سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 5077 0 پىكىر 25 مامىر, 2009 ساعات 20:57

اكتەر بولۋ وڭاي دەپ ايتقاندار قاتەلەسەدى

قازاقستاننىڭ ۇلتتىق تەاترى مەن كينو ونەرىندەگى جارىق جۇلدىزدارىنىڭ ءبىرى قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى، قر مەملەكەتتىك جانە جاستار وداعى سىيلىقتارىنىڭ لاۋرەاتى، ونەرتانۋ كانديداتى تۇڭعىشباي ءال-تارازي مىرزانىڭ فالسافالىق ويلارى مەن بيىككە ورلەگەن ونەگەلى ونەرى جايىندا،  شىندىق شىرايىن اشىق ايتقان سىر-سۇحباتتى وقىرمان قاۋىمعا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.
— تۇڭعىشباي مىرزا، سىزگە قوڭىراۋ شالىپ حابارلاسقانىمىزدا جاڭا قويىلىمعا دايىندىق ۇستىندەمىن دەدىڭىز. قۇپيا بولماسا، ول قانداي قويىلىم؟ سول جايىندا ايتىپ بەرسەڭىز؟

قازاقستاننىڭ ۇلتتىق تەاترى مەن كينو ونەرىندەگى جارىق جۇلدىزدارىنىڭ ءبىرى قازاقستاننىڭ حالىق ءارتىسى، قر مەملەكەتتىك جانە جاستار وداعى سىيلىقتارىنىڭ لاۋرەاتى، ونەرتانۋ كانديداتى تۇڭعىشباي ءال-تارازي مىرزانىڭ فالسافالىق ويلارى مەن بيىككە ورلەگەن ونەگەلى ونەرى جايىندا،  شىندىق شىرايىن اشىق ايتقان سىر-سۇحباتتى وقىرمان قاۋىمعا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.
— تۇڭعىشباي مىرزا، سىزگە قوڭىراۋ شالىپ حابارلاسقانىمىزدا جاڭا قويىلىمعا دايىندىق ۇستىندەمىن دەدىڭىز. قۇپيا بولماسا، ول قانداي قويىلىم؟ سول جايىندا ايتىپ بەرسەڭىز؟
— ءازىربايجان حالقىنىڭ ماقتانىشى، كلاسسيك سۋرەتكەرى، ءسوزى دە سازى دا وزىنىكى ۇزەيىر عادجىبەكوۆتىڭ اتاقتى “ارشىن مال الانى”. بۇل ءوزى سوناۋ 1913 جىلى جازىلعان. بۇل شىعارماعا كەيىننەن سوعىس ءجۇرىپ جاتقاندا وسى اتتاس فيلم دە تۇسىرىلگەن. 1946 جىلى سول فيلمگە قاتىسقاندار تۇگەلىمەن ستاليندىك سىيلىققا يە بولعان ەكەن. مۇندا ۇلى تۇركىدەن تاراعان ۇلىستاردىڭ امبەسىنىڭ جانىنا جاقىن ءان دە، كۇي دە، بي دە، ادەمى ءازىل دە جەتىپ ارتىلادى. بۇل شىعارمانىڭ بىردەن-ءبىر ارتىقشىلىعى سول - ءالى كۇنگە شىرايى كەپپەگەن، شىعىستىق مادەنيەتتىڭ شۋاعى كەتپەگەن، تۇركىلىك مەنتاليتەتتىڭ ماۋەسى مولدىرەگەن كۇيى مولىنان كەلگەن. قازاق ساحناگەرلەرى بۇل تۋىندىعا تالاي رەت ات ءىزىن سالعان بولاتىن. ەندى مىنە، ايگىلى «اكەمتەاتردىڭ» دا ساحناسىنا ساپار شەكپەك. باستى رولدەرگە دەنى ءوز شاكىرتتەرىم مەن ءوزىم دەگەن، مەنەن وقىماسا دا توقىعان شاكىرت “ەمەستەرىم” وينايدى. ونەردە مۇراتتاستىق دەگەن ۇعىم ۇلكەن ءرول اتقارادى عوي. سودان كەيىن، ءوزىڭ باستىق بولماعان سوڭ، وڭ جاعىڭنان ورىن الاتىندار “جوعالىپ”، قاس قاباعىڭا قاراپ، قاجەتىندە قاسىڭنان تابىلا قالاتىندار ازايىپ، ىقتاسىن ىقىلاس سۋىعان تۇستا “قىلكوپىردەن” امان، ءارى ابىرويلى الىپ شىعاتىن سول مۇراتتاستار... بۇل بەرگى شىندىعىم، ال ارعى شىندىعىمدى ايتسام، تەاترعا وزگە ولشەم، تالتاڭ تالعام كەلگەن تۇستا “سىرتتا” قالىپ قويسا دا سىر بىلدىرمەس سىرمىنەزدىك تانىتقان، قاڭقۋ ءسوز بەن قىزىل وسەكتەن اۋلاق بولىپ، قىزمەتىنەن قول ۇزبەي ءجۇرىپ-اق، بىلتىر عانا قۇرمانعازى اتىنداعى كونسەرۆاتوريانىڭ ۆوكال ءبولىمىن كۇندىز وقىپ ءجۇرىپ بىتىرگەن اكەم-تەاتردىڭ تالانتتى اكتريساسى ءداريا جۇسىپكە، ەلگەزەك اكتەر ەرلان بىلالوۆقا، شىرايلى ونەرپاز شىنار اسقاروۆاعا، دۋالى ارتيست دۋلىعا اقمولداعا، ت.ب. ءتول شاكىرتتەرىمە ارناپ قويىپ جاتىرمىن. بەكەر وبالى نە كەرەك، العاشىندا جۇرەكسىندىرگەنىمەن، تەاتر باسشىلارى دا، قويىلىمنىڭ كوپشىلىك ساحناسىنا ميۋزيكلدىق تالابىنا ساي جەگىلگەن تەاتردىڭ كەيىنگى جاستارى دا كوڭىلىمنەن شىعىپ، ماعان دەگەن ەرەكشە سىيلاستىقتارىن سەزىنىپ، “سەمىرىپ” جۇرگەن جايىم بار.
— جوعارعى تەحنيكالىق وقۋ ورنىندا ءدارىس الىپ جۇرگەن جاس تۇڭعىشباي ءۇشىن قۇرمانعازى اتىنداعى كونسەرۆاتوريانىڭ اكتەرلار دايىندايتىن بولىمىنە قابىلدانۋ قيىندىق تۋدىرمادى ما؟
— نەگە تۋدىرماسىن؟ اكتەر بولۋ وڭاي دەپ ايتقانداردىڭ اۋزىن بۇزار ەدىم... تەحنيكالىق وقۋ ورىندارى تازا ەسەپتىڭ، ناقتى بىلەكتىڭ، ال ونەر – حاقتى جۇرەكتىڭ ءىسى. بۇرىندارى ءان ايتىپ، ولەڭ جازىپ اۋەيىلەنگەنمەن، كەيىندەرى سىزۋ مەن قيساپقا قوڭدانىپ قالعان قاساڭ كوڭىلدىڭ كورىگى كوپكە دەيىن قيال كوكجيەگىنە كوندىگە قويماي، ساحنا ونەرىندەگى قالاۋلى ءومىر شىندىعىنىڭ قولايىن تابا الماي الاسۇرعانى جاسىرىن ەمەس. كەزى كەلگەندە، باس بىلدىرمەس باقىر باسىم مەزى بولعاندا تەحنيكالىق وقۋ ورنىما قايتپاق تا بولعام. اقىلى از الاڭعاساردان، سەزىمى سەمگەن سۋىق مىسكىندەردەن اكتەر شىقپايتىنى – دالەلدەۋدى قاجەت ەتپەيتىن اكسيوما. كەپيەتى مەن نارقىن كەمىتىپ، پارقىن ارزانداتىپ جۇرگەن ازىن-اۋلاق ارامزا “مولدالار” دا جوق ەمەس... ونەر اۋىلىنىڭ قادىرىن كەتىرىپ، اتقا جەڭىل – تەلپەكبايلاندىرىپ جۇرگەن دە سولار... قايسىبىرىن ايتايىن...
— ينستيتۋت قابىرعاسىندا وقىپ جۇرگەندە ءوزىڭىزدى اكتەر رەتىندە مويىنداتقان قانداي كورىنىس ەدى؟
— قۇدىرەتى كۇشتى سوزگە جەتكەن كورىنىستەردە! ءسوز قادىرىن سەزىپ، اۋىزدان شىققان ءسوزدىڭ ءادىبىن جىمداستىرىپ، استارىن اسپانداتىپ ايتا بىلسەڭ، “تاس جارادى، تاس جارماسا – باس جارادى”! اكتەر ونەرىنىڭ ءنالى ارەكەتتەن تۇرسا، ارەكەتتىڭ كوكەسى قازاقتىڭ وسى قاراپايىمداپ قانا، قاعىتا ايتىلا سالىنعان ماقالىندا جاتقان جوق پا؟! ءسوز دەگەندە مەن، جامان اكتەردىڭ جاتتاپ ايتاتىن جالپىلداق دەكلاماتسياسىن تىلگە تيەك ەتىپ وتىرعام جوق، ونىڭ سارىنى مەن سالماعىن، ءتۇرى مەن ءتۇسىن، اۋەنى مەن اۋەزىن، ءتىپتى ءيىسىن ىندەتىپ وتىرمىن.                         
— ءوزىڭىز تۋرالى كىتابىڭىزدا: “اكتەر بولۋدىڭ ازاپتى كۇندەرى... حاديشا اپايدىڭ كەزەكتى “شاپالاعىنان” سوڭ” – دەگەن سۋرەتىڭىز بار ەكەن. سول شاپالاقتىڭ سازايى مەن ازاپتى كۇندەردىڭ سىرىن ايتىپ بەرسەڭىز.
— بۇل ونەر دەپ اتالاتىن الەمگە ءوزىم دە قورقا-قورقا كەلگەندىكتەن، العاشىندا اساۋ مىنەز تانىتىپ جالىنان ۇستاتپاي، جانىنا جولاتپادى ەمەس پە؟! اكتەرلىقتىڭ قادىرىن اسا بيىكتەتىپ، ەكىنىڭ ءبىرى ەر-توقىم سالا المايتىن سىرباز ونەر ەكەنىنەن حاباردار مەن، العاشىندا كوپ جاسقانشاقتادىم... قاتىڭقىراپ كەتكەن تابيعاتىم دا يىلمەي، اناۋ-مىناۋ “الداۋعا” كونبەي قويدى. مىنە وسىنداي كەزدەردە اكتەرلىق دەگەننىڭ ماماندىق ەمەس، كىسىلىك ەكەنىن، امبەگە ءمالىم بولعاندىقتان دا بەيمالىمدىككە بەت بۇرار قادام ەكەنىن، تۇلعالىققا اپارار سوقپاعى بەلگىسىز سۇرلەۋ ەكەنىن، بەتەگەدەن بيىك، جۋساننان الاسا بولسا دا، “سوقتىقپالى، سوقپاقسىز، مىڭمەن جالعىز الىسار” جول ەكەنىن، دارالىق ەكەنىن ەكى كۇننىڭ بىرىندە ۇرىسپاي ۇقتىرىپ وتىراتىن حاديشا اپامىزدىڭ ساباعى، شالا بوپ كەلگەن بىزدەي، شانتراپالارعا شاپالاق ەمەي نەمەنە؟!
— تەاتردا سومداعان رولدەرىڭىزدىڭ اراسىنان جانىڭىزعا ەرەكشە جاقىنى قايسىسى؟
— ىشتەن شىققان شۇبار جىلانداردىڭ قايسىسى الىس بولار دەيسىز، ءبارى دە جاقىن. وسى “سومداعان” دەگەن ءسوز ماعان ونشا ۇنامايدى. مەنىڭ بىلۋىمشە، اكتەر سومدامايدى، كەشەدى! ال، سۇراعىڭىزدىڭ سويىنا كەلسەك، ارينە، مەن بەدەرلەگەن ساحنالىق ءھام ەكراندىق بەينەلەرىمنىڭ ىشىندە ابىلاي حاننىڭ ورنى ەرەكشە، دەلقۇلى دەمەسىن دە دەگبىرىمدى الىپ جاساعان ءرولىم. ەديپ پاتشا، برۋت، سىرىم، ادام (ع.س), جانىبەك حان; كينودا تاڭىربەرگەن، قايىرحان، ابىلقايىر، وراز-مەرگەن، شوناي. قويشى،  سانامالاپ سابىرىڭىزدى سارقىماي-اق قويايىن، اللاھقا شۇكىر، بۇيىرعانىن ەڭسەردىك، تالاي اسۋدى العان سىڭايلىمىز، ءبىراز بيىككە شىققانعا ۇقسايمىز، تالاي تاۋدان اسقاندايمىز، بەدەرلى بەلدەردەن اسىپ، ەن جايلاۋعا كوشكەندەيمىز، تالاي عۇمىر كەشكەندەيمىز...
— تەگىڭىزدى نەگە ءال-تارازيگە اۋىستىردىڭىز؟ عۇلامالار ءداستۇرىن جالعاستىرعىڭىز كەلدى مە، الدە تارازدان ەكەنىڭىزدى بىلدىرگىڭىز كەلدى مە؟
— ەسەپتە ەكەۋى دە بار. عۇلامالىقتى قيا قويماسسىز، بولماساق تا ۇقساپ باعۋعا حاقىمىز بار شىعار... اۋەلگىدە، وزگە ۇلتتىڭ تەلىگەن اتاۋىنان قۇتىلۋدىڭ دالباساسىنان تۋعان وي ەدى، كەيىندەرى ەرەگەسكە اينالىپ كەتكەن شەگەندى شەشىم بولدى. مەن جامانقۇل دەگەن قازىنا شالدىڭ نەمەرەسىمىن. اتامنىڭ ءوز اۋزىنان ەستۋىمدە ول كىسىنىڭ ازان شاقىرىپ قويعان ەسىمى يمانقۇل ەكەن، كەڭەستىڭ ءناجىسى تەرىس كەلگەن جاندايشاپتارىنىڭ نوقايلىعىنان، جەلىكپە جەڭگەلەرىنىڭ قازاقى يبامەن قاينىسىنىڭ اتىن اتاماي، “جامانقۇل” دەپ اتاپ كەتكەن جالعان نىسپىسىنىڭ تولقۇجاتىنا جازاتايىم جازىلىپ كەتكەنىن اتام راحىمەلى جىلاپ وتىرىپ ايتاتىن. تۇزەتپەك بولعان ارەكەتىنەن تۇك شىقپاعان جارىقتىق، اقىرى جامانقۇل بوپ كەتە بارعان ەكەن... ەس جيىلىپ، ەتەك جابىلعان تاۋەلسىزدىك جىلدارىنداعى “وۆ” پەن “ەۆ”، “يچتەردەن” قۇتىلماقشى بولعان زيالى مەن قياليلاردىڭ ۇزىنسونار ايتىستارىنان دا اقىرى تۇك شىقپادى عوي. “تەگى” بولايىق دەدى، “اۋلەتى” بولايىق دەدى، ەندى بىرەۋلەرى اتاسى مەن اكەسىنىڭ اتىن توڭق ەتكىزىپ قۇجاتتارىنا جازدىرىپ العانداردىڭ قايسىسى اكە، قايسىسى اتا، قايسىسى ءوزى ەكەنىن اجىراتا الماي اقىماق بولدىق ەمەس پە؟ ەسكى بولسا دا ەستيار زاماندارداعى مۇحامەد حايدار دۋلاتي، قاراكەرەي قابانباي، قانجىعالى بوگەنباي، ءابۋ باكىر كەردەرى دەپ رۋ، تايپا اتتارىن جامىلۋعا سابىرى از اقىلىمىز جەتپەدى، قىپ-قىزىل پالەگە قالاتىن بولدىق. ون ويلانىپ، مىڭ تولعانىپ تۋعان توپىراققا، ءبىر-ەكى ەمەس، جەتپىس جەتى اتا-بابامنىڭ سۇيەگى جاتقان كيەلى توپىراقتىڭ ەسىمىنە جۇگىنبەسكە امالىم قالماعان مەن، وسى ءال-ءتارازيدى قۇپ كوردىم. رەسمي قۇجاتتارعا اۋىستىرا الماسام دا، قاعاز بەن اۋىزعا ءجيى الىنىپ، جادىعا جاتتالىپ قالدى ايتەۋىر، اللاھ اقىرىنىڭ ءناسىبىن بەرسىن!
— ءوزىڭىز سومداعان حان ابىلايدىڭ وزىندە “اتتەگەن-اي” دەگەن ارمانى قالىپ كەتكەنى بەلگىلى. سونداي-اق، م.اۋەزوۆ اتىنداعى مەملەكەتتىك دراما تەاترىن باسقارىپ تۇرعان كەزىڭىزدە سونداي ورىندالا الماي كەتكەن ارمان-ماقساتتارىڭىز بولدى ما؟
— بولعاندا قانداي! باسشى بولىپ تۇرعاندا كەرىش بوپ قاتىپ، كەرەڭىتىپ كەتكەن، كەڭەس كەزىنەن شەمەن بوپ شەگەندەلىپ قالعان، ۆىشينسكيدىڭ زامانىنان بەرى بەرىشتەنگەن، اكتەرلاردىڭ ەڭبەكاقىسىن ولشەپ باعالايتىن ەسكى زاڭدى، كاتەگوريالار مەن اكتەرلاردىڭ اۆتورلىق قۇقىقتارىن قورعايتىن ءتيىستى تەرىس پيعىلداردى وزگەرتەمىن دەگەن ىزگى نيەتىم ءىز-ءتۇزسىز قالدى. ونەر ادامدارىنىڭ وزگە تىزىمدە بولعانى – ەل وركەنيەتتىلىگىنىڭ ەرەكشە كورىنىسى ەكەنىن ەشكىمگە دالەلدەي المادىم... سول كەزدەگى ەڭبەك ءمينيسترى سايات بەيسەنوۆتەن باستاپ، كورجوۆاعا دەيىن قۇدايدىڭ زارىن قىلىپ قانشاما ارىز جازدىم، “ويباي، ءولدىم” دەسەڭ قارا سۋ تاتىراتىن اقىلىن ات، ساناسىن تات تەپپەگەن بىردە-ءبىر اتقامىنەر شەنەۋنىك تابا الماي شەرمەندە بولىپ قالا بەردىم... قازاق تەاترىنىڭ تاريحىندا العاش رەت، ءوزىمىز-ءوز، كويلەگىمىز ءبوز بولىپ، دۇنيەجۇزىلىك ەڭ ۇزدىك دەيتىن تەاترلار فەستيۆالىنە، شوتلانديانىڭ ەدينبۋرگ قالاسىنا ءتورت مارتە شاقىرتۋ الا وتىرىپ، نايەتى التى ادام عانا وينايتىن قويىلىمدى انگلياعا الىپ بارۋعا كەرەكتى الپىس مىڭ دوللار اقشا تابا الماي، ارماندا كەتتىم. وسى ءوتىنىشىمدى ەلباسىنا جەتكىزگەنىمدە، ول كىسىنىڭ «ورىندالسىن!» دەپ تابانداپ تۇرىپ تاپسىرعانىن الماتىنىڭ سول كەزدەگى اكىمى ۆ.حراپۋنوۆ “كۇيەۋ بالا” دا اياقسىز قالدىردى... ول ەرەك شىعارما بوپ شىققان “قابىل – ادام اتا پەرزەنتى” اتتى قويىلىم ەدى، اقىر اياعىندا ونىڭ اتى دا، زاتى دا كەيىنگى ىرىلەردىڭ كەجەگەسى كەيىن تارتىلىپ، ءوشىپ، ۇمىتىلىپ كەتتى... اقشانىڭ قات كەزىندە باسشى بولسام دا، تەاتردى ازدىرىپ-توزدىرماي، جىلاپ-سىقتاماي، شىرەنىپ-شىكىرەيمەي، ەشكىمگە مىندەتسىنبەي ەسەلەپ ەتكەن ەڭبەگىمىزدىڭ ارقاسىندا قانشاما ورەسى بيىك، سۇبەسى قالىڭ قويىلىمدار قويدىق، نەشەمە اكتەرلىق جەتىستىكتەر بولدى، سولاردىڭ ەڭ تاڭداۋلىلارىن بايگەگە قوسىپ، باعىمىزدى سىناعاندا، مەملەكەتتىك سىيلىق بەرۋ جونىندەگى كوميسسيا مۇشەلەرىنىڭ ىشىندە جۇرگەن ءوز اعالارىمىزدىڭ ارامدىعىنان ەكى-ءۇش مارتە سىزىلىپ قالدىق... قانشاما اكتەر-رەجيسسەرلاردىڭ باعى بايلانىپ، مەسەلى قايتىپ وبال بولدى دەسەڭىزشى... ول جۇيرىك قويىلىمداردىڭ ىشىندە سول “قابىل...”، سول “ابىلاي حان”، سول “ماڭگىلىك بالا بەينە”، سول “توميريس” اتتى سپەكتاكلدەر بار ەدى، امال نە... ايتا كەتەرلىك ءبىر ءجايت، سىيلىققا ۇسىنىلعانداردىڭ تىزىمىنە ءوزىمدى ەش قوسقان ەمەسپىن، مەن ول ماراپاتتى سوناۋ توقسان ەكىنشى جىلى “وتىراردىڭ كۇيرەۋى” ءفيلمى ءۇشىن ەلباسىنىڭ ءوز قولىنان الىپ قويعام، ول كەزدە ادىلەتتىك بار، مەنى “سىبىردەن ءبىر ۆاگون اعاش ۇرلاپتى” دەپ جوعارى جاققا وسەكتەگەن اعالارىم دا ارەكە دەگەن كوك اۋرۋدان امان سياقتى ەدى...
— ونەر عىلىمىنا دەن قويۋعا نە سەبەپ بولدى؟ زەرتتەلمەي جاتقان سالاعا جانىڭىز اشىعانى ما، الدە مانساپ ءۇشىن بە؟
— ەكەۋى دە ەمەس. عىلىمعا مانساپ ءۇشىن دە ەمەس، جانى اشىپ ەمەس، جانىن سالىپ، كەرەك دەسە، جانىن بەرىپ ارالاسۋ كەرەك ەكەنىن ۇعىندىم. ءبىرىنشى سەبەپ – اينالىسىپ جۇرگەن “اۋىلىمنىڭ” قىرى مەن سىرىن، قۇپياسى مەن تىلسىمىن، تەرەڭى مەن بيىگىن، نۇرى مەن مۇڭىن ءتۇسىنۋ عانا ەمەس، ءتۇيسىنۋ ءۇشىن، قىسقاسى ءوزىم ءۇشىن، ول “ەلدىڭ” دە ەڭسەسى بيىك ەمەن ەسىگىن قاقتىم. ەكىنشىسى – ونەردە  جۇرگەن ولەرمەندەر مەن ازاپكەرلەردىڭ قۇنىن كەمشىن باعالاپ، كەكەتەتىندەر مەن مۇقاتاتىنداردىڭ جاعىن ايىرىپ، جاعاسىن جىرتۋ ءۇشىن! ءۇشىنشى، ەڭ سوڭعى سەبەبى – اكتەرلاردىڭ دا ادام ساناتىنا قوسىلىپ كىتاپ وقىپ، ءتىپتى سونى ءوزى دە جازا دا الاتىنىن يران-عايىپقا، ت.ب. قىرىس حالىققا دالەلدەۋ ءۇشىن!
—  قازىرگى قاپتاپ كەتكەن كوممەرتسيالىق فيلمدەرگە كوزقاراسىڭىز قانداي؟
— ونشا جامان ەمەس. تەك شىنايى ونەر جاساۋ نيەتىنەن تايماسا، كاسىبي-بىلىمدىلىك بيىگىنەن تابىلىپ وتىرسا، كوركەمدىك كوكجيەگى ارزانداماي، جوعارعى ەستەتيكالىق تالاپقا ساي سورەدەن كورىنە السا... مۇنداي قيعاشتىقتان ءىز كەسكەندەر، “قازاقفيلمدەگى” قولتىراۋىن، ءابجىلانداردىڭ ارانىنان قاشپاق بولىپ جۇرگەن شىعارماشىلدىقتان باسقا قاراۋ وي قولدارىنان كەلمەيتىن جانسەبىل جاندار عوي. ەلىمىز بەن ەلباسىمىزدىڭ ءوزىن ۇياتقا قالدىرعان قولا دۇنيە “كوشپەندىلەردىڭ” جىرىنان حاباردار قايسىبىر اعايىنداردىڭ، الگى قاسقىر قولقالىلاردىڭ قۇدايدان دا قورىقپايتىنىنان تۇڭىلگەن سوڭ، تاۋىپ جۇرگەن امال-ايلالارى دا. اتتارى شىعىپ، ەل اۋزىنا ىلىگىپ جۇرگەندەرىنەن ازىرگە ء“ساتايفيلمنىڭ” عانا شىعارمالارى كوڭىلگە قونىپ ءجۇر، باسقالارىنىكى تەك اقشا قۋشىلىق، ازىرگە بوسبەلبەۋلەۋ كورىندى ماعان...
— ءسىزدىڭ انشىلىك قىرىڭىزدى تانىتقان “ونەر ادامى” اتتى ءاننىڭ اۆتورى قادىرعالي كوبەنتايدىڭ: “كەز كەلگەن اكتەر ءاندى انشىدەن جاقسى ايتادى” – دەگەن پىكىرى بار. جەكە باسىڭىز، ءسىز، سوعان كەلىسەسىز بە؟
— كەلىسەم! انشىلەردىكى – ءناسىپتى كاسىپ، ال اكتەرلاردىكى – جۇرەكتەن شىققان كۇيىك پەن ۇيىق، شەر-شەمەن مەن مۇڭ-زار... انشىلەر كۇيى كەلسە دە، كەلمەسە دە كۇندە ايتا بەرەدى، ال اكتەرلار كەيدە ايتادى، وندا دا ءان ايتپاۋعا امالى قالماعاندىقتان... ۇققانعا ەكەۋىنىڭ ايىرماسى جەر مەن كوكتەي. ادەمى داۋىس قۇلاققا جاعىمدى، ال بىزدىكى جۇرەككە... اقان سەرىنىڭ ء“ان – اۋرۋىم...” دەيتىنى وسىدان عوي. اباي حاكىم دە ايتپايدى ما، “قۇلاقتان كىرىپ بويدى الار، ءاندى سۇيسەڭ - مەنشە ءسۇي” دەپ... وسىنداعى “قۇلاقتى” عانا ويلاپ، “بويعا” ءمان بەرمەيتىن انشىلەر وكپەلەمەس، جۇرەكپەن ايتۋ كوبىنىڭ ۇنىنەن، قالا بەردى قولىنان كەلمەي جۇرگەنى دە اقيقات.
— اندەرىڭىز كوبىنە بارد ستيلىندە ورىندالادى. ول ءسىزدىڭ داۋىس تەمبرىڭىزگە ساي كەلگەندىكتەن بە، الدە جانىڭىزعا جاقىن  بولعاندىقتان با؟
— بارىم وسى بولعاندىقتان. قاي ستيل ەكەندىگىندە دە، داۋسىمنىڭ تەمبرىندە دە شارۋام جوق. جانىما جاقىن ءاندى عانا ايتاتىنىم راس، وندا دا بىرەۋگە ۇناۋ ءۇشىن ەمەس، ءوزىم ءۇشىن. تەگىم مەن تەمبرىم ۇنامايتىندارعا جالىنبايمىن، مەن ايتقاندا تەلەديدارىنىڭ بەتىن، راديوسىنىڭ وتىن ءوشىرىپ تاستاسىن،  “كوشكە بەرگەن تايلاعىن قايتىپ السىن”، ورىسىن تىڭداسىن، ويماۋىتىمەن مۇڭداسسىن، كوڭىلىم باياعىداي...
— بالا كەزىڭىزدەگى ەزۋ تارتار قىزىق وقيعالارىڭىزبەن بولىسسەڭىز.
— ەندى ەزۋ تارتپايتىن بولدىم، ويتكەنى ول – ساعىنىشقا، سارى ۋايىمعا اينالعان...

 

 

الينا باقتىباەۆا  
«قازاقستان زامان» گازەتى (21.05.2009)

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1472
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3248
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5441