولىك اكەلىنگەن. سالىستىرۋ ءۇشىن، 2024 جىلدىڭ ءدال وسىنداي كەزەڭىندە اكەلىنگەنى – 2 484 كولىك. جىلدىق ءوسىم 107%.

مينيسترلىك اتاپ وتكەندەي، جاڭا كولىكتەر نەگىزىنەن رەسەيلىك وندىرىستەن اكەلىنسە، پايدالانىلعان اۆتوكولىكتەر جەكە تۇلعالار ارقىلى تاسىمالدانادى.

كوپ جاعدايدا وسىنداي اۆتوكولىكتەر ليزينگ، نەسيە ارقىلى نەمەسە ۇزاق مەرزىمگە جالعا الىنعان بولىپ كەلەدى. سوندىقتان ولاردى ەركىن ساتۋ نەمەسە شەتەلگە شىعارۋ مۇمكىن ەمەس. ءتىپتى جەكە ازاماتتار ءوز مەنشىگىندەگى كولىكتەردى ساتىپ السا دا، زاڭدىق شەكتەۋلەر مەن قارجىلىق مىندەتتەمەلەر جاپپاي يمپورت مۇمكىندىكتەرىن ايتارلىقتاي شەكتەيدى، - دەپ ءتۇسىندىردى ەلىمىزدىڭ ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگى.

ەسكى كولىكتەردىڭ يمپورتى قالاي باقىلانادى؟

قازاقستانعا پايدالانىلعان اۆتوموبيلدەردى اكەلۋگە رەسمي شەكتەۋ جوق. الايدا كولىكتىڭ رەسەيدە رەسىمدەلەتىن جانە قازاقستان بازالارىندا بەرىلەتىن ەلەكتروندىق پاسپورتىنسىز تىركەۋ مۇمكىن ەمەس. كولىكتەردىڭ اكەلىنۋىن باقىلاۋدى قارجى مينيسترلىگىنىڭ مەملەكەتتىك كىرىستەر كوميتەتى مەن ۇقك شەكارا قىزمەتى جۇرگىزەدى. بۇل ىشكى نارىقتى قوسىمشا قورعاۋدى قامتاماسىز ەتەدى.

سونىمەن قاتار باستاپقى تىركەۋ تولەمدەرى جۇيەسى بار. ونىڭ شارتتارىندا كولىك نەعۇرلىم ەسكى بولسا، مولشەرلەمەسى سوعۇرلىم جوعارى بولاتىنى كورسەتىلگەن.

بۇل تىيىم سالاتىن كەدەرگى ەمەس. بىراق ەسكى كولىكتەردى راسىمدەۋ قىمباتىراق شىعادى جانە ەكونوميكالىق تۇرعىدان جاڭا وتاندىق كولىكتى ساتىپ الۋمەن سالىستىرۋعا بولادى. مۇنداي مەحانيزم مەملەكەتكە پايدالانىلعان اۆتوكولىكتەر اعىنىن رەتتەۋگە جانە جاڭا مودەلدەرگە، سونىڭ ىشىندە قازاقستاندا جينالاتىن كولىكتەرگە سۇرانىستى قولداۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، - دەپ ءتۇسىندىردى ونەركاسىپ مينيسترلىگى.

جاڭا سالىق كودەكسى جاعدايعا قالاي اسەر ەتەدى؟

2026 جىلدىڭ 1 قاڭتارىنان باستاپ قازاقستاندا جاڭا سالىق كودەكسى كۇشىنە ەنەدى. بۇل ساراپشىلار مەن اۆتوكولىك يەلەرىنىڭ اراسىندا قىزۋ تالقىلانۋدا. نەگىزگى ماسەلە – زاڭنامالىق وزگەرىستەر رەسەيدەن اكەلىنەتىن ەسكى اۆتوكولىكتەردىڭ يمپورتىنىڭ وسۋىنە اكەلە مە؟

ەلەكتروندىق تولقۇجاتتار مەن تىركەۋ اقىسى سياقتى قولدانىستاعى شارالار نەگىزىنەن ءوز فۋنكتسيالارىن ورىندايدى. بىراق سالىق كودەكسىندەگى وزگەرىستەر ەسكى كولىكتەردى اكەلۋدىڭ قارجىلىق جاعىنان ءتيىمدى بولۋىنا ىقپال ەتپەك. مۇنداي كولىكتەردى كەيبىر سالىقتاردان، ونىڭ ىشىندە ۋتيلدىك جيناق پەن العاشقى تىركەۋدەن بوساتۋ تاسىمال شىعىندارىن ازايتىپ، ساتىپ الۋشىلار ءۇشىن ءتيىمدى ەتەدى. ءىس جۇزىندە بۇل رەسەيدەن پايدالانىلعان اۆتوكولىكتەردى ساتىپ الۋعا ىنتانى ارتىرادى. دەگەنمەن فورمالدى كەدەرگىلەر ساقتالادى، - دەپ اتاپ ءوتتى اۆتوساراپشى ارسەن شاقۋوۆ.

ول اتاپ وتكەندەي، جاڭا زاڭنامانىڭ اسەرى اسىرەسە شەكارا ماڭىنداعى ايماقتاردا ايقىن بايقالادى.

ادامدار كولىك ەسكى نەمەسە جۇگىرىسى (پروبەگ) كوپ بولسا دا، ارزانىراعىن تاڭدايدى. كوپشىلىك ءۇشىن ەكونوميكالىق تيىمدىلىك كولىكتىڭ قاۋىپسىزدىگى مەن ۇزاق مەرزىمدىلىگىنەن ماڭىزدىراق. سوندىقتان ەسكى اۆتوكولىكتەر بەلگىلى ءبىر اۋديتوريا ءۇشىن ءتيىمدى بولىپ قالا بەرەدى جانە جاڭا اۆتوكولىكتەر نارىعىنا قوسىمشا باسەكەلەستىك قىسىمىن تۋدىرۋى مۇمكىن، - دەپ اتاپ ءوتتى سپيكەر.

بۇل رەتتە، جاڭا ماشينالارعا سۇرانىستى ىنتالاندىرۋ ءۇشىن قازاقستان يندۋستريا مينيسترلىگى 2015 جىلدان بەرى جۇمىس ىستەپ كەلە جاتقان قازاقستاننىڭ دامۋ بانكى ارقىلى جەڭىلدىگى قاراستىرىلعان اۆتونەسيەلەۋ باعدارلاماسى بار ەكەنىن ەسكە سالادى.

جىلدىق پايىزدىق مولشەرلەمە 4% قۇرايدى، نەسيەلەۋ مەرزىمى - 7 جىلعا دەيىن، ءاۆتوموبيلدىڭ ماكسيمالدى قۇنى - 15 ملن تەڭگە. باستاپقى جارنا رەسمي تۇردە قاراستىرىلماعان، دەگەنمەن ەكىنشى دەڭگەيدەگى بانكتەر ونى 10% - عا دەيىن بەلگىلەي الادى.

سونىمەن قاتار ديلەرلەر اكتسيالار، جەڭىلدىكتەر جانە ءبولىپ تولەۋ باعدارلامالارىن ۇسىنادى. بۇل جاڭا اۆتوكولىكتەردى قولجەتىمدى ەتەدى.

جەڭىلدەتىلگەن نەسيەلەۋ باعدارلاماسى جۇمىس ىستەيدى جانە وتاندىق اۆتوكولىكتەرگە سۇرانىستى ىنتالاندىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بىراق بۇل ارزان پايدالانىلعان كولىكتەرمەن تولىق باسەكەلەستىك جاساۋعا جەتكىلىكسىز. سونداي-اق جاڭا قازاقستاندىق اۆتوكولىكتەردى تۇتىنۋشىلار ءۇشىن ءتيىمدى ەتەتىن سالىقتىق جانە قارجىلىق ىنتالاندىرۋلاردى جاساۋ قاجەت. تەك كەشەندى شارالار عانا تۇراقتى باسەكەلەستىكتى قامتاماسىز ەتىپ، ىشكى نارىقتى قورعاي الادى، - دەپ اتاپ ءوتتى ارسەن شاقۋوۆ.

الاڭداۋعا نەگىز بار ما؟

قر ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس مينيسترلىگى رەسەيلىك پايدالانىلعان اۆتوكولىكتەردىڭ قازاقستان نارىعىنا جاپپاي اكەلىنۋى كۇتىلمەيتىنىن سەنىمدى تۇردە مالىمدەيدى. دەگەنمەن ستاتيستيكا رەسەيلىك كولىكتەرگە قىزىعۋشىلىقتىڭ ارتقانىن كورسەتەدى.

بىراق زاڭنامالىق جانە قارجىلىق شەكتەۋلەر، سونىڭ ىشىندە ەلەكتروندىق پاسپورتتاردىڭ بولۋى مىندەتتىلىگى جانە تىركەۋ الىمدارى، وسى پروتسەستەردىڭ كولەمىن ەداۋىر شەكتەيدى، - دەپ اتاپ ءوتتى اۆتوساراپشى ارسەن شاقۋوۆ.

ونىڭ سوزىنشە، رەسەيلىك پايدالانىلعان اۆتوكولىكتەرمەن ەڭ ۇلكەن باسەكەلەستىك 5 ملن تەڭگەگە دەيىنگى سەگمەنتتە بايقالادى.

بۇل باعا دياپازونىندا ساتىپ الۋشىلار كوبىنە ۇنەمدەۋگە باسىمدىق بەرەدى. ءتىپتى بۇل ەسكى جانە جۇگىرىسى كوپ كولىكتى پايدالانۋدى بىلدىرسە دە. سول ۋاقىتتا قازاقستاندا جينالاتىن جاڭا اۆتوكولىكتەر قاۋىپسىزدىك، سەنىمدىلىك جانە كەپىلدىك كورسەتكىشتەرى بويىنشا الدەقايدا جوعارى دەڭگەيگە يە، ال پايدالانىلعان كولىكتەر مۇنى قامتاماسىز ەتە المايدى. سوندىقتان وتاندىق اۆتونەركاسىپتى قولداۋدىڭ كەشەندى شارالارى — جەڭىلدەتىلگەن نەسيە بەرۋ، سالىقتىق پرەفەرەنتسيالار جانە ىنتالاندىرۋ باعدارلامالارى — ىشكى نارىقتىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگىن ساقتاۋ جانە جاڭا اۆتوكولىكتەرگە تۇراقتى سۇرانىستى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ماڭىزدى بولىپ قالا بەرەدى، - دەپ اتاپ ءوتتى ساراپشى.

Abai.kz