قىزى ەدIڭ توقتامىستىڭ اتىڭ – سارا... (ەجەلگI ەسسە)
جالپاق قازاققا ءمالiم ايتىستىڭ بiرەر جولىن بۇرىپ ايتقانىمىز بولماسا، توقتامىستىڭ ساراسى دا تاستانبەكتiڭ قىزىنان كەم سوقپاۋشى ەدi. بۇل سارا جەڭبەگەن جiگiت، بۇل سارا الماعان جۇلدە جوق: ماشينانىڭ بiراز ءتۇرiن تالعاپ تا، تاڭداپ تا مiندi. «سەنi الامىن» دەگەن تالاي الكەۋدە اقىننىڭ اۋزىن ارتىنا قاراتتى. بايگە بiتكەننiڭ باسىندا سارا اقىننىڭ اتى اتالماعان ايتىس جوق.
بiراق الامان ايتىستا ول سارانى سان سوقتىرعان ۇرعاشىلىق، اقىرى، بۇل سارانىڭ دا «باسىنا تۋدى». تۋعاندا وڭباي تۋدى: بەلدi بiتكەنگە بەت قاراتپاعان اقىن سارا اتا بالاسى ارعىندى «جاۋ» ساناعان شاپىراشتىنىڭ كەلiنi بولىپ شىعا كەلدi. «ارقادا قىس جىلى بولسا، ارقار اۋىپ نەسi بار؟» دەگەندەي، قالىڭ ارعىن-نايمان ەتەكتi قىزىنا ەستi ۇل تاپپاي، سۇيەككە تاڭبا ءتۇسiردi.
ءيا، دەيسiڭ-اۋ سوندا، بۇل سارا بۇدان ەكi عاسىر بۇرىن ارقادان «اۋىپ» كەتسە، ايعايى التايدى كەرنەگەن وسىنداي كۇڭiرەنۋدiڭ رەتi بولار ەدi-اۋ. ەندi شە؟ ەندi زامان باسقا: «تەڭ س تەڭوم، تەزەك س قابوم» دەگەن دوعال دۇنيە تۋدى. ەرiك وزiڭدە: التىن باستى اقىن بولماق تۇگiلi, باقىر باستى باسقا بولساڭ دا، سۇيگەنiڭدi سونا-ا-ۋ افريكادان تاڭداپ تابۋعا قاقىڭ بار. بۇل قالاۋىڭا قىڭق دەيتiن قارا شال تاپپايسىڭ.
جالپاق قازاققا ءمالiم ايتىستىڭ بiرەر جولىن بۇرىپ ايتقانىمىز بولماسا، توقتامىستىڭ ساراسى دا تاستانبەكتiڭ قىزىنان كەم سوقپاۋشى ەدi. بۇل سارا جەڭبەگەن جiگiت، بۇل سارا الماعان جۇلدە جوق: ماشينانىڭ بiراز ءتۇرiن تالعاپ تا، تاڭداپ تا مiندi. «سەنi الامىن» دەگەن تالاي الكەۋدە اقىننىڭ اۋزىن ارتىنا قاراتتى. بايگە بiتكەننiڭ باسىندا سارا اقىننىڭ اتى اتالماعان ايتىس جوق.
بiراق الامان ايتىستا ول سارانى سان سوقتىرعان ۇرعاشىلىق، اقىرى، بۇل سارانىڭ دا «باسىنا تۋدى». تۋعاندا وڭباي تۋدى: بەلدi بiتكەنگە بەت قاراتپاعان اقىن سارا اتا بالاسى ارعىندى «جاۋ» ساناعان شاپىراشتىنىڭ كەلiنi بولىپ شىعا كەلدi. «ارقادا قىس جىلى بولسا، ارقار اۋىپ نەسi بار؟» دەگەندەي، قالىڭ ارعىن-نايمان ەتەكتi قىزىنا ەستi ۇل تاپپاي، سۇيەككە تاڭبا ءتۇسiردi.
ءيا، دەيسiڭ-اۋ سوندا، بۇل سارا بۇدان ەكi عاسىر بۇرىن ارقادان «اۋىپ» كەتسە، ايعايى التايدى كەرنەگەن وسىنداي كۇڭiرەنۋدiڭ رەتi بولار ەدi-اۋ. ەندi شە؟ ەندi زامان باسقا: «تەڭ س تەڭوم، تەزەك س قابوم» دەگەن دوعال دۇنيە تۋدى. ەرiك وزiڭدە: التىن باستى اقىن بولماق تۇگiلi, باقىر باستى باسقا بولساڭ دا، سۇيگەنiڭدi سونا-ا-ۋ افريكادان تاڭداپ تابۋعا قاقىڭ بار. بۇل قالاۋىڭا قىڭق دەيتiن قارا شال تاپپايسىڭ.
ايتسە دە، داتكە قۋات بiر جايت بار، سارا ءسوزدiڭ ساراسى تiزە قوسقان ەسiل ەسiمدi جiگiت ارقار اۋعان ايماقتىڭ ەستiسi ەكەن. اقىن سارا قىزعالداقتىڭ عۇمىرىنداي عانا قىز كۇندەرiنەن ايىرىلسا دا، ايتىستان ايىرىلمايتىن بوپتى. ونى ءباسپاسوز ارقىلى توركiنiنە ءۇشبۋ سالەم جولداعان سارانىڭ ءوزi ايتىپتى: «كۇيەۋ بالالارىڭ ءوزiم سياقتى ونەرگە قاتىسى بار جiگiت»، - دەپ.
وسىنى ەستiگەن اياگوزدەگi امان اعام كۇرسiندi دە قويدى: «ە-ە، ءتايiرi, ايتەۋiر، امان بولسىن، ەسiلدiڭ ەلiنە قارسى كەلiپ، ولە الماي جۇرگەن جاي قايسى؟!».
مەن تاماعىما تiرەلگەن وكسiكتi ءۇش تولعاپ، ارەڭ جۇتتىم: «قايران اعام-اي، شاپشىعانعا شاپالاق، شاتاعى شالكەس مiنەزiڭ ارقارمەن بiرگە اۋىپ كەتكەن-اۋ!...».
التاي ساۋىر
«وبششەستۆەننايا پوزيتسيا»
(پروەكت «DAT» № 7 (32) وت 18 نويابريا 2009 گ.
