قوشانوۆ: قوعامدىق پالاتا پرەزيدەنتتىڭ رەفورمالارى تۋرالى پىكىرتالاستاردىڭ ماڭىزدى الاڭىنا اينالدى

ءماجىلىس توراعاسى ەرلان قوشانوۆ قوعامدىق پالاتا مۇشەلەرىمەن كەزدەسىپ، پرەزيدەنتتىڭ باستامالارىن جۇزەگە اسىرۋ بارىسىن جانە الداعى كەزەڭنىڭ كۇن ءتارتىبىن تالقىلادى. ءىس-شاراعا ستراتەگيالىق جوسپارلاۋ جانە رەفورمالار اگەنتتىگىنىڭ توراعاسى اسەت ەرعاليەۆ قاتىستى.
ەرلان قوشانوۆ ءوز سوزىندە مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ جۋىرداعى جولداۋىندا ايتىلعان رەفورمالار مەن باستامالاردى ىسكە اسىرۋ اياسىنداعى زاڭ شىعارۋ جۇمىسىنا ەرەكشە نازار اۋداردى. اتاپ ايتقاندا، ءماجىلىس سپيكەرى بۇگىندە ەلىمىزدەگى باستى ۇلتتىق باسىمدىقتىڭ ءبىرى – تسيفرلىق ترانسفورماتسيا مەن جاساندى ينتەللەكتىنى ەنگىزۋ ەكەندىگىن، بۇل ماسەلەلەردى پرەزيدەنتتىڭ ءوزى جەكە باقىلاۋدا ۇستايتىنىن جەتكىزدى.

سۋرەتتى تۇسىرگەن – ج.جۇمابەكوۆ.
ءماجىلىس توراعاسى جاقىندا عانا دەپۋتاتتار جاساندى ينتەللەكت تۋرالى زاڭدى قابىلداپ، پارلامەنتتىك تىڭدالىم وتكىزگەنىن، ال قازىر تسيفرلىق كودەكس بويىنشا بەلسەندى جۇمىس ءجۇرىپ جاتقانىن ەسكە سالدى. تسيفرلىق سالاداعى بارلىق رەتتەۋ تەتىكتەرى ءبىر قۇجاتتا قامتىلادى. سوندىقتان ەرلان قوشانوۆ قوعامدىق پالاتانىڭ العاشقى وتىرىسىنىڭ ءبىرىن ءدال وسى ماسەلەگە ارناۋدى ۇسىندى.
ءماجىلىس سپيكەرى ءبىر پالاتالى پارلامەنتكە كوشۋ باستاماسىن دا ماڭىزدى مىندەت رەتىندە اتاپ ءوتتى.
– مەملەكەت باسشىسى الداعى پارلامەنتتىك رەفورمانى جان-جاقتى تالقىلاۋدى تاپسىرعانىن بىلەسىزدەر. قوعامدىق پالاتا اياسىندا رەسمي پىكىرتالاستى باستاۋدى ۇسىنامىن. بۇل پروتسەستىڭ اشىق ءارى ايقىن بولۋىن قامتاماسىز ەتەدى. قوعامدىق پالاتا جالپىۇلتتىق پىكىرتالاسقا ۇيتقى بولىپ، وسى باستامانى قولداۋعا ءتيىس، – دەدى ەرلان قوشانوۆ.
سونىمەن قاتار ءماجىلىس سپيكەرى قوعامدىق پالاتانىڭ ەرەجەسىندە قوعامدىق تىڭدالىمدار فورماتى بار ەكەنىن ەسكە سالىپ، بۇل جيىنداردى جۇرتشىلىقتىڭ، ءماسليحاتتار دەپۋتاتتارىنىڭ، وڭىرلەردەگى قوعامدىق كەڭەس مۇشەلەرىنىڭ جانە ساراپشىلاردىڭ قاتىسۋىمەن وتكىزۋدى ۇسىندى.
ءماجىلىس توراعاسى مەملەكەت باسشىسىنىڭ بيزنەس سالاسىنداعى قولدانىستاعى زاڭنامانى تۇگەل تەكسەرىپ، زەردەلەۋ تۋرالى تاپسىرماسىنا قوعامدىق پالاتا مۇشەلەرىنىڭ نازارىن اۋدارىپ، ەلىمىزدەگى دەموگرافيالىق ۇردىستەردى تەرەڭىرەك زەرتتەۋدى ۇسىندى. بۇل رەتتە وسى باعىتتاعى جۇمىستىڭ ناتيجەسىندە كاسىپكەرلەرگە ارنالعان زاڭنامالىق بازانى جاقسارتاتىن ناقتى ۇسىنىستار جاسالۋى قاجەت ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

سۋرەتتى تۇسىرگەن – ج.جۇمابەكوۆ.
پالاتا جۇمىسىنىڭ ناتيجەلەرىنە توقتالعان ءماجىلىس سپيكەرى بۇگىندە قوعامدىق پالاتا كەشەندى ءارى جۇيەلى جۇمىس اتقارىپ جاتقانىن ايتتى. مۇندا ءماجىلىس قابىلدايتىن زاڭدار تالقىلانىپ قانا قويماي، سونىمەن قاتار ولاردىڭ جۇمىس ناتيجەلەرى تاجىريبەدە ءتيىمدى تالدانادى. ەرلان قوشانوۆ كەيبىر زاڭداردىڭ ءىس جۇزىندە جۇمىس ىستەپ، ال كەيبىرەۋى نەگە قاعاز جۇزىندە قالىپ قوياتىنىن زەردەلەۋدى كەلەسى ماسەلە رەتىندە اتاپ ءوتتى. سپيكەر ەلەكتر ساموكاتقا قاتىستى زاڭدى جانە كاليانعا تىيىم سالۋدى مىسالعا كەلتىردى.
– پارادوكس دەۋگە بولادى. زاڭ بار، بىراق ورىندالمايدى. ول تەك قۇقىقتىق ەمەس، الەۋمەتتىك ماسەلەگە دە اينالىپ وتىر. تىيىمداردىڭ ەش ەلەنبەيتىنىن كورگەندە، جۇرتتىڭ قۇقىقتىق نورمالارعا دەگەن سەنىمى ازايادى. سوندىقتان قوعامدىق پالاتا زاڭداعى جۇمىس ىستەمەيتىن نورمالاردى تالداۋمەن اينالىسقانى ورىندى بولادى دەپ سانايمىن. بۇل زاڭنامانىڭ ءالسىز تۇستارىن دەر كەزىندە انىقتاپ، ولاردى جويۋ شارالارىن ۇسىنۋعا مۇمكىندىك بەرەدى، – دەدى ءماجىلىس توراعاسى.
تالقىلاۋ بارىسىندا قوعامدىق پالاتا مۇشەلەرى دە تۇيتكىلدى تاقىرىپتاردى قوزعادى. اتاپ ايتقاندا، «التەرناتيۆا» وزەكتى زەرتتەۋلەر ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى اندرەي چەبوتارەۆ جەرگىلىكتى ءوزىن-ءوزى باسقارۋ تۋرالى جەكە زاڭ قابىلداۋ، وبلىس جانە اۋدان اكىمدەرىنىڭ ىقپالىنىڭ شەگىن ايقىنداۋ، ساياسي پارتيالاردى ودان ءارى دامىتۋ ءۇشىن قۇقىقتىق جاعداي قالىپتاستىرۋ ماسەلەلەرىن كوتەردى.
اناليتيك ناتاليا ماليارچۋك زاڭ شىعارۋ پروتسەسىندە جۇيەلىلىكتىڭ جوقتىعىن، ماجىلىسكە تۇسەتىن زاڭ جوبالارىنىڭ باسىم بولىگى جەتكىلىكتى دەڭگەيدە پىسىقتالمايتىنىن ايتتى. ونىڭ پىكىرىنشە، بۇل جاعداي قۇجاتتارمەن جۇمىس جۇرگىزۋدى قيىنداتىپ، ساپاسىنا اسەر ەتەدى.
ساياساتتانۋشى دانيار اشىمباەۆ قولدانىستاعى زاڭناماعا تۇزەتۋلەر ءجيى ەنگىزىلۋىنە قاتىستى پىكىر ءبىلدىرىپ، نورماتيۆتىك قۇقىقتىق اكتىلەردى باستاماشىلىق ەتۋ جانە قابىلداۋ كەزەڭدەرىندە بارىنشا مۇقيات ءارى اشىق تالقىلاۋدى ۇسىندى.
قوعامدىق پالاتا مۇشەلەرى سۆەتلانا رومانوۆسكايا، ءامىرجان قوسانوۆ، مارات شيبۇتوۆ، زاۋرەش باتتالوۆا، التىناي كوبەەۆا، گۇلميرا بايعابىلوۆا، ەرلان سمايىلوۆ، ءبورىحان نۇرمۇحامەدوۆ، الەكساندر دانيلوۆ، ايبەك كۇمىسبەكوۆ تە ۇسىنىستارىن ورتاعا سالدى.
ءماجىلىس سپيكەرى بارلىق يدەيا مەن ۇسىنىس پالاتانىڭ الداعى جۇمىسىندا ەسكەرىلەتىنىن ايتتى.
Abai.kz